Ir al contenido

Ir al índice

Sumaj Manka Llutʼaj Jehová cheqanchanawanchejta saqena

Sumaj Manka Llutʼaj Jehová cheqanchanawanchejta saqena

“Qankunaqa makiypi kankichej chay manka ruwajpa makimpi tʼuru jina” (JER. 18:5, 6).

60, 22 TAKIYKUNA

1, 2. 1) ¿Imaraykú Daniel Diospa may munasqa kamachin karqa? 2) ¿Imatá ruwasunman Daniel jina kasukunapaj?

JUDIOSTA Babiloniaman presochasqasta apashajtinku, chay llajtaqa llulla diosesta yupaychaymanta, supaykunata yupaychaj runasmanta ima juntʼa kasharqa. Jinapis Daniel, kinsa amigosnin, waj cheqa sonqo judíos ima mana Babiloniamanta runas jinachu ruwarqanku (Dan. 1:6, 8, 12; 3:16-18). Paykunaqa Jehovata cheqanchajninkuta jina qhawarqanku, payllatataj yupaycharqanku. Daniel tukuy kausayninpi Babiloniapi kausakojtinpis, paymanta Diospa angelnin nerqa: “Diospa may munasqa kamachin”, nispa (Dan. 10:11, 19).

2 Ñaupa tiempopi manka llutʼaj runaqa, llinkʼi tʼurumanta imatachá ruwayta munan chayta ruwananpaj imapichus ruwaj chayman churaykuytawan ñitʼiykoj. Noqanchejqa yachanchej Jehovalla Tukuyta Kamachej kasqanta, llajtasta cheqanchananpaj atiyniyoj kasqanta ima (Jeremías 18:5, 6 leey). Sapa ujninchejta cheqanchanawanchejpajpis atiyniyojllataj. Jinapis saqen imatapis noqanchej ajllakunanchejta, munantaj payta munakusqanchejrayku kasukunata. ¿Imataj yanapawasun Jehovaj makinpi llinkʼi tʼuru jinallapuni kanapaj? Chaypajqa kay tapuykunaman kutichina: ¿Imasmantá jarkʼakuna kanman sonqonchejta mana rumiyachinapaj, Jehovatataj kasukunapaj? ¿Imaynatá kʼacha kaykunata wiñachisunman tukuy sonqo kasukunapaj, sumaj llinkʼi tʼuru jina kanapaj ima? ¿Imaynatá tatas Diosta kasukunkuman wawasninkuman yachachishaspa?

SONQONCHEJTA RUMIYACHEJ IMASTA QHESACHANA

3. ¿Imastaj sonqonchejta rumiyachinman? Sutʼinchay.

3 Proverbios 4:23 nin: “Tukuy imamanta astawanqa sonqoykita waqaychay; chaymantamin jamun kawsayqa”, nispa. Sonqonchejta mana rumiyachinapajqa, mana jatunchakunachu nitaj juchallikunachu, nitaj saqenachu creeyninchej pisiyananta. Chaykunamanta mana sumajta qhawarikojtinchejqa, Diosta mana kasukusunchu, kʼullu runasmantaj tukusun (Dan. 5:1, 20; Heb. 3:13, 18, 19). Ajinapi Judamanta rey Uzías rikukorqa (2 Crónicas 26:3-5, 16-21 leey). Qallariypi payqa kasukoj runa karqa, Jehovawanpis sumaj amigos karqa. Chayraykutaj Jehová jatun atiyniyojman tukucherqa. “Jatun atiyniyojña kaspa[taj], sonqompi runaykachayta qallarerqa”. Maytapuni jatunchakusqanrayku, Diospa Templonman yaykuspa inciensota qʼoshñichiyta munarqa, sacerdoteslla chayta ruwananku kajtinpis. Sacerdotes “mana qanpa ruwanaykichu” nejtinkutaj, mayta phiñakorqa. Chayrayku Jehovaqa payta kʼumuykachacherqa, wañunankamataj leprawan onqoykucherqa (Pro. 16:18).

4, 5. ¿Imataj kanman jatunchakuyta qallarejtinchej? Sutʼinchay.

4 Jatunchakuspaqa, wajkunamanta aswan sumaj kasqanchejta yuyasunman, Bibliaj yuyaychaykunasnintapis qhesachasunman (Pro. 29:1; Rom. 12:3). Ajinapi Jim sutiyoj uj anciano rikukorqa. Payqa ancianospura parlarinankupaj tantakushajtinku, imatachus chay waj ancianos nisqankuta mana allinpajchu qhawarqa. Pay nin: “Munakuyta mana rikuchishasqankuta nerqani, tantakuymantataj riporqani”, nispa. Jimqa sojta killanman waj congregacionman riporqa, chay congregacionpitaj mana ancianota jinachu suticharqanku. Jim nillantaj: “Sonqo pʼakisqa kasharqani. Ñaupaj congregacionniymanta ancianos pantaykusqankutapuni yuyarqani, jinallapitaj Jehovamanta karunchakorqani”, nispa. Jimqa chunka watatapuni tantakuykunaman, willayman ima mana rerqachu. Pay nillanpuni: “Mayta jatunchakorqani, imapichus rikukusqaymantapis Jehovata juchacharqani. Hermanosqa ashkha watasta waturiwarqanku, yanapayta munawaspa. Jinapis mana yanapachikorqanichu”, nispa.

5 Jim nin: “Wajkuna pantaykusqallankupi yuyasharqani”, nispa. Jimpa kausaynenqa, jatunchakuspa imapichus pantashasqanchejta mana reparayta atinanchejta rikuchiwanchej. Jinamantataj Jehovaj makinpi niña llinkʼi tʼuru jina churakuyta atisunchu (Jer. 17:9). ¿Maykʼajllapis uj hermano sonqonchejta nanachiwarqanchejchu? ¿Sonqo pʼakisqachu qhepakorqanchej congregacionpi uj llankʼayta niña ruwasqanchejmanta? ¿Imatá chay kutispi ruwarqanchej? ¿Jatunchakuytachu qallarerqanchej chayri repararqanchejchu hermanoswan allinpi kay, Diosman cheqa sonqo kay aswan sumaj kasqanta? (Salmo 119:165; Efesios 4:32 leey).

6. ¿Imataj kanman juchallikullajtinchejpuni?

6 Pakayllapi juchallikushanchej chayqa, ichá Diospa yuyaychaykunasninta mana japʼikuyta atillasunchu. Chantapis ima juchamanpis urmallasunman. Uj hermano nerqa: “Sajra imasta ruwasharqani, tiemponmantaj sonqo yuyayniy niña juchachawarqachu”, nispa (Ecl. 8:11). Waj hermano khuchichakuymanta millay imasta qhawayta yachaj. Tiemponmantaj nerqa: “Ancianospaj rimayta qallarerqani”, nispa. Chay millay imasta qhawasqanqa Jehovamanta karuncharqa. Millay imasta qhawashasqanmanta wajkuna yachajtinkutaj, ancianos yanaparqanku. Tukuypis pantaj runas kanchej, chayraykutaj wakin kutis juchallikunchej. Pikunachus yuyaychawanchej chaykunapaj rimasunchej chayri sajra imasta mana ruwashasqanchejta nisunchej chayqa, sonqonchej rumiyanman. Chayta ruwanamantaqa Jehovamanta perdonta, yanapayninta ima mañakuna.

7, 8. 1) ¿Imaynatá israelitas rikucherqanku pisi creeyniyoj kasqankurayku sonqonkuta rumiyachisqankuta? 2) ¿Imatá chaymanta yachakunchej?

7 Israelitasqa Jehová paykunata Egiptomanta orqhomushajtin tʼukunapaj jina milagrosta ruwasqanta rikorqanku. Jinapis Sumaj Jallpʼaman yaykunanku kashajtin, pisi creeyniyoj kasqankurayku sonqosninkuta rumiyacherqanku. Jehovapi atienekunankumantaqa manchachikorqanku, Moisespajtaj rimarqanku. Egiptopi esclavos kaspapis chay llajtaman kutipuyta munarqanku. Chaytaj Jehovaj sonqonta mayta nanacherqa, chayrayku pay nerqa: “Maykʼajkamataj kay runasqa noqata qhesachawanqankuri?”, nispa (Núm. 14:1-4, 11; Sal. 78:40, 41). Chay israelitasqa sonqosninkuta rumiyachisqankurayku, pisi creeyniyoj kasqankurayku ima chʼin pampapi wañorqanku.

8 Noqanchejpis tumpamantawan paraisoman yaykusun, creeyninchejtaj pruebaman churasqa kanqa. Creeyninchej sinchʼichus manachus kashasqanta qhawarikunanchej tiyan. ¿Imaynatá? Jesús imatachus Mateo 6:33 versiculopi nisqanpi tʼukurina. Tapurikunataj: “¿Imastachus ruwasqay, imastachus ajllasqay rikuchinchu Jesuspa nisqasninpi creesqayta? ¿Qolqeta astawan ganayta munasqayraykuchu tantakuykunaman, willayman ima niña riyman? ¿Imatá ruwayman llankʼayniypi astawan llankʼanayta niwajtinku? ¿Saqesajchu kay pachamanta runas paykuna jina ruwanaypaj tanqanawankuta, cheqa kajmanta karunchanawankuta ima?”, nispa.

9. 1) ¿Imaraykú imaynachus creeyninchej kashasqanta qhawarikuna tiyan? 2) ¿Imaynatá chayta ruwasunman?

9 Pikunawanchus masichakunamanta, congregacionmanta qharqochikojkunawan mana masichakunamanta, imaynatachus sonqota kusirichinamantawan, imatachus Biblia nisqanta mana kasukuspaqa, sonqonchejta rumiyachishasunman. Ajinapi rikukuspaqa, usqhayllata imaynachus creeyninchej kashasqanta qhawarikunanchej tiyan. Biblia nin: “Qankuna kikiykichej qhawarikuychej, yachanaykichejpaj creeypi sinchʼitachus sayashankichej, chayri manachus, chayta. Allinta qhawarikuychej”, nispa (2 Cor. 13:5). Chayrayku Bibliaj yanapayninwan allinta qhawarikuyta yachakuna.

LLINKʼI TʼURU JINALLAPUNI KANA

10. ¿Imataj yanapawasunchej Jehovaj makinpi llinkʼi tʼuru jina churakunapaj?

10 Jehovaqa makinpi llinkʼi tʼuru jina churakunallapajpuni Palabrannejta, congregacionnejta, willaynejta ima yanapawanchej. Bibliata sapa pʼunchay leey, tʼukuriy ima, Jehovaj makinpi llinkʼi tʼuru jina churakunallapajpuni yanapawanchej. Payqa Israel llajtamanta reyesta kamacherqa leyninta qhelqanankuta, sapa pʼunchay leenankuta ima (Deu. 17:18, 19). Apostolesqa Diosmanta Qhelqasqata sapa pʼunchay leey, tʼukuriy ima, willamunankupaj sumaj kasqanta yacharqanku. Paykunaqa ashkha kutispi Hebreopi Qhelqasqasmanta, qhelqasqasninkupi oqharerqanku. Willaypitaj runasman Diosmanta Qhelqasqata leenankuta, leesqankupi tʼukurinankuta ima nej kanku (Hech. 17:11). Noqanchejpis reparanchej, Bibliata sapa pʼunchay leey, chaypitaj tʼukuriy may sumaj kasqanta (1 Tim. 4:15). Kaytaj llampʼu sonqosllapuni kanapaj, Jehová cheqanchanawanchejpaj ima yanapawanchej.

Imastachus Jehová cheqanchanawanchejpaj qowasqanchejwan yanapachikuna. (10-13 parrafosta qhawariy).

11, 12. ¿Imaynatataj Jehová congregacionnejta necesitasqanchejman jina cheqanchawanchej? Uj kikinchaywan sutʼinchay.

11 Jehovaqa congregacionnejta cheqanchawanchej sapa uj necesitasqanchejman jina. Hermano Jim, uj anciano yanapasqanrayku yuyasqanta tijracherqa. Pay nin: “Chay hermanoqa mana niwarqachu noqapuni juchayoj kasqayta, nitaj rimawarqachu. Astawanpis mayta kallpachawarqa, tukuy sonqo yanapayta munawasqantataj rikuchiwarqa”, nispa. Kinsa killanman jina, chay ancianoqa Jimta tantakuyman wajyarerqa. Jim nillantaj: “Hermanosqa tantakuyman risqaymanta mayta kusikorqanku. Chaytaj yuyayniyta tijranaypaj yanapawarqa. Repararqanitaj noqallapi anchata yuyasqay mana allinchu kasqanta. Ancianos, warmiy ima mayta kallpachawarqanku. Watejmantataj Jehovata sirviyta qallarerqani. La Atalaya del 15 de noviembre de 1992 watamanta revistapi ‘Jehová mana juchayojchu’, ‘Jehovata tukuy sonqo sirviy’ nisqa yachaqanasta leey mayta yanapallawarqataj”, nispa.

12 Tiemponmantaj Jimqa anciano kallarqataj. Chaymantapachataj kikin chʼampaykunasniyoj hermanosta yanapan, sinchʼi creeyniyoj kanankupajpis kallpachan. Pay nin: “Jehovawan sumaj amigos kasqayta yuyarqani, chaywanpis mana jinachu karqa. Mayta llakikuni jatunchakusqayrayku aswan allin kajpi mana tʼukurisqaymanta, wajkunaj pantasqallankuta qhawasqaymanta ima”, nispa (1 Cor. 10:12).

13. 1) ¿Ima kʼacha kaykunata rikuchinapajtaj predicación yanapawanchej? 2) ¿Pikunatá yanapan willayninchej?

13 Predicacionpis cheqanchallawanchejtaj, sumaj runas kanapajpis yanapawanchej. Sumaj willaykunamanta runasman willamoyqa llampʼu sonqo kanapaj, espirituj poqoyninta rikuchinapaj ima yanapawanchej (Gál. 5:22, 23). Diosmanta willamusqanchej, ima kʼacha kaykunatachus rikuchinapaj yanapawasqanchejpi tʼukurina. Jesucristo jina ruwasunchej chayqa, willayninchejta runas uyariyta munanqanku, ichá niña ñaupajpi jinachu noqanchejmanta yuyanqanku. Sutʼincharinapaj, Australiapi iskay hermanos wasimanta wasi willashajtinku, uj señorata tariparqanku. Chay señoraqa paykunawan mayta phiñakorqa. Jinapis chay hermanosqa kʼachamanta uyarerqanku. Chay señoraqa chay hermanoswan phiñakusqanmanta pesachikorqa, uj cartatataj sucursalman apacherqa. Chay cartapi nerqa: “Perdonta mañakuni chay iskay llampʼu sonqo, kʼacha runasmanta, phiñakuspa kʼumuykachachisqaymanta. May wampupuni karqani Diospa Palabranmanta willashawajtinku mana uyariyta munasqayqa”, nispa. Willashaspaqa sonqo tiyaykusqa kay may sumaj kasqanta reparanchej. Cheqamantapuni predicacionqa noqanchejta yanapawanchej, wajkunatapis.

TATASQA DIOSTA KASUKUNANKU TIYAN WAWASNINKUMAN YACHACHISHASPA

14. ¿Imatataj tatas ruwananku tiyan wawasninkuman sumajta yachachinankupaj?

14 Casi tukuy wawas llampʼu sonqos kanku, tukuy imatataj yachakuyta munanku (Mat. 18:1-4). Chayrayku may allin kanman tatas wawasninkuta yanapananku wawamantapacha cheqa kajmanta yachakunankupaj, cheqa kajta munakunankupaj ima (2 Tim. 3:14, 15). Chayta sumajta ruwanankupajtaj tatasqa paykunaraj cheqa kajta munakunanku tiyan, Bibliaj nisqanman jinataj kausakunanku tiyan. Tatas chayta ruwajtinkoqa, wawasninku cheqa kajta munakuyta atillanqanku. Chantapis reparanqanku paykunata Jehová munakusqanrayku tatasninku yachachishasqankuta.

15, 16. ¿Imaynatá tatas Jehovapi atienekusqankuta rikuchinkuman wawanku qharqochikojtin?

15 Wakin wawasqa, tatasninku cheqa kajmanta yachachejtinkupis Jehovamanta karunchakunku chayri congregacionmanta qharqochikunku. Chaytaj familiata mayta ñakʼarichin. Sudafricamanta uj hermana nin: “Hermanoy congregacionmanta qharqochikojtin, wañupunmanpis jina karqa. Maytapuni sonqoyku nanawarqayku”, nispa. Chay hermana, tatasnin ima Bibliaj nisqanman jinallapuni ruwarqanku (1 Corintios 5:11, 13 leey). Tatasnenqa yacharqanku Bibliaj nisqanta kasukuy familiankoj allinninpaj kasqanta. Repararqankutaj congregacionmanta qharqosqa kay Jehovaj munakuyninta rikuchisqanta. Chayrayku wawankuwan familiamanta imatapis parlarinanku kajtillan parlarej kanku.

16 ¿Imaynataj wawanku kasharqa? Pay aswan qhepaman nerqa: “Yacharqani familiay mana chejnikuwasqanta, Jehovata, llajtanta imalla paykuna kasukusharqanku. Qharqochikojtinchej familianchej, congregación ima mana yanapayta atiwanchejchu. Chayrayku chʼampaykunapi kaspa Jehovaj yanapayninta, perdonninta ima necesitasqayta repararqani”, nispa. Jehovaman kutiripojtin familianqa mayta kusikorqa. Jehovata kasukusun chayqa, kusisqas kausakusunchej, tukuy ima ruwasqanchejpitaj allin riwasunchej (Pro. 3:5, 6; 28:26).

17. 1) ¿Imaraykú Jehovata kasukunanchejpuni tiyan? 2) ¿Imaynatá chayta ruway yanapawasun?

17 Profeta Isaiasqa, Babiloniapi kaj judíos pesachikunankuta, jinata ninankuta ima nerqa: “Tata Dios, qanmin Tatayku kanki. Noqaykoqa llinkʼi tʼuru jinalla kayku, qantaj manka llutʼaj jina kanki. Chayrayku noqaykoqa tukuyniyku makisniykej ruwasqasnin kayku”, nispa. Jehovamanta ajinata mañakunankutataj nerqa: “Amataj juchasniykumantaqa yuyarikullaypunichu ari. Tukuyniyku qampa aylluyki kayku”, nispa (Isa. 64:8, 9). Llampʼu sonqos kasunchej, Jehovatataj kasukusunchej chayqa, Danielta jina Jehová munakuwasunchej. Palabrannejta, atiyninnejta, llajtannejta imataj cheqanchallawasunpuni. Ajinamanta paraisopi wawasninpaj rejsikapuwasunchej, niñataj juchasapa runaschu kasunchej (Rom. 8:21).