Ir al contenido

Ir al índice

45 YACHAQANA

138 TAKIY Yuraj uma kayqa, ¡sumaj pillumin!

Kasukoj runas niraj wañupushaspa yuyaychasqankumanta yachakuna

Kasukoj runas niraj wañupushaspa yuyaychasqankumanta yachakuna

“¿Manachu machu runasqa yachayniyoj kanku? ¿Manachu runasqa machuyasqankuman jina aswan yachayniyojman tukunku?” (JOB 12:12).

TEMA

Jehovata kasukuspaqa kunanña bendicionesta japʼinchej, aswan qhepamantaj wiñay kausayta japʼisunchej.

1. ¿Imaraykutaj kuraj runasmanta ashkha imasta yachakusunman?

 TUKUYPIS wakin imasta ajllanapaj wajkuna yuyaycharinawanchejta necesitanchej. Ancianospis, wiñay tukusqa hermanospis sumajta yuyaychariwasunman. Paykuna noqanchejmanta aswan kuraj kajtinkupis, mana yuyananchejchu tiyan yuyaychasqankoqa manaña noqanchejpaj jinachu kasqanta. Jehovaqa munan paykunamanta yachakunata. Paykuna noqanchejmanta aswan unaytaña kausakusqankurayku, aswan experienciayoj, aswan yuyayniyoj, aswan yachayniyojtaj kanku (Job 12:12).

2. ¿Imatataj kay yachaqanapi yachakusun?

2 Ñaupa tiempopeqa Jehová kuraj runasmanta valekorqa llajtanta kallpachananpaj, pusananpaj ima. Payqa valekorqa Moisesmanta, Davidmanta, Apóstol Juanmanta ima. Paykunaqa mana kikin tiempopichu kausakorqanku, nitaj kausayninkupis kikinchu karqa. Niraj wañupushajtinkutaj sumajta yuyaycharerqanku aswan jóvenes kajkunata. Paykunaqa nerqanku imamanta nisqapis Diosta kasukuy aswan sumaj kasqanta. Jehovataj sumaj yuyaywan parlasqankuta noqanchejpaj qhelqachipuwarqanchej. Jóvenes kaspapis, chayri machitus kaspapis, tukuyninchej chay yuyaychasqankuwan yanapachikusunman (Rom. 15:4; 2 Tim. 3:16). Kay yachaqanapi yachakusun imatachus paykuna niraj wañupushaspa nisqankuta, imatachus chaymanta yachakusqanchejtapis.

“UNAYTA TIYAKUNKICHEJ”

3. ¿Imastataj Moisés ruwarqa?

3 Moisesqa wañupunankama Jehovata tukuy sonqo sirverqa. Payqa karqa profeta, juez, qhelqaj, Diospa llajtanta pusaj ima. Chayrayku ashkha imasta yacharqa. Payqa Israel nacionta pusarqa Egiptomanta kacharichisqa kasqankutawan, Jehovaj ashkha milagrosnintataj rikorqa. Jehová yuyaychasqanman jinataj, Bibliamanta phishqa ñaupaj kaj librosta qhelqarqa, chantá 90 Salmota, ichá 91 Salmotapis. Job librotapis ichá payllataj qhelqarqa.

4. ¿Pikunatataj Moisés kallpacharerqa, chanta imaraykutaj?

4 Moisesqa manaraj wañupushaspa 120 watasniyoj kashajtin, tukuynin israelitasta tantaykucherqa, yuyaricherqataj imastachus Jehová paykunarayku ruwasqanta. Paykunamanta wakenqa jovenllaraj kashaspa Jehovaj milagrosninta rikorqanku, imaynatachus egipciosta castigasqantapis (Éxo. 7:3, 4). Puka mar yakusqa puraj ladonkuman perqa jina sayaykorqa, chay chaupintataj paykuna pasarqanku, rikorqankutaj imaynatachus yaku faraonpa soldadosninta pʼampaykusqanta (Éxo. 14:29-31). Chʼin jallpʼapiña kashajtinkutaj rikorqanku imaynatachus Jehová paykunata jarkʼasqanta, cuidasqanta ima (Deu. 8:3, 4). Sumaj Jallpʼaman yaykunankupajña kashajtinkutaj, Moisesqa paykunawan uj kutillatawanña parlarqa kallpacharinanpaj. a

5. ¿Israelitas imata japʼinankutataj Moisés nerqa? (Deuteronomio 30:19, 20).

5 ¿Imatá Moisés nerqa? (Deuteronomio 30:19, 20 leey). Israel nacionqa sumaj imasta japʼinanpajña kasharqa. Paykunaqa Jehovaj bendicionninwan may chhika watasta tiyakuyta atinkuman karqa ima jallpʼatachus Dios paykunaman qonanta nerqa chaypi. ¿Imaynataj chay jallpʼa karqa? May kʼachitu karqa, sumajtataj poqoj. Chay jallpʼamanta Moisés nerqa: “Chaypeqa sumaj jatuchaj llajtas tiyan. Chaykunataqa mana qankunachu ruwarqankichej. Wasisqa tukuy ima kʼacha imaswan juntʼa kanku. Chaykunatapis mana qankunachu churarqankichej. Chay jallpʼasqa sumaj ukhu pozosniyoj kanku, chaykunatapis mana qankunachu allarqankichej. Chay jallpʼasqa uva huertasniyoj, olivo sachʼasniyoj ima kanku, chaykunatapis manallataj qankunachu plantarqankichej”, nispa (Deu. 6:10, 11).

6. ¿Imaraykutaj Dios saqerqa israelitas atipasqa kanankuta?

6 Jinapis Moisesqa israelitasman nerqa chay kʼachitu jallpʼapi tiyakunallankupajpuneqa, Jehovaj kamachiykunasninta kasukunanku kasqanta. Paykunamanqa nerqa Jehovata uyarispa, ‘paymantaj kʼaskaykuspa’ ‘kausayta ajllakunankuta’. Israelitastajrí mana Jehovata kasukorqankuchu. Chayrayku tiempowan Jehovaqa saqerqa asirios, chaymantataj babilonios paykunata atipanankuta, presostataj apakapunankuta (2 Rey. 17:6-8, 13, 14; 2 Cró. 36:15-17, 20).

7. ¿Imatá yachakunchej Moisespa nisqanmanta? (Fotostawan qhawariy).

7 ¿Imatá yachakunchej? Kasukoyqa kausayta qowasqanchejta. Imaynatachus israelitas Sumaj Jallpʼaman yaykunankupajña kasharqanku, ajinallatataj noqanchejpis paraisoman yaykunanchejpajña kashanchej. Dios niwasqanchejman jina, jallpʼanchejqa uj kʼachitu paraisoman tukonqa (Isa. 35:1; Luc. 23:43). Diablopis demoniosninpis niña kanqankuñachu (Apo. 20:2, 3). Niñataj llulla religiones kanqachu Jehovamanta karunchanawanchejpaj (Apo. 17:16). Manallataj kanqachu runasta ñakʼarichej gobiernospis (Apo. 19:19, 20). Jehovaqa paraisopi mana saqenqachu pipis contranpi oqharikuspa kausanallantapuni (Sal. 37:10, 11). Tukuypis Jehovaj cheqan kamachiykunasninta kasukusunchej, chaytaj yanapawasun ujchasqa kanapaj, allintataj kausakunapaj. Ajinamanta munanakuspa kausakusun, tukuy runaspitaj confiayta atisun (Isa. 11:9). Chay kausayqa may sumajpuni kanqa. Sichus Jehovata kasukusun chayqa, paraisopeqa mana ashkha watasllatachu kausakusun, manachayqa wiñaypaj (Sal. 37:29; Juan 3:16).

Jehovata kasukusunchej chayqa, paraisopi mana ashkha watasllatachu kausakusun, manachayqa wiñaypaj (7 parrafota qhawariy).


8. ¿Imaynatá uj misionerota yanaparqa wiñay kausaypi tʼukurisqan? (Judas 20, 21).

8 Jehová wiñay kausayta qonawanchejta niwasqanchejpi tʼukurisunpuni chayqa, ima pruebapi rikukuspapis mana paymanta kacharikusunchu (Judas 20, 21 leey). Chantapis chaypi tʼukureyqa kallpata qowanchej ima sajra munayninchejwanpis mana atipachikunapaj. Africapi misionero jina sirvej hermano, unayta uj sajra munayninwan maqanakorqa. Pay nin: “Chay sajra munayniywan atipachikuspa niña wiñay kausayta japʼinayta reparaspa, tukuy atisqayta kallpachakorqani chayta atipanaypaj, Jehovaj yanapantataj mañakorqani. Yanapayninwanqa llimphu sonqowan payta sirviyta atillarqanipuni”, nispa.

“ALLIN RISONQA”

9. ¿Imaspitaj David rikukorqa?

9 Davidqa uj sumaj rey karqa. Chantapis payqa músico karqa, takiykunata qhelqaj, maqanakoj, profeta ima karqa, imaymana llakiykunapitaj rikukorqa. Payqa ashkha watasta rey Saulmanta ayqekuspa karqa, Saúl paymanta envidiakusqanrayku. Reyña kashajtintaj, wawan Absalón cuentanmanta rey kayta munarqa, chayraykutaj kutin kutita paymantañataj ayqekunan karqa. Chay imaspi rikukuspapis mayta pantaykuspapis, Jehovata tukuy sonqo sirvillarqapuni wañupunankama. Jehovataj nerqa: “Davidta tarini sonqoypa munasqanman jina”, nispa. Chayrayku Davidpa yuyaychaykunasninta uyarinanchejpuni tiyan (Hech. 13:22; 1 Rey. 15:5).

10. ¿Imaraykutaj David wawan Salomonta yuyaycharerqa?

10 Davidpa cuentanmantaqa wawan Salomón rey kanan karqa. Chayrayku Davidqa payta sumajta yuyaycharerqa. Jehovaqa Salomonta ajllakorqa templota ruwananpaj, chaypi runas Diosllata yupaychanankupaj (1 Cró. 22:5). Salomonqa wakin chʼampaykunapi rikukunman karqa. Chayrayku imatachus David yuyaycharisqanta qhawarina.

11. ¿Imatá David nerqa Salomonman, chanta chay juntʼakorqachu? (1 Reyes 2:2, 3; fotostawan qhawariy).

11 ¿Imatá David nerqa? (1 Reyes 2:2, 3 leey). Davidqa wawanman nerqa Jehovata kasukojtenqa kausayninpi allin rinanta. Ajinapunitaj karqa ashkha watasta (1 Cró. 29:23-25). Salomonqa uj sumaj templota ruwarqa, Bibliamanta wakin librosta qhelqarqa, nisqasninpis waj librospi qhelqakullarqataj. Payqa sumaj yachayniyoj kasqanrayku, qhapaj kasqanrayku may rejsisqa karqa (1 Rey. 4:34). Chaywanpis David nerqa jinapuni karqa. Salomontaqa Jehová Diosta kasukushajtillan allin rerqa. Salomonqa machuyayninpi waj diosesta yupaychaj churakorqa. Chayrayku Jehovaqa manaña payta allinpajchu qhawarqa, niñataj yachayniyojchu karqa allin kajta, cheqan kajta ruwaspa kamachinanpaj (1 Rey. 11:9, 10; 12:4).

David machituña kashaspa Salomonman imatachus yuyaychasqanqa, sutʼita reparachiwanchej Jehovaqa payta kasukojtinchej yachayta qonawanchejta imatapis sumajta ajllanapaj (11, 12 parrafosta qhawariy). b


12. ¿Imatá yachakusunman Davidpa nisqasninmanta?

12 ¿Imatá yachakunchej? Kasukojtinchej allin riwasqanchejta (Sal. 1:1-3). Jehovaqa mana niwanchejchu Salomonta jina qhapajyachinawanchejta, may rejsisqasmantaj tukuchinawanchejta. Chaywanpis payta kasukusunchej chayqa, yachayta qowasunchej imatapis sumajta ajllanapaj (Pro. 2:6, 7; Sant. 1:5). Jehovaj yuyaychaykunasnenqa may sumajpuni kanku, yanapawanchejtaj imapichus trabajanata, imatachus estudianata, imawanchus kusirikunata ajllanapaj, qolqemantapis maychus kajllata yuyanapaj. Jehovaj yuyaychaykunasninman jina ruwaspaqa, qayllallanpipuni kasun, wiñaypajtaj kausakuyta atisun (Pro. 2:10, 11). Chantapis sumaj amigosniyoj kasun, familianchejwanpis kusisqa kausakuyta atisun.

13. ¿Imatá Carmen ruwarqa kausayninpi allinta ajllananpaj?

13 Carmenmanta parlarina. Payqa Mozambiquepi tiyakun, yuyajtaj allin rinawanchejpajqa universidadman rinapuni kasqanta. Chayrayku universidadman rerqa, Arquitecturatataj estudiasharqa. Pay nin: “Imatachus yachakushasqayqa mayta gustawaj. Chaywanpis tiempoyta, kallpayta anchata qhechushawarqa. Clasesneyqa 7 y media de la mañanamanta las 6 de la tardekama kaj. Chayrayku mana tantakuykunaman riyta atillajchu kani, Jehovamantataj karunchakusharqani. Reparakorqanitaj ujllapi iskay patronesta sirviyta munashasqayta”, nispa (Mat. 6:24). Payqa Diosmanta mañakorqa, publicacionesninchejpitaj yanapata maskʼarqa. ¿Imataj chayrayku karqa? Pay nin: “Wiñay tukusqa hermanos, mamaypis sumajta yuyaychariwarqanku. Chayrayku universidadta saqeporqani, Jehovapajtaj astawan llankʼayta qallarerqani. Kausayniypitaj allintaña imatapis ajllarqani, manataj ima ajllasqaymantapis arrepientekunichu”, nispa.

14. Moiseswan Davidwan, ¿imatataj yuyaycharqanku?

14 Moiseswan Davidwanqa Jehovata munakoj kanku, payta kasukunapuni kasqantataj repararqanku. Niraj wañupushaspataj wajkunata kallpacharqanku paykuna jina ruwanankupaj, Jehová Diosninkutataj tukuy sonqo kasukunallankupajpuni. Chantapis paykuna nillarqankutaj Jehovamanta karunchakojkuna niña ñaupaqenpi allinpaj qhawasqachu kanankuta, bendicionesnintapis manaña japʼinankuta. Chay yuyaychasqankoqa noqanchejpajpis may sumaj. Ashkha watasninmantaj Juanñataj parlarqa Jehovata tukuy sonqo kasukunapuni kasqanmanta.

“MANA IMAPIS ASTAWAN KUSICHIWANCHU”

15. ¿Imastataj apóstol Juan rikorqa?

15 Apóstol Juantaqa Jesucristo mayta munakorqa (Mat. 10:2; Juan 19:26). Payqa Jesuswan khuska willaspa purerqa, milagrosninta rikorqa, llakiypi kashajtintaj ladonpi karqa. Jesusta wañuchishajtinku chaypi kasharqa, kausarimojtinpis payta rikullarqataj. Chantapis payqa rikorqa ñaupa tiempopi cristianos pisimanta pisi yapakusqankuta. Qallariypeqa may pisisitulla karqanku, tiempowantaj sumaj willaykunaqa “jallpʼantinpi tukuy runasman willasqa karqa” (Col. 1:23). Juantaj tukuy chayta rikorqa.

16. Juanpa qhelqasqan cartas, ¿pikunatataj yanapan?

16 Juanqa machituña kashaspa Dios yuyaychasqanman jina Bibliamanta wakin partesta qhelqarqa. Payqa ‘Jesucristoj sutʼinchasqanta’ qhelqarqa (Apo. 1:1). Chantapis Dios yuyaychasqanman jina qhelqarqa sutinta apaj Evangeliota, waj kinsa cartastawan. Kinsa kaj cartantaqa Gayo sutiyoj cristianoman qhelqarqa, pitachus munasqa wawanta jina qhawarqa chayman (3 Juan 1). Chay kutikama Juanqa ashkha runastañachá yanaparqa cristianosman tukunankupaj. Paykunatapis wawasninta jinallatajchá qhawarqa. Imatachus Juan machituña kashaspa qhelqasqanqa, Jesuspa tukuynin discipulosninta kallpacharqa, kunankamapis kallpachashallawanchejpuni.

17. 3 Juan 4 nisqanman jina, ¿imataj mayta kusichiwanchej?

17 ¿Imatá Juan qhelqarqa? (3 Juan 4 leey). Juanqa nerqa Diosta kasukoyqa kusichiwasqanchejta. Juan kinsa kaj cartanta qhelqarqa chay tiempopeqa, wakin hermanos llulla imasta yachachisharqanku, congregaciontataj tʼaqanachisharqanku. Chaywanpis wakinkunaqa “cheqa kajpi” purishallarqankupuni. Paykunaqa Jehovata kasukusharqanku, ‘kamachisqasninman jinataj purisharqanku’ (2 Juan 4, 6). Chaywantaj Juanta, Jehovata ima kusicherqanku (Pro. 27:11).

18. ¿Imatá yachakusunman Juanpa nisqasninmanta?

18 ¿Imatá yachakunchej? Diosta tukuy sonqo kasukoyqa kusichiwasqanchejta (1 Juan 5:3). Mayta kusikunchej Jehovata kusichisqanchejta yachaspa. Jehovataj mayta kusikun kay mundo juchaman urmachiyta munawajtinchejpis sinchʼita sayajtinchej, cheqa kajtataj japʼikojtinchej (Pro. 23:15). Cielopi kamachisninpis mayta kusikullankutaj (Luc. 15:10). Noqanchejpis mayta kusikunchej hermanosninchej Jehovata tukuy sonqo kasukojtinku, astawanraj pruebaspi kaspa, juchaman tanqasqa kaspa kasukojtinku (2 Tes. 1:4). Satanaspa mundon chinkachisqa kajtintaj, maytapuni kusikusun Jehovata tukuy sonqo kasukusqanchejmanta.

19. ¿Imatá uj hermana nin wajkunaman cheqa kajta yachachiymanta? (Fotostawan qhawariy).

19 Cheqa kajmanta yachacheyqa maytapuni kusichiwanchej. Rachelmanta parlarina. Payqa República Dominicanapi tiyakun, nintaj Diosmanta wajkunaman parlareyqa ni imawan kikinchakusqanta. Payqa ashkhasta yanaparqa Jehovata sirvinankupaj. Paykunamantataj nin: “Mana niyta atiymanchu imaynatapunichus kusikusqayta estudiosniy Jehovata munakuyta qallarejtinku, paypi atienekuyta qallarejtinku, Jehovata kusichinankupajtaj kausayninkuta cambiajtinku. Estudiosniyman yachachinaypaj kallpachakusqay, yachachej rinaypaj imatachus saqesqaypis, mana imapischu chay kusiyniywan kikinchasqaqa”, nispa.

Maytapuni kusikunchej wajkunaman Jehovamanta yachachispa, noqanchej jinallataj Jehovata munakunankupaj, kasukunankupaj ima (19 parrafota qhawariy).


NISQASNINKUWAN YANAPACHIKUNA

20. ¿Imapitaj rijchʼakunchej Moisesman, Davidman, Juanman ima?

20 Moisespa, Davidpa, Juanpa kausayninkupis mana kausayninchej jinachu karqa, waj jina tiempospi kausakusqankurayku. Jinapis ashkha imaspi paykunaman rijchʼakunchej. Paykunaqa noqanchej jinallataj cheqa Diosta yupaycharqanku. Noqanchejpis paykuna jinallataj Jehovamanta mañakunchej, paypi atienekunchej, yanapaynintataj maskʼanchej. Chantapis paykuna jinallataj mana iskayrayanchejchu Jehová payta kasukojkunata mayta bendecisqanmanta.

21. Moisespa, Davidpa, Juanpa yuyaychasqanta japʼikojkunapaj, ¿ima bendicionestaj kan?

21 Noqanchejpis paykunaj yuyaychasqankuta sumajta uyarina, Jehovaj kamachiykunasnintataj kasukuna. Ajinamanta allin riwasunchej tukuy ima ruwasqanchejpi. “Unayta” kausakusunchej, nisunman wiñaypaj (Deu. 30:20). Chantapis mayta kusikusunchej Tatanchej Jehovata kusichisqanchejta yachaspa. Payqa tukuy nisqasninta juntʼanpuni. Qhepamantaj tʼukunapaj jina may sumaj bendicionesta qowasun (Efe. 3:20).

129 TAKIY Sinchʼita sayanallapuni

a Puka marpi Jehovaj milagrosninta rikojkunamanta ashkhasqa mana Sumaj Jallpʼaman yaykorqankuchu (Núm. 14:22, 23). Jehovaqa nerqa “20 watasniyojmanta pataman yupasqa kajkuna” chʼin jallpʼapi wañunankuta (Núm. 14:29). Chaywanpis Josuewan, Calebwan, aswan jóvenes kajkunawan, Leví ayllumanta kajkunawan ima, Jehová nisqanman jina Jordán mayuta pasaspa Canaán jallpʼaman yaykorqanku (Deu. 1:24-40).

b FOTO: Lloqʼe: David niraj wañupushaspa wawan Salomonman yuyaycharishan. Paña: Ashkha hermanos Precursorespaj Escuelapi sumajta yachakushanku.