Ir al contenido

Ir al índice

Machachej ujyanasmanta Jehová jina yuyana

Machachej ujyanasmanta Jehová jina yuyana

JEHOVAQA ashkha regalosta qowanchej, saqewanchejtaj chay regaloswan imatachus ruwanata ajllananchejta. Chayrayku payman maytapuni agradecekunchej. Chay regalosninmanta ujtaj vino kashan. Bibliaqa nin: “Tʼantaqa runaj kusiyninpaj ruwakun, vinopis kusiy kausayta apamun”, nispa (Ecl. 10:19; Sal. 104:15). Chaywanpis ichá reparanchej wakin runasqa tomaymanñataj qokusqankuta. Chantapis runasqa lugarninkuman jina, culturankuman jina, machachej ujyanasmanta mana kikintachu yuyanku. Cristianosrí, ¿imatá yuyanchej?

Maypi tiyakojtinchejpis, imayna uywasqachus kajtinchejpis, machachej ujyanasmanta Jehová jina yuyananchej tiyan. Ajinamanta astawan kusisqa kasun.

Mundontinmanta ashkha runasqa tomayman qokunku, machanankukamataj tomanku. Wakenqa sumajta sientekuyta munaspalla tomanku, wakintajrí llakiykunasninkuta qonqakunankupaj. Wakin lugarespitaj machachej ujyanasta ashkhata tomanku wiñay tukusqa runas kasqankuta rikuchinankupaj, chayri qhari kasqankuta rikuchinankupaj.

Cristianostajrí munakuyniyoj Diosninchejpa yuyaychayninwan yanapachikunchej. Palabranpeqa sutʼimanta niwanchej machaykunakama tomajtinchej ima llakiykunapichus rikukunanchejta. Proverbios 23:29-35 versiculospi parlan uj machaykoj runamanta, ima llakiykunapichus chayrayku rikukusqanmantapis. a Europamanta Daniel sutiyoj hermanonchej willariwanchej imaynachus kausaynin kasqanta niraj testigo kashajtin. Payqa kunan anciano, nintaj: “Mayta tomasqayrayku mana allin imastapuni ruwarqani, may llakiypitaj rikukorqani. Kunankama nipuni chayta qonqayta atinichu”, nispa.

¿Imataj yanapawasun allinta imatapis ajllanapaj, nitaj machajkuna jina problemaspi rikukushanapaj? Machachej ujyanasmanta Jehová jina yuyana.

Qhawarina imatachus Biblia nisqanta, imasraykutajchus runas tomasqankutapis.

¿IMATÁ BIBLIA NIN?

Diospa Palabranqa mana juchachanchu machachej ujyanasta midirikuspalla tomayta. Astawanpis entiendechiwanchej vinota tomayqa kusirichiwasqanchejta. Eclesiastés 9:7 nin: “Mikhunaykita kusisqa mikhurikuy, vinoykitapis sonqo qhallallarishaj tomariy”, nispa. Bibliaqa niwanchej wakin kutis Jesuspis, Jehovaj wakin kamachisninpis vinota tomasqankuta (Mat. 26:27-29; Luc. 7:34; 1 Tim. 5:23).

Chaywanpis uj chhikata tomareyqa mana kikinchu machaykuywan. Bibliaqa sutʼita nin: “Ama vinowan machaykuychejchu”, nispa (Efe. 5:18). Chantá nillantaj: ‘Machajkunaqa manapuni Diospa Gobiernonta herenciata jina japʼenqankuchu’, nispa (1 Cor. 6:10). Reparanchej jina Jehovaqa mana midirikuspa tomayta, machaykuytapis manapuni allinpajchu qhawan. Runas yuyasqankuman jinalla ruwanamantaqa, kallpachakunchej Jehová yuyasqanman jina imatapis ruwanapaj.

Wakin runasqa ninku: “Ashkhata tomajtiypis mana ni imanawanchu noqataqa”, nispa. Ajinata yuyayqa manapuni allinchu. Bibliaqa sutʼita nin “vinota ujyayman” yachasqa kajkunaqa, qharipis warmipis kachunku, jatuchej juchaspi urmayta atisqankuta, Jehovaj contranpitaj juchallikuyta atisqankuta (Tito 2:3; Pro. 20:1). Jesuspis nerqa ‘anchata ujyajkunaqa’ mana paraisoman yaykunankuta (Luc. 21:34-36). Chanta, ¿imaynatá cristianos chaymanta cuidakusunman?

QHAWARIKUY IMARAYKUCHUS, MASHKHATATAJCHUS TOMASQAYKITA

Yachakunchej jina, mana allinchu kanman machachej ujyanasmanta runas jinalla yuyananchej. Chayrayku mikhushaspapis, tomashaspapis Jehovata kusichinapaj kallpachakunchej. Biblia yuyaychawanchej: “Mikhushaspapis, ujyashaspapis chayri imata ruwashaspapis, tukuy imata ruwaychej Dios jatunchasqa kananpaj”, nispa (1 Cor. 10:31). Qhawarina wakin tapuykunata, Bibliaj yuyaychaykunasnintapis.

¿Wajkunawan allinpaj qhawachikuyta munasqayraykullachu tomani? Éxodo 23:2 nin: “Ama ashkha runas sajra kajta ruwasqankuraykoqa qanpis kikillantataj ruwaychu”, nispa. Chay versiculopi Jehovaqa israelitasman nerqa ama sajra runas jina ruwanankuta. Chay yuyaychaytaj cristianostapis yanapallawanchejtaj. Runas jinalla yuyasunman, ruwasunmantaj chayqa, Diospa kamachiykunasninta pʼakisunman, paymantataj karunchakusunman (Rom. 12:2).

¿Qhari kasqayta rikuchinaypajchu tomani? Wakin lugarespeqa ashkhata tomanku, sapa kutitaj. Chantapis allillanpaj chayta qhawanku (1 Ped. 4:3). Chaywanpis qhawarina 1 Corintios 16:13 versiculopi imatachus yuyaychasqanta, chaypi nin: “Rijchʼarisqallapuni kaychej, creeypi sinchʼita sayaychej, ama manchachikuychejchu, waputaj kaychej”, nispa. Reparanchej jina, mana tomaychu wapu runasman kutichiwanchej, astawanpis tomayqa yuyayninchejta chinkachin, nitaj imatapis allinta ruwayta atinchejchu. Ashkhata tomayqa mana wapusmanchu tukuchiwanchej, manaqa llauchhiyachiwanchej. Isaías 28:7 nin ‘alcoholwan machaykojkunaqa chankaykachasqankuta, pantaykusqankutataj’.

Allin kajtapuni ruwayta munanchej chayqa, Jehovapi atienekunanchej tiyan, kallpachakunanchejtaj tiyan rijchʼarisqa kanapaj, creeypitaj sinchʼi sayasqa kanapaj (Sal. 18:32). Chaypajqa sumajta qhawarikunanchej tiyan, nitaj imatapis ruwananchejchu tiyan Jehovamanta karunchanawanchejpaj jina. Jesuspis chaytapuni ruwarqa kay jallpʼapi kashaspa. Chayrayku ashkha runas Jesusta respetarqanku wapu runa kasqanrayku, allin kajta ruwaytataj mana manchikusqanrayku.

¿Problemasniymanta qonqakunaypajchu tomani? Uj salmista Jehovaman nerqa: “Llakiykuna sinchʼita phutichishawajtin qanmin sonqochawarqanki, kusichiwarqankitaj”, nispa (Sal. 94:19). Problemasniyki kapusunki chayqa, Jehovapi atienekuy, amataj machachej ujyanaspichu. Chaypajtaj Jehovamanta kutin kutita mañakuy. Ashkhasqa congregacionmanta wiñay tukusqa hermanoswan yuyaycharichikorqanku. Chay paykunata yanaparqa. Pillapis problemasninmanta ayqeyta munaspa toman chayqa, juchaman aswan facilta urmanman, nitaj allin kajta ruwayta atinmanchu (Ose. 4:11). Daniel nin: “May llakisqalla kasharqani, sonqoytaj juchachashawarqa. Chayta qonqayta munaspa tomaj kani. Chaywanpis astawan problemasllapi rikukorqani. Amigosniyta pierderqani, pisipajtaj qhawakorqani”, nispa. ¿Imataj payta yanaparqa? Pay nin: “Reparakorqani Jehovapi atienekunay kasqanta, manataj machachej ujyanaspichu. Jehovaj yanapayninwanqa problemasniyta arreglarqani, atiparqanitaj”, nispa. Kayta ama qonqanachu: Problemasninchej mana allinchanapaj jinachu kajtinpis, Jehovaqa chaypipuni kanqa yanapanawanchejpaj (Fili. 4:6, 7; 1 Ped. 5:7).

Wakin kuti machachej ujyanasta tomanchej chayqa, allin kanman kay tapuykunapi piensarinanchej: “Uj familiarniy chayri uj amigoy, ¿anchata tomashasqaytachu niwan?”. Chayta niwanchej chayqa, ichapis mana reparakuspalla tomayman qokushanchej. “¿Ñaupajmanta nisqa astawanchu tomashani?”. Chayqa rikuchinman manaraj uj viciochu kajtinpis, chay ñanta rishasqanchejta. “¿Mana tomaspalla uj mashkha diasta kayta atillanichu?”. Chayqa rikuchiwanchej tomayman qokusqanchejtaña chayri vicioña kasqanta. Jina kajtenqa ichapis profecionalespa yanapaynintaña necesitanchej.

Mana chay problemaspi rikukunankupaj wakin cristianosqa, ni imaynitata tomayta munankuchu. Wakin hermanostaj mana gustasqanrayku mana tomankuchu. Pillapis ajinata yuyan chayqa, respetananchej tiyan, manataj qhawarananchejchu tiyan. Ajinamanta rikuchinchej paykunawan kʼachas kasqanchejta.

Wakenqa sutʼita nikunku imatachus machachej ujyanaswan ruwanankuta. Ichapis nikunkuman mashkhallatachus tomanankuta, chayri mana sapa kutichu tomanankuta, chayri mikhushaspa uj chhikitallata, chayri semanapi uj kutillata tomanankuta. Wakintaj nikunku mayqen machachej ujyanasllatachus tomanankuta, mayqentatajchus mana. Wakenqa midirikuspalla tomanku vinota, cervezata ima. Aswan fuerte machachej ujyanastataj nipuni tomankuchu, ni chajrusqalla kajtinpis. Noqanchejpis chayman rijchʼakojta nikusunña chayqa, chayman jina ruwayta atillasun. Wiñay tukusqa cristiano chay imasta ruwananta nikun, chayman jinataj ruwan chayqa, ni imamanta pʼenqakunanchu tiyan.

Chantapis wajkunapi piensarina tiyan. Romanos 14:21 nin: “Sichus aychata mikhusqayki, vinota ujyasqayki chayri waj imata ruwasqaykipis hermanoykita pantachin chayqa, allin kanman chaykunata mana ruwanayki”, nispa. Chayqa niyta munan hermanosninchejpa allinninkuta maskʼana kasqanta, munakuyninchejtataj rikuchina kasqanta. Tomasqanchej uj hermanonchejta pantachinman chayqa, payta munakusqanchejrayku chay kutipi mana tomasunchu. Chaywan rikuchisunchej hermanonchejta respetasqanchejta, nitaj allinnillanchejtachu maskʼasqanchejta, manaqa wajkunaj allinninkutapis (1 Cor. 10:24).

Chantapis gobiernosqa machachej ujyanasmanta wakin leyesta churanku, chaytataj cristianosqa kasukunchejpuni. Ichapis gobiernoqa nin menores de edad kajkunaqa mana tomanankuchu kasqanta, nillataj autota manejajkunapis, nillataj waj maquinasta apaykachajkunapis (Rom. 13:1-5).   

Jehovaqa regalosta qowasqanchejwan imatachus ruwananchejta saqewanchej. Chayrayku sapa ujninchej ajllakunanchej tiyan imatachus mikhunanchejta, imatachus tomananchejtapis. Allinta ajllasun chayqa, Tatanchej Jehovaman rikuchisunchej ruwasqasninchejwan payta kusichiyta munasqanchejta.

a Estados Unidosmanta Centros para el Control y la Prevención de Enfermedades nisqanman jina, anchata tomayqa kay imasta apamun: runata wañuchiyta, wañuchikuyta, abusayta, parejankuta abusayta, qhariwarmi jina puñuykuypi millay imasta ruwayta, wawata sullurpachiyta ima.