1. ¿Imatataj cristiano tatas ruwayta munanku?

 TATAS, yachayku wawasniykichejta yanapayta munasqaykichejta Jehovata rejsinankupaj, munakunankupajtaj. Jinapis Diostaqa mana rikunchejchu. Chayrayku, ¿imaynatá wawasniykichejta yanapawajchej Dios kasqanmanta mana iskayrayanankupaj, paymantaj qayllaykunankupaj? (Sant. 4:8).

2. ¿Imaynatá tatas wawasninkuta yachachinkuman Jehovamanta, kʼacha kaykunasninmantapis?

² Tatasqa yachanku wawasninku Jehovaman qayllaykunankupaj, paykunawan Bibliata estudianankupuni kasqanta (2 Tim. 3:14-17). Jinapis Bibliaqa nillawanchejtaj, jovenesqa waj jinamantapis Jehovamanta astawan yachakuyta atisqankuta. Proverbios libropeqa uj tata wawanwan parlashan, yuyarichishantajsina Jehovaj kʼacha kaykunasninmanta amapuni qonqakunanta, mayqenkunachus ruwasqasninpi sutʼi rikukun chaykunamanta (Pro. 3:19-21). Tatasqa wawasninkuta yachachiyta atinku Jehovamanta, imaynachus kasqanmantapis paypa ruwasqasninta qhawarichispa. Qhepan parrafospi yachakusun imaynatachus chayta ruwanankuta.

3. ¿Imata reparanankupajtaj tatas wawasninkuta yanapananku tiyan?

³ Bibliaqa nin ‘Diospa mana rikukoj imasnenqa paypa ruwasqasninpi sutʼi rikukusqanta, runata rikhurichisqanmantapacha’ (Rom. 1:20). Tatas, ¿maytacharí kusirikunkichej wawasniykichejwan khuska Diospa ruwasqasninta qhawarispa? Chay kutispi wawasniykichejta yanapariychej, “paypa ruwasqasninpi”  ima sumaj kʼacha kaykunasninchus rikukusqanta reparanankupaj. Qhawarina imaynatachus tatas Jesús jina yachachiyta atisqankuta.

4. ¿Imaynatá Jesús Diospa ruwasqasninwan discipulosninta yachacherqa? (Lucas 12:24, 27-30).

⁴ Tatas, reparaychej imaynatachus Jesús Diospa ruwasqasninwan yachachisqanta. Uj pacha, Jesusqa discipulosninta nerqa qharqañastawan tʼikastawan qhawarinankuta (Lucas 12:24, 27-30 leey). Ichapis Jesusqa ima animalmantapis chayri ima plantamantapis parlayta atinman karqa. Jinapis pʼisqostawan, tʼikastawan discipulosnin sumajta rejsisqankurayku chaykunamanta parlarqa. Paykunaqa rikorqankuchá qharqañasta phawaykachashajta, tʼikastapis tʼikarishajta. Ichapis Jesusqa makinwan señalaspa chaykunamanta parlasharqa. Chantá chaykunamanta parlaytawan, ¿imatá Jesús ruwarqa? Jesusqa Jehová mana michʼachu kasqanmanta, kʼachataj kasqanmanta kayta discipulosninman yachacherqa: Jehovaqa kasukoj kamachisninta mikhuchinanta, ropatapis qonanta, imaynatachus qharqañasta mikhuchin, tʼikastapis vistin ajinata.

5. ¿Imasmantataj tatas wawasninkuwan parlarinkuman Jehovamanta yachachinankupaj?

⁵ Tatas, ¿imaynatá Jesús jina yachachiwajchej? Wawasniykichejwan parlariwajchej ima plantitachus chayri ima animalcitochus gustasusqaykichejmanta. Amataj sutʼinchariyta qonqaychejchu imatachus Jehovamanta chay yachachiwasqanchejta. Chantataj wawaykichejta tapuriwajchej ima animalcitochus chayri ima plantitachus astawan gustasqanta. Wawasniykichejwan gustasqan imasmanta parlarejtiykichejqa, ichapis astawan uyariyta munasonqachej Jehovamanta yachachiyta munajtiykichej.

6. ¿Imatá Christopherpa mamanmanta yachakunchej?

⁶ Chaywanqa mana nishanchejchu, tatas uj animalmanta chayri uj plantamanta tukuy imata yachananku kasqanta, unaytataj investigananku kasqanta. Jesusqa imastachus qharqañas mikhusqankumanta, chayri imaynatachus tʼikas wiñasqankumanta mana tukuy imatachu sutʼinchaykorqa. Ichapis wawasniykichejqa Diospa ruwasqasninmanta tukuy imitatapuni yachayta munankuman. Jinapis ichapis uj simita nispalla chayri uj tapuyta ruwaspalla Jehovamanta yacharichiwajchej. Hermano Christopherqa kayta yuyarikun: “Mamayqa uj mashkha palabrasllata nirispa, Diospa ruwasqasninmanta yachachiwaj kayku. Orqos chaynejpi kashajtiykoqa niwaj kayku: ‘Kay orqosqa kay jina jatuchaj, may kʼachitustaj. Jehovaqa imaynapunichus kanpis’, nispa. Mar qocha kantuman rejtiykutaj niwaj kayku: ‘Chay jina tʼukunatapuni yakoqa qhollchoqeyarin. Imayna atiyniyojpunichus Diosqa kanpis’, nispa. Ajina uj mashkha palabrasllata niwajtiykupis mayta tʼukurichiwaj kayku”, nispa.

7. ¿Imaynatá wawasniykichejta yachachiwajchej Jehovaj ruwasqasninpi tʼukurinankupaj?

⁷ Wawasniykichej wiñasqankuman jina, paykunaman yachachiwajchej Jehovaj ruwasqasninpi tʼukuriyta, paymantataj yachakuyta. Jehovaj ujnin ruwasqanmanta paykunawan parlariwajchej, tapuriwajchejtaj: “¿Imatá Jehovamanta yachachisunki?”, nispa. Imatachus wawasniykichej nisusqaykichejtaj ichapis tʼukuchisonqachej (Mat. 21:16).

8. ¿Imatataj israelitas ruwayta atej kanku wawasninkuwan ‘ñanta purishaspa’?

⁸ Jehovaqa israelitasman kamacherqa wawasninkuman paypa kamachiykunasninmanta ‘ñanta purishaspa’ yachachinankuta (Deu. 11:19). Israelpa camposninpeqa ñanta purishaspa ashkha animalesta, tʼikastawan rikuyta atej kanku. Chayrayku israelita tatasqa  wawasninkuman chaykunata rikuchispa Jehovaj ruwasqasninmanta parlayta atej kanku. Kunanpis tatasqa kikinta ruwayta atillankumantaj. Qhawarina imaynatachus wakin tatas chayta ruwasqankuta.

9. ¿Imatá yachakunki Punithamantawan Katyamantawan?

⁹ Punitha sutiyoj mamamanta parlarina. Payqa India suyumanta uj jatun llajtapi tiyakun. Pay nin: “Campoman familiaykuta visitarej rispa, wawasniykuman Jehovaj may kʼachitu ruwasqasninmanta wakin imasta yacharichiykupuni. Llajta ukhupeqa runaslla, autoslla juntʼa. Campopitajrí mana ajinachu kasqanrayku aswan facilta wawas Diospa ruwasqasninmanta yachakuyta atinku”, nispa. Tatas, wawasniykichejqa ichapis ni jaykʼaj qonqanqankuchu kʼachitu lugarespi qankunawan khuska karikusqankuta. Moldavia suyumanta Katya sutiyoj hermana nin: “Mamaywan tataywan campoman riyta yachasqaykutaqa nipuni qonqakunichu, paykunaman maytapuni agradecekuni wawitamantapacha Jehovaj ruwasqasninta qhawarispa, paypa kʼacha kaykunasninpi tʼukuriyta yachachiwasqankumanta”, nispa.

10. ¿Imatá tatas ruwankuman mana campoman riyta atispa? (“ Tataspaj yanapa” nisqa recuadrota qhawariy).

¹⁰ Jinapis wakinpajqa mana atikullanchu campoman reyqa. Amolqa India suyullamantataj. Pay nin: “Tiyakuni chaypi tatasqa mayta trabajanku, campoman viajaytaj ashkha qolqepaj. Jinapis uj placitaman rispa chayri balconman llojsispa Jehovaj ruwasqasninta qhawariyta atiyku, kʼacha kaykunasninmantapis parlariyta atiyku”, nispa. Tatas, sumajta qhawaykachariychej, ichapis wasiykichej qayllapi imallapis tiyan Jehovaj ruwasqasninmanta wawasniykichejwan parlarinaykichejpaj (Sal. 104:24). Ichapis tiyan pʼisqetus, khuritus, plantitas, waj imaspiwan. Alemania suyumanta Karina nin: “Mamaymanqa tʼikas maytapuni gustan. Wawitallaraj kashajtiytaj pasearishajtiykoqa ñanpi kʼacha tʼikitasta rikuchiwaj”, nispa.  Chantapis Jehovaj llajtanqa Diospa ruwasqasninmanta ashkha videosta, publicacionesta ima qowanchej, chaykunawanpis wawasniykichejta yachachillawajchejtaj. Maypi tiyakuspapis wawasniykichejta yanapawajchej Diospa ruwasqasninta qhawarinankupaj. Qhepan parrafospi qhawarisun Jehovaj mayqen kʼacha kaykunasninmantachus wawasniykichejwan parlariyta atisqaykichejmanta.

11. ¿Imaynatá tatas wawasninkuta yanapankuman Jehovaj munakuyninta reparanankupaj?

¹¹ ¿Imaynatá wawasniykichejta yanapawajchej Jehovaj munakuyninta reparanankupaj? Chaypajqa imayna kʼachitutachus ashkha animales uñitasninkuta cuidasqankumanta parlariwajchej (Mat. 23:37). Paykunawan parlarillawajchejtaj Diosqa gustanawanchejpaj jina ashkha imasta ruwasqanmanta. Karina nillantaj: “Puriykacharej rejtiyku mamayqa tʼikitasta sumajta qhawarinayta niwaj, reparanaytataj munaj tʼikitasqa mana kikinkamallachu kasqankuta, kʼachitus kasqankupitaj Jehovaj munakuynin rikukusqanta. Kunankamapis tʼikitasta sumajta qhawarillanipuni, reparanitaj tʼikitasqa mana kikinkamallachu kasqankuta, nitaj kikin colorllachu kasqankuta. Chaytaj yuyarichiwan Jehová maytapuni munakuwasqanchejta”, nispa.

12. ¿Imaynatá tatas wawasninkuta yanapankuman Jehová yachayniyoj kasqanta reparanankupaj? (Salmo 139:14, fotostawan qhawariy).

¹² Wawasniykichejta yanapaychej Jehová yachayniyoj kasqanta reparanankupaj. Payqa noqanchejmanta aswan yachayniyoj (Rom. 11:33). Sutʼinchariwajchej yakoqa vausispa phuyuman tukusqanta, phuyutaj maymanpis facilta chayayta atisqanta (Job 38:36, 37). Chantapis Diosqa cuerponchejta tʼukunata ruwasqanmanta parlariwajchej (Salmo 139:14 leey). Vladimirqa kay jinata wawanman yacharicherqa. Pay nin: “Uj pacha wawaykoqa bicicletamanta urmaykuspa uj heridata ruwarpakorqa. Uj mashkha dianmantaj chay heridaqa sanoyaporqa. Noqawan señoraywantaj wawaykuman nerqayku Jehovaqa aychanchej sapallanmanta sanoyapunanpaj jina ruwawasqanchejta. Nerqaykutaj runaspa ruwasqasninkoqa mana jinachu kasqanta. Autoqa uj accidentepi chocarpakojtin mana sapallanmanta arreglakunmanchu.  Chaywan wawaykoqa entienderqa Jehová yachayniyoj kasqanta”, nispa.

13. ¿Imaynatá tatas wawasninkuta yanapankuman Jehovaj atiyninpi tʼukurinankupaj? (Isaías 40:26).

¹³ Jehovaqa cielota qhawarinanchejta munan, tʼukurinanchejtataj munan imaynatachus payqa jatun atiyninwan estrellasta pachanpi japʼishasqanta (Isaías 40:26 leey). Qankunapis wawasniykichejta niwajchej cielota qhawarinankuta, imatachus rikusqankupitaj tʼukurinankuta. Taiwanmanta Tingting sutiyoj hermananchej wawa kashasqanmanta yuyarikuspa kayta nin: “Uj pacha mamaywan campoman rerqayku. Llajtamanta karupi kashasqaykuraykutaj cielopi may chhika estrellasta rikorqayku. Chaypachasqa escuelamanta compañerosniy Jehovata mana kasukunaypaj tukuy imasta ruwawaj kanku. Chaytaj mayta llakichishawarqa. Chaypitaj mamayqa tʼukurichiwarqa, chay chhika estrellasta ruwananpaj Jehovaqa imayna atiyniyojpunichus kasqanpi. Niwarqataj chay atiynillanwantaj noqatapis payta kasukunaypaj yanapanawanta. Chay kutimantapacha Jehovata astawan rejsiyta munarqani, nikorqanitaj ima kajtinpis payllatapuni sirvikunayta”.

14. ¿Imaynatá tatas wawasninkuman reparachinkuman Jehovaqa kusikoj Dios kasqanta?

¹⁴ Jehovaj ruwasqasninpi reparanchej payqa kusisqa kasqanta, kusikunanchejtataj munasqanta. Cientificosqa ninku casi tukuynin animalespuni pujllayta yachasqankuta, hasta pʼisqetuspis pescadituspis (Job 40:20). Wawasniykichejqa maytachá asirikuyta yachanku misisitusta qʼaytu morqʼosta laqʼarishajta rikuspa chayri alqetusta pujllarikushajta rikuspa. Wawasniykichej animalitosta ajinata pujllarikushajta rikuspa asirikojtinku, yuyarichiwajchej kusikoj Diosta sirvishasqanchejta (1 Tim. 1:11).

15. ¿Imatá tatas ruwankuman wawasninku imatachus yuyasqankuta willarinankupaj? (Proverbios 20:5, fototawan qhawariy).

¹⁵ Wakin kuti wawasqa mana tatasninkuman willariyta atillankuchu ima problemasniyojchus kashasqankuta. Tatas, ¿imatá ruwawajchej imatachus wawasniykichej yuyasqankuta yachanaykichejpaj? (Proverbios 20:5 leey). Wakin tatasqa wawasninkuwan sumajta parlarikunku sachʼitasta, waj imitasta qhawaykacharej jina. Porque chay kutispi wawaspis tataspis  mana ruwanasninku yuyarisqallachu kashanku. Taiwanmanta Masahiko sutiyoj tata, imaraykuchus chayta ruway may sumaj kasqanmanta nin: “Wawasniykuwan lomaman wicharejtiyku, chayri mar kantuman rejtiyku paykunaqa aswan tranquilos kashanku. Chayrayku aswan facilta paykunawan parlarikuyta atiyku, willariwaykutaj imatachus yuyasqankuta, imaynachus kashasqankutapis”, nispa. Katyapis nillantaj: “Clases pasayta mamayqa kʼachitu lugarman pusayta yachawaj. Chay lugar tranquilolla kasqanrayku mamayman willariyta atillaj kani imaynachus escuelapi riwasqanmanta, imachus llakichiwasqanmantapis”, nispa.

16. ¿Imatá familias ruwankuman Jehovaj ruwasqasninwan kusirikunankupaj?

¹⁶ Chantapis familiasqa Jehovaj ruwasqasninta khuska qhawarispa kusirikuyta atinku, tranquilos karikuytapis. Chaytaj yanapan aswan ujchasqas kanankupaj. Bibliaqa nin ‘uj tiempo kasqanta asinapaj, uj tiempotaj saltaykachanapaj’ (Ecl. 3:1, 4, sutʼinchaynin). Jehovaqa kʼachitu lugaresta ruwarqa, chaypi kusirikunanchejpaj jina. Ashkha familiasmanqa maytapuni gustan campoman ririy, lomasman, chayri mar kantuman. Wakin wawasmanqa maytapuni gustan plazaspi correykachariy, chaypi pujllarikuy, animalesta qhawariy chayri mayuspi, qochaspi, mar kantuspi nadariy. Tukuy imaymanasmantapuni Jehovaj ruwasqasninwan kusirikuyta atinchej.

17. ¿Imaraykutaj tatas wawasninkuman yachachinanku tiyan Jehovaj ruwasqasninta qhawariyta?

¹⁷ Paraisopeqa tataspis wawaspis ni jaykʼaj jina Jehovaj ruwasqasninwan kusirikuyta atenqanku. Manaña animalesta manchachikusunchu, ni paykunapis manchachikuwasunchu (Isa. 11:6-9). Tiempoqa jinantin kanqa Jehovaj tukuy ruwasqasninwan kusirikunapaj (Sal. 22:26). Jinapis ama paraisokamaraj suyaychejchu wawasniykichejman Diospa ruwasqasninta qhawariyta yachachinaykichejpaj. Sichus kunanmantapachaña Jehovaj ruwasqasninwan paymanta yachachinkichej chayqa, wawasniykichejqa rey David jinallataj niyta atenqanku. Pay nerqa: “Ni mayqen diospis qanmanqa rijchʼakunchu. Ni pi kanchu ruwasqasniykita jina ruwajqa”, nispa (Sal. 86:8).