Ir al contenido

Ir al índice

CRISTIANOSPA KAUSAYNINKUMANTA

Jehovaqa may kʼacha kasqanrayku tukuy imaymanamanta bendeciwayku

Jehovaqa may kʼacha kasqanrayku tukuy imaymanamanta bendeciwayku

TATAYQA Arthur sutikorqa. Joven kashaspa iglesia metodistapi pastor kayta munarqa. Jinapis Bibliamanta Yachaqajkunaj librosninkuta leeytawan, niña chayta ruwayta munarqachu, paykunawantaj tantakuyta qallarerqa. Tatayqa 1914 watapi 17 watasniyoj bautizakorqa. Ñaupaj kaj Guerra Mundial kashajtintaj, cuartelman rinanpaj wajyarqanku. Jinapis mana risqanrayku, 10 killata Kingston llajtapi carcelman wisqʼarqanku. Chay llajtitaqa Ontario (Canadá) nisqapi tarikun. Tatayqa carcelmanta llojsiytawan colportorman (precursorman) tukorqa.

Mamayqa Hazel Wilkinson sutikorqa, 1926 watapitaj tataywan casarakusqa. Awelitayqa 1908 watapi Diospa llajtanta rejsisqa. Noqaqa 1931 watapi nacekorqani, 24 de abrilpi. Kinsa hermanosniyoj kani, ujqa kurajniy, iskaytaj sullkʼasniy kanku. Familiaypeqa Jehovata yupaychayta ñaupajman churaj kayku, khuskataj wasimanta wasi willaj kayku (Hech. 20:20). Tatayqa Bibliata jatunpaj qhawaj. Chayrayku noqaykupis Bibliata mayta munakuyku.

TATAY JINALLATAJ DIOSTA KASUKUNI, PRECURSORTAJ KANI

Iskay kaj Guerra Mundialqa 1939 watapi qallarerqa. Watanmantaj Canadamanta autoridadesqa Jehovaj testigosninta niña predicajta saqewarqaykuchu. Escuelaspeqa banderata jatunchana kaj, himno nacionaltapis takina kaj. Chay kutispeqa, hermanay Dorothyta, noqatawan cursomanta llojsichiwaj kayku. Jinapis ujpacha, profesorneyqa pʼenqachinawanrayku “qʼewa” niwarqa. Clases pasaytataj, wakin compañerosniy maqaspa pampaman wijchʼuwarqanku. Jinapis mancharichinawankumantaqa, astawan kallpachawarqanku ‘Diostapuni kasunaypaj, runasta kasunaykumantaqa’ (Hech. 5:29).

Julio de 1942 watapi 11 watasniyoj bautizakorqani. Chaytaj karqa uj haciendapi, animalespaj yaku churana bateapi. Vacacionespitaj precursor auxiliar kaj kani. Uj kuti, kinsa hermanoswan Ontarioj patanejninman predicaj rerqayku. Chaypeqa niraj pipis Diosmanta willasharqachu, llantʼerosmantaj yachachimuyta munarqayku.

Chantá 1949 watapi 1 de mayota precursor regularman tukorqani. Chaypachaqa sucursalta allinchasharqanku, yanapakunaytataj niwarqanku. Ajinapi 1 de diciembremantapacha, Canadá Betelpi Diospaj llankʼayta qallarerqani. Chaypeqa imprentapi trabajarqani, chay tiempo imprentatataj apaykachayta yachakorqani. Ashkha semanasta tutan trabajarqani, imprimerqaykutaj Canadapi Jehovaj llajtanta qhatiykachasqankumanta parlaj tratadota.

Aswan qhepaman, Departamento de Serviciopi yanapakorqani. Chay tiempo, Quebec llajtapi hermanosta anchata qhatiykachasharqanku. Chayman ripoj precursorestaj, Betelmanraj jamoj kanku. Noqataj paykunata tapurinay karqa. Ajinapi Mary Zazulata rejserqani. Payqa Edmonton (Alberta) llajtamanta karqa, tatasnintaj Iglesia Ortodoxapi kasqanku. Chayrayku Mary, Joe nisqa kuraj hermanon ima Bibliata estudiajtinku, iskayninkuta wasimanta wijchʼusqanku. Marywan hermanonwanqa julio de 1951 watapi bautizakusqanku, 6 killanmantaj precursores kayta qallarisqanku. Maryta tapurishaspa, tʼukorqani Diosta mayta munakusqanmanta. Sonqoypitaj nerqani: “Kay sipaswan casarakuyman”, nispa. Jisqʼon killanmantaj paywanpuni casarakorqani, 30 de enero de 1954 watapi. Semananmantaj invitawarqayku congregacionesta waturiyta yachachinawaykupaj. Chantá Ontarioj patanejninpi congregacionesta iskay watasta waturerqayku.

Chay tiempopi astawan predicana kasqanrayku, astawan misioneros necesitakorqa. Canadapi sinchʼi chirita aguantaj kayku, qʼoñi tiempopitaj chʼuspi chaupipi kausaj kayku. Chayrayku yuyarqayku maypipis kausayta atinallaykuta. Chantá 1956 watapi Galaad Escuelamanta clase 27 nisqaman rerqayku. Chay escuelata juliopi tukorqayku, noviembrepitaj Brasilpiña karqayku.

BRASILMAN KACHAWAYKU

Brasil sucursalman chayasqaykutawan, portugués parlayta yachakuyta qallarerqayku. Revistasmanta parlarinapaj wakin palabrasta yachakuytawan, predicaj rerqayku. Pillapis sumajta uyariwajtiykoqa, uj textota leerispa imaynachus Diospa Gobiernonpi kausay kananmanta sutʼincharinayku karqa. Ñaupaj kutipi willarishajtiyku uj señora sumajta uyariwarqayku. Chayrayku Apocalipsis 21:3, 4 versiculosta leeriporqani, desmayaporqanitaj. Qʼoñi lugarpi kausaymanqa manaraj yachasqachu karqani, nipunitaj yachaykukuyta aterqanichu.

Chantá Campos nisqa llajtaman kachawarqayku. Kunanqa 15 congregacionesña chaypi tiyan. Jaqay tiempopeqa uj grupollaraj karqa. Uj wasipeqa tawa misioneras tiyakorqanku. Paykunataj karqanku: Esther Tracy, Ramona Bauer, Luiza Schwarz, Lorraine Brookes (kunantaj Wallen) ima. Noqaqa tʼajsaysikoj kani, llantʼatawan apamoj kani. Uj lunes chʼisi Torremanta Qhawaj revistata estudiaytawan, mayta mancharikorqayku. Señoraywan imaynachus chay pʼunchay riwasqaykumanta parlarisharqayku. Payqa sillonpi, almohadita patapi winkurikusharqa. Jatarikusqantawan chay almohada uramanta uj katari llojsimorqa. Chay katarita wañuchinaykama, tukuy hermanas manchariywan qhaparisharqanku.

Portuguesta uj watata yachakusqaykutawan, congregacionesta waturinaykuta niwarqayku. Pisi imasllawan kausakoj kayku, campopeqa mana luz kajchu, mastʼa patitapitaj puñukoj kayku. Viajajtaj kayku caballopi chayri carretapi. Uj kuteqa orqo puntapi kaj llajtitaman predicaj trenpi rerqayku. Chay lugarpeqa manaraj Diosmanta willakusharqachu. Chayaytawan uj cuartota alquilakorqayku. Chaypi kashajtiyku sucursalmanta 800 revistasta apachimuwarqayku. Alquilakusqayku wasiman apanaykupajtaj, kutin kutita tren paradaman rerqayku.

Kay 1962 watapi, Brasil suyuntinpi Ñaupajman Apajkunapaj Escuela ruwakorqa. Chaymanqa misionerastapis wajyarerqanku. Sojta killastapuni chay escuelasman uj lugarmanta wajman sapallay viajanay karqa. Yachacherqanitaj Manaos, Belén, Fortaleza, Recife, Salvador llajtaspi. Manaospi kashaspaqa uj jatun tantakuyta may rejsisqa teatropi wakicherqani. Chay kutipi manchayta parasqanrayku, yaku qonchuyaporqa. Mikhunata wakichinayku lugarpis, niña allinchu karqa (chay tiempoqa jatun tantakuykunapi mikhunata waykʼoj kanku). Chayrayku soldadosta kamachejmanta yanapata mañakorqani. Payqa kʼacha karqa, yakutataj apachinpuwarqayku. Soldadosnintapis kachamuwarqayku iskay carpasta sayachipunawaykupaj, ujninpeqa waykʼorqayku, ujninpitaj mikhunata sirverqayku.

Yachachimunaykama señorayqa ashkha tiendas kan, chay lugarpi predicarqa. Chay tiendayojkunataj, Portugalmanta karqanku. Señorayqa ni piwan Bibliamanta parlariyta atisqachu. Imaraykuchus chay runasqa qolqellata ganayta munarqanku. Chayrayku señorayqa Betelmanta wakin hermanosman nisqa: “Maypipis tiyakullayman, Portugalllaman ama kachawankumanchu”, nispa. Pisi tiemponmantaj Portugalman kachawarqayku. Señorayqa tʼukulla kasharqa. Chay wataspeqa Portugalmanta autoridades mana willajta saqesharqankuchu. Jinapis tukuy sonqo rerqayku.

PORTUGALMAN RIYKU

Lisboa (Portugal) llajtamanqa agosto de 1964 watapi chayarqayku. Gobiernoj runasnenqa, Jehovaj testigosninta manchayta qhatiykachashasqanku. Chayrayku hermanosqa mana suyawarqaykuchu, nitaj paykunawanpis parlariyta aterqaykuchu. Chay suyupi tiyakunaykupaj permisota orqhonaykukamaqa, uj pensionpi alojakorqayku. Permisota orqhoytawantaj, uj wasisituta alquilakorqayku. Sucursalmanta hermanoswanqa enero de 1965 watapiraj parlarerqayku, tantakuykunamantaj riyta qallarerqayku. Chayrayku may kusisqa kasharqayku.

Policiasqa sapa día hermanospa wasisninkuman yaykuykoj kasqanku publicacionesta maskʼaspa. Tantakuna Wasistaqa wisqʼaykusqanku. Chayrayku hermanosqa wasisnillankupi tantakoj kasqanku. Ashkhas policiaman apachikorqanku. Policiasqa hermanosta japʼej kanku, ñaupajman apaj hermanospa sutisninkuta yachanankupaj. Qharistaqa astawan ñakʼarichej kanku. Chayrayku mana japʼinawaykupaj, mana apellidosniykuta oqharejchu kayku.

Astawanqa kallpachakorqayku Diosmanta yachachiykunata hermanos japʼinankupaj. Señorayqa congregacionpi estudianapaj Torremanta Qhawaj revistamanta yachaqanasta, waj publicacionesta ima, máquina de escribirwan uj papelpi qhelqaj. Chantataj chay hojamanta copiasta orqhoj kayku waj maquinaswan yanapachikuspa.

JUZGADOSPI DERECHOSNIYKUTA VALECHIYKU

Junio de 1966 watapi, uj jatun juicio Lisboa llajtapi ruwakorqa. Chay kutipi, Feijó llajtapi congregacionmanta tukuynin 49 hermanosta juezpaman aparqanku. Paykunata aparqanku mana permisollawan uj hermanoj wasinpi tantakusqankurayku. Chay juiciopaj hermanosta wakichinaypaj, gobiernoj abogadonpis kayman jina paykunata tapuykacharqani. Yacharqaykuña imata ruwajtiykupis chay hermanos juchachasqa kanankuta, jinapis munarqayku runas Diosta rejsinankuta. Abogadoykoqa noqaykuman kutikushaspa Gamalielpa nisqanta oqharerqa. Chay runaqa ñaupa tiempopi leymanta yachachej runa karqa (Hech. 5:33-39). Tukuynin hermanosta juchachaykorqanku. Aswan pisi diasta wisqʼasqa kajqa 45 diasta carcelpi karqa, aswan unayta wisqʼasqa kajtaj 5 killa khuskanniyojta. Mayta kusikorqayku abogadoyku niraj wañupushaspa Bibliata estudiasqanmanta, tantakuykunamanpis risqanmanta.

Diciembre de 1966 watapi sucursalta kamachinaypaj churawarqanku, maytataj kallpachakorqani autoridades Diosta yupaychajta saqenawaykupaj. Tukuy atisqaykuta ruwarqayku, Jehovaj testigosninpa derechosninkuta valechinankupaj (Fili. 1:7). Chantá 18 de diciembre de 1974 pʼunchaypi, Portugalpi religión jina reconocesqa karqayku, maytataj kusikorqayku. Oportopi, Lisboapiwantaj uj jatun tantakuyta ruwarqayku. Chay tantakuymanqa 46.870 runas jamorqanku, centralmantataj Nathan Knorr, Frederick Franz ima jamorqanku.

Jehovaj yanapayninwan Azores, Cabo Verde, Madeira, Santo Tomé y Príncipe nisqa churituspi predicamorqayku. Chaypi runasqa portuguesta parlanku. Astawan willamunapaj Portugalpi aswan jatun sucursal necesitakorqa. Chay sucursalta tukuytawantaj, 1988 watapi 23 de abrilpi Jehovaman jaywaporqayku. Chaypeqa hermano Milton Henschel umalliricherqa, 45.522 runastaj uyarerqanku. Chay tantakuypeqa 20 misioneros kasharqanku, pikunachus ñaupajta Portugalpi willarqanku, chaykuna.

WAJ HERMANOSMANTA YACHAKUYKU

Ashkha cheqa sonqo hermanosta rejserqayku, paykunamantataj mayta yachakorqayku. Uj sucursalta waturej riysikushaspa, hermano Theodore Jaraczmanta mayta yachakorqani. Chay sucursalpeqa uj jatun chʼampay kasqa, sucursalpi kamachejkunataj tukuy imataña ruwasqanku allinchanankupaj. Ama anchata llakikunankupaj, hermano Jaracz paykunaman nerqa: “Kunanqa kay chʼampayta Jehovaj makinman saqepuna”, nispa. Waj kutipitaj Marywan Brooklynman rerqayku. Chaypi uj chʼisi Frederick Franzwan, waj hermanoswan ima parlarerqayku. Niraj ripushaspataj yuyaycharinawaykuta nerqayku. Paytaj niwarqayku: “Ima kajtinpis, amapuni Jehovaj llajtanta saqeychejchu. Kayllapi Jesuspa kamachisqanta ruwashanchej. Diospa Gobiernonmanta sumaj willaykunata willashanchej”, nispa.

Marywanqa chayta ruwaspa mayta kusikorqayku. May kusiywantaj sucursalesta waturej risqaykuta yuyarikuyku. Chaypeqa Diosta tukuy sonqo sirvej jovenesta, machitusta rejserqayku. Paykunata waturispaqa sumajta llankʼashasqankuta, ñaupajllamanpuni rinankutapis niyta aterqayku.

Tiempoqa ima jina ripun, 80 watasniyojña kayku. Maryqa ashkha onqoykunasniyoj (2 Cor. 12:9). Chʼampaykunaqa yanapawarqayku sinchʼi creeyniyoj kanaykupaj, Jehovallawanpuni kanaykupaj ima. Kausayniykupi tʼukurispa, reparayku Jehovaqa may kʼacha kasqanrayku tukuy imaymanamanta bendeciwasqaykuta. *

^ párrafo 29 Hermano Douglas Guestqa 2015 watapi 25 de octubrepi Jehovaman cheqa sonqo wañuporqa, kay yachaqana qhelqakushajtin.