Ir al contenido

Ir al índice

38 YACHAQANA

‘Noqaman jamuychej, samarichisqaykichejtaj’

‘Noqaman jamuychej, samarichisqaykichejtaj’

“Noqaman jamuychej tukuy saykʼusqa kajkuna, llasa qʼepiyojkunapis, noqataj samarichisqaykichej” (MAT. 11:28).

17 TAKIY “Arí, munani”

¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN? *

1. Mateo 11:28-30 nisqanman jina, ¿imatataj Jesús nerqa?

UJ PACHA, Jesusqa ashkha runasman yachachisharqa. Paykunamantaj nerqa: “Noqaman jamuychej [...], noqataj samarichisqaykichej”, nispa (Mateo 11:28-30 leey). Jesusqa mana chayta qhasitachu nerqa. Chaytataj yachanchej uj sinchʼi onqosqa warmita yanapasqanpi.

2. ¿Imaynatataj Jesús onqosqa warmita yanapasqa?

2 Uj warmeqa 12 watastaña may onqosqa kasharqa. Payqa ashkha doctoreswan jampichikusqa, nitaj sanoyakusqachu. Chantapis Ley nisqanman jina, payqa onqoyninrayku chʼichipaj qhawasqa karqa (Lev. 15:25). Ajinapi chay warmeqa Jesusmanta parlajta uyarisqa, paytataj maskʼamusqa. Jesusta tariytawan ropanpa waychʼasninta llankharisqa, chay ratopachataj sanoyapusqa. Jinapis Jesusqa mana chay warmita sanoyachillarqachu, manaqa manaña pisipaj qhawakunanpajpis sonqocharqa. Jesusqa chay warmita munakuywan, respetowantaj “wawáy” nispa nerqa. Chay warmitaj sonqochakorqa, kallpachasqataj karqa (Luc. 8:43-48).

3. ¿Ima tapuykunamantaj kay yachaqanapi kutichisun?

3 Rikunchej jina, onqosqa warmeqa mana Jesús payman jamunantachu suyarqa, manaqa pay Jesusta maskʼaj rerqa. Noqanchejpis kikillantataj ruwananchej tiyan. Jesusman chimpanapajqa noqanchej kallpachakunanchej tiyan. Kay tiempopi, Jesusqa payman qayllaykojkunata manaña uj milagronejta sanoyachinchu. Jinapis tukuyman niwanchej: “Noqaman jamuychej [...], noqataj samarichisqaykichej”, nispa. Chayrayku kay phishqa tapuykunaman kutichisun: ¿Imaynatá Jesusman qayllaykusunman? ¿Imatataj Jesús nisharqa “yugoyman churakuychej” nispa? ¿Imatá Jesusmanta yachakusunman? ¿Imaraykutaj Jesús qowanchej chay llankʼay samarichiwanchej? ¿Imaynatá Jesuspa yugonpi samarikuyta tarillasunmanpuni?

“NOQAMAN JAMUYCHEJ”

4, 5. ¿Imasta ruwaspataj Jesusman qayllaykusunman?

4 Jesusman qayllaykunchej, nisqasninta, ruwasqasninta ima yachakuspa (Luc. 1:1-4). Paypa kausayninmantaqa Bibliapi yachakusunman. Chaytataj mana pipis estudiapuwasunmanchu, manaqa noqanchejpuni estudiananchej tiyan. Jesusman qayllaykullanchejtaj, bautizakuspa, paypa discipulonmantaj tukuspa.

5 Chantapis Jesusman qayllaykullanchejtaj, ancianospa yanapayninkuta maskʼaspa. Jesusqa ancianosta “regalosta jina” qon, ovejitasninta qhawanankupaj (Efe. 4:7, 8, 11; Juan 21:16; 1 Ped. 5:1-3). Jinapis ancianosqa mana Jesús jinachu atiyniyoj kanku, imatachus yuyasqanchejta chayri necesitasqanchejta yachanankupaj. Chayrayku ancianospa yanapanta necesitaspaqa, noqanchej mañakunanchej tiyan. Julian sutiyoj hermano nin: “Onqoykusqayrayku niña Betelpi sirviyta aterqanichu. Ujnin amigoytaj niwarqa, ‘ancianosta niy visitarisunankuta’ nispa. Chay ratoqa yuyarqani ancianospa yanapankuta mana necesitasqayta. Jinapis visitarinawankuta nerqani. Mayta kusikuni chayta ruwasqaymanta, imaraykuchus paykunaqa maytapuni kallpachawarqanku”, nispa. Hermanonchej Juliantaqa iskay ancianos visitarerqanku. Jehová Diosta munakoj ancianosqa, noqanchejtapis ‘Cristoj yuyayninta’ rejsinapaj yanapawasunman, nisunman Jesuspa yuyasqanta entiendenapaj, pay jina ruwanapaj ima (1 Cor. 2:16; 1 Ped. 2:21). Ancianos yanapawasqanchejqa, ima regalomantapis aswan sumaj.

“YUGOYMAN CHURAKUYCHEJ”

6. ¿Imatataj Jesús nisharqa “yugoyman churakuychej” nispa?

6 Jesusqa “yugoyman churakuychej” nispa, ichapis paypa kamachiyninman churakunanchejta nisharqa. Manachayrí ichapis nisharqa, “noqawan khuska yugoyman churakuychej, khuskataj Jehová Diospaj llankʼanachej” nispa. Imayna kajtinpis, Jesuspa yugonman churakuspaqa llankʼanapuni tiyan.

7. Mateo 28:18-20 nisqanman jina, ¿ima llankʼaypitaj yanapakushanchej, chanta imamantataj mana iskayrayanachu tiyan?

7 Jesuspa yugonman churakunchej, kausayninchejta Jehová Diosman jaywapuspa, bautizakuspataj. Jesusqa tukuyta wajyarin paypa yugonman churakunankupaj. Payqa Diosta tukuy sonqo sirviyta munajkunata, ni jaykʼaj qhesachanchu (Juan 6:37, 38). Chantapis Jesusqa Jehová Diosmanta uj llankʼayta japʼerqa. Chay llankʼaytaj Jehová Diospa munayninta runasman yachachiy. Noqanchejrí chay sumaj llankʼaypi yanapakushanchej. Chayrayku ama iskayrayanachu, chay llankʼayta juntʼanapaj Jesús yanapanawanchejmanta (Mateo 28:18-20 leey).

“NOQAMANTATAJ YACHAKUYCHEJ”

Wajkunata Jesús jina samarichina (8 al 11 parrafosta qhawariy). *

8, 9. 1) ¿Imaraykutaj runas Jesusman qayllaykuyta munaj kanku? 2) ¿Imaspitaj sapa ujninchej piensarina kanman?

8 Kʼumuykukoj sonqoyoj runasqa, Jesusman qayllaykuyta munaj kanku (Mat. 19:13, 14; Luc. 7:37, 38). ¿Imaraykutaj Jesusman qayllaykoj kanku? Imaraykuchus Jesusqa mana fariseos jinachu karqa. Fariseosqa mana khuyarikoj runas karqanku, may kasqankutataj yuyakoj kanku (Mat. 12:9-14). Jesustajrí manchay kʼacha, kʼumuykukoj sonqotaj karqa. Fariseosqa sumajpaj qhawachikuyta munaj kanku, may rejsisqastaj kayta munarqanku. Jesustajrí yachachisqasninman yachacherqa, ama ñaupajpi kayta maskʼanankuta, manaqa kʼumuykukoj sonqos kanankuta, wajkunatataj sirvinankuta (Mat. 23:2, 6-11). Fariseosqa runasta manchachej kanku paykunawan kasuchikunankupaj (Juan 9:13, 22). Jesustajrí runasta yanaparej, kʼacha simiwantaj parlapayaj. Ajinamanta paykunata sonqocharqa.

9 ¿Imastataj Jesusmanta yachakusunman? Sapa ujpis imaynachus kasqanchejpi piensarina. ¿Wajkuna ninkumanchu kʼumuykukoj sonqos, llampʼu sonqotaj kasqanchejta? Wajkunata sirvinapaj, ¿pisipaj qhawasqa ruwaykunata tukuy sonqochu ruwanchej? ¿Wajkunawan kʼachaschu kanchej?

10. ¿Imajtintaj Jesuspa yachachisqasnin paywan kaspa kusisqa kaj kanku?

10 Jesusqa yachachisqasninman kusiywan yachacherqa. Chayrayku paykunaqa Jesuswan kaspa kusisqa kaj kanku (Luc. 10:1, 19-21). Jesusqa yachayta munaj imatachus yachachisqasnin yuyasqankuta. Chayrayku paykunaman nej, mana manchachikuspa tapurinankuta (Mat. 16:13-16). Carpa solarpi chayri huertapi churasqa plantitasqa sumajta poqonku. Jesuspis yachachisqasninpaj carpa solar jina karqa. Chayrayku paykunaqa, Jesusmanta yachakuspa allin ruwaykunata ruwarqanku.

Tukuywan kʼachas kana

Tukuy sonqo predicamuna

Kʼumuykukoj kana, sumaj trabajajkunataj *

11. ¿Ima tapuykunapitaj piensarinanchej tiyan?

11 Wajkunata kamachinapaj atiyta japʼinchej chayqa, piensarina: “Trabajonchejpi chayri wasinchejpi, ¿allin kausay kananpaj yanapakunchejchu? ¿Paykunata ninchejchu mana manchachikuspa tapurinawanchejta? Pillapis imatachus yuyasqanta willariwajtinchej, ¿sumajtachu uyarinchej?”. Noqanchejqa ni jaykʼaj fariseosman rijchʼakuyta munanchejchu. Paykunaqa pillapis yachachisqankuta mana japʼikojtin, phiñarikoj kanku. Wajkuna mana paykuna jina yuyajtinkutaj, wañuchiyta munaj kanku (Mar. 3:1-6; Juan 9:29-34).

“SAMARIKUYTA TARINKICHEJ”

12-14. ¿Imaraykutaj Jesús qowanchej chay llankʼayta ruwaspa samarikunchej?

12 Jesús qowanchej chay llankʼayta ruwaspaqa samarikunchej. ¿Imaraykutaj chayta ninchej? Chayta qhawarina.

13 Sumaj pusajkuna kapuwanchej. Jehová Diosninchejqa Aswan Patapi kaj Dios kaspapis, kamachisninwan mana sajrachu. Astawanpis paypaj llankʼasqankuta sumajpaj qhawan, agradecekuntaj (Heb. 6:10). Chantapis qʼepinchejta apanapaj, nisunman ruwanasninchejta juntʼanapaj kallpata qowanchej (2 Cor. 4:7; Gál. 6:5, sutʼinchaynin). Reyninchej Jesucristotaj, ruwasqanwan yachachiwanchej wajkunawan kʼachas kayta (Juan 13:15). Ancianostajrí kallpachakunku ‘jatun michejninchej’ Jesús jina kanankupaj (Heb. 13:20; 1 Ped. 5:2). Paykunaqa mayta kallpachakunku kʼachas kanankupaj, kallpachanawanchejpaj ima. Kallpachakullankutaj mana manchachikuspa jarkʼanawanchejpaj, yanapanawanchejpajtaj.

14 Sumaj compañerosniyoj kanchej. Ruwashanchej chay llankʼayqa, may sumajpuni, hermanosninchejwan khuskataj llankʼashanchej. Paykunataqa mayta munakunchej, paykunapis munakullawanchejtaj. Imaynachus kasqankupi piensarina. Hermanosninchejqa llimphu kausayniyoj kanku. Jinapis mana yuyankuchu wajkunamanta aswan sumaj kasqankuta. Paykunaqa ashkha imasta sumajta ruwayta yachaspapis, mana runaykachankuchu, nitaj wajkunata pisipaj qhawankuchu. Hermanosninchejqa mana llankʼaj masisninkuta jinallachu qhawawanchej, manachayqa sumaj amigosninkuta jina. Paykunaqa mayta munakuwasqanchejrayku, kausayninkutapis noqanchejrayku qoyta munanku.

15. ¿Imayna llankʼaytataj ruwashanchej?

15 May sumaj llankʼayta ruwashanchej. Jehová Diosninchejmanta cheqa kajta runasman yachachimunchej. Satanás llulla kasqantataj sutʼiman orqhonchej (Juan 8:44). Satanasqa mana apay atina qʼepista runasman churan. Payqa creechiyta munawanchej, Jehová Dios juchasninchejmanta mana perdonawasqanchejta, nitaj munakunapaj jinachu kasqanchejta. Chayqa uj llasa qʼepi jina, manataj cheqachu. Imaraykuchus Jehová Diosqa, Cristoman qayllaykojtinchej juchasninchejta perdonawanchej. Chantapis Tatanchej Jehovaqa maytapuni munakuwanchej (Rom. 8:32, 38, 39). Mayta kusikunchej runasta Jehová Diospi atienekunankupaj yanapaspa, kausayninku sumajyasqanta rikuspa ima.

JESUSPA YUGONPI SAMARIKUYTA TARINALLAPUNI

16. Jesús qowanchej chay qʼepi, ¿imaraykutaj may chhallitalla?

16 Jesús qowanchej chay qʼepeqa, may chhallitalla. Kaypi piensarina: Diantinta trabajaytawanqa, wasinchejman qʼala saykʼusqa chayanchej, nitaj kusisqachu kanchej. Jinapis Jehová Diosta, Cristotawan sirvispaqa, kusisqa kanchej. Wakin kutisqa trabajomanta may saykʼusqa kasqanchejrayku, ichapis niña reunionman riyta munasunmanchu. Jinapis tantakuyman rispaqa may kusisqa, kallpachasqastaj wasinchejman kutipunchej. Ajina kallpachasqallataj kanchej, saykʼusqa kaspapis predicaj rejtinchej, sapallanchejpi Bibliata estudiajtinchejpis.

17. 1) ¿Imatataj reparakunanchej tiyan? 2) ¿Imaraykutaj allinta qhawarikunanchej tiyan?

17 Mana tukuychu kikin kallpayoj kasqanchejta reparakunanchej tiyan. Chayrayku allinta qhawarikuna tiyan, kallpanchejta ama usuchinapaj. Wakenqa qhapaj kayta maskʼaspa, kallpankuta usuchinku. Uj pacha, uj qhapaj jovenqa Jesusta tapurerqa: “¿Imatataj ruwanay tiyan wiñay kausayta japʼinaypajri?”, nispa. Chay jovenqa Leyta juntʼasharqaña. Chantapis nichá sajrachu kanman karqa. Imaraykuchus Marcos libroqa, Jesús chay joventa munakuywan qhawarisqanta nin. Chayrayku payman nerqa: “Tukuy imasniykita vendemuspa, [...] qhepayta jamuy”, nispa. Joventajrí Jesuspa qhepanta riyta munaspapis, “may jina qhapaj kasqanrayku” mana rerqachu (Mar. 10:17-22). Ajinamanta payqa Jesuspa yugonta qhesacharqa, qolqetataj patronninta jina qhawallarqapuni (Mat. 6:24). ¿Imatataj noqanchej ruwasunman karqa?

18. ¿Imapitaj allin kanman tʼukurinanchej?

18 Allin kanman tʼukurinanchej, imatachus kausayninchejpi ñaupajman churashasqanchejta. Ajinamanta yachasun, kallpanchejta usuchishasqanchejtachus manachus. Mark sutiyoj joven nin: “Precursor karqani, pisi imasllawantaj kausakushasqayta yuyarqani. Pero yuyayneyqa qolqellapi kaj, tukuy imayoj kaypitaj. Sapa kuti piensaj kani, ‘¿imaraykutaj mana sonqo juntʼasqachu kani?’ nispa. Chaymantaraj reparakorqani munaynillayta ñaupajman churashasqayta. Jehová Diosmanqa kallpaymanta, tiempoymantapis puchojllataña qosharqani”, nispa. Markqa yuyayninta, kausaynintawan cambiarqa, Jehová Diostataj astawan sirverqa. Pay nillanpuni: “Wakin kutis qolqemanta llakikunipuni. Jinapis Jehová Diospa, Jesuspa yanapayninwan ima, Diosta sirvishallanipuni”, nispa.

19. ¿Imaraykutaj kamachislla kasqanchejta entiendenanchej tiyan?

19 Jesuspa yugonpi samarikuyta tarinallapajpuneqa, kinsa imasta ruwananchej tiyan. Kamachislla kasqanchejta entiendena. Jehová Diospa llankʼayninta ruwashanchej. Chayrayku munayninman jina ruwananchej tiyan. Noqanchejqa kamachislla kanchej, Jehová Diosninchejtaj Dueño (Luc. 17:10). Sichus toro aradota apajta mana kasunmanchu chayqa, may kallpasapa kaspapis paylla saykʼuponqa, yugowantaj nanaykuchikonqa. Ajinallataj noqanchejwanpis kanman. Jehová Diospa llankʼayninta munayninchejman jina ruwasun chayqa, noqallanchej saykʼupusun, ñakʼarisuntaj. Jinapis paypa munayninman jina llankʼasun chayqa, ima chʼampaytapis atipasun, tʼukuna imastataj ruwasun. Jehová Diospa munaynin juntʼakunantaqa, ni pi jarkʼayta atinmanchu (Rom. 8:31; 1 Juan 4:4).

20. ¿Imaraykutaj Jehová Diospaj llankʼananchej tiyan?

20 Tatanchej Jehovapaj llankʼana payta jatunchayta munaspa. Ñaupa tiempopi wakin runasqa, Jesuswan purerqanku astawan kapuyniyoj kayta chayri imatapis japʼiyta munasqankuraykulla. Chay runasqa mana Jesuspa yugonpi kusisqachu karqanku, paymantataj karunchakaporqanku (Juan 6:25-27, 51, 60, 66; Fili. 3:18, 19). Jinapis Diostawan runa masinkutawan tukuy sonqo munakojkunaqa, wañupunankukama Jesuspa yugonpi karqanku. Paykunaqa Cristowan khuska cielopi kausayta suyakorqanku. Noqanchejpis paykuna jina ruwasun chayqa, Jesuspa yugonpi kaspa kusisqallapuni kasun.

21. Mateo 6:31-33 nisqanman jina, ¿imatataj Jehová Diosninchej ruwanqa?

21 Jehová Dios yanapanawanchejpi atienekuna. Cristiano kausayqa mana facilchu, sinchʼitataj llankʼana tiyan. Chay kausaytataj noqanchej ajllakorqanchej. Jesusqa runas qhatiykachanawanchejta nerqa. Jinapis Jehová Diosninchej ima llakiytapis aguantanapaj kallpata qonawanchejmanta, ama iskayrayanachu. Astawan aguantaspaqa, astawan kallpayoj kasunchej (Sant. 1:2-4). Jehová Diosqa necesitasqanchejta qowasunpuni, Michejninchej Jesustaj qhawawasun, hermanosninchejpis kallpachawasun. Chaymantaqa ama iskayrayanachu (Mateo 6:31-33 leey; Juan 10:14; 1 Tes. 5:11). Rikunchej jina, llakiykunata aguantanapajqa ashkha yanapas kapuwanchej.

22. ¿Imata ruwasqanchejmantataj kusikunchej?

22 Jesús sanoyacherqa chay warmeqa, chay diapacha llakiyninmanta samarerqa. Jinapis Cristota mana qhaterqachu chayqa, pisi tiempollapajchá samarikorqa. Mana yachanchejchu imatachus pay ruwasqanta. Jesuspa yugonman churakuyta ajllarqa chayqa, Jesuswan khuskachá cielopi kausashan. Chay warmeqa ichapis Jesusta qhatinanpaj tukuy imata saqerqa. Jinapis chayqa, cielopi wiñay kausayta japʼiywan mana kikinchakunchu. Cielopi chayri jallpʼapi wiñay kausayta suyakuspapis, ¡maytapuni kusikunchej Jesús “noqaman jamuychej” nisqanta kasukusqanchejmanta!

13 TAKIY Jesús jina kausana

^ párr. 5 Jesusqa “noqaman jamuychej” nispa niwanchej. ¿Imatá ruwasunman kasukunapaj? Kay yachaqanapi chay tapuyman kutichisun. Chantapis Cristowan khuska trabajaspa, imaynatachus samarikusqanchejta yachakusun.

^ párr. 60 DIBUJO: Jesusqa ashkha imasta ruwaspa, runasta llasa qʼepinkumanta samaricherqa.

^ párr. 66 FOTOS: Uj hermanoqa Jesús jina ruwananpaj kallpachakushan.