Ir al contenido

Ir al índice

Hermano Rutherfordqa, 1919 watapi jatun tantakuypi discursota qoshan. Chaytaj karqa Cedar Point (Ohio) nisqapi.

1919, pachaj watasña pasan

1919, pachaj watasña pasan

“MAY Jatun Maqanakuy” nisqa guerrataqa, Ñaupaj Kaj Guerra Mundial nisqa sutiwan rejsikun. Chay guerraqa tawa watata karqa, 1919 watapitaj tukukorqa. 1918 wata tukukuypaj nacionesqa niña maqanakusharqankuchu, 1919 watamanta 18 de eneropitaj, Conferencia de la Paz de París nisqa tantakuy qallarerqa. Chaypitaj nacionesqa uj acuerdoman chayarqanku, Alemaniaj contranpi kaj suyus, Alemaniawan niña maqanakunanpaj. Chay acuerdoqa Tratado de Versalles sutikorqa, firmakorqataj 28 de junio de 1919 watapi. Ajinapi Ñaupaj Kaj Guerra Mundial tukukorqa.

Chay acuerdollapitaj, nacionesqa Sociedad de Naciones nisqa organizacionta sayaricherqanku. ¿Imapaj? “Nacionespura yanapanakunankupaj, chʼajwasta chinkachinankupaj, allin kausay kananpajwan”. Cristiano nichikoj ashkha religionestaj, chay organizacionta apoyarqanku. Chaykunamanta uj karqa, Consejo Federal de las Iglesias de Cristo en América nisqa organización. Paykunaqa nerqanku, Sociedad de Naciones “Diospa Gobiernonpa sutinpi kay jallpʼapi kashasqanta”. Chayrayku wakin runasta kacharqanku, Conferencia de la Paz nisqa tantakuyman. Chaykunamanta ujtaj nisqa: “Kay tantakuymantapacha mundontinpi uj mosoj tiempo qallarenqa”, nispa.

Ajinapunitaj karqa. Jinapis mana chay conferenciapi tantakojkunaraykuchu, chay tiempo qallarerqa. Jehová Diosqa 1919 watapi kamachisninta astawan predicanankupaj kallpacharqa. Jinapis ñaupajtaqa, ashkha imasraj Diospa llajtanpi cambianan karqa.

CHʼAJWA RIKHURERQA

Joseph Rutherford

Watch Tower Bible and Tract Society nisqapi junta directivaqa, sapa wata ajllakun. 1919 watapitaj sábado 4 de enerota ajllakunan karqa. Jinapis chaypacha junta directivapi kajkunaqa carcelpi kasharqanku, nisunman Joseph Rutherford, waj qanchis hermanospiwan. Paykunaqa qhasimanta juchachasqa karqanku, Atlanta (Georgia, Estados Unidos) llajtapitaj wisqʼasqa kasharqanku. Hermanostaj mana yacharqankuchu, paykunallatatajchus chayri wajkunatachus ajllanankuta.

Evander Coward

Hermano Rutherfordqa, Diospa llajtanta pichus ñaupajman pusananmanta llakisqa kasharqa. Payqa yacharqa, wakin hermanos waj presidenteta ajllayta munasqankuta. Chayrayku junta directivata ajllanankupaj tantakoj hermanosman uj cartata apachisqa. Chaypitaj nisqa hermano Evander Cowardta presidentepaj ajllanankuta. Chantá nillasqataj, chay hermanoqa “llampʼu sonqo”, “allin yuyayniyoj”, “Señorta kasukojtaj” kasqanta. Jinapis ashkha hermanos, junta directivata ajllanapaj sojta killastawan suyanata nerqanku. Carcelpi kaj hermanosta yanapaj abogadospis, kikillantataj nerqanku. Mana uj yuyayllaman chayaspataj, hermanosqa phiñanakuyta qallarerqanku.

Richard Barber

Chayllapi uj hermanoj nisqan, chay chʼajwa allinchakunanpaj yanapasqa. Hermano Richard Barber yuyarikusqanman jina, chay hermanoqa nisqa: “Mana abogadochu kani. Chayrayku leyesta mana sumajtachu rejsini. Jinapis Diospa leynintaqa sumajta rejsini. Payqa nin imatapis paypa munayninman jinapuni ruwananchejta. Chayrayku junta directivata ajllallasunman, watejmantataj hermano Rutherfordta presidenteta churasunman. Ajinamanta Diospi atienekusqanchejta rikuchisun”, nispa (Sal. 18:25).

Alexander Macmillan

Hermano Alexander Macmillanqa, chaypacha carcelllapitaj kasharqa. Payqa imachus qhepan día kasqanmanta yuyarikuspa nerqa: “Hermano Rutherfordqa cárcel perqata takaykamuwarqa, niwarqataj: ‘Makiykita orqhomuy’, nispa. Chantá uj notitata jaywawarqa, chaypitaj nisharqa: ‘RUTHERFORD PRESIDENTE WISE VAN BARBER ANDERSON BULLY SPILL IMA ÑAUPAJ KINSA UMAPI KAJKUNA TUKUYMAN MUNAKUYWAN’, nispa. Chayta leeytawankama, imachus niyta munasqanta entienderqanipacha”, nispa. Chay notitata leespa, hermanosqa yacharqanku watejmanta junta directivapi kanankupaj ajllasqa kasqankuta. Yachallarqankutaj kikin hermanosllapuni umapi kasqankuta, nisunman hermano Rutherford, hermano William Van Amburghwan. Hermano Rutherfordtaj presidentellapuni karqa.

CARCELMANTA KACHARICHISQA KANKU

Bibliamanta Yachaqajkunaqa, chay pusaj hermanosta autoridades carcelmanta kacharipunankupaj, uj documentota ruwarqanku. Chantá wasimanta wasi rispa, runaswan chay documentota firmacherqanku. Bibliamanta Yachaqajkunaqa, 700 mil kuraj firmasta tantarqanku. Niraj chay firmasta autoridadesman apashajtinkutaj, Rutherfordta, paywan kasharqanku chay qanchis hermanostawan carcelmanta kachariporqanku. Chaytaj karqa 1919 watamanta miércoles 26 de marzopi.

Hermano Rutherfordqa, paykunata suyasharqanku chaykunaman nerqa: “Imaspichus rikukusqanchejqa, aswan llakiy tiempopaj wakichiwanchej. [...] Ruwasqaykichejqa mana carcelmanta llojsimunallaykupajchu karqa. [...] Astawanqa Jehová Diosta jatuncharqankichej. Chayta ruwajkunataj, sumaj bendicionta japʼinku”, nispa.

Ichapis Jehová Diospuni autoridadesta tanqarqa, hermanosninchejpa juicionku chʼuwachakunanpaj. Imaraykuchus hermanosta juzgarqanku chaymanta aswan atiyniyoj tribunalqa, 1919 watamanta 14 de mayopi nerqa: “Kay juchachasqa runasqa, cheqan kajman jina juzgasqa kanankupaj derechoyoj karqanku. [...] Jinapis mana cheqantachu juzgasqa karqanku. Chayrayku chay ñaupaj tribunalpa juchachasqanqa, niña valenchu”, nispa. Hermanosninchejtaqa jatun juchasmanta tumparqanku. Chayrayku sichus chay tribunal hermanosta perdonallanman karqa, chayri castigosnillankuta pisiyachinman karqa chayqa, hermanosqa leyesta mana kasukoj runas jina registrasqa kankuman karqa. Chantapis manaña ima quejapis hermanosninchejpa contrankupi karqachu. Hermano Rutherfordtaj * abogado jina trabajananpaj licencianta mana pierderqachu. Chayrayku Estados Unidosmanta tribunalespi, Diospa llajtanta yanapallarqapuni.

PREDICAYTAPUNI MUNARQANKU

Hermano Macmillanqa chay tiempomanta yuyarikuspa nerqa: “Señor cieloman pusanawaykukama, mana jinalla kakuyta atiykumanchu karqa. Imachus Señorpa munaynin kasqanta yachanaykupaj, imallatapis ruwanayku karqa”, nispa.

Centralninchejmanta hermanos carcelmanta llojsimunankupajqa, impriminapaj metalmanta moldesninku niña karqachu. Chayrayku niña chay llankʼayta ruwayta aterqankuchu, llakisqataj kasharqanku. Wakin hermanostaj yuyarqanku manaña predicakunanta.

Hermanosqa yachayta munarqanku, Diospa Gobiernonmanta uyariyta munajkuna, kasqankutarajchus manachus. Chayta yachanankupaj, hermano Rutherfordqa tukuy runasta uj discursota uyarinankupaj invitachisqa. Hermano Macmillanqa nerqa: “Mana pipis jamunmanchu karqa chayqa, niña predicaykumanchu karqa”, nispa.

Uj periodicopi, hermano Rutherfordpa discursonpaj invitación kashan. Chay discursoqa sutikorqa: “Llakiypi kajkunapaj uj sumaj suyakuy”. Chaytaj karqa 1919 watapi, Los Ángeles (California) nisqa llajtapi.

Hermano Rutherfordqa sinchʼi onqosqa kaspapis, kay discursota qorqa: “Llakiypi kajkunapaj uj sumaj suyakuy”. Chaytaj karqa 1919 watamanta domingo 4 de mayopi, Los Ángeles (California) nisqa llajtapi. Chay diaqa discursonta 3.500 runas uyarerqanku, ashkha runastaj campo mana kasqanrayku mana yaykorqankuchu. Chayrayku qʼayantin 1.500 runaswanraj kutimorqanku. Hermanosqa chayta rikuspa, yacharqanku runas Diospa Gobiernonmanta uyariyta munasqankutaraj.

Hermanos imastachus chay qhepata ruwasqankoqa, kunankama predicanapaj yanapashawanchej.

ASHKHAYANANKUPAJ WAKICHIKUNKU

Inglés parlaypi 1 de agosto de 1919 watamanta Torremanta Qhawaj revistapi, septiembre killa qallariyta uj jatun tantakuy kananta nerqa. Chaytaj Cedar Point (Ohio, Estados Unidos) nisqa lugarpi kanan karqa. Misurimanta Clarence Beaty sutiyoj jovenqa, Bibliamanta Yachaqajkunamanta karqa. Pay nerqa: “Tukuyniyku yacharqayku, chay tantakuyman rinaykupuni kasqanta”, nispa. Chay tantakuymanqa, 6 mil hermanosmanta astawan rerqanku, yuyasqankumantapis aswan ashkharaj karqanku. Aswan sumajtaj karqa, Erie nisqa qochapi 200 runasmanta astawan bautizakusqanku.

Ñaupaj The Golden Age revista, 1 de octubre de 1919 fechayoj.

Chay tantakuypa phishqa kaj dianpi, hermano Rutherfordqa kay discursota qorqa: “Yanapakojkunapaj discurso”. Chaypitaj uj mosoj revista llojsisqanta nerqa, The Golden Age * nisqa. Chay revistaqa “kay tiempopi imaschus kasqanmanta” willanan karqa. Bibliawantaj sutʼinchanan karqa, “imaraykuchus chay imas kasqanta”. Tukuy chaykunaqa 1919 watamanta 5 de septiembrepi karqa.

Hermano Rutherfordqa, hermanosta kallpacharqa chay mosoj revistawan predicanankupaj. Chay qhepata, uj cartapi tukuy congregacionesman willakorqa, imaynatachus predicakunanta. Chay cartapi nerqa: “Tukuy bautizasqa kajkuna, kay llankʼay may sumajpuni kasqanta yuyarikuychej. Mundontinpi willakunanpaj tukuy atisqaykichejta yanapakuychej”, nispa. Ashkhastaj chay cartapi nisqanta kasukuspa, Diospa Gobiernonmanta tukuy sonqo willamorqanku. Chayrayku diciembre killapajqa, 50 mil runasmanta astawan chay mosoj revistata japʼinankupaj anotachikorqanku.

Brooklyn (Nueva York) llajtapi, uj auto The Golden Age nisqa revistawan juntʼa kashan, ladonpitaj hermanos sayashanku.

1919 wata tukukuypaj, Diospa llajtanqa watejmanta sumaj wakichisqas, kallpachasqastaj kasharqanku. Chantapis chay tiempopaj, qhepa pʼunchaykunamanta ashkha profeciasña juntʼakorqa. Malaquías 3:1-4 versiculospi nikorqa, Jehová Dios llajtanta qhawaykunanta, llimphuchanantataj. Chay profeciataj juntʼakorqaña. Chantapis Diospa kamachisnenqa, ‘Jatun Babiloniamanta’ kacharichisqaña karqanku, Jesustaj ‘allin kamachi, yuyayniyojta’ * churarqa (Apo. 18:2, 4; Mat. 24:45). Bibliamanta Yachaqajkunaqa, Jehová Dios wakicherqa chay llankʼaypaj wakichisqaña kasharqanku.

^ párr. 13 Hermanonchej Rutherfordqa, abogadotaj jueztaj karqa. Payqa “Juez Rutherford” jina rejsisqa karqa.

^ párr. 22 The Golden Age revistaqa, 1937 watapi Consolation sutiman tijrakorqa, 1946 watapitaj Awake! sutiman (quechuapeqa ¡Rijchʼariy! sutiwan 2018 watapi llojsiyta qallarerqa).