Ir al contenido

Ir al índice

¿Yacharqankichu?

¿Yacharqankichu?

¿Mardoqueo kausarqapunichu?

ESTER libropeqa Mardoqueomanta ashkhata parlan. Payqa preso apasqa judío karqa, 500 wata chaynejtataj Jesús niraj jamushajtin Persiapi kamachina wasipi llankʼarqa. Chayqa karqa “rey Asuero kamachishajtin” (kay tiempopi ashkhas yuyanku rey Asueroqa Jerjes I kasqanta). Mardoqueoqa reyta wañuchinankupaj wakichikushasqankuta yachaspa, reyman chayta willacherqa. Reytaj mayta agradecekusqanrayku, Mardoqueo tukuypa ñaupaqenpi jatunchasqa kananta kamacherqa. Aswan qhepaman, Hamán wañusqantawan reyqa Mardoqueota churarqa aswan kuraj kamachin kananpaj. Hamanqa Mardoqueojta, tukuy judiospatawan enemigonku karqa. Mardoqueoqa chay cargoyoj kasqanrayku uj leyta orqhorqa, tukuynin Persiapi tiyakoj judiosta wañuchisqa kanankumanta salvananpaj (Est. 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16).

Wakin yachayniyoj runasqa nerqanku Ester libroqa cuentolla kasqanta, Mardoqueotaj ni jaykʼaj kausasqanta. Jinapis 1941 watapi ñaupa imasta maskʼaj runasqa uj imata tarerqanku. Chaytaj rikuchin Biblia Mardoqueomanta parlasqanqa cheqapuni kasqanta. ¿Imatataj tarerqanku?

Persa parlaypi tʼurupi qhelqasqa tablillata tarerqanku. Chaypitaj Marduka suti rikhurin (quechuapitaj Mardoqueo). Paymantaqa nin Susapi kuraj kamachi kasqanta, ichapis kanman kasqa qolqemanta encargado. Chayta tarisqankutawan, chay lugarespi imachus ñaupa tiempopi kasqanta estudiaj runa Arthur Ungnad, chay qhelqasqamanta kayta nerqa: “Bibliamanta jawaqa mana maypipis Mardoqueomanta astawan parlanchu. Kay tarisqallankupi paymanta parlan”, nispa.

Arthur Ungnad chayta nisqanmantapacha, ñaupa tiempomanta persa parlaypi qhelqasqasta may chhikataña traducinku. Chay tarisqanku qhelqasqasmanta ujnenqa, tablillas de Persépolis kashan. Chaytataj tarisqanku qolqe jallchʼanas kasqa chaypi, llajtaj perqasnin qayllapi. Chay tablillastaj kasqa rey Jerjes I kamacherqa chay tiempomanta. Chay qhelqasqasqa elamita parlaypi kashanku, Ester libropi rikhurin chay sutismantataj ashkhasta oqharin. a

Mardoqueo (Marduka) suti, persa parlaypi qhelqasqa kashan.

Tablillas de Persépolis nisqata tarisqankumanta ashkhaspeqa, Marduka sutiyoj runamanta parlan. Payqa Susapi kamachina wasipi qhelqeri kasqa, rey Jerjes I kamachishajtin. Ujnin tablillapeqa nin Mardukaqa traductor kasqanta. Chay nisqantaj Biblia imatachus Mardoqueomanta nisqanman jinapuni kashan. Mardoqueoqa rey Asueroj (Jerjes I) kamachina wasinpi trabajarqa. Payqa iskay idiomasllatapis parlarqapuni. Susapitaj reypa kamachina wasin punkupi tiyayta yachaj (Est. 2:19, 21; 3:3). Chay punkoqa uj jatun wasi karqa, chaypitaj kamachina wasimanta cargoyojkuna trabajaj kanku.

Reparanchej jina, chay tarisqanku tablillaspi Mardukamanta parlasqanwan Biblia Mardoqueomanta parlasqanwan ashkha imaspi rijchʼakunku. Kikin tiempopi, kikin lugarpi kausarqanku, chantapis kikin lugarllapitaj trabajarqanku. Chayqa sutʼita rikuchin Mardukaqa Mardoqueollatajsina kasqanta.

a 1992 watapi profesor Edwin Yamauchi, ujnin qhelqasqanpi 10 sutista oqharerqa. Chay sutistaj tablillas de Persépolis nisqa qhelqasqaspi rikhurin, Ester libropipis rikhurillantaj.