Ir al contenido

Ir al índice

1924: Pachaj watasña pasan

1924: Pachaj watasña pasan

ENERO de 1924 watamanta Bulletin a nisqa publicacionpi kayta nikorqa: “Uj wataj qallariynenqa may sumajpuni Señorpa wawan [...] paypaj astawan llankʼayta maskʼananqa”, nispa. Bibliamanta Yachaqajkunaqa chay yuyaychayman jina ruwarqanku iskaynejmanta: Mana manchachikojkuna kaspa, waj jinasmanta willayta yachakuspa ima.

RADIONEJTA PREDICANKU

Betelmanta hermanosqa Staten Islandpi (Nueva Yorkpi) wata kurajtaña WBBR radiota ruwasharqanku. Loteta llimphuchaytawan uj jatun wasita ruwarqanku chaypi trabajajkuna tiyakunankupaj, wajtataj ruwarqanku radiopaj. Chay wasista ruwaytawantaj hermanosqa tukuy imata wakicherqanku radio funcionananpaj. Chaywanpis wakin problemas karqa.

Aswan jatun antenata mana warkhuykuyta atillarqankuchu. Chay antenaqa largonman 91 metrosniyoj karqa, iskay postesmantaj warkhuykunanku karqa, chay postesqa altonman 61 metrosniyoj karqanku. Hermanostaj chayta ñaupaj kutipi warkhuykuyta munashaspa mana aterqankuchu. Chaywanpis Jehovapi atienekorqanku, paypa yanapayninwantaj qhepan kutipeqa warkhuykuyta aterqanku. Hermano Calvin Prosser chaypi yanapakorqa, pay nin: “Ñaupaj kutita warkhuykuyta munashajtiyku atiykuman karqa chayqa, noqallaykumanta chayta ruwasqaykuta yuyaykuman karqa, niykumantaj karqa: ‘Sumajta ruwanchej’, nispa”. Chaywanpis hermanosqa Jehovaj yanapaynillanwan chayta ruwasqankurayku payta jatuncharqanku. Jinapis waj problemas karqaraj.

WBBR radioj antenanta warkhuykunankupaj ujnin posteta sayaykuchishanku.

Radiosqa chaypachasllaraj rikhurisharqa, chayrayku mana tukuy ima necesitasqankuta tariyta atillarqankuchu. Jinapis hermanosqa chay lugarllapi uj runamanta ranterqanku 500 vatiosniyoj transmisorta, chaytaqa paylla ruwakusqa. Uj mosoj microfonota rantinankumantataj telefonoj microfonollanwan funcionacherqanku. Febrero killapitaj uj chʼisipi, allinchus manachus kasqanta yachanankupaj chay radiota funcionachiyta qallarerqanku. Chaypajtaj Reinomanta takiykunata takerqanku. Ernest Lowe sutiyoj hermano chaymanta asirikuspa yuyarikun, nintaj hermanos takishajtinku juez Rutherford b wajyasqanta. Rutherfordqa Brooklynpi chay takisqankuta radionpi uyarishasqa, 25 kilometrospi jina.

Hermano Rutherfordqa nisqa: “Amaña chʼajwaychejchu, misispis maqanakushankuman jina uyarikun”, nispa. Hermanostaj pʼenqaymanta chay ratopacha radiota apagasqanku, chaywanpis yacharqankuña sumajta funcionashasqanta.

24 de febrero de 1924 watapi chay radionejta ñaupaj kutirayku willakushajtin, hermano Rutherfordqa nerqa chay radioqa “Rey Cristoj kamachisqanta ruwanapaj” kasqanta. Pay nerqa: “Kay radioqa runasta yanapanqa Bibliata entiendenankupaj, ima creenciasniyoj kajtinkupis, ima religionniyoj kajtinkupis. Yanapallanqataj ima tiempopichus kausakushasqanchejta entiendenankupaj”, nispa.

Lloqʼe: Hermano Rutherford ñaupaj kaj radiota ruwasqankupi kashan.

Paña: Transmisorwan radioj imasninwan.

Chay kutipi radionejta willasqankoqa may sumajpuni karqa. Diospa llajtantaj chay kutimantapacha 33 watastapuni chay WBBR radionejta astawan willarqa.

RELIGIONTA KAMACHEJKUNATA MANA MANCHACHIKUSPA JUCHACHANKU

Julio de 1924 watapi, Bibliamanta Yachaqajkunaqa uj jatun tantakuyta ruwarqanku Columbuspi (Ohiopi). Chay tantakuymanqa mundo enteromanta invitados jamorqanku, discursostataj uyarerqanku alemanpi, arabepi, escandinavia parlaykunapi, francespi, griegopi, hungaropi, inglespi, italianopi, lituanopi, polacopi, rusopi, ucranianopi ima. Chay jatun tantakuymanta wakin partesqa radiopi llojserqa. Chantapis Ohio State Journal nisqa periodicopi chay jatun tantakuymanta sapa día willacherqanku.

1924 watapi jatun tantakuy Columbuspi ruwakushajtin (Ohiopi).

Jueves 24 de julio pʼunchaypitaj, chay jatun tantakuyman rejkunamanta 5 milmanta astawan predicaj llojserqanku. Paykunaqa casi 30.000 librosta runasman jaywarqanku, may chhika runasmantaj Bibliamanta yachachiyta qallarerqanku. The Watch Tower revistataj nerqa “chay pʼunchayqa chay jatun tantakuymanta aswan kusiy pʼunchay” kasqanta.

Chay jatun tantakuypeqa viernes 25 de julio pʼunchaypis mana qonqanapaj jinallataj karqa. Chaypi hermano Rutherfordqa mana manchachikuspa uj willayta leerqa religionta kamachejkunata juchachaspa. Chay willaypeqa sutʼita nisharqa politicospis, religionta kamachejkunapis, comerciantespa kamachejkunasninkupis runasta jarkʼashasqankuta, “Diospa Gobiernonmanta cheqa kajta mana yachakunankupaj, chay Gobiernonejta Dios bendicionesta apamunan kashajtinpis”. Nillarqataj mana allintachu ruwashasqankuta “Sociedad de Naciones nisqata apoyaspa, ‘chay Sociedadnejta Dios kay jallpʼaman allin kausayta apamonqa’ nispa ima”. Bibliamanta Yachaqajkunaqa chay willayta runasman apanankupaj mana manchachikojkuna kananku karqa.

Chay jatun tantakuymanta parlaspa The Watch Tower revista nerqa: “Columbuspi chay jatun tantakuy apakusqanpi, Cristoj soldadosnin may pisilla tantakojtinkupis, creeyninkupi may kallpachasqas kashanku. Paykunaj contranpi ima kajtinpis, mana paykunata imananqachu”, nispa. Leo Claus chay jatun tantakuypi kasharqa, pay nin: “Chay jatun tantakuy tukukojtin, sonqoyku maytapuni kʼajarisharqa chay willayta runasman apanaykuta yachaspa”, nispa.

Ecclesiastics Indicted tratado.

Octubre killapitaj Bibliamanta Yachaqajkunaqa, Ecclesiastics Indicted (Religionta kamachejkunapaj juchachay) nisqa tratadosta may chhika runasman jaywarqanku. Chaytaj karqa hermano Rutherford leerqa chay willay. Cleveland juchʼuy llajtitapi (Oklahomapi) hermano Frank Johnson yanapakorqa chay tratadosta runasman jaywaspa. Chay tratadosta usqhayllata jaywasqanraykutaj, 20 minutos ñaupajta tukorqa. Hermanos recojenankupaj 20 minutosraj faltasqanraykutaj, mana chayllapichu qhepakunan karqa, imaraykuchus may phiñasqa vecinos qhepanta risharqanku payta japʼiyta munaspa. Chayrayku chay qayllapi kaj iglesiapi pakaykukorqa. Chay iglesia chʼusajlla kashasqanraykutaj, pastorpa Biblianman uj tratadota churaykorqa, sapa asientomanpis tratadosta saqellarqataj, chaymantataj usqhayllata llojsinporqa. Hermanos chayamunankupajtaj tiempo faltarqarajpuni, chayrayku iskay iglesiasmanwan rispa kikillantataj ruwamorqa.

Frankqa correspa rerqa maypichus hermanos recogenanku karqa chayman. Chaypitaj gasolinata vendenku chay wasaman pakaykukorqa, sumajtataj qhawarikorqa payta qhatiykachaj runas mana taripanankupaj. Chay runastaj autopi chayninta pasarqanku, nitaj rikorqankuchu. Pasajtinkukamataj Frankta recogej hermanos chayamorqanku, paykunaqa chay qayllallapi predicashasqanku, Franktataj pusakaporqanku.

Chay hermanosmanta ujnin nin: “Llajtamanta llojsishajtiyku chay kinsa iglesiaspa ñaupaqenta pasarqayku, sapa iglesiaj punkunpi 50 runas jina kasharqanku. Wakenqa chay tratadota leesharqanku, wakintaj chayta pastorninkuman rikuchisharqanku. Tumpitapi salvakorqayku. Diosniyku Jehovaman agradecekorqayku jarkʼawasqaykumanta, chay enemigosniykumantataj librawasqaykumanta”, nispa.

WAJ LUGARESPIPIS MANA MANCHACHIKUSPA WILLANKU

Józef Krett

Bibliamanta Yachaqajkunaqa waj suyuspipis mana manchachikuspa willallarqankutaj. Franciaj norte ladonpeqa hermanonchej Józef Krett Poloniamanta minasman trabajaj jamojkunaman predicarqa. Chaypitaj “Tumpamantawan wañusqas kausarimonqanku” nisqa discursota qonankupaj wakicherqanku. Llajtayojkunaman chay discursopaj invitacionesta jaywajtinkutaj, chay llajtamanta curaqa iglesianman rejkunata nerqa ama rinankuta. Runastaj astawanraj chay discursota uyarej rerqanku. Discursota uyarejqa 5.000 runasmanta astawanpuni rerqanku, chay curapis rillarqataj. Hermano Krettqa chay curaman nerqa creenciasninmanta parlananta, paytaj mana munarqachu. Hermanoqa apasqan tukuynin publicacionestapuni runasman jaywarqa, paykuna Diospa Palabranmanta maytapuni yachakuyta munasqankurayku (Amós 8:11).

Claude Brown

Africapitaj hermano Claude Brown sumaj willaykunata willarqa Costa de Oropi (kunantaj Ghana sutikun). Discursosta qosqanrayku, publicacionesta jaywasqanrayku ima, cheqa kajqa suyuntinman usqhayllata chayarqa. John Blankson sutiyoj joven Farmaciata estudiasharqa. Paytaj hermano Brownpa discursonta uyarisqa, chay ratotaj reparasqa cheqa kajta tarisqanta. Pay nin: “Cheqa kajta yachakuspa may kusisqapuni kasharqani. Chayraykutaj estudiasharqani chaypi tukuyman willarqani mana manchachikuspa”, nispa.

John Blankson

Uj pʼunchay Johnqa iglesia anglicanaman yaykuspa, curata Trinidadmanta ashkha imasta tapusqa. Payqa yacharqaña chay yachachisqankoqa mana Bibliaman jinachu kasqanta. Curataj mayta phiñakuspa chaymanta wijchʼumusqa, qhapariykusqataj: “¡Qanqa mana cristianochu kanki! ¡Qanqa Diablomanta kanki! ¡Llojsiy kaymanta!”, nispa.

Johntaj wasinman kutiytawan, chay curaman uj cartata escribisqa. Chaypitaj nisqa Trinidadmanta yachachisqanku Bibliaman jinachus manachus kasqanta tukuypa ñaupaqenpi sutʼinchananta. Curataj Johnman nisqa carreranpa directorninpa oficinanman rinanta. Chaypitaj directorqa Johnta tapusqa curaman chay cartata escribisqantachus manachus.

Johntaj “arí, escriberqani” nispa kutichisqa.

Directortaj Johnta nisqa curamanta disculpakunanpaj watejmanta escribinanta. Johntaj kay jinata escribisqa:

“Wiraqochíy, directorniy niwan qanmanta disculpakunaypaj uj cartata escribimusunayta. Sichus qan llullasta yachachishasqaykita ninki chayqa, chay niwasqanman jina ruwasaj”, nispa.

Directortaj tʼukulla tapusqa: “¿Kaytachu escribiyta munanki?”, nispa.

Johntaj nisqa: “Arí directorníy, chayllata escribiyta munani”, nispa.

Directortaj nisqa: “Payqa gobiernoj Iglesianpa curan. Paypa contranta parlallankipuni chayqa, mana kaypi kayta atillawajpunichu”, nispa.

Johntaj nisqa: “Directorníy, yachachiwajtiyku mana entiendespa, ¿maná tapurikuyku?”, nispa.

Directortaj nisqa: “Arí, tapurikunkichejpuni”, nispa.

Johntaj nisqa: “Chayllata noqa ruwarqani. Chay curaqa Bibliamanta yachachishawarqayku. Noqataj ujta tapurerqani, paytaj mana kutichiyta atiwarqachu. ¿Imaraykutaj kunan nishawankichej disculpakunaypaj escribinaytari?”, nispa.

Ajinapi Blanksonqa mana qharqosqachu karqa, nitaj disculpakunanpaj uj cartata apacherqachu.

ASTAWAN LLANKʼAYTA MUNANKU

Chay watapi imastachus ruwakusqanmanta parlaspa, The Watch Tower revista nerqa: “David jina nisunman: ‘Diosníy, qanmin wañuchinaku maqanakupaj kallpata qowanki’, nispa (Salmo 18:39). Kay wataqa sutʼita repararqanchej Señor yanapawasqanchejta, chayrayku may kallpachasqa karqanchej. [...] Kasukoj kamachisnenqa [...] manchay kusiywan willarqanku”, nispa.

Chay wata tukukuyta hermanosqa tukuy imata wakicherqanku radionejta astawan willanankupaj. Chicago qayllapi waj radiota rikhuricherqanku. Chay radiotataj inglespi WORD nispa suticharqanku. Chaytaj niyta munan PALABRA, Diospa Palabranmanta willashasqankurayku. Chay radioqa 5.000 vatios transmisorniyoj karqa. Chay radionejtataj Diospa Gobiernonmanta willayqa may chhika karusman chayarqa, Canadaj norte ladonkamapuni.

1925 watapitaj, Jehovaqa Bibliamanta Yachaqajkunata yanaparqa Apocalipsis 12 capituloj nisqanta aswan sumajta entiendenankupaj. Wakenqa chay mosoj sutʼinchayta mana japʼikuyta atillarqankuchu, ashkhastaj tukuy sonqo japʼikorqanku. Ashkhasqa maytapuni kusikorqanku imaschus cielopi pasasqanta aswan sumajta entiendespa, kay jallpʼapi Diospa llajtanwan imachus kananta entiendespapis.

a Kunantaj sutikun Cristiano Kausayninchej tantakuypaj.

b Rutherfordqa chay tiempopi Bibliamanta Yachaqajkunata ñaupajman apasharqa, paytataj “juez” Rutherford nispa nej kanku. Payqa niraj Betelman rishaspa, Misuripi wakin kutis juezmanta trabajasqa, Tribunal del Octavo Circuito Judicial nisqapi.