1. Mateo 7:13, 14 nisqanman jina, ¿imayna ñantataj purishanchej?

TUKUYPIS mosoj mundoman chayanapaj, uj ñanta jina rishanchej. Chaypeqa Jehová Diosninchej kamachenqa. Chayrayku sapa día kallpachakunchej kausayman pusaj ñanta purinapaj. Jinapis Jesús nerqa jina, chay ñanqa kʼullkulla, chayninta puriytaj wakin kutis mana atikullanchu (Mateo 7:13, 14 leey). Chantapis juchasapas kasqanchejrayku, ima ratopis chay ñanmanta llojsirpapusunman (Gál. 6:1).

2. ¿Imatá kay yachaqanapi yachakusun? (“ Kʼumuykukoj sonqo kaspaqa cambiallasunpuni” nisqa recuadrota qhawariy).

² Kausayman pusaj ñanta rinallapajpuneqa, yuyayninchejta, imaynachus kasqanchejta, ruwasqasninchejtapis cambiananchej tiyan. Apóstol Pabloqa Corintomanta cristianosman nerqa: “Yuyayniykichejta cheqanyachiychej”, nispa (2 Cor. 13:11). Paypa nisqantaqa noqanchejpis ruwanallanchejtaj tiyan. Kay yachaqanapeqa, imaynatachus Biblia cambianapaj yanapawasqanchejta yachakusun. Yachakullasuntaj imaynatachus creeypi sumaj sayasqa amigosninchej, kausayman pusaj ñanmanta mana llojsinapaj yanapawasqanchejta. Chantá yachakusun, imaraykuchus wakin kutis Diospa llajtan kamachiwasqanchejta, mana kasukuyta atillasqanchejta. Yachakullasuntaj kʼumuykukoj sonqo kayqa, cambianapaj, Jehová Diostapis kusisqallapuni sirvinapaj yanapawasqanchejta.

3. ¿Imaynatataj Biblia yanapawasunman?

³ Imachus sonqonchejpi, yuyayninchejpiwan kasqantaqa mana yachayta atillanchejchu. Imaraykuchus sonqonchejqa chʼauka. Chayrayku mana yachayta atillanchejchu imatachus sonqonchej ruwachinawanchejta (Jer. 17:9). Chantapis noqanchej kikin “pantasqa yuyaykunawan” engañakusunman (Sant. 1:22). Chayrayku Diospa Palabrallan sumajta qhawarikunapaj yanapawasunman.  Imaraykuchus Bibliaqa “sonqoj yuyasqanta, munasqantapis sutʼiman orqhoyta atin” (Heb. 4:12, 13). Diospa Palabranqa, radiografiasta orqhoj máquina jina, imaschus sonqonchejpi kasqanta rikuchiwanchej. Jinapis Bibliaj nisqanwan, Diospa llajtanta ñaupajman apaj hermanoswan ima yanapachikunapajqa, llampʼu sonqos kananchej tiyan.

4. ¿Imaraykutaj rey Saúl jatunchakusqanta ninchej?

⁴ ¿Imataj kanman mana kʼumuykukoj sonqo kajtinchej? Rey Saulmanta parlarina. Payqa mayta jatunchakusqanrayku, yuyasqan, ruwasqanpis allillan kasqanta piensarqa, nitaj cambianan kasqanta reparakorqachu (Sal. 36:1, 2; Hab. 2:4). ¿Imaynapí chayta yachanchej? Uj pacha, Jehová Diosqa Saulman kamacherqa, amalecitasta ni uj puchuyojta tukuchinanta. Saultajrí mana chayta kasukorqachu. Chayrayku profeta Samuelqa, Saulman pantasqanta reparacherqa. Saultaj “arí juchallini” ninanmantaqa, wajkunataraj juchacharqa, mana chaykamapunichu juchallisqantataj nerqa (1 Sam. 15:13-24). Saulqa aswan ñaupajpi kikillantataj ruwarqa (1 Sam. 13:10-14). Payqa jatunchakusqanrayku, mana yuyayninta cambiarqachu. Chayrayku Jehová Diosqa niña payta allinpajchu qhawarqa, niñataj rey kanantapis saqerqachu.

5. ¿Imatá ruwasunman mana rey Saúl jina kanapaj?

⁵ Mana rey Saúl jina kanapajqa, kay tapuykunapi piensarina: “Bibliapi imatapis leeytawan, ¿‘kayqa mana noqapajchu’ nispachu ninchej? Chayrí, ¿yuyanchejchu ruwasqanchej mana ancha juchapunichu kasqanta? Imapi pantaspapis, ¿wajkunatarajchu juchachanchej?”. Mayqen tapuymanpis “arí” ninchej chayqa, yuyayninchejta cambiananchej tiyan. Mana cambiayta munanchej chayqa, sonqonchejpi jatunchakushanchejña. Jehová Diostaj niña amigosninta jinachu qhawawasun (Sant. 4:6).

6. ¿Imajtintaj David mana rey Saúl jinachu karqa?

⁶ Rey Davidqa mana Saúl jinachu karqa. Payqa ‘Diospa kamachisqasninta’ kasukuytapuni munaj (Sal. 1:1-3). Chantapis yacharqa, Jehová Diosqa ‘llampʼu sonqoyojkunata salvasqanta, umata oqharejkunatataj kʼumuykachachisqanta’ (2 Sam. 22:28). Chayrayku Davidqa, Diospa kamachiykunasninman jina yuyayninta cheqancharqa. Pay nerqa: “Diosta yupaychasaj, pay yuyaychawasqanrayku. Sonqoy ukhupi chʼisisnin pay kʼamiwan”, nispa (Sal. 16:7).

7. Kʼumuykukoj sonqo kasun chay, ¿imatataj ruwasun?

⁷ Kʼumuykukoj sonqo kasun chayqa, sajra yuyaykuna jamuwajtinchej chay rato Diospa Palabranwan yanapachikusun. Ajinamanta niraj pantashaspa, chay sajra yuyayninchejta cambiasun. Jehová Diosqa Palabrannejta kaytapis nishawasunman jina kanqa: “Kaymin cheqan ñanqa; chayninta riychej”, nispa. Diospa Palabranqa yanapawasun, kausayman pusaj ñanmanta nitaj pañaman, nitaj lloqʼeman llojsinapaj (Isa. 30:21). Jehová Diosta kasukoyqa, tukuy imapi yanapawanchej (Isa. 48:17). Payta kasukuspaqa, mana piwanpis pʼenqayta kʼamichikusunchu. Chantapis munasqa wawasninta jina qhawawasqanchejrayku, payman astawan kʼaskakusun (Heb. 12:7).

8. Santiago 1:22-25 nisqanman jina, ¿imaynatá Bibliapi uj espejopi jina qhawarikusunman?

⁸ Diospa Palabranqa espejo jina (Santiago 1:22-25 leey). Casi tukuy runas, niraj wasimanta llojsishaspa espejopi qhawarikunchejpuni. Imanchej mana allinchu kajtintaj, niraj pipis rikushawajtinchej allincharqokunchej. Ajinallatataj Bibliata leespa ruwananchej tiyan. Bibliata sapa leespa, imapichus cambiananchej kasqanta piensarinanchej tiyan. Wakenqa sapa diapaj ajllasqa textota, tutamanta leerinku. Chantá chay leesqankupi tʼukurinku. Chaymantataj chay leesqankuman jina diantinta ruwanankupaj kallpachakunku. Tukuyninchej Bibliata sapa día estudianapaj, yachakusqanchejpi tʼukurinapaj ima kallpachakunanchej tiyan. Ichá mana chay imasta ruwanapunichu kasqanta piensasunman. Jinapis chaytaqa ruwananchejpuni tiyan.  Imajtinchus chay yanapawasun, kausayman pusaj kʼullku ñanta rinallapajpuni.

9. ¿Maykʼajtaj amigosninchej yuyaychawasunman?

⁹ Ichá imatapis ruwashanchej, chaytaj Jehová Diosmanta karunchawasunman (Sal. 73:2, 3). Ujnin amigonchej chayta reparachiwajtinchej, ¿kasukusunchu, yuyaychawasqanchejtapis japʼikusunchu? Amigonchejta kasukusun chayqa, allin riwasun. Chantapis pantasqanchejta reparachiwasqanchejmanta, mayta agradecekunanchej tiyan (Pro. 1:5, 6).

10. Uj amigonchej pantasqanchejta reparachiwajtinchej, ¿imatataj ruwananchej tiyan?

¹⁰ Diospa Palabranqa niwanchej: ‘Amigoqa munakuspa nanajta kʼamiykusunki’, nispa (Pro. 27:6, Diospa Simin Qelqa, 2004). ¿Imajtintaj Biblia chayta nin? Automanta juntʼa calleta pasayta munasqanchejpi piensarina. Pasananchej kashajtinña, celularta tʼojpiyta qallarinchej, mana qhawarikuspallataj calleman yaykuykunchej. Jinallapi ujnin amigonchej, makinchejmanta aysaspa aceraman kutirichiwanchej. Kallpawan japʼiwasqanchejrayku, ichá makinchejta nanarpachiwanchej. Jinapis autowan saruchikuymanta salvawanchej. Amigonchej makinchejta nanarpachiwajtinchejpis, mana paypaj phiñakusunmanchu. Astawanpis salvawasqanchejmanta agradecekusunman. Ajinallatataj ichá uj amigonchejqa, parlasqanchej chayri ruwasqanchej, mana Diospa munasqanman jinachu kasqanta niwasun. Chay niwasqanchej sonqonchejta nanachiwajtinchejpis, yuyaychawasqanchejta japʼikuna, amataj phiñakunachu. Phiñakoyqa sonso ruway (Ecl. 7:9). Astawanpis amigonchejman agradecekuna, pantasqanchejta reparachiwasqanchejmanta.

11. ¿Imaraykutaj wakinkuna amigonkoj yuyaychasqanta mana japʼikunkuchu?

¹¹ ¿Imaraykutaj wakinkuna amigonkoj yuyaychasqanta mana japʼikunkuchu? Jatunchakusqankurayku. Jatunchakoj runasqa, “imatachus uyariyta munasqallankuta” uyarinku. Paykunaqa “cheqa kajta” manaña uyarinkuchu (2 Tim. 4:3, 4). Chantapis paykunaqa ni imapi pantasqankuta piensanku, wajkunamanta aswan sumaj kasqankutataj yuyanku. Jinapis apóstol Pablo nerqa: “Pillapis mana ima kaspa may kasqanta yuyakun chayqa, pay kikinta chʼaukiyakushan”, nispa (Gál. 6:3). Rey Salomonpis nillarqataj: “Uj wajcha yachayniyoj waynaqa aswan walej, uj wampu machu rey, pichus manaña yuyaychasqatapis japʼikunchu, chaymanta nisqaqa”, nispa (Ecl. 4:13).

12. Gálatas 2:11-14 nisqanman jina, ¿imatataj Pedromanta yachakusunman?

¹² Apóstol Pablo Pedrota tukuypa ñaupaqenpi kʼamirpajtin, imatachus Pedro ruwasqanta qhawarina (Gálatas 2:11-14 leey). Pabloqa Pedrota uyanpi niporqa mana allintachu ruwashasqanta, chaytataj tukuypa ñaupaqenpi nerqa. Pedroqa Pablopaj phiñakuyta atinman karqa. Jinapis mana phiñakorqachu. Astawanpis Pabloj kʼamisqanta japʼikorqa, niñataj imatachus nisqanpi yuyarqachu. Aswan qhepamantaj, Pedroqa Pablomanta parlaspa “munasqa hermanonchej” nerqa (2 Ped. 3:15).

13. Pitapis yuyaycharinanchej kajtin, ¿imapitaj piensarinanchej tiyan?

¹³ Uj amigonchejta yuyaycharinanchej kajtenqa, niraj paywan parlashaspa kaypi piensarina: “¿‘Ancha cheqan runa’ kasqayraykuchu yuyaychariyta munashani?” (Ecl. 7:16). ¿Imaraykutaj chay tapuypi piensarinanchej tiyan? Ancha cheqan runapaj qhawakuspaqa, yuyasqanchejman jinalla wajkunata juzgasunman, nitaj Jehovaj kamachiykunasninman jinachu. Ichá wajkunatapis mana khuyakusunmanchu. Chaypi piensarispaqa, amigonchej yuyaycharinata necesitasqantapunichus manachus reparasun. Amigonchejta yuyaycharinapuni kajtintaj, imapichus pantasqanta sutʼita nina. Chay pantasqanta reparachinapajtaj, sumaj tapuykunata ruwana.  Yuyaychasqanchejqa Bibliaj nisqanman jinapuni kanan tiyan. Chantapis kayta ama qonqanachu, amigonchejqa Jehová Diosman cuentata qonqa, manataj noqanchejmanchu (Rom. 14:10). Pitapis yuyaychana kajtenqa, Bibliawanpuni yuyaychana tiyan, Jesús jinataj payta khuyakuna (Pro. 3:5; Mat. 12:20). ¿Imaraykutaj chayta ruwana tiyan? Imaraykuchus wajkunata mana khuyakojtinchejqa, manallataj Jehová Diospis noqanchejta khuyakuwasunchu (Sant. 2:13).

14. ¿Imastataj Diospa llajtan wakichipuwanchej?

¹⁴ Jehovaqa kay jallpʼapi llajtannejta kausayman pusaj ñanta pusashawanchej. Diospa llajtanqa videosta, publicacionesta, reunionesta ima wakichipuwanchej. Tukuy chaykunataj Bibliamanta orqhosqa kashan, Bibliaj nisqanta kasukunapajtaj yanapawanchej. Diospa Llajtanta Kamachejkunaqa, imaynatachus predicananchejta qhawaykushajtinku Diospa atiyninwan yanapachikunku, chayman jinataj imatapis ruwanku. Jinapis paykunaqa, imatachus ruwanata niwasqanchejta sapa kuti qhawaykurinku. ¿Imaraykutaj chayta ruwanku? “Imaraykuchus kay mundoqa, uj jinaman tukushan”. Diospa llajtantaj, chayman jina imatapis sumajta wakichin (1 Cor. 7:31).

15. ¿Imastataj wakin kutis mana kasukuyta atillasunmanchu?

¹⁵ Diospa llajtan Bibliaj nisqanta waj jinamanta sutʼinchawajtinchej, rato japʼikunchej. Llimphu kausayniyojllapuni kanapaj imata kamachiwajtinchejpis, chay rato kasukunchej. Jinapis Diospa llajtan waj imasta kamachiwajtinchej, chaytaj mana allinchu rijchʼawajtinchej, ¿kikillantatajchu ruwanchej? Imatachus Diospa llajtan kay qhepa wataspi kamachisqanmanta parlarina. Diosta yupaychanapaj wasista ruwanapaj, chaykunata allinchasqata japʼinapajpis, may chhika qolqe gastakushan. Chayrayku Diospa Llajtanta Kamachejkunaqa, sapa salonpi mashkha runaschus yaykusqankuman jina tantakunankuta kamachinku. Chayrayku Diospa llajtanqa wakin congregacionesta ujllaman tukuchishan, wakin salonestataj venderashan. Chay qolqewantaj maypichus salones maytapuni necesitakun, chaypi ruwachishan. Ichá lugarninchejpipis salonninchejta vendeshanku, waj congregacionwantaj ujchaykushawanchej. Noqanchejtaj ichá chay imas ruwakushasqanmanta thutushanchej. Imaraykuchus reunionesman ichá aswan karituman rinanchej tiyan. Vendekushan chay salonta ruwaysikorqanchej chayri allinchaysikorqanchej chaytaj, ichapis qhasillapaj trabajasqanchejta yuyanchej. Jinapis Diospa llajtanta kasukunapaj  kallpachakushanchej. Chay ruwasqanchejqa mayta Diosta kusichin.

16. ¿Imaynatataj Colosenses 3:23, 24 nisqanta kasukuy kusisqallapuni kanapaj yanapawanchej?

¹⁶ Jehová Dios llajtanta ñaupajman pusashan, noqanchejtaj paypaj llankʼashanchej. Chayta mana qonqasunchu chayqa, kusisqallapuni kasun (Colosenses 3:23, 24 leey). Rey Davidmanta mayta yachakusunman. Payqa Diospa templon ruwakunanpaj qolqeta churashaspa nerqa: “Pitaj noqa kasqani, aylluypis pitaj kasqa chhika imasta qanman qoyta atinaykupajri? Cheqamanta tukuy imaspis qanmanta jamun. Qanmanqa qoyku, qanmanta japʼerqayku, chayllamantataj”, nispa (1 Cró. 29:14). Noqanchejpis qolqeta churaspaqa, imatachus Jehovamanta japʼinchej chayllatataj payman qopunchej. Jinapis Jehová Diosqa mayta kusikun, paypaj llankʼanapaj tiemponchejta, qolqenchejta, kallpanchejta ima churajtinchej (2 Cor. 9:7).

17. ¿Imaraykutaj mana llakikunanchejchu tiyan cambiananchej kajtin?

¹⁷ Kausayman pusaj kʼullku ñanta rinallapajpuneqa, Jesuspa purisqanta sumajta qhatinanchej tiyan (1 Ped. 2:21). Imapipis cambiananchej kasqanta reparakunchej chayqa, ama llakikunachu. Imaraykuchus chayta reparakuspaqa, Jehová Diosta kasukuyta munasqanchejta rikuchishanchej. Paytaj juchasapa runas kasqanchejta yachan. Chayrayku Jehovaqa, mana suyanchu Jesús jinapuni kananchejta.

18. ¿Imatataj ruwananchej tiyan?

¹⁸ Imatachus tumpamantawan japʼisun chaypi yuyayninchejta churana. Chantapis yuyayninchejta, imaynachus kasqanchejta, ruwasqasninchejtapis cambianallapuni (Pro. 4:25; Luc. 9:62). Kʼumuykukoj sonqollapuni kana. ‘Kusikunallapuni, yuyayninchejtapis cheqanyachinallapuni’ (2 Cor. 13:11). Chayta ruwasun chayqa, “munakuyniyoj, sonqo tiyaykuytataj” qoj Diosqa, noqanchejwan kanqa. Chantapis mosoj mundoman chayananchejkama, kausayman pusaj ñanta kusisqa purisun.