Ir al contenido

Ir al índice

31 YACHAQANA

“Sinchʼita sayallaychejpuni, mana kuyurispa”

“Sinchʼita sayallaychejpuni, mana kuyurispa”

“Munasqa hermanosníy, sinchʼita sayallaychejpuni, mana kuyurispa” (1 COR. 15:58).

122 TAKIY Sinchʼita sayana tukukuykama

¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN? a

1, 2. ¿Imaynapí rijchʼakunchej Tokiomanta jatun edificioman? (1 Corintios 15:58).

 JAQAY 1978 watapi Tokiopi (Japonpi) 60 pisosniyoj jatun edificiota ruwayta qallarerqanku. Chaynejta pasaj runasqa tapukoj kanku: “¿Kay edificio aguantanmanchu terremotosta?”, nispa. Jinapis aguantayta aterqapuni sinchʼi sayasqa kasqanrayku, kayman jaqayman kuyunanpaj jinataj ruwasqa kasqanrayku. Cristianosqa chay jatun edificio jina kanchej, ¿imarayku?

2 Uj cristianoqa yachanan tiyan maykʼajchus sinchʼi sayasqa kananta, maykʼajtajchus mana nisqanman jinapunichu imatapis ruwachinanta. Jehovaj kamachiykunasninta, leyesninta kasukunanpajqa mana kuyurispa sinchʼita sayanan tiyan (1 Corintios 15:58 leey). Chantapis wakichisqa kanan tiyan Diosta kasukunanpaj, nitaj jaykʼajpis Diospa yuyaychaykunasninta pʼakinanpaj. Chaywanpis wakin kutisqa atikojtin chayri necesitakojtin ‘mana nisqantapunichu valechinan tiyan’ (Sant. 3:17). Ajina kasun chayqa mana nisqanchejtapunichu valechisun, nitaj mana allin kajta ruwakunanta qhawakullasunchu. Kay yachaqanapi yachakusun ima kutispichus mana kuyurispa sinchʼita sayana kasqanta. Yachakullasuntaj Satanasqa phishqa imaswan llauchhiyachiyta munawasqanchejta, imaynatachus payman sayaykunatapis.

¿IMASPITAJ SINCHʼITA SAYANANCHEJ TIYAN?

3. ¿Ima leyestataj Jehová qowanchej Hechos 15:28, 29 versiculospi?

3 Jehová Diosmin Leyesta Churapuwajninchejqa, paylla chayta churananpaj aswan atiyniyoj. Payqa ñaupa tiempomantapacha sutʼita entiendenapaj jina leyesta llajtanman qorqa (Isa. 33:22). Ñaupa cristianospa tiemponkumanta Diospa llajtanta kamachejkunaqa, cristianos kinsa imaspi sinchʼita sayananchej kasqanta nerqanku. 1) Llulla diosesta qhesachana kasqanta, Jehovallatataj yupaychana kasqanta. 2) Yawarta jatunpaj qhawana kasqanta. 3) Khuchichakuy juchamanta imatachus Biblia kamachisqanta kasukuna kasqanta (Hechos 15:28, 29 leey). ¿Imaynatá chay kinsa imaspi sinchʼita sayasunman?

4. ¿Imataj niyta munan Jehovallata yupaychay? (Apocalipsis 4:11).

4 Llulla diosesta yupaychayta qhesachanchej, Jehovallatataj yupaychanchej. Jehovaqa israelitasta kamacherqa payllata yupaychanankuta (Deu. 5:6-10). Jesusta Diablo juchaman urmachiyta munajtin, Jesusqa nerqa Jehová Diosllata yupaychananchej kasqanta (Mat. 4:8-10). Chayrayku mana santosta yupaychanchejchu, nillataj Diosta jina jatunchanchejchu religionta kamachejkunata, politicosta, sumaj rejsisqa deportistasta, artistasta, nitaj ni pi runatapis. Astawanpis Jehovaj ladonmanta kanchej, payllatataj yupaychanchej, paymin tukuy imata ruwasqanrayku (Apocalipsis 4:11 leey).

5. ¿Imajtintaj kausaytawan yawartawan jatunpaj qhawanchej?

5 Kausayta, yawartapis jatunpaj qhawanchej. ¿Imajtin? Jehovaqa niwanchej kausayqa yawarpi kasqanta. Kausaytaj Jehovamanta uj sumaj regalo (Lev. 17:14). Jehovaqa ñaupaj kutirayku runasman animalespa aychankuta mikhuyta atisqankuta nejtin, yawarninta ama mikhunankuta kamacherqa (Gén. 9:4). Israelman Moisespa Leyninta qoshaspataj, chay kamachiyta watejmanta qorqa (Lev. 17:10). Ñaupa cristianospa tiemponkupitaj, Diosqa llajtanta kamachejkunanejta cristianosman kamacherqa yawarta qhesachanankuta (Hech. 15:28, 29). Noqanchejpis jampichikunanchej kajtin chay kamachiyta kasukullanchejtaj. b

6. ¿Imatá ruwasunman Jehovaj kamachiykunasninta kasukunallapajpuni?

6 Khuchichakuymanta Jehová imatachus kamachisqanta sumajta kasukunapaj kallpachakunchej (Heb. 13:4). Apóstol Pabloqa kayta yuyaychawanchej: “Wañuchiychej qankunapi kaj sajra imasta”, nispa. Chaywanqa nishawanchej sajra munayninchejta wijchʼunapaj mayta kallpachakunanchej kasqanta. Chayrayku mana qhawallanchejchu, nitaj ruwallanchejchu imaschus khuchichakuy juchaman tanqawasunman chay imasta (Col. 3:5; Job 31:1). Juchata ruwayman tanqasqa kaspataj, chay rato qhesachanchej ima sajra yuyaytapis chayri ima sajra ruwaytapis. Ajinamanta Diosninchejwan amigosllapuni kanapaj.

7. ¿Imatataj ruwayta munanchej, chanta imaraykutaj?

7 Jehovaqa munan “tukuy sonqo” kasukunanchejta (Rom. 6:17). Imastachus kamachiwasqanchejqa allinninchejpajpuni, nitaj chay kamachiykunasninta cambiayta atisunmanchu (Isa. 48:17, 18; 1 Cor. 6:9, 10). Tukuy atisqanchejta kallpachakuyta munanchej Jehovata kusichinapaj. Salmista jinataj niyta munanchej, pay nerqa: “Kamachisqasniykitaqa kasukusajpuni wañunaykama, wiñaypaj”, nispa (Sal. 119:112). Chaywanpis Satanasqa tukuy imata ruwanqa manaña sinchʼita sayananchejpaj. Qhawarina imastachus pay ruwasqanta.

¿IMASTÁ SATANÁS RUWAN MANAÑA SINCHʼITA SAYAYTA ATINANCHEJPAJ?

8. ¿Imajtintaj Satanás qhatiykachachiwanchej?

8 Qhatiykachachiwanchej. Satanasqa manaña sinchʼita sayayta atinanchejpaj maqachiwanchej, llakiykunapitaj rikhurichiwanchej. Payqa “oqoykuyta” munawanchej, nisunman Jehovamanta karunchayta munawanchej (1 Ped. 5:8). Ñaupa tiempomanta cristianostaqa, sinchʼita sayayta munasqankurayku manchaykucherqanku, maqarqanku, wañucherqanku ima (Hech. 5:27, 28, 40; 7:54-60). Kay tiempopipis Satanasqa qhatiykachachillawanchejtaj. Ajinata ruwachishan Rusiapi, waj lugarespiwan. Chaypi hermanosninchejtaqa maytapuni ñakʼarichishanku. Chantapis ashkha hermanosninchej imaynallamantapis qhatiykachasqas kanku.

9. ¿Imaraykutaj mana reparay trampasmanta sumajta qhawarikunanchej tiyan?

9 Mana reparayllata urmachiyta munawanchej. Satanasqa mana qhatiykachachillawanchejchu, payqa mana reparay ‘trampastapis’ churallawanchejtaj (Efe. 6:11). Hermanonchej Bobmanta parlarina. Payqa operachikunanpaj hospitalpi kasharqa, doctoresmantaj nerqa manapuni yawarta churachikunanta. Operanan karqa chay doctortaj mana yawarta churaspalla operananta nerqa. Jinapis operananku karqa chay ñaupaj chʼisenqa, familian ripusqantawan anestesiata churanan karqa chay doctorqa paywan parlaj rerqa, nerqataj: “Nisina doctores yawarta churasonqankuchu, pero necesitawaj chayqa por si acaso kaypi kanqa”, nispa. Ichapis chay doctorqa yuyarqa Bobqa familian niña chaypichu kasqanrayku, yawarta churachikuyta munanallantaña. Jinapis Bobqa sinchʼita sayarqa, nerqataj yawarta ni imarayku churachikunanta.

10. ¿Imaraykutaj kay mundomanta runaspa yuyasqanku uj trampa jina? (1 Corintios 3:19, 20).

10 Runa jinalla yuyachiyta munawanchej. Kay mundomanta runas jina yuyayta qallarisun chayqa, Jehovamanta karunchakusunman, niñataj kamachiykunasninta kasukusunmanchu (1 Corintios 3:19, 20 leey). “Kay mundoj yachaynenqa” munasqallanchejta ruwanapaj tanqawanchej. Qhawarina imachus kasqanta Pergamopiwan Tiatirapiwan kaj congregacionespi. Wakin cristianosqa chay tiempomanta runas jina yuyayta qallarerqanku, chay runasqa khuchichakojkuna karqanku, santosta yupaychajkunataj. Jesusqa chay iskay congregacionesta sinchʼita kʼamerqa khuchichakojkunata japʼikushallasqankurayku (Apo. 2:14, 20). Kunan tiempopipis runasqa yuyasqankuman jina yuyananchejpaj tanqawasunman. Ichapis familiaresninchej chayri rejsisqasninchej niwasunman sonqonchej munasqanman jinalla ruwanata, nitaj Jehovaj kamachiykunasninta kasukunata. Ichapis paykunaqa niwasunman munayninchejman jina ruwayqa allillan kasqanta, Bibliaj kamachiykunasnintaj ñaupa tiempo runasllapaj kasqanta.

11. ¿Imatataj mana ruwananchejchu tiyan?

11 Wakin kutisqa ichapis yuyasunman Jehovaj wakin kamachiykunasnenqa mana chaykama sutʼichu kasqanta. Chayraykutaj wakin kutisqa “qhelqasqapi kasqanman jinalla” ruwanamantaqa, astawan kamachiykunata yapaykuyta munasunman (1 Cor. 4:6). Jesuspa tiemponmanta religionta kamachejkunaqa chayta ruwaspa juchallikorqanku. Paykunaqa yuyasqankuman jinalla Leyman waj kamachiykunatawan yapaykorqanku. Chaytataj runasqa manaña juntʼayta atillarqankuchu (Mat. 23:4). Jehovaqa Biblianejta, llajtannejta sutʼi kamachiykunata qowanchej. Mana necesitakunchu waj kamachiykunatawan chayman yapaykunanchejqa (Pro. 3:5-7). Chayrayku Bibliapi qhelqasqa kasqanman jinalla imatapis ruwanchej, nitaj sapa uj ajllakunan imaspaj kamachiykunata rikhurichinchejchu.

12. ¿Imasmantataj Satanás valekun llulla noticiasta tukuynejman juntʼarachinanpaj?

12 Qhasi manakaj yachachiykunawan. Satanasqa “qhasi manakaj yachachiykunawan”, ‘kay mundoj yuyayninwan’ ima runasta engañan, tʼaqanachintaj (Col. 2:8). Ñaupa cristianospa tiemponkupi, judiosqa ashkha imasta mana Bibliaman jinachu yachachej kanku, chantapis creej kanku cristianosqa Moisespa Leyninman jinallapuni kausakunanku kasqanta. Satanastaj chaykunamanta valekuspa runasta engañarqa. Ajinamanta runasqa manaña Jehovata uyarerqankuchu, paymanta yachay jamushajtinpis. Kay tiempopipis Satanasqa noticiasmanta valekuspa, redes socialesmanta valekuspa politicospa llulla cuentosninkuta, llulla noticiastapis tukuynejman juntʼarachishan. Coronavirus onqoy tiempopi imaymana llulla noticias uyarikorqa. c Chaykunata kasojkunataj imaymana problemaspi, llakiykunapi ima rikhurerqanku. Pero Jehovaj testigosnenqa Diospa llajtanpa kamachisqanta kasukusqankurayku mana chay imaspi rikukorqankuchu (Mat. 24:45).

13. ¿Imajtintaj mana saqenachu tiyan ni ima musphaykachachinawanchejta?

13 Musphaykachachiyta munawanchej. Imaschus aswan allin imas kasqanta reparayta yachananchej tiyan (Fili. 1:9, 10). Imawanpis musphaykachaspaqa tiempollanchejta, kallpallanchejta usuchinchej. ¿Imastaj musphaykachachiwasunman? Mikhuy, ujyay, kusirikuy chayri trabajay. Chaykuna mana juchachu kajtinpis chaykunata ruwayllapi yuyasun chayqa musphaykachasunman (Luc. 21:34, 35). Chantapis sapa día uyarinchej chʼajwas kashasqanta, politicospis japʼinakushasqankuta. Ama saqenachu noqanchejtapis chay imas musphaykachachinawanchejta. Saqesunman chayqa sonqollanchejpipis paykunata apoyayta qallarisunman. Noqanchejqa allin kajtapuni ruwayta munanchej. Jinapis Satanasqa chay phishqa imasmanta valekun manaña sinchʼita sayananchejpaj. ¿Imatá ruwasunman mana Satanaswan atipachikunapaj, sinchʼillatapunitaj sayanapaj? Chayta qhawarina.

¿IMATÁ RUWASUNMAN SINCHʼILLATAPUNI SAYANAPAJ?

Sinchʼita sayanallapajpuneqa piensarina imaraykuchus Jehovaman kausayninchejta qopusqanchejpi, bautizakusqanchejpi ima. Bibliata estudiana, chaypitaj tʼukurina. Jehovallapaj sonqoyoj kana, paypitaj atienekuna (14 al 18 parrafosta qhawariy).

14. ¿Imapitaj piensarinanchej tiyan sinchʼillatapuni sayanapaj?

14 Imaraykuchus Jehovaman kausayninchejta qopusqanchejpi, bautizakusqanchejpi ima piensarina. Chaytaqa ruwarqanchej Jehovaj ladonmanta kayta munasqanchejrayku. Yuyarikuna imachus yanapawasqanchejta kaypuni cheqa kaj kasqanta reparanapaj. Jehovata rejsispa Tatanchejta jina qhawakorqanchej, respetarqanchej, munakorqanchejtaj. Creeyninchej wiñasqanrayku juchasninchejmanta arrepientekorqanchej, chantá Jehovaj chejnisqan imasta ruwayta saqeporqanchej, payta kusichisqan imastataj ruwayta qallarerqanchej. Jehová perdonawasqanchejta yachaspataj mayta kusirikorqanchej (Sal. 32:1, 2). Reunionesman riyta qallarerqanchej, sumaj imasta yachakusqanchejmantataj wajkunaman willariyta qallarerqanchej. Kunanqa Jehovaman kausayninchejta qopunchejña, bautizakunchejñataj. Chayrayku kausayman pusaj ñanpi purishanchej, nitaj chaymanta llojsipuyta munanchejchu (Mat. 7:13, 14).

15. ¿Imaynatá yanapawanchej Diospa Palabranta estudiay, chaypitaj tʼukuriy?

15 Diospa Palabranta estudiana, chaypitaj tʼukurina. Uj sachʼa sumaj sayasqa kananpajqa sinchʼi ukhu saphisniyoj kanan tiyan. Noqanchejpis sumaj sayasqa kanapajqa Jehovapi sinchʼita creenanchej tiyan. Uj sachʼajtaqa wiñasqanman jina saphisninpis astawan wiñallantaj. Ajinamantataj aswan sinchʼita jallpʼapi saphichakun. Creeyninchejpis astawan sinchʼiyan Bibliata estudiajtinchej, chaypitaj tʼukurejtinchej. Ajinamanta aswan sutʼita yachanchej Diospa kamachiykunasnenqa may sumajpuni kasqanta (Col. 2:6, 7). Jehovaqa ñaupa tiempopi payta sirvejkunaman kamachiykunata, yuyaychaykunata ima qorqa, jarkʼarqataj. Imaynatachus chay paykunata yanapasqanpi tʼukurina. Ezequielqa mosqoypi jina uj angelta rikorqa templota midishajta, chaytataj sumajta qhawarqa. Chay rikusqantaj mana Ezequielpa creeynillantachu sinchʼiyacherqa, manaqa noqanchejtapis yanapawanchej. Chay rikusqanmanta yachakunchej Jehovallata yupaychaymanta kamachiykunata respetayta (Eze. 40:1-4; 43:10-12). d Noqanchejtapis mayta yanapawanchej Diospa pakasqa yachachiykunasninta estudiay, chaykunapitaj tʼukuriy.

16. ¿Imaynatá Bobta yanaparqa Jehovallapaj sonqoyoj kasqan? (Salmo 112:7).

16 Sonqonchej Jehovallapaj kachun. Uj kuti rey Davidqa takishaspa nerqa Jehovata munakunallantapuni. Pay nerqa: “Diosníy, sonqoyqa qanllapaj”, nispa (Sal. 57:7). Sonqonchejpis Jehová Diospi tukuy sonqo atienekojtinchej sinchʼita sayanqa (Salmo 112:7 leey). Hermanonchej Bobmanta parlarinallataj. ¿Imaynatataj yanaparqa Jehovallapaj sonqoyoj kasqan? Hermanonchej Bobqa por si acaso yawar chaypi kananta nejtinku nerqa: “Imaynallamantapis yawarta churayta munawankichej chayqa, kunitan kaymanta ripusaj”, nispa. Pay nillantaj: “Mana iskaychakorqanichu ni uj ratollatapis, nitaj llakikorqanichu imachus pasananmanta”, nispa.

Sinchʼi creeyniyoj kasun chayqa, ima prueba rikhuriwajtinchejpis sinchʼita sayasun (17 parrafota qhawariy).

17. ¿Imatá Bobmanta yachakunchej? (Fotostawan qhawariy).

17 Bobqa mana hospitalman chayaytarajchu suyarqa sinchʼita sayananpaj. Ñaupajmantaña nikorqa Jehovatapuni kasukunanta. Payqa kay kinsa imasta ruwarqa: 1) Tukuy sonqo munarqa Jehovata kusichiyta. 2) Kausaymantawan yawarmantawan imatachus Biblia, publicacionesninchejpis nisqanta estudiarqa. 3) Sutʼitataj yacharqa Jehovata kasukojtenqa pay bendecinanta. Noqanchejpis Bob jinallataj ima pruebapi rikukuspapis, sinchʼita sayayta atisunman.

Baracwan soldadosninwan mana manchachikuspa Sisaraj soldadosninta qhatiykushanku (18 parrafota qhawariy).

18. ¿Imatá Baracmanta yachakunchej? (Tapapi dibujota qhawariy).

18 Jehovapi atienekuna. Juez Baracpi tʼukurina. Paytaqa may sumajpuni rerqa Jehovaj kamachiykunasninta mana iskayrayaspa kasukusqanrayku. Chaypacha israelitasqa guerraman rinankupaj mana wakichisqachu kasharqanku. Paykunajtaqa ni escudollankupis, nitaj tʼojsina lanzallankupis kaporqachu. Jehovatajrí Baracta nerqa Sisarawan, ejercitonwan ima maqanakoj rinanta. Chay cananeosqa guerrapaj sumaj wakichisqapuni karqanku (Jue. 5:8). Profetisa Deboraqa Baracta nerqa Tabor orqomanta uraykuspa Sisarawan, 900 carrosninwan maqanakamunanta. Pampapi carrosniyoj soldadoswan maqanakoyqa, israelitaspaj mana atipanapaj jinachá karqa. Jinapis Baracqa Jehovata kasukorqa. Soldados pampaman uraykushajtinkutaj Jehovaqa sinchʼita parachimorqa, Sisaraj carrosnintaj tʼuruman satʼiykukorqanku. Jehovataj Baracta yanaparqa atipananpaj (Jue. 4:1-7, 10, 13-16). Noqanchejpis sichus Jehovapi atienekusun, llajtan imastachus kamachiwasqanchejta kasukusun chayqa, Jehovaqa Baracta jina atipanapaj yanapallawasuntaj (Deu. 31:6).

SINCHʼITA SAYANALLAPUNI

19. ¿Imaraykutaj sinchʼi sayasqallapuni kayta munanki?

19 Kay sajra mundo kanankamaqa sinchʼita sayanapaj tukuy atisqanchejta kallpachakunallapuni tiyan (1 Tim. 6:11, 12; 2 Ped. 3:17). Amapuni saqenachu kay imas urmachinawanchejta: qhatiykachasqa kay, mana reparay trampas, runaj yuyaynin, qhasi manakaj yachachiykuna, musphaykachay ima (Efe. 4:14). Sinchʼita sayanallapuni mana kuyurispa, Jehovata munakunallapuni, kamachiykunasnintapis kasukunallapuni. Chantapis mana nisqanchejtapunichu valechina. Qhepan yachaqanapeqa yachakusun Jehovawan Jesuswan mana nisqankutapunichu valechisqankuta, imaynatachus paykuna jina ruwanatapis.

129 TAKIY Sinchʼita sayanallapuni

a Adanpatawan Evajtawan tiemponkumantapacha, Satanasqa runasta yuyachiyta munan sapallankumanta ajllananku kasqanta imachus allin, imatajchus mana allin kasqanta. Payqa kikillantataj yuyananchejta munan, Jehovaj leyesninmanta, llajtanpa kamachiykunasninmantapis. Kay yachaqanaqa yanapawasun mana Satanaspa mundonmanta runas jinachu kanapaj, nitaj paykuna jinachu Jehovaj leyesninta uj ladoman churarpanapaj, manaqa Jehovata tukuy imapi kasukunapaj.

b Yawarmanta imatachus Dios kamachisqanmanta astawan yachakunaykipajqa kay librota leeriy: Wiñaypaj kusisqa kausakuy lección 39.

c Jw.org nisqa paginapi “Llulla willaykunamanta cuidakuna” nisqa videota qhawariy.

d Kaymanta astawan yachakunaykipajqa Tukuypis Jehovallata yupaychajtinku libropi capítulos 13, 14 leeriy.