Ir al contenido

Ir al índice

12 YACHAQANA

77 TAKIY Kay laqha tiempopi kʼanchay kan

Kʼanchayllapipuni kana, amataj laqhapichu

Kʼanchayllapipuni kana, amataj laqhapichu

“Qankunaqa ñaupajta laqhapi karqankichej. Kunantajrí […] kʼanchaypi kashankichej” (EFE. 5:8).

TEMA

¿Imatá yachakunchej Efesios 5 capitulopi apóstol Pablo kʼanchaymantawan laqhamantawan parlasqanmanta?

1, 2. 1) ¿Maykʼajtaj, maypitaj, chanta imaraykutaj Pablo Efesiosman Cartata qhelqarqa? 2) ¿Ima tapuykunamantaj kay yachaqanapi kutichisun?

 APÓSTOL Pabloqa Romapi uj wasipi presochasqa kashajtin, hermanosninta kallpachayta munarqa. Paykunata mana visitariyta atisqanraykutaj, ashkha cartasta escriberqa. Ujnin cartantaqa Efesomanta cristianosman apacherqa 60 chayri 61 watapi (Efe. 1:1; 4:1).

2 Casi chunka watas jinaña pasasqa Efesopi sumaj willaykunata predicasqanmanta, yachachisqanmantapis (Hech. 19:1, 8-10; 20:20, 21). Pabloqa hermanosninta mayta munakorqa, Jehovata tukuy sonqo kasukunallankupajpunitaj yanapayta munarqa. Chanta, ¿imajtintaj chay ajllasqa cristianosman kʼanchaymantawan laqhamantawan escriberqa? ¿Imatataj tukuy cristianos yachakusunman paykunaman yuyaychasqanmanta? Kay yachaqanapi chay iskay tapuykunasman kutichisun.

LAQHAMANTA KʼANCHAYMAN

3. ¿Imamantá Pablo parlarqa Efesios 5 capitulopi?

3 Pabloqa Efesomanta cristianosman nerqa: “Qankunaqa ñaupajta laqhapi karqankichej. Kunantajrí […] kʼanchaypi kashankichej”, nispa (Efe. 5:8). Payqa kʼanchaymantawan laqhamantawan parlarqa Efesomanta cristianos mayta cambiasqankuta sutʼinchananpaj. Ñaupajtaqa qhawarina imaraykuchus “qankunaqa ñaupajta laqhapi karqankichej” nispa nisqanta.

4. ¿Imaraykutaj efesios llulla religionrayku laqhapi jina kasharqanku?

4 Llulla religionrayku laqhapi jina kasharqanku. Efesiosqa niraj cristianosman tukushaspa, niraj cheqa kajmanta yachakushaspa, ashkha llulla creenciasniyoj karqanku, yuyajtaj kanku imapis suerteta, mala suerteta apamusqanta. Éfeso llajtapeqa Ártemis diosaj templon kasharqa, yuyarqankutaj chay temploqa runas tʼukunapaj jina qanchis imasta ruwasqankumanta ujnin kasqanta. Chayman runasqa ashkha santosta yupaychaj rej kanku. Comerciantesqa chay templota juchʼuysitupi ruwaspa vendej kanku, ashkha qolqetataj ganaj kanku (Hech. 19:23-27). Chantapis chay llajtapi tiyakojkunaqa rejsisqa karqanku magiata ruwasqankumanta (Hech. 19:19).

5. ¿Imaraykutaj Efesomanta runas laqhapi jinallataj kasharqanku?

5 Millay kausayniyoj kasqankurayku laqhapi jina kasharqanku. Efesomanta runasqa chʼichi kausayniyoj karqanku, khuchichakusqankumantataj ni imaynitata pʼenqakojchu kanku. Teatropi imastachus ruwasqanku, religionninkoj fiestasninkupis khuchichakuy juchamanta juntʼa kaj (Efe. 5:3). Runasqa “ni imamanta pʼenqakuspa juchata ruwayman” qokoj kanku, nisunman sajra kajta ruwajtinku ni imaynitata sonqonku nanajchu (Efe. 4:17-19). Sonqonkoqa nipuni juchachajchu, nitaj Jehovaman cuentata qonankuta yuyallajpischu kanku. Allin kajtapis mana allin kajtapis mana reparayta atisqankurayku, Pablo nerqa: “Paykunaj yuyayninkoqa laqhayasqa kashan, Dios qoyta munawanchej chay kausaymantataj karunchasqa kashanku”, nispa.

6. ¿Imaraykutaj Pablo efesiosman nerqa ‘kunantajrí kʼanchaypi kashankichej’ nispa?

6 Chaywanpis wakin efesioskunaqa tukuy chay laqhamanta llojsimusqankuña. Chayrayku Pablo paykunaman nerqa: “Kunantajrí Señorpata kasqaykichejrayku kʼanchaypi kashankichej”, nispa (Efe. 5:8). Paykunaqa Diospa Palabranman jina kausakuyta qallarisqanku, chaytaj paykunapaj uj kʼanchay jina karqa (Sal. 119:105). Paykunaqa llulla religionpa costumbresninkuta, millay kausayninkutapis saqepusqanku. Chantapis Dios jina ruwasharqanku, tukuy atisqankutataj kallpachakusharqanku payta yupaychanankupaj, kusichinankupajpis (Efe. 5:1).

7. ¿Imapitaj kausayninchej rijchʼakun Efesomanta cristianospa kausayninkuman?

7 Noqanchejpis niraj Bibliamanta yachakushaspa laqhapi jina kasharqanchej llulla religionrayku, millay kausayniyojtaj kasqanchejrayku. Noqanchejmanta wakenqa ichapis llulla religionpa fiestasninta ruwaj kanchej, chayri ichapis khuchichakuspa purej kanchej. Jehovata rejsispataj kausayninchejta cambiarqanchej, allin kajmanta, mana allin kajmanta kamachiykunasnintataj kasukuyta qallarerqanchej. Chaytaj ashkha imaynasmantapuni yanapawanchej (Isa. 48:17). Jinapis wakin kutisqa mana atikullanchu laqhamanta karunchasqallapuni kay, “kʼanchaypa wawasnin jinallapuni” kausakuypis. ¿Imataj yanapawasunman?

Image digitally reproduced with the permission of the Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238. Licensed under CC by 3.0

Pablo efesiosman munakuywan yuyaychasqanqa noqanchejtapis mayta kay tiempopi yanapawanchej (7 parrafota qhawariy). b


LAQHAMANTA KARUNCHAKUNA

8. Efesios 5:3-5 nisqanman jina, ¿imatataj Efesomanta cristianos chejninanku karqa?

8 (Efesios 5:3-5 leey). Efesomanta cristianosqa Jehovaj chejnisqan imasta chejninallankupuni karqa. Ajinamanta millay kausaymanta laqhamanta jina karullapipuni kanankupaj. Chaypajqa mana khuchichakuy kausayllatachu chejninanku karqa, manaqa millay parlaykunata parlaytapis. Pabloqa paykunaman yuyaricherqa tukuy chay imasta chejninallankutapuni, ajinamanta “Cristojtawan Diospatawan” Gobiernonkuman yaykunankupaj.

9. ¿Imajtintaj khuchichakuy juchamanta tukuy atisqanchejta karunchakunanchej tiyan?

9 Noqanchejpis sumajta qhawarikunanchej tiyan amaña “laqha kajpa qhasi manakaj ruwaykunasninta” ruwaysikunanchejpaj (Efe. 5:11). Sutʼita yachakun pichus chʼichi imasta, khuchichakuy imasta qhawallanpuni, uyarillanpuni, chay imasllamantapuni parlan chayqa, juchaman facilta urmayta atisqanta (Gén. 3:6; Sant. 1:14, 15). Por ejemplo uj suyupi ashkha hermanosqa, redes socialespi uj grupota ruwakusqanku mensajesta apachinakunankupaj. Qallariypi paykunamanta ashkhasqa Jehovamanta parlaj kanku. Pisimanta pisitaj waj imasmanta parlayta qallarerqanku. Chaymantataj qhariwarmi jina purinasllamantaña astawan parlaj kanku. Tiemponmantaj, paykunamanta ashkhasqa nerqanku chay millay imasmanta parlasqankurayku khuchichakuy juchaman urmasqankuta.

10. ¿Imatá Satanás munan yuyananchejta? (Efesios 5:6).

10 Satanaspa ujnin trampanqa kay kashan: Payqa runaspa yuyayninkuta laqhayachiyta munan allin kajta, mana allin kajtapis mana reparanankupaj (Isa. 5:20; 2 Cor. 4:4). Chayrayku kay mundoqa creechiyta munawanchej imatachus Jehová chʼichipaj, millaypaj qhawasqanqa mana sajrapunichu kasqanta (2 Ped. 2:19). Chayraykuchá may chhika peliculaspi, telepi programaspi, Internetpipis mana allin imas rikhurin. Chaykunataj mana yanapawanchejchu Jehovaj kamachiykunasninman jina yuyanapaj. Kay mundopi runasqa imatapis ruwarpallanku, kausayninkupis may millay. Diablotaj yuyachiyta munawanchej chaykunaqa allillan kasqanta, chantapis kusikunapaj jina kasqanta, nitaj sajrachu kasqanta (Efesios 5:6 leey).

11. Angelaj kausayninpi reparanchej jina, ¿imajtintaj may sumaj Efesios 5:7 yuyaychasqanta kasukuy? (Dibujostawan qhawariy).

11 Satanasqa munan sajra runaswan masichakunanchejta, ajinamanta Jehovaj kamachiykunasninta mana kasukuyta atinanchejpaj. Chayrayku Pabloqa Efesomanta cristianosman yuyaycharerqa sajra imasta ruwajkunawan mana masichakunankuta. Paykunaman nerqa: “Ama paykuna jina ruwaychejchu”, nispa (Efe. 5:7). Noqanchejqa chay cristianosmanta nisqa astawanraj qhawarikunanchej tiyan. ¿Imajtin? Kay tiempopeqa mana uyapurallachu runaswan parlariyta atinchej, manaqa redes socialesnejtapis. Asiamanta hermananchej Angela niwanchej redes socialesta apaykachayqa mana allinman chayachiwasqanchejta. a Pay nin: “Pisimanta pisi mana reparayllata yuyayninchejta laqhayachinman. Noqaqa yuyayta qallarerqani Jehovata mana respetaj amigosniyoj kayqa sumajlla kasqanta. Chaymantataj mana Jehovaj munasqanman jinachu kausaytaqa niña juchapajchu qhawarqani”, nispa. Allintapuni ancianosqa munakuywan yanaparerqanku cambiananpaj. Pay nin: “Kunanqa niña redes socialespi rikhurej imaswanchu umayta juntʼachini, manaqa Jehovamanta jamoj imaswan”, nispa.

Mana tukuy amigoschu Jehovata kasukunapaj yanapawanchej. ¿Mayqentá ajllasun? (11 parrafota qhawariy.


12. ¿Imatá ruwananchej tiyan Jehovaj kamachiykunasninta kasukuyta munanchej chay?

12 Kay mundomanta runasqa ninku millay kausayniyoj kayqa allillan kasqanta. Jinapis ama chaywan engañachikunachu, yachanchej llulla kasqanta (Efe. 4:19, 20). Kay tapuykunapi piensarisunman: “¿Tukuy imatachu ruwani escuelamanta, trabajomanta compañerosniywan, chayri Jehovaj kamachiykunasninta mana respetaj runaswan mana anchata kanaypaj? ‘Qanqa ni imata allinpajchu qhawanki’ nispa niwajtinkupis, ¿mana manchikuspachu Bibliaj yuyaychaykunasninta sutʼinchani?”. 2 Timoteo 2:20-22 nisqanman jina, congregacionpipis sumajta amigosninchejta ajllakunanchej tiyan. Yuyarikuna, mana tukuychu Jehovata tukuy sonqo kasukunapaj yanapawasunman.

“KʼANCHAYPA WAWASNIN JINALLAPUNI” KAUSANA

13. ¿Ima niytá munan “kʼanchaypa wawasnin jinallapuni kausaychej” nispa nisqan? (Efesios 5:7-9).

13 Pabloqa Efesomanta cristianosman laqhamanta karunchakunankuta yuyaychaytawan, nerqa: “Kʼanchaypa wawasnin jinallapuni kausaychej”, nispa (Efesios 5:7-9 leey). ¿Ima niytá munan chay? Maypi kashaspapis cristiano jinapuni purinata niyta munan. Chaypajtaj ashkha imasta ruwananchej tiyan. Bibliata, publicacionesninchejtapis leenapuni, estudianapuni tiyan. Chayta ruwaspataj sumajta reparana imatachus Jesucristomanta, yachachisqanmantapis yachakusqanchejta. Paymin “kay mundopaj kʼanchay” (Juan 8:12; Pro. 6:23).

14. ¿Imaynatá espíritu santo yanapawasunman?

14 “Kʼanchaypa wawasnin jinallapuni” kausakuyta munanchej chayqa, necesitallanchejtaj Diospa espíritu santonta. ¿Imajtin? Kay chʼichi mundopeqa mana atikullanchu llimphu kausayniyojllapuni kay (1 Tes. 4:3-5, 7, 8). Espíritu santoqa yanapawasunman kay mundoj yuyayninwan mana chimpachikunapaj. Chay yuyaykunaqa mana Jehová Dios yuyasqanman jinachu kanku. Chantapis yanapallawasunmantaj ‘tukuy imapi kʼacha kanapaj, cheqan kajta ruwanapaj, cheqa kajman jinataj kausakunapaj’ (Efe. 5:9).

15. ¿Imatá ruwasunman espíritu santota japʼinapaj? (Efesios 5:19, 20).

15 Jesusqa nerqa: “Tataykichejqa espíritu santota qonqa mañakojkunaman”, nispa (Luc. 11:13). Chaypi reparanchej espíritu santota japʼinapajqa Jehovamanta mañakuna kasqanta. Chantapis espíritu santota japʼillanchejtaj tantakuykunapi hermanosninchejwan khuska Jehovata jatunchaspa (Efesios 5:19, 20 leey). Espíritu santowan yanapachikusunchej chayqa, Jehovata kusichinapaj jina kausakusunchej.

16. ¿Imataj yanapawasunman allin kajtapuni ajllanapaj? (Efesios 5:10, 17).

16 Kausayninchejpi jatuchej imasta ajllananchej kajtenqa, allinta reparananchej tiyan “imachus Jehová Diospa munaynin kasqanta”, chayman jinataj ruwananchej tiyan (Efesios 5:10, 17 leey). Sichus chayta ajllanapaj Bibliaj yuyaychaykunasninta maskʼasun chayqa, imatachus Jehová chaymanta yuyasqanta yachayta atisunchej. Chay yuyaychaykunaman jina ruwaspataj allin kajtapuni ajllasunchej.

17. ¿Imatá ruwasunman tiemponchejta mana usuchinapaj? (Efesios 5:15, 16; dibujotawan qhawariy).

17 Pabloqa Efesomanta cristianosman yuyaychallarqataj tiemponkuta ama usuchinankuta (Efesios 5:15, 16 leey). ‘Diabloqa’ maytachá kusikunman kay mundoj imasninwan musphajtinchej, Diosta sirvinapajtaj niña tiempoyojchu kajtinchej (1 Juan 5:19). Jehovata astawan sirvinapaj kallpachakunamantaqa, ichapis yuyayninchejqa kashanman qolqellapi, profesionniyoj kayllapi, chayri trabajollapi. Ajina kajtintaj sutʼi reparakunman kay mundoj yuyayninwan chimpachikushasqanchejta. Yachanchej jina chay imasqa mana juchachu kanku, jinapis ni jaykʼaj kausayninchejpi ñaupajpichu kanan tiyan. “Kʼanchaypa wawasnin jinallapuni” kausanapajqa, mana ‘tiemponchejta usuchinanchejchu’ tiyan, nisunman mana waj imasta ruwaypichu musphananchej tiyan.

Efesomanta cristianosmanqa tiemponkuta mana usuchinankuta yuyaycharqanku (17 parrafota qhawariy).


18. ¿Imatá Donald ruwarqa tiemponta mana usuchinanpaj?

18 Jehovapaj astawan llankʼanapaj kallpachakuna. Chayta ruwarqa Sudafricamanta Donald. Pay nin: “Kausayniyta sumajta qhawarikorqani, Jehovamantataj mañakorqani astawan paypaj llankʼanaypaj yanapanawanta. Uj trabajitota tarichinawanta mañarikorqani, ajinamanta predicanaypaj astawan tiempoy kananpaj. Jehovaj yanapayninwantaj ajina trabajota tarikorqani. Chayrayku warmiywan khuska Jehovapaj tiempo juntʼasqata llankʼayta qallarerqayku”.

19. ¿Imatá ruwasunman “kʼanchaypa wawasnin jinallapuni” kausakunapaj?

19 Pabloqa Dios yuyaychasqanman jina chay cartata Efesomanta cristianosman qhelqarqa. Chaytaj maytachá paykunata yanaparqa Jehovata tukuy sonqo kasukunallankupajpuni, noqanchejtapis yanapallawasunmantaj. Yachakunchej jina, chay cartaqa yanapawanchej imawanchus kusirikunata sumajta ajllanapaj, amigosninchejtapis sumajta ajllanapaj. Chantapis sonqonchejta aysan Bibliata sumajta estudianapaj, ajinamanta cheqa kajqa kʼanchay jina noqanchejpaj kanqa. Chantapis yuyarichiwanchej espíritu santota necesitasqanchejtapuni, chaytaj yanapawanchej aswan sumaj cristianos kanapaj. Pabloj yuyaychasqanman jina ruwasun chayqa, Jehovata kusichinapaj jinapuni imatapis ajllasun. Tukuy chay imasta ruwaspataj kay mundoj laqhayayninmanta karunchakusun, kʼanchayllapipunitaj kasun.

YUYARIKUNAPAJ

  • Efesios 5:8 versiculopi ‘kʼanchaymantawan’ ‘laqhamantawan’ parlasqan, ¿ima niytá munan?

  • ¿Imatá ruwananchej tiyan ‘laqhamanta’ karunchakunapaj?

  • ¿Imatá ruwananchej tiyan “kʼanchaypa wawasnin jinallapuni” kausakunapaj?

95 TAKIY Ñanninchej astawan lliphirishan

a Wakin sutisqa cambiakun.

b FOTO: May chhika unayniyoj copiamanta foto. Chaytaqa apóstol Pablo efesiosman qhelqarqa.