Ir al contenido

Ir al índice

¿Imaraykutaj mana guerrasman maqanakoj rinchejchu israelitas jina?

¿Imaraykutaj mana guerrasman maqanakoj rinchejchu israelitas jina?

SEGUNDA Guerra Mundialpi nazi partidomanta uj soldado, uj grupo Jehovaj testigosninta kay jinata qhapariykorqa: “Mayqennillaykichejpis mana maqanakuyta munankichejchu Franciaj contranpi, Inglaterraj contranpi chayqa, tukuyniykichej wañunkichej”, nispa. Chay qayllallapi ashkha soldados nazi partidomanta sinchʼi armasqa kajtinkupis, ni mayqen hermanosninchejpis Jehovaj kamachiykunasninta pʼakisqankuchu. Chay hermanosqa mana manchachikorqankuchu. Tukuy Jehovaj testigosninpis paykuna jinallataj mana guerrasman rinchejchu. Wañuchiyta munawajtinchejpis manapuni kay mundomanta chʼajwasman satʼikunchejchu.

Jinapis cristianos kayku nejkunamanta ashkhasqa guerrasman satʼikunku. Ashkhas yuyanku cristianos maqanakunanku kasqanta suyunkuta jarkʼanankurayku. Chay runas ichapis kay jinata yuyankuman: “Ñaupa tiempomanta israelitas Diospa llajtan kaspapis, guerrasman rerqanku. Chanta kay tiempomanta cristianos, ¿imaraykutaj mana guerrasman rinkuchu?”, nispa. Chay jinata pillapis tapuwajtinchej, ¿imatá nisunman? Sutʼinchana kanman israelitaswan, kay tiempomanta Diospa llajtanwan mana kikinchu kasqanchejta. Qhawarina phishqa imaspi mana kikinchu kasqanchejta.

1. DIOSPA TUKUYNIN KAMACHISNIN UJ SUYULLAMANTA KARQANKU

Ñaupa tiempopi Jehová Israel nacionta ajllakorqa llajtan kananpaj. Israelitasta nerqa: “Noqapaj uj sumaj nación kankichej tukuy nacionesmanta aswan sumaj”, nispa (Éxo. 19:5). Maypichus tiyakunankupajtaj jallpʼatapis qollarqataj. Jehovaqa paykunata waj nacioneswan maqanakunankupaj kachajtin, paykunaqa mana israelita masisninkuwanchu maqanakoj kanku, nitaj wañuchejchu kanku. a

Kay tiempopeqa Jehovaj kamachisnin “tukuy nacionesmanta, tukuy ayllusmanta, tukuy laya runasmanta, tukuy parlaykunamantawan” kanku (Apo. 7:9). Kay tiempopi paykuna guerraman rinkuman chayqa, hermanosninkoj contranpi maqanakunkuman, ichapis hasta wañuchinkuman.

2. JEHOVÁ ISRAELITASTA KAMACHEJ GUERRAMAN RINANKUTA

Ñaupa tiempopeqa Jehovalla nej israelitasta maykʼajchus, imaraykutajchus guerraman rinankuta. Por ejemplo Jehová kamacherqa israelitasta cananeospa contrankupi maqanakunankuta. Cananeosqa chay tiempopi may rejsisqa karqanku demoniosta yupaychasqankurayku, millay khuchichakuykunata ruwasqankurayku, wawastapis diosesninkupaj qʼolachisqankurayku. Chayrayku Jehovaqa israelitasta kamacherqa Sumaj Jallpʼamanta chay runasta chinkachinankuta, mana paykuna jina ruwanankupaj (Lev. 18:24, 25). Israelitas Sumaj Jallpʼapi tiyakojtinkuña, Jehovaqa wakin kutis saqej maqanakunankuta enemigosninku atacajtinku (2 Sam. 5:17-25). Chaywanpis Jehovaqa ni jaykʼaj saqerqachu israelitas paykunallamanta guerraman riyta ajllanankuta. Jehová paykunata mana guerraman kachajtin, chaywanpis paykuna rejtinkupuni, ashkha kutispi mana allinchu rej (Núm. 14:41-45; 2 Cró. 35:20-24).

Kay tiempopi Jehovaqa mana kamachinchu runas guerraman rinankuta. Nacionesqa maqanakunku imatachus paykuna munasqankurayku, manataj Dios imatachus munasqanraykuchu. Paykunaqa ichapis guerraspi maqanakunku astawan jallpʼayoj kayta munasqankurayku, astawan qolqeta ganayta munasqankurayku chayri politicarayku. Wakintaj ninku Diospa sutinpi religionninkurayku maqanakusqankuta, chayri Diospa enemigosninta chinkachinankurayku maqanakusqankuta. Paykunaj ruwasqankutapis Diosqa nillataj allinpajchu qhawan. Jehovaqa nin pay cheqa kamachisninta jarkʼananta, enemigosnintataj chinkachinanta aswan qhepaman Armagedón guerrapi (Apo. 16:14, 16). Chay guerrapeqa cielomanta kaj soldadosnillan maqanakonqanku, nitaj kay jallpʼa patapi llajtanchu (Apo. 19:11-15).

3. ISRAELITASQA JEHOVAPI CREEJKUNATA MANA WAÑUCHEJCHU KANKU

Jehová Jericó llajtawan maqanakushajtin, Rahabwan familianwan mana wañuchisqachu karqanku, Rahabpa creeyninrayku. ¿Ajinallatajchu kay tiempo guerraspipis?

Ñaupa tiempopeqa Israelmanta ejército Diospi creejkunata khuyakusqankurayku mana wañuchejchu kanku. Paykunaqa pikunatachus Jehová wañuchisqa kanankuta nej, chaykunallata wañuchej kanku. Chaykunamanta iskayta qhawarina. Jehová israelitasta kamacherqa Jericó llajtata chinkachinankuta, chaywanpis mana wañucherqankuchu Rahabta, familiantawan, Rahab Jehovapi creesqanrayku (Jos. 2:9-16; 6:16, 17). Aswan qhepamantaj gabaonitasmanta khuyakorqanku Jehovata jatunpaj qhawasqankurayku (Jos. 9:3-9, 17-19).

Kay tiempopeqa guerrapi maqanakoj soldados Diospi creejkunatapis mana khuyakuspa wañuchinku. Wakin kuteqa mana guerraman rej runastapis wañuchillankutaj.

4. ISRAELITASQA DIOS KAMACHISQANMAN JINA GUERRAPI MAQANAKUNANKU KARQA

Ñaupa tiempopeqa Jehová israelita soldadosta kamacherqa imaynatachus guerrapi maqanakunankuta. Por ejemplo wakin kutisqa Jehová israelitasta mañarqa enemigosninkuwan ‘allinyakuna tratota ruwanankuta’ (Deu. 20:10). Jehová kamachillarqataj soldados, jinallataj campamentonkupis tukuy imapi llimphu kananta (Deu. 23:9-14). Chantapis Jehová kamachillarqataj mayqen llajtastachus japʼikaporqanku chaymanta warmista mana violanankuta, imaynatachus wakin naciones chay ruwayman yachasqa kaj kanku ajinata. Chaywanpis uj soldado israelita mayqen llajtatachus japʼikaporqanku chaymanta uj warmiwan casarakuyta munajtin, uj killata suyanan karqa (Deu. 21:10-13).

Kay tiempopeqa ashkha suyus tratosta firmanku guerraspi wakin imasta mana ruwanankupaj. Chay tratos runasta jarkʼananpaj kajtinpis, mana juntʼankuchu.

5. DIOSQA LLAJTANRAYKU MAQANAKORQA

Diosqa Jericó llajtapi, Israel nacionrayku maqanakorqa. Kay tiempopirí, ¿mayqen nacionraykupis maqanakullantajchu?

Ñaupa tiempopeqa Jehová israelitasrayku maqanakorqa, ashkha kutispitaj paykuna atipanankupaj tʼukuna imasta ruwarqa. Por ejemplo yanaparqa Jericó llajtata japʼikapunankupaj. Jehovaj kamachisqanman jina israelitasqa “tukuy atisqankuta qhaparerqanku, maqanakupi sinchʼita qhaparinku ajinata. Jericó llajtaj perqasnintaj ujllata thuñikorqa”. Ajinata Jehová yanaparqa chay llajtata japʼikapunankupaj (Jos. 6:20). Aswan qhepamantaj amorreosta atipaykorqanku. ¿Imaynataj chay karqa? ‘Jehová Diosqa jatuchaj granizosta cielomanta kachaykamorqa. Granizoqa aswan ashkha amorreosta wañuracherqa, israelitas espadawan wañurachisqankumanta nisqaqa’ (Jos. 10:6-11).

Kay tiempopeqa Jehová ni mayqen nacionrayku maqanakunchu. Gobiernonqa Rey Jesucristoj makinpi kashan, ‘manataj kay mundomantachu’ (Juan 18:36). Satanastaj kay jallpʼamanta tukuynin gobiernosta munayninta ruwachishan. Kay mundopi mancharinapaj jina guerras kasqanqa, sutʼita rikuchin Satanás imayna millaypunichus kasqanta (Luc. 4:5, 6; 1 Juan 5:19).

CHEQA CRISTIANOSQA TUKUYWAN ALLINTA KAUSAKUNAPAJ KALLPACHAKUNCHEJ

Yachakunchej jina kay tiempomanta Diospa llajtanqa, manaña ñaupa tiempomanta Israel llajtan jinachu kausakunchej. Jinapis mana chay imasraykullachu mana guerraman rinchejchu. Dios nerqa qhepa pʼunchaykunapi paymanta yachakojkuna, ‘manaña guerrapi maqanakunankupaj yachakunankuta’. Paykunaqa nillataj guerrasmanpis rinkuchu (Isa. 2:2-4). Chantapis Cristoqa discipulosninta nerqa ‘mana kay mundomanta runas jinachu kanankuta’. Nitaj kay mundomanta chʼajwasmanpis chhapukunankuta (Juan 15:19).

Jesucristoqa mana chayllatachu discipulosninman nerqa. Paykunaman yachacherqa imaschus wajkunata chejnikunapaj, kʼajajta phiñakunapaj, guerrasman ima tanqawanchej chay imasmanta karunchakunankuta (Mat. 5:21, 22). Yachachillarqataj tukuywan allinpi kausakunankupaj kallpachakunankuta, enemigosninkutapis munakunankuta (Mat. 5:9, 44).

¿Imaynatá chayta ruwasunman? Guerramanqa mana riyta munanchejchu. Jinapis congregacionmanta mayqen hermanollatapis, ¿enemigonchejta jinachu qhawanchej? Chayrayku tukuy atisqanchejta kallpachakunallapuni sonqonchejmanta ima sajra kajtapis orqhonapaj (Sant. 4:1, 11).

Cristianosqa mana kay mundomanta chʼajwasman satʼikunchejchu. Astawanpis kallpachakunchej tukuywan allinta kausakunapaj, purajmantataj munanakunapaj (Juan 13:34, 35). Amapuni kay mundomanta chʼajwasman chhapukunachu, Jehová tukuynin guerrasta chinkarparichinan pʼunchay chayamunanta suyakunanchejkama (Sal. 46:9).

a Wakin kutisqa Israelmanta ayllus paykunapura maqanakoj kanku. Jinapis Jehovaqa chayta mana allinpajchu qhawaj (1 Rey. 12:24). Wakin kutistaj saqej paykunapura maqanakunankuta. Imajtinchus wakin ayllusqa paypa contranpi oqharikoj kanku, millay juchastapis ruwaj kanku (Jue. 20:3-35; 2 Cró. 13:3-18; 25:14-22; 28:1-8).