Ir al contenido

Ir al índice

¿Yacharqankichu?

¿Yacharqankichu?

¿Imaynataj Jesuspa tiemponpi sinagogas karqanku? Kay dibujoqa rikuchiwanchej imaynachus Jesuspa tiemponpi Gamala llajtapi kaj sinagoga kasqanta. Chay sinagogaqa Galilea qochamanta 10 kilometrospi jina karqa. Ñaupa tiempopi tukuy sinagogasqa ichapis kay dibujopi rikukusqanman jina karqanku.

¿Maykʼajmantapachataj judíos sinagogaspi tantakuyta qallarerqanku?

SINAGOGA palabraqa griegopi “tantakuy” chayri “jatun tantakuy” niyta munan. Judiosqa unaymantapachaña sinagogaspi tantakoj kanku. Chaypeqa Diosta yupaychaj kanku, paymantataj yachakoj kanku. Ñaupa Testamentopeqa mana imatapis ninchu sinagogasmanta. Chaywanpis Mosoj Testamentoqa reparachiwanchej Jesuspa tiemponpaj sinagogas kasqantaña.

Ñaupa tiemposmanta yachaj runasqa, ninku judíos Babiloniapi presos kashajtinku sinagogaspi tantakuyta qallarisqankuta. Chaymanta parlaspa uj libro nin: “Judiosqa Babiloniapi presos kashaspa mana Jerusalén Temploman riyta aterqankuchu. Chayrayku sonqochakunankupaj ichapis Sabadosta tantakoj kanku. Tantakuspataj Diospa Palabranta leej kanku”, nispa (Encyclopaedia Judaica). Judiosqa Babiloniamanta kacharichisqa kasqankutawan tantakullajpunisina kanku Diospa Palabranta leenankupaj, Diosmantataj mañakunankupaj. Chantapis llajtachakushaspasina sinagogasta sayaricherqanku.

Judiosqa Jesuspa tiemponpaj llajtachakusqankuña Mediterraneoj japʼiyninpi, Medio Orientej japʼiyninpi, Israelpa japʼiyninpitaj. Chay lugarespitaj sinagogaspi tantakoj kanku comunidadninkumanta parlanankupaj, Diosmanta yachakunankupaj ima. Chaymanta parlaspa Jerusalenpi kaj Universidadpi trabajaj profesor ajinata nin: “[Sinagogaspeqa] estudiaj kanku, sabadospi fiesta diaspipis mikhoj kanku, juiciosta ruwaj kanku, comunidadpaj Jerusalén templopajwan qolqeta churaj kanku, politicamanta comunidadninkumantawan parlanankupaj tantakoj kanku. Chaywanpis sinagogaspeqa Diosmanta yachakunankupaj astawan tantakoj kanku”, nispa. Chantachá Jesusqa sinagogasman rejpuni (Mar. 1:21; 6:2; Luc. 4:16). Chaypeqa Jesús runasta yuyaychaj, kallpachajtaj. Apóstol Pablopis congregación sayarichikusqantawan sinagogaspi predicajpuni. Pabloqa yacharqa runas Diosmanta yachakunankupaj sinagogaspi tantakusqankuta. Chayrayku sapa llajtaman chayaspa uj sinagogata maskʼajpacha chaypi predicananpaj (Hech. 17:1, 2; 18:4).