Ir al contenido

Ir al índice

8 YACHAQANA

Llakiykunata kusiywan aguantana

Llakiykunata kusiywan aguantana

“Hermanosníy, imaymana llakiykunapi kaspa mayta kusikuychej” (SANT. 1:2).

111 TAKIY ¡May kusisqas kanchej!

¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN? *

1, 2. Mateo 5:11 nisqanman jina, ¿imaynataj kananchej tiyan qhatiykachasqa kaspa chayri waj llakiykunapi kaspa?

JESUSQA nerqa yachachisqasnin cheqamantapuni kusisqas kanankuta. Jinapis llakiykunapi rikukunankuta nillarqataj (Mat. 10:22, 23; Luc. 6:20-23). Noqanchejqa Jesuspa yachachisqasnin kasqanchejrayku kusisqas kanchej. Jinapis familianchej churanakuwajtinchej, chayri gobiernos qhatiykachawajtinchej, mana kusisqa kayta atillanchejchu. Nillataj kusisqa kayta atinchejchu, trabajomanta chayri colegiomanta compañerosninchej sajra imasta ruwachiyta munawajtinchej.

2 Runasqa ninku: “Imaynatataj qhatiykachasqa kaspa kusisqa kasunmanri”, nispa. Jinapis Bibliaqa, llakiykunapi kaspa kusisqa kayta atisqanchejta nin. Discípulo Santiago nerqa: “Imaymana llakiykunapi kaspa mayta kusikuychej”, nispa (Sant. 1:2, 12). Jesuspis nillarqataj, runas qhatiykachawajtinchejpis kusisqas kananchejta (Mateo 5:11 leey). Chayrayku kay yachaqanapeqa, imatachus Santiago ñaupa tiempomanta cristianosman qhelqasqanta yachakusun. Chaytaj llakiykunata kusiywan aguantanapaj yanapawasun. Jinapis ñaupajtaqa, ima llakiykunasniyojchus ñaupa cristianos kasqankuta qhawarisun.

¿IMA LLAKIYKUNAPITAJ ÑAUPA CRISTIANOS RIKUKORQANKU?

3. ¿Ima llakiykunapitaj ñaupa cristianos rikukorqanku?

3 Santiagoqa Jesuspa hermanon karqa. Pay cristianoman tukusqanmanta pisi tiemponman, Jerusalenmanta cristianosqa qhatiykachasqa kayta qallarerqanku (Hech. 1:14; 5:17, 18). Judíos Estebanta wañuchisqankutawantaj, ashkha cristianos Jerusalenmanta ayqekorqanku. Paykunaqa Judeaman, Samariaman, waj karu lugaresmanwan chʼeqerachisqa karqanku. Chay lugaresmanta iskaytaj, Chiprewan Antioquiawan karqa (Hech. 7:58–8:1; 11:19). Chay tiempomanta cristianosqa, manchay llakiykunapi rikukorqanku. Jinapis maymanchá rerqanku chaypi sumaj willaykunata willallarqankupuni. Ashkha congregacionestaj rikhurerqa (1 Ped. 1:1). Jinapis chay cristianosqa, ashkha llakiykunataraj aguantananku karqa.

4. ¿Ima llakiykunatataj ñaupa tiempomanta cristianos aguantarqanku?

4 Ñaupa tiempomanta cristianosqa, imaymana llakiykunata aguantarqanku. 50 wata chaynejta, Romata kamachej Claudioqa, tukuy judíos Romamanta ripunankuta kamacherqa. Chayrayku cristianoman tukoj judiospis, wasinkuta saqespa waj ladosman riporqanku (Hech. 18:1-3). Kay 61 wata chaynejtataj, apóstol Pabloqa imaspichus cristianos rikukusqankumanta parlarqa. Wakin cristianosqa, tukuypa rikunanta pʼenqaypi rikhurichisqa karqanku, wakintaj carcelpi wisqʼasqas karqanku. Wakintajrí tukuy kapuyninkuta qhechuchikorqanku (Heb. 10:32-34). Chantapis cristianosqa, waj runas jinallataj onqorqanku, pisichikorqanku ima (Rom. 15:26; Fili. 2:25-27).

5. ¿Ima tapuykunamantaj qhepan parrafospi kutichisun?

5 Santiagoqa 62 wata ñaupajta cartanta qhelqarqa. ¿Imaraykutaj chay cartata qhelqarqa? Santiagoqa sumajta yacharqa, ima llakiykunapichus cristianos kashasqankuta. Paytaj hermanosta yanapayta munarqa chay llakiykunata kusiywan aguantanankupaj. Chayrayku qhepan parrafospi, Santiagoj cartanmanta yachakusun. Yachakushaspataj kay kinsa tapuykunaman kutichisun: ¿Imataj cheqamantapuni kusichiwanchej? ¿Imastaj mana kusisqa kajta saqewasunmanchu? ¿Ima kinsa imastaj yanapawasunman llakiykunapi kaspapis kusisqallapuni kanapaj?

¿IMARAYKUTAJ KUSISQA KANCHEJ?

Jehová qowanchej chay kuseyqa, farol ukhupi nina jina. Chayrayku ima kajtinpis, kusisqallapuni kanchej (6 parrafota qhawariy).

6. Lucas 6:22, 23 nisqanman jina, ¿imaraykutaj cristianos llakiykunapi kaspa kusikunchej?

6 Runasqa sanitos kaspa, qolqeyoj kaspa, chayri familiankuwan allinta kausakuspa, kusisqa kanankuta yuyanku. Jinapis Santiagoqa, mana chay kusiymantachu parlasharqa. Payqa Diospa atiyninmanta jamoj kusiymanta parlasharqa. Chaytaj kausayninchejpi ima kajtinpis, kusisqallapuni kanapaj yanapawanchej (Gál. 5:22). Ajina kusisqa kanchej, Jehovata kusichisqanchejta yachasqanchejrayku, Jesús jinataj ruwashasqanchejrayku (Lucas 6:22, 23 leey; Col. 1:10, 11). Chay kusiyninchejtaqa farolwan kikinchasunman. Farol ukhupi ninataqa, sumaj jarkʼasqa kasqanrayku ni parapis ni wayrapis wañuchinchu. Noqanchejpis onqosqa kaspapis, pisi qolqeyoj kaspapis, chayri ima llakiyniyoj kaspapis, kusisqallapuni kanchej. Chantá familiasninchej chayri waj runas, Diosta sirvisqanchejrayku chejnikuwajtinchej, astawanraj kusikunchej. Imaraykuchus chayqa, Jesuspa yachachisqasnin kasqanchejta rikuchin (Mat. 10:22; 24:9; Juan 15:20). Chayraykuchá Santiago qhelqarqa: “Hermanosníy, imaymana llakiykunapi kaspa mayta kusikuychej”, nispa (Sant. 1:2).

¿Imaraykutaj llakiykuna fierrota parichinapaj nina jina? (7 parrafota qhawariy). *

7, 8. ¿Imapitaj llakiykuna yanapawanchej?

7 ¿Imaraykutaj cristianos imaymana llakiykunata aguantanchej? Santiago nerqa: “Creeyniykichej ajinata pruebaman churasqa kajtenqa, sinchʼita sayayta yachakunkichej”, nispa (Sant. 1:3). Llakiykunataqa fierrota parichej ninawan kikinchasunman. Imaynatachus parisqa fierrota yakuman churaykojtinchej duruyan, ajinallatataj llakiykunaqa creeyninchejta sinchʼiyachin. Chayrayku Santiago nerqa: “Mana saykʼuspa sinchʼita sayasqaykichejtaj, sumajta wakichisonqachej. Ajinamanta tukuy imapi juntʼasqas, mana imanasqastaj kanaykichejpaj”, nispa (Sant. 1:4). Llakiykuna creeyninchejta kallpachasqanta reparaspaqa, kusiywan aguantasun.

8 Santiagoqa nillarqataj, imaschus kusisqa kajta mana saqenawanchejta. Qhepan parrafospi imaschus chaykuna kasqankuta yachakusun. Chantá yachakullasuntaj, imatachus ruwanata kusisqallapuni kanapaj.

¿IMATÁ RUWASUNMAN KUSISQALLAPUNI KANAPAJ?

9. ¿Imaraykutaj Jehová yuyayta qonawanchejta necesitanchej?

9 ¿Imataj kusisqa kajta mana saqewasunmanchu? Imatachus ruwanata mana yachasqanchej. Llakiykunapi kashaspaqa, imatachus ruwananchejta mana yachayta atillanchejchu. Chayrí runas churanakuwajtinchej imatachus ninanchejmanta llakikunchej. Chayrayku Jehová yuyayta qonawanchejta necesitanchej (Jer. 10:23). Ajinamanta imatapis payta kusichinapaj jina ruwasun, hermanosta yanapasun, cheqa sonqostaj kasun.

10. Santiago 1:5 nisqanman jina, ¿imatataj ruwananchej tiyan?

10 ¿Imataj yanapawasunman? Jehovamanta yachayta mañakuy. Llakiykunata kusiywan aguantanapajqa, paymanta yachayta mañakunanchej tiyan. Ajinamanta imatapis allintapuni ruwasun (Santiago 1:5 leey). Jinapis ichá yuyanchej, Jehová mana uyariwasqanchejta. Jina kajtin, Santiagoj nisqanta kasukuna, ‘mañakunallapunitaj’. Tatanchej Jehovaqa, kutin kutita mañakojtinchejpis mana phiñakunchu. Astawanpis yachayninta “mana michʼakuspa” qowasun. Chayrayku mana saykʼuspa mañakunallapuni (Sal. 25:12, 13). Payqa ima llakiykunasniyojchus kasqanchejta yachan, maytataj yanapayta munawanchej. Chayta yachayqa, ¡mayta kusichiwanchej! Qhepan parrafospi yachakusun, imaynasmantachus Jehová yachayta qowasqanchejta.

11. ¿Imatá ruwananchej tiyan yachayniyoj kanapaj?

11 Jehovaqa Palabrannejta yachayta qowanchej (Pro. 2:6). Chayrayku Bibliata, publicacionesta ima estudiananchej tiyan. Jinapis mana chayllatachu ruwana tiyan, manaqa chay yachakusqanchejman jina ruwananchej tiyan. Santiago nerqa: “Diospa palabranta kasukojkuna kaychej, manataj uyarejkunallachu”, nispa (Sant. 1:22). Diospa nisqanta kasukuspaqa, tukuywan allinta kausakusun, khuyakuyniyoj kasun, nitaj nisqanchejtapuni valechiyta munasunchu (Sant. 3:17). Chaytaj ima llakiytapis kusiywan aguantanapaj yanapawasun.

12. ¿Imaraykutaj Bibliata estudiananchej tiyan?

12 Diospa Palabranqa espejo jina. Reparachiwanchej imaschus noqanchejpi mana allinchu kasqanta, yanapawanchejtaj chaykunata allinchanapaj (Sant. 1:23-25). Imaynatachus Biblia yanapawasqanchejta qhawarina. Bibliata estudiaspaqa, ichá reparakunchej imamantapis usqhayllata phiñakusqanchejta. Jehovaqa llampʼu sonqos kayta yachachiwanchej. Chaytaj runas phiñachiwajtinchej chayri problemas kapuwajtinchej yanapawanchej. Llampʼu sonqos kaspaqa, imata ruwanapajpis allintaraj piensarisun. Ajinamanta ima problematapis atipayta atillasun (Sant. 3:13). Bibliata estudiayqa maytapuni yanapawanchej.

13. ¿Imaraykutaj Diospa ñaupa tiempo kamachisninmanta yachakunanchej tiyan?

13 Wakin kuteqa pantasparaj imatachus mana ruwananchejchu kasqanta yachanchej. Jinapis chayta ruwanamantaqa, aswan allin wajkunaj kausayninkumanta yachakunanchej. Chayrayku Santiago nerqa, Diospa ñaupa tiempo kamachisninmanta yachakunanchejta. Paykunamanta wakin karqanku: Abrahán, Rahab, Job, Elías ima (Sant. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18). Paykunaqa Jehovaj yanapayninwan llakiykunata kusiywan aguantarqanku. Noqanchejpis paykuna jinallataj ruwasunman.

14, 15. ¿Imataj kanman iskay sonqolla kajtinchej chayri imamantapis iskayrayajtinchej?

14 ¿Imataj kusisqa kajta mana saqewasunmanchu? Iskay sonqolla kasqanchej. Wakin kutisqa Bibliamanta wakin imasta mana entiendeyta atillanchejchu. Chayrí Jehovaqa mana munasqanchejman jinachu mañakusqanchejman kutichiwanchej. Chayrayku ichá iskay sonqolla kanchej. Ajinallapuni kasunman chayqa, creeyninchej pisiyanman, Jehová Diosmantapis karunchakusunman (Sant. 1:7, 8). Jina kajtintaj, wiñay kausayta japʼinanchejmanta iskayrayasunman.

15 Apóstol Pabloqa wiñay kausayta suyakusqanchejta, barco sayachina ganchowan kikincharqa (Heb. 6:19). Chay ganchoqa, barcoman uj cadenawan japʼisqa kayta yachan. Barcota apaykachajkunaqa, sinchʼi wayras kajtin chay ganchota yakuman wijchʼuykunku. Ajinamanta barcoqa kikinpi sayan, nitaj wayrawan maymanpis apachikunchu. Jinapis ganchoj cadenan sarruyaykunman chayqa, pʼitikapunman, niñataj barcota sayachinmanchu. Ajinallataj noqanchejwanpis kanman. Imamantapis iskayrayasunman chayqa, creeyninchej pisiyanman. Llakiykuna jamuwajtinchejtaj, niña Jehovapi atienekusunmanchu, nitaj wiñay kausayta japʼinanchejpi creesunmanñachu. Chayrayku Santiago nerqa: “Pichus iskayrayajqa, jatun qochaj qhollchoqeyayninman rijchʼakun, mayqenchus kayman jaqayman wayrawan apaykachachikun, chayman”, nispa (Sant. 1:6). Ajina kaspaqa, ni jaykʼaj kusisqachu kasun.

16. ¿Imatataj ruwananchej tiyan imamantapis iskayrayaspa?

16 ¿Imataj yanapawasunman? Creeyninchejta kallpachana. Iskay sonqolla kaspa chayri imamantapis iskayrayaspaqa, chay rato imatapis ruwana. Profeta Eliaspa tiempomanta israelitasqa, iskayrayasharqanku. Chayrayku Elías paykunaman nerqa: “Maykʼajkamataj iskay yuyayniyojllapuni qankuna kankichejri? Tata Diospuni Dios kajtenqa, payta qhatiychej; Baal dios kajtinrí, qhepanta riychej”, nispa (1 Rey. 18:21). Ama paykuna jina iskayrayanachu. Imamantapis iskayrayaspaqa, chay rato Bibliata estudiana. Noqanchejpuni sutʼita yachananchej tiyan, Jehovaqa Diospuni kasqanta, Biblia Palabran kasqanta, testigostaj cheqa cristianos kasqankuta (1 Tes. 5:21). Chayta ruwasun chayqa, manaña iskayrayasunchu, creeyninchejpis sinchʼiyanqa. Iskaychasqallapuni kashanchej chaytaj, ancianoswan yanapachikuna. Chay imasta rato ruwaspaqa, Jehovata kusisqallapuni sirvisun.

17. ¿Imataj kanman niña valorniyoj kajtinchej?

17 ¿Imataj kusisqa kajta mana saqewasunmanchu? Mana valorniyoj kasqanchej. Biblia nin: ‘Sichus ima llakiypi rikhurispa llauchʼiyawaj chayqa, kallpayki pisiyanqa’, nispa (Pro. 24:10). Hebreo parlaypi “llauchʼiyawaj” ninapaj oqharikusqan palabraqa, “mana valorniyoj kay” niyta munallanmantaj. Valorninchej niña kajtenqa, manaña kusisqachu kasunman.

18. ¿Ima niyta munan “aguantay”?

18 ¿Imataj yanapawasunman? Aguantanapajqa Jehová Diosmanta valorta mañakuna. Chayta ruwaspalla llakiykunata aguantasun (Sant. 5:11). Santiago libropi “aguantay” nisqanqa, sinchʼita sayay niyta munan. Chaytaj puestonpi sinchʼita sayaj soldadopi piensachiwanchej. Payqa guerrapi kashaspa, mana enemigosninmanta ayqekunchu.

19. ¿Imatataj Pablomanta yachakusunman?

19 Apóstol Pabloqa llakiykunata aguantananpaj wapu karqa. Jinapis wakin kutisqa, pisi kallpa kasqanta yuyarqa. Payqa sutʼita yacharqa, Jehová kallpata qosqanraykulla llakiykunata aguantasqanta (2 Cor. 12:8-10; Fili. 4:13). Noqanchejpis kʼumuykukoj sonqowan Jehovamanta kallpata mañakuna. Paytaj llakiykunata aguantanapaj valorta qowasun (Sant. 4:10).

DIOSQA KUSISQA KANAPAJ YANAPAWASUN

20, 21. ¿Imatataj Jehová Dios ruwanqapuni?

20 Mana Jehová Dioschu llakiykunata apachimuwanchej. Santiago nin: “Llakiykunapi kaspaqa, ama pipis nichunchu: ‘Dios pruebaman churashawan’, nispa. Imaraykuchus Diosqa mana sajra imaswan pruebaman churasqa kayta atinchu, nitaj payqa pitapis sajra imaswan pruebaman churanchu” (Sant. 1:13). Chayta tukuy sonqo creespaqa, Tatanchej Jehovaman astawan qayllaykusun (Sant. 4:8).

21 Jehovaqa mana “mana uj jinayanchu, nitaj maychus kasqanmanta waj jinaman tukunchu” (Sant. 1:17). Payqa ñaupa tiempo cristianosta llakiypi kashajtinku yanaparqa. Noqanchejtapis kikillantataj yanapawasun. Chayrayku yachayta, creeyta, valorta ima paymanta mañakunallapuni. Payqa uyariwasunpuni. Tatanchej Jehovaqa, llakiykunata kusiywan aguantanapaj yanapawasun.

128 TAKIY Tukukuykama sinchʼita sayay

^ párr. 5 Santiago libropeqa, llakiykunata aguantanapaj ashkha yuyaychaykuna tiyan. Kay yachaqanapi wakin yuyaychaykunamanta parlarisun. Chaykunataj yanapawasun, llakiykunata aguantanapaj, Jehová Diostapis kusiyllawanpuni sirvinapaj.

^ párr. 59 FOTOS: Ñaupaj fotopi, uj hermanota policías wasinmanta presota apakapushanku. Ujnin fotopitaj, pay carcelpi kashajtin, señoranwan wawitanwanqa hermanoswan khuska familiapi Diosta yupaychashanku. Uj lado fotopitaj, hermanoj señoran wawitan ima Jehovamanta mañakushanku llakiyninkuta aguantanankupaj. Jehovataj paykunaman kallpata, sonqo tiyaykuyta ima qon. Ajinamanta creeyninku sinchʼiyan, kusiywantaj aguantashanku.