1. ¿Imayna runastataj Jehová Dios munakun?

JEHOVÁ DIOSQA kʼumuykukoj sonqo kajkunata munakun, paykunallatataj sumaj amigosninpaj qhawan. “Diosqa jatunchakojkunaj contranpi sayaykun. Kʼumuykukoj sonqoyojkunamanrí, jatun khuyakuyninta qon” (1 Ped. 5:5). Tukuyninchej munanchej Jehová Diosta kusichiyta, paypa qayllanpitaj kayta. Chayrayku kʼumuykukoj sonqo kanapaj kallpachakuna.

2. ¿Ima tapuykunamantaj kay yachaqanapi kutichisun?

² Kay yachaqanapeqa kay kinsa tapuykunaman kutichisun: 1) ¿Imaynataj kʼumuykukoj sonqo runa? 2) ¿Imaraykutaj kʼumuykukoj sonqo kananchej tiyan? 3) ¿Imaspi rikukuspataj kʼumuykukoj sonqo kayta mana atillasunmanchu? Kʼumuykukoj sonqo kayqa allinninchejpaj, Jehová Diostataj kusichin. Kay yachaqanapitaj chayta yachakusun (Pro. 27:11; Isa. 48:17).

3. ¿Imaynataj kʼumuykukoj sonqo runa?

³ Kʼumuykukoj sonqo runaqa mana jatunchakunchu, nitaj runaykachanchu. Biblia nisqanman jina, kʼumuykukoj sonqo runaqa Jehová Diosta, wajkunatapis paymanta aswan kurajta jina qhawan (Fili. 2:3, 4).

4, 5. ¿Imaynachus kasqanchejmantachu kashan kʼumuykukoj sonqo kananchej?

⁴ Wakin runasqa manchalis kasqankurayku, kʼumuykukoj sonqo runasman rijchʼakunku. Wakintaj tatasninku wajkunata respetayta, kʼachastaj kayta yachachisqankurayku, kʼumuykukoj sonqo runasman rijchʼakunku. Jinapis ichá sonqonkupeqa jatunchakoj runas kanku. Chaytaj ima ratollapis sutʼi yachakonqa (Luc. 6:45).

⁵ Wakin runastajrí manchay sutʼi simis kanku, imata ruwaytapis mana manchachikunkuchu. Jinapis chayqa mana ninayanchu jatunchakoj runas kasqankuta (Juan 1:46, 47). Ajina  kajtinpis mana manchalis kajkunaqa, allinta qhawarikunanku tiyan mana paykunallapi atienekunankupaj, nitaj jatunchakunankupaj. Imayna kaspapis, tukuyninchej kʼumuykukoj sonqo kanapaj kallpachakunanchej tiyan.

6. ¿Imatá 1 Corintios 15:10 apóstol Pablomanta yachachiwanchej?

⁶ Apóstol Pablomanta yachakuna. Payqa Jehová Diospa yanapayninwan ashkha lugarespi congregacionesta rikhuricherqa. Chantapis Jesucristoj tukuy apostolesninmanta nisqa, astawan ashkha llajtaspi predicarqa. Jinapis apóstol Pabloqa, mana waj hermanosmanta aswan sumaj kasqantachu yuyakorqa. Astawanpis kʼumuykukoj sonqowan nerqa: “Noqaqa apóstoles ukhupi aswan juchʼuypaj qhawakuni. Manataj apóstol nisqa kanaypaj jinachu kani, imaraykuchus Diospa llajtanta qhatiykacharqani”, nispa (1 Cor. 15:9). Chantapis Pabloqa Jehová Diospa jatun khuyakuyninrayku apóstol kasqanta nerqa, manataj sinchʼita llankʼasqanraykuchu, nitaj sumaj runa kasqanraykuchu (1 Corintios 15:10 leey). Rikunchej jina, Pabloqa kʼumuykukoj sonqopuni karqa. Corinto congregacionmanta wakinkuna payta qhawarajtinkupis, payqa mana jatunchakorqachu (2 Cor. 10:10).

7. ¿Imajtintaj nisunman hermano Karl Klein kʼumuykukoj sonqo kasqanta?

⁷ Ashkha hermanosqa, hermano Karl Kleinpa kausayninmanta leerispa, mayta kallpachakorqanku. Payqa Diospa Llajtanta Kamachejkunamanta ujnin karqa. Hermano Kleinqa kausayninmanta parlaspa, problemasninta, pantasqasnintapis llampʼu sonqowan willarqa. Imastachus experiencianpi nisqanta qhawarina. Payqa 1922 watapi wasimanta wasi ujta predicaj llojsiytawan, mana atisqanta yuyarqa. Chayrayku iskay watata jina niña predicaj llojserqachu. Aswan qhepaman Betelpi kashajtinña, uj hermano payta yuyaycharerqa. Paytaj chay hermanopaj phiñakorqa. Chantapis  anchata llakikusqanrayku onqoykorqa, qhepamantaj sanoyaporqa. Ajina kajtinpis, hermano Kleinqa Diospa llajtanpi ashkha llankʼaykunata japʼerqa. Payqa may rejsisqa kaspapis, imaspichus pantasqanta experiencianpi sutʼita willarqa. Chayqa kʼumuykukoj sonqopuni kasqanta rikuchin. Ashkha hermanostaj, hermano Kleinmanta, experiencianmanta ima mayta yuyarikunku. *

8. 1 Pedro 5:6 nisqanman jina, ¿imaraykutaj kʼumuykukoj sonqo kananchej tiyan?

⁸ Apóstol Pedro nisqanman jina, kʼumuykukoj sonqo kaspaqa Jehová Diosta kusichinchej. Chayrayku kʼumuykukoj sonqo kanapaj kallpachakunanchej tiyan (1 Pedro 5:6 leey). ‘Qhipayta jamuy’ libropi nin: ‘Jatunchakoyqa wañuchej veneno jina. Chayrayku Diospa ñaupaqenpeqa may atiyniyoj runapis kachunku, jatunchakojtinkoqa qhasi mana kajlla kanku. Kʼumuykukojkunata manapis sumaj runaschu kachunku, Jehovaqa llankʼayninpaj paykunata apaykachan. Jehová Diosqa, noqanchejtapis kusiywan tʼinkawasunchej kʼumuykukuyniyoj kajtinchejqa’, nispa. * Tukuypuni Jehová Diospa sonqonta kusichiyta munanchej (Pro. 23:15).

9. ¿Imaraykutaj kʼumuykukoj sonqo runaswan kayta munanchej?

⁹ Kʼumuykukoj sonqo kaspaqa, mana Jehová Diosllatachu kusichinchej, manaqa allinninchejpaj. Kʼumuykukoj sonqo kajtinchejqa, wajkunapis noqanchejman qayllaykamuwanchej. Chayta astawan entiendenapaj, imayna runaswanchus kayta munasqanchejpi piensarina (Mat. 7:12). Pikunachus nisqallankuta valechiyta munanku, nitaj wajkunata uyarinkuchu chay runaswanqa, mana kayta munanchejchu. Jinapis hermanosninchejwanqa mayta kayta munanchej. Imaraykuchus paykunaqa ‘familiankuta jina munakuwanchej, may khuyakuyniyoj, kʼumuykukoj sonqotaj kanku’ (1 Ped. 3:8). Ajina runaspa qayllanpi kayta munanchej chayqa, noqanchejpis kʼumuykukoj sonqollataj kananchej tiyan. Ajinamanta wajkuna noqanchejwan kayta munanqanku.

10. ¿Imaynatá kʼumuykukoj sonqo kay kusisqallapuni kanapaj yanapawanchej?

¹⁰ Kʼumuykukoj sonqo kaspaqa, kausayninchejpi problemastapis aguantayta atillasun. Ichá wakin kutisqa, imapis mana allinchu rijchʼawasun chayri mana cheqan kajtachu ruwakushasqanta yuyasun. Rey Salomón nerqa: “Noqaqa rikuni wata runasta caballospi  purishajta, reyestataj, wata runaspis kankuman jina chakipi purishajta”, nispa (Ecl. 10:7). Imatapis sumajta ruwayta yachajkunaqa, mana jatunpaj qhawasqapunichu kanku. Mana sumajta yachajkunarí, wakin kutis astawan jatunpaj qhawasqa kanku. Jinapis Salomonqa yuyaychawanchej kausayninchejwan kusisqa kanata, imapis mana yuyasqanchejman jinachu kajtintaj mana phiñakunata (Ecl. 6:9). Kʼumuykukoj sonqo kaspaqa, kausayninchej mana munasqanchejman jinachu kajtinpis kusisqallapuni kasunchej.

11. Pillapis yuyaychariwajtinchej, ¿imayna sonqowantaj japʼikunanchej tiyan?

¹¹ Kʼumuykukoj sonqo kasqanchejtaqa, sapa día rikuchiyta atisunman. Ima kutispichus kʼumuykukoj sonqo kananchejta qhawarina. Pillapis yuyaychariwajtinchej. Pillapis pantasqanchejta reparachiwajtinchejqa, ichá mana kasukuyta munallasunmanchu. Ichapis yuyaychawanchej chay hermanopaj thutuyta qallarisunman. Manachayrí imaynatachus yuyaychawasqanchejta qhawarasunman. Jinapis kayta yuyarikuna, hermanonchejqa ichá mana pisita pantasqanchejraykuchu yuyaychashawanchej, manaqa juchaman urmanapaj jinaña kashasqanchejrayku. Kʼumuykukoj sonqo kaspaqa, chay yuyaychawasqanchejta tukuy sonqo japʼikusun, kasukusuntaj.

12. Proverbios 27:5, 6 nisqanman jina, ¿imajtintaj pillapis yuyaychariwajtinchej agradecekunanchej tiyan? Uj kikinchaywan sutʼinchay.

¹² Kʼumuykukoj sonqo runaqa, pillapis payta yuyaycharejtin agradecekun. Tantakuna Wasipi kashasqanchejpi piensarina. Hermanoswan parlashajtinchej, uj hermano waj ladoman pusaspa, ropanchej tijrasqa kashasqanta niwasunman. Pʼenqakuspapis, chayta reparachiwasqanchejmanta hermanonchejman mayta agradecekunchej. Sonqonchejpitaj ninchej: “Ñaqhaña nirinawanku karqa ari”, nispa. Chayrayku pi hermanollapis yuyaychariwajtinchej, tukuy sonqo agradecekunanchej tiyan. Ichapis payqa yuyaycharinawanchejpaj mayta kallpachakorqa. Chayrayku hermanonchejta ama enemigonchejta jinachu qhawana, manaqa munakuyniyoj amigonchejta jina (Proverbios 27:5, 6 leey; Gál. 4:16).

13. Congregacionpi pi hermanollapis astawan ruwanasta japʼejtin, ¿imaynatá kʼumuykukoj sonqo kasqanchejta rikuchisunman?

¹³ Waj hermanos congregacionpi astawan ruwanasta japʼejtinku. Jason sutiyoj anciano nin: “Wajkunaman congregacionpi astawan ruwanasta qojtinku, wakin kutis sonqoypi nini: ‘¿Imajtintaj chay ruwayta mana  noqaman qowankuchuri?’, nispa”. Ichá noqanchejpis ajinata yuyarqanchej. Jehová Diospaj astawan llankʼayta munasqanchejqa may sumajpuni (1 Tim. 3:1). Jinapis sumajta qhawarikunanchej tiyan, mana may kasqanchejta yuyakunapaj. Mana allinta qhawarikuspaqa, sonqonchejpi jatunchakuyta qallarisunman. Ichá uj hermanoqa yuyanman, congregacionpi uj llankʼayta wajkunamanta nisqa aswan sumajta ruwayta atisqanta. Chayrí uj hermana yuyanman: “Qosayqa chay hermanomanta nisqa aswan sumaj wakichisqa kashan”, nispa. Kʼumuykukoj sonqos kaspaqa, mana ajinata yuyasunchu.

14. ¿Imatataj Moisesmanta yachakusunman?

¹⁴ Wajkuna astawan ruwanasta japʼejtinku, imatachus Moisés ruwasqanmanta yachakuna. Payqa israelitasta kamachiyta may jatunpaj qhawarqa. Jinapis Jehová Dios Moisesta yanapanankupaj waj israelitasmanwan atiyta qojtin, payqa mana envidiakorqachu (Núm. 11:24-29). Waj kutipitaj Moisesqa kʼumuykukoj sonqo kasqanrayku wajkuna juzgaysinankuta saqerqa (Éxo. 18:13-24). Israelitas ukhupi astawan juezkuna kajtin, aswan usqhayllata israelitasta atiendej kanku. Moisesqa Israelpi jatunpaj qhawachikunanmantaqa, israelitaspa allinninkuta ñaupajman churarqa. Paymantaqa mayta yachakusunman. Mana kʼumuykukoj sonqochu kanchej chayqa, may jina yachayniyoj kaspapis Jehová Diospajqa mana valenchejchu. Chayrayku uj llankʼayta qonawanchejta munanchej chayqa, kʼumuykukoj sonqo kananchej tiyan. Jehová Diosqa tukuymanta aswan patapi kaspapis, ‘kʼumuykukoj sonqoyojkunaman jatun khuyakuyninta qon’ (1 Ped. 5:5; Sal. 138:6).

15. ¿Imaspitaj ashkha hermanos rikukorqanku?

¹⁵ Kausayninchej cambiajtin. Jehová Diospaj unaytaña llankʼaj hermanosmanta ashkhas, kay qhepa wataspi waj llankʼayta japʼerqanku. 2014 watamantapacha niña superintendentes de distrito kanchu. Chayrayku paykunata warmisninkutawan, waj imaspiñataj Jehovapaj  llankʼanankuta nikorqa. Chay watallapitaj nikorqa, congregacionesta waturej hermanosqa 70 watasninkuta juntʼaspa llankʼayninkuta saqepunankuta. Chantapis 80 chayri astawan watasniyoj ancianosqa, niña coordinadores jina llankʼayta atinkuchu. Chantá kay qhepa watasllapitaj, ashkha betelitasta precursoresta jina kachaporqanku. Wakin hermanostajrí onqoykusqankurayku, familiankuta qhawanankurayku chayri waj imasrayku, niña Jehová Diospaj astawan llankʼayta atinkuchu.

16. ¿Imatá wakin hermanosninchej ruwasqanku kʼumuykukoj sonqo kasqankurayku?

¹⁶ Jehovapaj astawan llankʼaj hermanospajqa, waj jinamantañataj yanapakuy mana facilchu karqa. Imajtinchus chay llankʼayman yachasqaña karqanku, ashkhastaj watastaña chay llankʼayta ruwarqanku. Chayrayku paykunamanta wakin, chay llankʼayninkuta saqespa mayta llakikorqanku. Jinapis waj jinamanta Jehovapaj llankʼayman pisimanta pisi yachaykukorqanku. ¿Imaraykutaj chayta ruwarqanku? Jehová Diosta munakusqankurayku. Paykunaqa sutʼita yacharqanku Diosman kausayninkuta qosqankuta, manataj uj llankʼaymanchu, nitaj uj cargomanchu (Col. 3:23). Chay hermanosqa mayta kusikunku, Jehová Diosta kʼumuykukoj sonqowan sirvispa. Chantapis ‘tukuy llakiyninkuta Jehová Diospa makinman saqenku, imaraykuchus yachanku Diosqa paykunamanta llakikusqanta’ (1 Ped. 5:6, 7).

17. ¿Imajtintaj agradecekunchej Biblia kʼumuykukoj sonqo kayta yachachiwasqanchejmanta?

¹⁷ Biblia kʼumuykukoj sonqo kayta yachachiwasqanchejmanta mayta agradecekunchej. Kʼumuykukoj sonqo kayqa allinninchejpaj, wajkunapis noqanchejwan kayta munanqanku. Chantapis kʼumuykukoj sonqo kaspaqa, kausayninchejpi problemasta aguantayta atillasun. Astawanqa Tatanchej Jehovata kusichisun. Jehová Diosninchej tukuymanta aswan patapi kaspapis, kʼumuykukoj sonqo kamachisninta munakun. Chaytaj mayta kusichiwanchej (Isa. 57:15).