Ir al contenido

Ir al índice

Makisninchejta ama llauchhiyachinachu

Makisninchejta ama llauchhiyachinachu

“Makisniykitaj ama llawchʼiyachunkuchu” (SOF. 3:16).

81, 32 TAKIYKUNA

1, 2. 1) Kay tiempopi, ¿imastaj llakichiwasunman, chantá imapitaj rikukusunman? 2) ¿Imatá Isaías 41:10, 13 niwanchej?

UJ PRECURSORAQA, pichus uj ancianowan casarasqa kashan, nin: “Diosta yupaychaypi ruwanasniyta juntʼaspapis, ashkha watastaña phutiyniyta atipanaypaj kallpachakushani. Chay phutiyniyrayku mana puñuyta atinichu, onqollani, wajkunawanpis mana kʼacha kayta atillanichu. Wakin kuteqa ‘kaykamalla’ ninaypaj jina kani”, nispa.

2 Ichá qanpis chay hermana jinallataj ninki. Satanaspa sajra pachanpi kausasqanchejrayku, imaymana llakiykuna kanqapuni. Chay llakiykunataj niña ñaupajman rejta saqewasunmanchu (Pro. 12:25). ¿Imastaj llakichiwasunman? Familianchejmanta pillapis wañupusqan, sinchʼi onqoykuna, wajkuna churanakuwasqanchej chayri familianchejpaj sinchʼita llankʼananchej kasqan. Chay jina llakiykunaqa kallpanchejta pisiyachinman, niñataj kusisqaschu kasunman. Jinapis Jehová yanapanawanchejpi atienekusunman (Isaías 41:10, 13 leey).

3, 4. 1) ¿Imapajtaj Bibliapi “maki” palabrata oqharikun? 2) ¿Imastaj “kaykamalla kachun” nichiwasunman?

3 Bibliaqa ashkha kutispi cuerpoj imasninmanta parlan, uj runa imaynachus kasqanta chayri imastachus ruwasqanta sutʼinchananpaj. Chayrayku Biblia qhelqakushajtin, ashkha kutista “maki” palabrata oqharikorqa. Uj runaj makisnin kallpachasqa kasqanta nikusqanqa, niyta munan chay runa sonqochasqa, kallpachasqa, ruwananpajtaj wakichisqa kasqanta (1 Samuel 23:16; Esdras 1:6, NM). Chantá niyta munallantaj, chay runa kusisqa kasqanta, sumaj imas kanantataj suyasqanta.

4 Wakin kutistaj, Bibliaqa uj runaj makisnin llauchhiyasqanta nin. Chayta nispaqa uj runa llakiywan atipachikusqanta chayri niña allin imas kananta yuyasqanta niyta munan (2 Cró. 15:7, NM; Heb. 12:12). Chʼampaykunapi rikukuspa, saykʼusqa kaspa, chayri Jehovawan niña sumaj amigoschu kaspa, noqanchejpis ichá “kaykamalla kachun” ninapaj jina kanchej. Ajina kashajtinchej, ¿pitaj kallpachawasunman? ¿Imataj yanapawasunman aguantanapaj, kusiyninchej mana pisiyananpaj ima?

“DIOSPA MAKENQA MANA JUCHʼUYYAPUNCHU”

5. 1) Chʼampaykunapi rikukuspa, ¿imaynataj kashasunman, chantá imatá yuyarikunanchej tiyan? 2) ¿Imatá kay yachaqanapi yachakusun?

5 (Sofonías 3:16, 17 leey). Chʼampaykunapi rikukuspa, ama makisninchejta llauchhiyachinachu, nisunman ama manchachikunachu, nitaj llakikunachu. Munakuyniyoj Tatanchej Jehovaqa, tukuy phutiyninchejta payman saqenanchejta munan (1 Ped. 5:7). Jehovaqa Israel llajtata jarkʼarqa, ajinallatataj noqanchejtapis jarkʼawasun. Paykunaman nerqa: ‘Makeyqa mana juchʼuyyapunchu mana salvasuyta atisunaypaj’, nispa (Isa. 59:1). Kay yachaqanapeqa Diospa kinsa kamachisninmanta yachakusunchej. Chaytaj rikuchiwasun, Jehovaqa kamachisninta kallpachayta munasqanta, atisqantataj. Ajinamanta kamachisnin chʼampaykunapi kajtinkupis, munayninta ruwanankupaj. Qhawarina imaynatachus paykunamanta yachakuy kallpachawasqanchejta.

6, 7. ¿Imatá yachakusunman israelitas amalecitasta atipasqankumanta?

6 Israelitas Egiptomanta kacharichisqa kasqankumanta pisi tiemponman, amalecitasqa paykunawan maqanakoj llojserqanku. Moisestaj Josueta kamacherqa, israelitasta maqanakupi kamachinanpaj. Josueqa wapu runa karqa. Chantá Moisesqa Aaronta, Hurtawan uj loma puntaman pusarqa. Chaymantapachataj israelitas maqanakushasqankuta qhawayta aterqanku. Paykunaqa mana maqanakuta manchachikuspachu ayqesharqanku.

7 Moisesqa israelitas amalecitasta atipanankupaj imatachus ruwananta yacharqa. Payqa Diospa qosqan tojnuta cieloman oqharerqa. Chayta ruwajtintaj, Jehovaj atiyninrayku israelitasqa amalecitasta atipanayasharqanku. Jinapis Moisespa makisnin utiykojtin, payqa tumpata uraykucherqa. Chayraykutaj amalecitasqa israelitasta atipanayasharqanku. Chayta rikuspa, Aaronwan Hurwanqa “uj rumita churaporqanku, chaypi tiyakunampaj”. Chantá “sapa uj makinmanta japʼerqanku. Ajinamanta Moisespa makisnenqa oqharisqallapuni karqa inti chinkaykunankama”. Israelitasqa Jehovaj jatun atiyninrayku amalecitasta atiparqanku (Éxo. 17:8-13).

8. 1) ¿Imatá Asa ruwarqa etíopes Judá llajtawan maqanakoj llojsejtinku? 2) ¿Imatá rey Asamanta yachakusunman?

8 Rey Asaj tiemponpipis, Jehovaqa llajtanta jatun atiyninwan yanapananpaj wakichisqa kasharqa. Bibliaqa ashkha tropa soldadosmanta parlan. Chaywanpis Etiopiamanta Zeraj tropa soldadosninwanqa, ni mayqen kikinchakorqachu. Imaraykuchus payqa uj millón soldadosniyoj karqa. Asaj soldadosnintaj, casi khuskan jinalla karqanku. ¿Imatá Asa ruwarqa? ¿Llakikorqachu, manchachikorqachu? ¿Makisninta llauchhiyacherqachu? Mana. Asaqa chay ratopacha Jehovamanta yanapata mañakorqa. Runaj yuyasqanman jina, Asaj soldadosnenqa etíope soldadosta ni jaykʼaj atipankumanchu karqa. Jinapis Bibliaqa nin: “Diospajrí tukuy ima atikun”, nispa (Mat. 19:26). Arí, Jehovaqa Asata soldadosnintawan jatun atiyninwan “yanaparqa chay etiopespa contrankuta maqanakupi atipanankupaj”. Asaj sonqontaj “tukuy kawsaynimpi Tata Diospaj cheqan karqa” (2 Cró. 14:8-13; 1 Rey. 15:14).

9. 1) ¿Imataj Nehemiasta yanaparqa Jerusalenpa perqasninta sayarichinallanpajpuni? 2) ¿Imaynatá Jehová Nehemiaspa mañakuyninta kuticherqa?

9 Kunanqa Nehemiasmanta parlarina. Jerusalenman rejtin, waj llajtayoj runasqa judiosman churanakusharqanku, Jerusalenpa perqasninta ama sayarichinankupaj. Jerusalenqa mana perqasniyoj kasharqa, judiostaj llakisqas kasharqanku. ¿Imatá Nehemías ruwarqa? ¿Llakikorqachu, makisninta llauchhiyacherqachu? Mana. Payqa Jehovamanta yanapata mañakuyta yachaj, imaynatachus Moisés, rey Asa, Diospa waj cheqa sonqo kamachisnin ima ruwaj kanku, ajinata. Chayrayku Nehemiasqa chay kutipipis Jehovaj yanapayninta maskʼarqa. Paymanta mañakorqa, Jehovataj yanaparqa. ¿Imaynatá? ‘Jatun atiyninwan’ judiosta kallpachaspa (Nehemías 1:10; 2:17-20; 6:9 leey). Kunanrí, ¿Jehová jatun atiyninwan kallpachawanchejchu?

JEHOVÁ KALLPACHAWASUN

10, 11. 1) ¿Imatataj Satanás ruwan Diosta niña yupaychananchejpaj? 2) ¿Imaynatataj Jehová kallpachawanchej? 3) ¿Imaynatá Jehovaj yachachiykunasnin qanta yanapasunki?

10 Satanasqa manapuni makisninta llauchhiyachenqachu. Payqa Diosta yupaychayta saqenanchejpaj, tukuy imata ruwallanqapuni. Gobiernosnejta, religionta kamachejkunanejta, Diosta wasanchajkunanejta ima llullasta parlanqa, ñakʼarichiwasuntaj. Chaytataj ruwallanqapuni, Diospaj Gobiernonmanta manaña willananchejpaj. Jinapis Jehovaqa yanapayta munawanchej, chayta ruwananpajtaj atiyniyoj (1 Cró. 29:12). Satanasta, sajra pachanta ima atipayta munanchej chayqa, Jehovaj atiyninta mañakunanchej tiyan (Sal. 18:39; 1 Cor. 10:13). Jehovaqa Biblianejta kallpachawanchej. Chaymantataj may agradecesqas kashanchej. Sapa killa publicacionespi imastachus yachakusqanchejpi tʼukurina. Chantapis Zacarías 8:9, 13 (leey) imatachus nisqanta yuyarikuna. Chay palabrasqa Jerusalén templo watejmanta sayarichikushajtin nikorqa. Chaytaj noqanchejtapis kallpachawasunman.

11 Jehovaqa kallpachallawanchejtaj tantakuykunanejta, jatun tantakuykunanejta, llajtanpi escuelasnejta ima. Chaypi imastachus yachakusqanchejqa, yanapawanchej Jehovata allin sonqowan yupaychanapaj, llajtanpi astawan ruwayta munanapaj, payta yupaychaypi ruwanasninchejta juntʼanapaj ima (Sal. 119:32). Chay yachachiykunawan kallpachakunanchejpaj, ¿tukuy imatachu ruwashanchej?

12. ¿Imatataj ruwananchej tiyan kallpachasqa kananchejpaj?

12 Rikunchej jina, Jehovaqa llajtanta yanaparqa amalecitasta, etiopesta ima atipanankupaj. Chantapis Nehemiasta, judiosta ima kallpacharqa Jerusalenpa perqasninta sayarichinankupaj. Jehovaqa ajinallatataj noqanchejtapis kallpachawasun. Jinamantataj llakiykunasniyoj kaspapis Diosmanta willallasunpuni, jinallataj runas churanakuwajtinchej chayri mana uyariyta munawajtinchejpis (1 Ped. 5:10). Jehovaqa mana uj milagronejtachu llakiykunasninchejta chinkachenqa. Kallpachasqas kayta munaspaqa, mana jinallachu kananchej tiyan. ¿Imatá ruwananchej tiyan? Bibliata sapa día leena, tantakuykunapaj wakichikuna, nitaj faltakunachu. Chantapis sapallanchejpi Bibliata estudiana, familiapi Diosta yupaychana, Jehovamantataj yanapata mañakuna. Jehovaqa chaykunawan kallpachawanchej, yanapachikunapajtaj tukuy imata ruwana. Chaykunamanta mayqellantapis mana ruwashanchejchu chayqa, Jehovaj yanapayninta mañakuna. Reparasuntaj imaynatachus Jehovaj atiynin munayninta ruwanapaj, ruwayta atinapaj ima kallpachawasqanchejta (Fili. 2:13). Qanrí, ¿wajkunata kallpachawajchu?

“LIWI MAKISTA OQHARIYCHEJ”

13, 14. 1) ¿Imataj uj viudo hermanota kallpacharqa? 2) ¿Imaynatá wajkunata kallpacharisunman?

13 Jehovaqa Jallpʼantinpi may chhika hermanosta qowanchej. Paykunaqa noqanchejmanta llakikunku, kallpachawanchejtaj. Apóstol Pablo nerqa: “Liwi makista oqhariychej, llawchʼiyasqa chaki moqostapis kallpachaychej. Chaki ñankunata cheqanchaychej”, nispa (Heb. 12:12, 13). Ñaupa tiempomanta cristianosqa, purajmanta kallpachanakoj kanku. Kunanpis kikillantaj. Sutʼincharinapaj, uj hermanojta warmin wañuporqa, waj llakiykunapitaj rikukorqa. Pay nin: “Mana yachanchejchu maykʼajchus llakiykunapi kananchejta, nitaj imaynachus chaykuna kanantapis. Noqataqa Diosmanta mañakusqay, Bibliata sapallaypi estudiasqay ima, mana anchata llakikunaypaj yanapawarqa. Hermanos yanapariwasqankupis sonqochallawarqataj. Repararqanitaj niraj llakiykuna chamushajtin Jehovawan sumaj amigos kananchej kasqanta”, nispa.

Congregacionpi tukuypis wajkunata kallpachayta atinchej (14 parrafota qhawariy).

14 Israelitas amalecitaswan maqanakushajtinku, Aaronwan Hurwanqa Moisespa makisninta japʼispa kallpacharqanku. Noqanchejpis imaynasmantachus wajkunata kallpachanapi, yanapanapi ima tʼukurisunman. Ichá machitusta, onqosqasta chayri sapayakojkunata kallpacharisunman. Manaqa pikunachus familianku churanakusqankurayku chayri pillapis familiankumanta wañupusqanrayku ñakʼarishanku, chaykunata kallpacharisunman. Jovenestapis kallpacharillasunmantaj. Paykunataqa kay pachapi sumajpaj qhawasqas kanankupaj chayri sajra imasta ruwanankupaj tanqanku (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14). Wajkunata tukuy sonqo yanaparinapaj kallpachakuna: Tantakuna Wasipi, willaypi kashaspa, wajkunawan mikhurishaspa, telefononejta parlarishaspa ima.

15. ¿Imaynatataj sumajta parlasqanchej hermanosta kallpachanman?

15 Rey Asa, etiopesta tʼukunapaj jina atipasqantawan, profeta Azariasqa payta, llajtata ima kallpacharqa. Nerqataj: “Wapuchakuychej, amataj iskayrayaychejchu, imaraykuchus tukuy ruwasqasniykichejmanta tʼinkachisqa kankichej”, nispa (2 Cró. 15:7). Ajina kallpachasqa kasqanrayku, Asaqa llajtata mayta yanaparqa Jehová Diosta maychus kajta yupaychanankupaj. Sumajta parlarisqanchejqa, ajinallatataj wajkunata kallpachanman. Yanapanmantaj Jehovata yupaychanallankupajpuni (Pro. 15:23). Chantapis ama qonqanachu, tantakuykunapi tapuykunaman kutichisqanchejqa hermanosninchejta kallpachallantaj.

16. 1) ¿Imaynatá ancianos Nehemías jina ruwankuman? 2) ¿Imaynatá hermanos yanaparisorqanku?

16 Jehovaj yanapayninwan, Nehemías, judíos ima makisninkuta kallpachakorqanku. Ajinamantataj Jerusalenpa perqasninta 52 diasllapi sayaricherqanku (Neh. 2:18; 6:15, 16). Nehemiasqa mana wajkuna llankʼashasqankuta qhawakullarqachu, manaqa paypis llankʼaysikorqa (Neh. 5:16). Kay tiempopipis, ashkha ancianos Nehemías jina ruwanku. Paykunaqa Tantakuna Wasista ruwaysikunku, allinchaysikunku chayri llimphuchaysikunku. Hermanosta munakusqankuraykutaj, chʼampaykunasniyoj kajkunata kallpacharinku, paykunata waturispa chayri paykunawan willaspa (Isaías 35:3, 4 leey).

“MAKISNIYKITAJ AMA LLAWCHʼIYACHUNKUCHU”

17, 18. Chʼampaykunasniyoj chayri llakisqa kajtinchej, ¿imapitaj atienekusunman?

17 Hermanosninchejwan khuska llankʼayqa, paykunawan aswan ujchasqas, sumaj amigostaj kanapaj yanapawanchej. Chantá yanapallawanchejtaj, Diospa jamoj bendicionesninta tukuy sonqo suyakunapaj, mayqenkunatachus Gobiernon kamachishajtin qowasunchej. Wajkunata kallpacharispaqa, paykunata yanapanchej chʼampaykunasninkuta aguantanankupaj, imachus kananmanta mana llakikunankupaj ima. Chayta ruwayqa noqanchejtapis kallpachawasun, yanapawasuntaj ñaupajman rinallapajpuni.

18 Jehovaqa ñaupa tiempopi cheqa sonqo kamachisninta yanaparqa, jarkʼarqataj. Chaypi tʼukureyqa creeyninchejta sinchʼiyachin, astawantaj paypi atienekunchej. Chayrayku chʼampaykunasniyoj chayri llakisqa kajtinchej, ama makisninchejta llauchhiyachinachu. Jehovamanta yanapata mañakojtinchej, payqa jatun atiyninwan kallpachawasun. Pisimantawantaj Gobiernon Jallpʼata kamachimushajtin, ashkha bendicionesta qowasunchej (Sal. 73:23, 24).