Ir al contenido

Ir al índice

Jehová Dios jina khuyakuna, maychus kajtataj ruwana

Jehová Dios jina khuyakuna, maychus kajtataj ruwana

“Cheqan yuyaypi purejkuna kaychej, khuyakojkuna, allin kʼachastaj kaychej ujkuna ujkunapaj” (ZAC. 7:9).

125, 88 TAKIYKUNA

1, 2. 1) Moisespa Leyninta, ¿imaynatataj Jesús qhawaj? 2) Leymanta yachachejkuna, fariseos ima, ¿Leyman jinapunichu ruwaj kanku?

JESUSQA Moisespa Leyninta Diospa kamachisqasninta jina, jatunpaj qhawaj. Imaraykuchus Jesusqa, Jehová Diosta mayta munakoj. Bibliataj unaymantaña nerqa, Jesús Diospa leyninta kasukunanta. Salmo 40:8 nin: “Diosníy, tukuy sonqo munayniykita ruwayta munani. Yachachiwasqasniykita sonqoypi waqaychani”, nispa. Jesusqa ruwasqasninpi, parlasqanpipis, rikucherqa Diospa Leynin cheqan kasqanta, allinninchejpaj kasqantapis, jinallataj Diospa nisqasninpis juntʼakusqantapuni (Mat. 5:17-19).

2 Jesusqa maytachá llakikorqa Diospa Leyninta fariseos, leymanta yachachejkuna ima qʼewisqankumanta. Paykunaqa wakin kamachiykunallata juntʼaj kanku, wakintataj mana. Chayrayku Jesusqa paykunata, jinata nerqa: “Qankunaqa yerbabuenamanta, eneldomanta, cominomantawan sapa chunkamanta ujta qonkichej. Leymanta aswan allin kajtarí qonqapunkichej: cheqan kajta, khuyakuyta, Diosta mana wasanchayta ima”, nispa (Mat. 23:23). Fariseosqa, mayta runaykachaj kanku. Manataj entiendejchu kanku imapajchus chay kamachiykuna kasqantapis. Jesustajrí sumajta entienderqa imapajchus chay kamachiykuna kasqanta. Entiendellarqataj Jehová Dios allinninchejpaj chay kamachiykunata churapuwasqanchejtapis.

3. ¿Imasmantataj kay yachaqanapi yachakusunchej?

3 Noqanchejqa “Leymanta kacharichisqaña kanchej”. Chayrayku niña juntʼananchejchu tiyan (Rom. 7:6). Jinapis Jehová Diosqa, Moisespa Leyninta Bibliapi kananta saqerqa. Imaraykuchus Diosqa, munan chay Leyta sumajta entiendenanchejta, chayman jinataj kausakunanchejta. Ñaupaj semanapeqa, yachakorqanchej mana yuyasqallamanta runata wañuchej, imastachus ruwanan kasqanta khuyasqa kananpaj. Chaytaj yanapawarqanchej entiendenapaj Jehová Diospi khuyakuyta tariyta atisqanchejta. Kay yachaqanapitaj yachakusunchej, imastachus ruwana kasqanta Jehová Dios jina kanapaj. Yachakullasuntaj Jehová Dios khuyakuwasqanchejta, imaynatachus kausayta qhawasqanta, imaynatatajchus Jehová Dios cheqan kajman jina juzgasqantapis. Chaykunamanta yachakushaspataj, tʼukurina imaynatachus Jehová Dios jina ruwayta atisqanchejta (Efesios 5:1 leey).

PAKAKUNA LLAJTASQA TARINAPAJ JINA KARQA

4, 5. 1) Mana yuyasqallamanta runata wañuchejkuna, ¿pakakuna llajtasman chayayta atillajchu kanku? 2) ¿Jehová Dios rumi sonqochu kasqa?

4 Jehová Diosqa, israelitasman nerqa sojta pakakuna llajtasta ajllanankuta. Kinsa llajtas Jordanpa inti llojsimuyninnejpi karqa, kinsataj Canaanpi. Chayqa allinpuni karqa, imajtinchus mana yuyasqallamanta runata wañuchejqa, usqhayllata pakakuna llajtaman chayayta atej (Núm. 35:9-14). Israelitasqa pakakuna llajtasman rej ñankunata, pichasqata japʼej kanku (Deu. 19:3). Chantapis letrerosta churaj kanku. Ajinamanta mana yuyasqallamanta runata wañuchejqa, cheqanta, usqhaytataj chayananpaj. Chantapis mana yuyasqallamanta runata wañuchejqa, Israelpi pakakuna llajtas kasqanrayku, mana necesariochu karqa waj suyuman ayqekunan. Imajtinchus waj suyupeqa, llulla diosesta yupaychananpaj tanqasqa kanman karqa.

5 Jehová Dios nerqa, runata wañuchejkuna, wañuchisqallataj kanankuta. Mana yuyasqallamanta runata wañuchejrí, khuyasqa kananta, jarkʼasqa kanantataj. Chaymanta parlaspa, Bibliata ukhunchaj uj runa, jinata nerqa: “Mana yuyasqallamanta runata wañuchejqa ayqekuyta atillaj. Imaraykuchus pakakuna llajtasqa qayllallapi kaj”, nispa. Reparanchej jina, Jehová Diosqa mana rumi sonqochu, imallamantapis castiganawanchejpaj. Astawanqa “khuyakuyninpi may qhapaj” (Efe. 2:4).

6. ¿Runasmanta fariseos khuyakojchu kasqanku?

6 Fariseosqa mana runasmanta khuyakojchu kanku. Imajtinchus fariseosqa, uj runa kikin juchapi kinsa kutita juchallikojtin, manaña perdonajchu kanku. Chayrayku Jesusqa, uj kikinchaywan fariseos pantasqa kasqankuta rikuchinanpaj, jinata nerqa: “Iskay runas temploman risqanku Diosmanta mañakoj, ujnin fariseo kasqa, ujnintaj impuestero. Fariseoqa sayaykuspa sonqonpi Diosmanta mañakusqa: ‘Diosníy, agradecekuyki. Noqaqa mana wajkuna jina suwachu, sajrachu, qhenchachu kani, nitaj kay impuestero jinallapischu’”, nispa. Jesusqa chay kikinchaywan rikucherqa fariseos, runasta ‘pisipaj qhawasqankuta’, wajkunamantapis mana khuyakusqankuta (Luc. 18:9-14).

Wajkunata mana pisipaj qhawasunchej chayqa, wajkuna perdonta mañakoj qayllaykamullawasunchej. (4-8 parrafosta qhawariy).

7, 8. 1) Jehová Dios jina perdonanapaj, ¿imaspitaj piensarisunman? 2) ¿Wajkunata perdonanapaj llampʼu sonqochu kananchej kasqa?

7 Jehová Dios jina runasmanta khuyakunapaj kallpachakuna, amataj fariseos jina kanachu (Colosenses 3:13 leey). Khuyakoj runas kasun chayqa, wajkuna perdonta mañarikunawanchejpaj qayllaykamullawasun (Luc. 17:3, 4). Allin kanman kaypi piensarinanchej: Wajkuna sonqonchejta ashkha kutitaña nanachiwajtinchej, chay ratochus perdonasqanchejpi chayrí rogachikusqanchejpichus. Chantá piensarillasunmantaj pillapis contranchejpi imatapis ruwajtin, usqhayllata allinyakuyta maskʼasqanchejpichus manachus.

8 Runasta perdonanapajqa, llampʼu sonqo kananchej tiyan. Fariseosqa runasta pisipaj qhawasqankurayku, mana perdonayta atillajchu kanku. Noqanchejtajrí ‘wajkunata aswan kurajta jina qhawasun’ chay, perdonayta atillasun (Fili. 2:3). Chayrayku allinta qhawarikunanchej tiyan, Jehová Dios jinachus manachus llampʼu sonqo kasqanchejta. Runasta mana pisipaj qhawasunchu chayqa, perdonta mañakoj qayllaykamullawasunchej, noqanchejtaj perdonayta atillasunchej. Perdonanapajqa wakichisqapuni kana, amataj usqhayllata phiñakunachu (Ecl. 7:8, 9).

KAUSAYNINCHEJ

9. ¿Jehová Dios mana yuyasqallamanta runata wañuchejta qhawallajchu?

9 Pakakuna llajtasqa, mana yuyasqallamanta runata wañuchejkuna pakakunankupaj karqa (Deu. 19:10). Jehová Diosqa ni imarayku runata wañuchinanchejta munanchu (Pro. 6:16, 17). Payqa cheqan, santotaj. Chayrayku mana yuyasqallamanta runata wañuchejta, mana qhawallajchu. Astawanqa, Diosqa israelitasman kamacherqa mana yuyasqallamanta runata wañuchej, khuyasqa kananpaj kurajkunawan parlarinanta. Kurajkuna mana yuyasqallamanta wañuchisqanta nejtinkutaj, chay runaqa pakakuna llajtapi qhepakuyta atej, kuraj kaj sacerdote wañupunankama. Wakinkunaqa pakakuna llajtapi wañupunankukama qhepakoj kanku. Mana yuyasqallamanta runata wañuchej khuyasqa kasqanqa, israelitasta reparacherqa, Jehová Dios kausayta jatunpaj qhawasqanta. Chayrayku israelitasqa, allinta qhawarikunanku karqa ni pita wañuchinankupaj.

10. ¿Leymanta yachachejkuna, fariseos ima runasta munakojchu kanku?

10 Leymanta yachachejkuna, fariseos imaqa, mana Jehová Dios jinachu runas salvakunankuta munaj kanku. Chayrayku Jesús paykunaman nerqa: ‘Yachaypa llaventa runasmanta qhechojkuna. Diospa Gobiernonman qankunaqa mana yaykorqankichejchu, yaykuyta munajkunatapis jarkʼankichej’, nispa (Luc. 11:52). Arí, leymanta yachachejkuna, fariseos imaqa, Diospa Palabranta runasman mana entiendechejchu kanku, nitaj wiñay kausayta tarinankupaj yanapajchu kanku. Astawanqa Jesuspa qhepanta riyta munajkunata, jarkʼaj kanku (Hech. 3:15). Ajinata jarkʼasqankuraykutaj, runasta chinkay ñanllaman pusasharqanku. Arí, paykunaqa mana runasta munakojchu kanku, astawanqa paykunallapi yuyaj kanku.

11. 1) Apóstol Pablo runasta munakusqanrayku, ¿imatataj ruwasqa? 2) Runasta khuyakusunchej, munakusunchejtaj chay, ¿imatataj ruwasunchej?

11 Amapuni leymanta yachachejkuna jina, fariseos jinataj kanachu. Astawanqa Jehová Dios jina wajkunata respetana, salvakunankupajtaj predicamuna. Apóstol Pablopis runas salvakunankupaj, tukuy atisqanta predicamorqa. Ajinamanta salvasqa kanankupaj. Chayrayku Pablo nerqa: “Pillapis mana salvakojtenqa, mana juchayojchu kasaj”, nispa (Hechos 20:26, 27 leey). Jinapis Pabloqa mana, mana sonqon juchachananraykullachu predicamorqa. Nitaj Jehová Diosta kasukunanraykullachu. Manaqa runasta munakusqanrayku predicamorqa. Pabloqa runas salvakunankuta munarqa, wiñay kausaytataj japʼinankuta (1 Cor. 9:19-23). Noqanchejpis Jehová Dios jinallataj tukuy runas salvakunankuta munanchej. Diosqa “munan tukuy pesachikunankuta”, ni pi chinkachisqa kananpaj (2 Ped. 3:9). Jehová Dios jina kanapajqa, runasta munakunanchej tiyan. Runasta khuyakusun, munakusuntaj chayqa, tukuy sonqo Diosmanta willamusunchej. Chaytaj sonqonchejta qhallallarichenqa.

12. Jehová Dios, ¿kausayninchejta wañuypataman churananchejta munanchu?

12 Jehová Diosqa mana munanchu kausayninchejta wañuy pataman churananchejta. Chayrayku autota ama loco jina manejanachu, autoj tukuy imasnintapis sumaj arreglasqata japʼina. Jinallataj wasita ruwashaspa chayri allinchashaspa andamiosta, escalerastapis sumajta sayachina. Imata ruwashaspapis, amapuni kausayninchejta wañuy pataman churanachu, nitaj wajkunajtapis. Jinamanta pillapis wañupojtin “mana juchachasqachu” kasunchej. Chantapis aswan allin sanito kananchej, astawan ganakunapaj kausayninchejta wañuypataman churananchejmantaqa. Jehová Diosninchejqa, maychus kajtapuni ruwan. Chayrayku pay jina ruwanapaj kallpachakuna. Ancianosqa sumajta qhawarikunanku tiyan, kausayninkuta mana wañuy pataman churanankupaj. Jinallataj hermanostapis yuyaycharinanku tiyan, kausayninkuta ama wañuy pataman churanankupaj (Pro. 22:3). Uj anciano kausayninchejta wañuypataman churashasqanchejta niwajtinchejqa, kasukunapacha (Gál. 6:1).

CHEQANTA JUZGANANKU KARQA

13, 14. ¿Imaynatataj Israelmanta kurajkuna juzgananku kasqa?

13 Jehová Diosqa Israelmanta kurajkunaman kamacherqa, pay jina maychus kajta ruwanankuta. Israelmanta kurajkunaqa, runata wañuchejta juzganankupaj, ñaupajtaqa tukuy imataraj sumajta yachananku karqa. Chantá yachanallankutaj karqa, imaynachus runa wañuchejpa kausaynin kasqanta. Kurajkunaqa yachananku karqa, runata wañuchej chejnisqanraykuchus chayri mana yuyasqallamantachus wañuchisqanta. Ajinamanta khuyakunankupaj chayri mana khuyakunankupaj (Números 35:20-24 leey). Juzgakushajtin testigos kajtenqa, iskayllapis kananpuni karqa, runata wañuchejta juchachanankupaj (Núm. 35:30).

14 Kurajkuna maychus kasqanman jina juzganankupajqa, runata wañuchejmanta allintaraj yachananku karqa. Chantapis sumaj yuyaywan reparananku karqa, chejnikuspachus chayri mana yuyasqallamantachus wañuchisqanta. Chaypajqa kurajkuna Diospa atiyninta mañakunanku karqa. Ajinamanta Dios jina, maychus kajta juzganankupaj, khuyakuywan sumaj yuyaywantaj (Éxo. 34:6, 7).

15. ¿Jesús fariseos jinachu runasta qhawaj?

15 Fariseosqa runaj pantasqallankuta qhawaj kanku, nitaj imayna sonqoyojchus kasqankuta. Uj kuti fariseosqa, Jesusta Mateoj wasinpi mikhojta rikusqanku. Chantá Jesuspa yachachisqasninta nisqanku: “¿Imaraykutaj yachachejniykichej impuesteroswan, juchasapa runaswan khuska mikhunri?”, nispa. Jesustaj paykunata uyarispa nerqa: “Sano runasqa mana doctorta necesitankuchu, manachayqa onqosqaslla. Rispa yachamuychej, imachus niyta munasqanta Diospa nisqan, pay nerqa: ‘Wajkunata khuyakunaykichejta munani, manataj noqapaj uywasta ñakʼanaykichejtachu’, nispa. Noqaqa mana cheqan runastachu wajyaj jamuni, manachayqa juchasapasta”, nispa (Mat. 9:9-13). Arí, Jesusqa juchasapa runas pesachikunankuta munarqa (Mat. 4:17). Jesusqa repararqa ashkha impuesteros, juchasapaspis paypa qhepanta riyta munasqankurayku, ñaupa kausayninkuta saqepuyta munasqankuta. Mateoj wasinpipis mana mikhunaraykullachu kashasqankuta (Mar. 2:15). Fariseosqa runasta pisipaj qhawaj kanku, yuyajtaj kanku ni jaykʼaj sajra ruwayninkuta qonqanankuta. Fariseosqa qhasillata nej kanku Diosta yupaychasqankuta. Imajtinchus mana Dios jinachu runasmanta khuyakoj kanku. Jesustajrí Tatan jina runasmanta khuyakoj.

16. Juchallikoj hermanota ancianos juzgashajtinku, ¿imastataj sumajta reparananku kasqa?

16 Kay tiempopi ancianosqa, Jehová Dios jina ‘cheqan kajtapuni’ ruwananku tiyan (Sal. 37:28). Pillapis uj hermano juchallikusqanta nejtin, ancianosqa ‘allintaraj yachananku tiyan’, chay hermano juchallikusqantapunichus manachus. Chay hermano juchallikorqa chayqa, ancianosqa Bibliaj nisqanman jina juzgananku tiyan (Deu. 13:12-15). Ancianosqa uj hermanota juzgashajtinku, sumajta reparananku tiyan, chay hermano sonqomantapachachus manachus pesachikusqanta. Ancianosqa sumajtapuni reparananku tiyan, juchallikoj hermano, juchallikusqanmanta imatachus yuyasqanta, imaraykutajchus juchallikusqantapis (Apo. 3:3). Juchallikojqa sonqomantapacha pesachikunan tiyan, Jehová Dios khuyakunanpaj. *

17, 18. ¿Imaynatá ancianos yachankuman juchallikoj sonqomantapachachus manachus pesachikusqanta? (13 paginapi fotota qhawariy).

17 Jehová Dioswan Jesuswanqa, yachayta atinku imachus sonqonchejpi kasqanta, imapitajchus yuyasqanchejtapis. Ancianostajrí mana runaj sonqonta qhawayta atinkuchu. Chayrayku ancianosqa, imachus juchallikojpa sonqonpi kasqanta yachanankupaj, Jehová Diospa yanapayninta, yachaynintawan mañakunanku tiyan (1 Rey. 3:9). Chantá ancianosqa Bibliawan publicacioneswan ima, juchallikojta reparachinanku tiyan, “Diospa munayninman jina llakikoyqa” pesachikunapaj tanqawasqanchejta. “Kay mundomanta runas jina llakikuyrí wañuyman” pusawasqanchejta (2 Cor. 7:10, 11). Ancianosqa sumajta yachananku tiyan, unay tiempomanta Diospa kamachisnin, imaynatachus sonqomantapacha pesachikusqankuta. Chaytaj ancianosta yanapanqa, maychus kajman jina juzganankupaj.

18 Chantapis ancianosqa, mana juchallikojpa pantasqasnillantachu qhawananku tiyan. Manaqa yachananku tiyan, imayna runachus kasqanta, imaraykuchus chay juchapi urmasqanta, imastatajchus mana ruwayta atisqantapis. Bibliaqa niwanchej, imaynatachus Jesús juzgananta. “Payqa mana rikusqanman jinallachu juzganqa, nitaj uyarisqanman jinallachu justiciata ruwanqa. Manachayqa, cheqan kayman jina wajchasta juzganqa; kay pachapi llampʼu sonqoyojkunapaj justiciata ruwanqa” (Isa. 11:3, 4). Jesusqa ancianosta churarqa, congregacionesta qhawananpaj. Ancianostataj yanapan, cheqan kajman jina, khuyakuywantaj, juchallikojkunata juzganankupaj (Mat. 18:18-20). Chayrayku ancianosman agradecekunanchej tiyan, munakuywan qhawawasqanchejmanta. Ancianosqa yanapawanchej maychus kajman jina ruwanapaj, wajkunata khuyakunapajpis.

19. ¿Imatataj yachakusunman pakakuna llajtasmanta?

19 Moisespa Leyninmanta yachakoyqa, yanapawanchej reparanapaj ‘imachus yachay, cheqa kajpis kasqanta’. Yanapallawanchejtaj imaynachus Jehová Diosninchej kasqanta yachanapaj, jinallataj imatachus noqanchejpaj munasqantapis (Rom. 2:20). Ancianostaj imaynatachus pakakuna llajtaspi juzgakusqanmanta, yachakunkuman juchallikojta cheqan kajman jina juzgayta. Chantapis tukuyninchej yachakusunman, imaynatachus runasmanta khuyakunata, allin kʼachastaj kanata (Zac. 7:9). Manaña Moisespa Leyninta juntʼanachu tiyan. Jinapis Jehová Diosqa, maychus kajman jinallapuni ruwananchejta munan, tukuymanta khuyakunanchejtapis. Arí, Diosninchej jina ruwasunchej chayqa, paypi pakakusunchej, paytaj jarkʼawasunchej.

^ párr. 16 Astawan yachakunaykipajqa, “Preguntas de los lectores” nisqata leeriy, 15 de septiembre de 2006 watamanta La Atalaya revistapi, 30 paginapi.