¿Sumaqtachu ‘llimphuchasqa parlayta’ parlanki?

“Chay pʼunchay chayamojtin, llimphuchasaj tukuy runaspa parlayninkuta, tukuyninku noqaj sutiyta oqharispa Diosninkupaj rejsikapunawankupaj.” (SOF. 3:9.)

1. ¿Ima sumaq regalotataq Jehová quwanchik?

PARLAYTA, atisqanchikqa mana ñuqallanchikmantachu, manaqa Dios parlayta atinapaq ruwawasqanchikrayku tukuypis parlanchik (Éxo. 4:11, 12). Dios Adanta mana parlanallanpaqchu ruwarqa, manaqa parlayninman musuq rimaykunata yapananpaq ima, yuyayta qurqa (Gén. 2:19, 20, 23). ¡Chay qusqanqa may sumaq regalopuni! Chayraykutaq ñuqanchikpis, Tatanchik Jehovamanta mañakuchkaspa paywan parlayta, sutinta jatunchayta ima atinchik.

2. ¿Imaraykutaq runa manaña juk parlayllatachu parlarqanku?

² Runa kasqanmantapacha, chunka qanchisniyuq siglosta runaqa, “uj parlayllata parlaj kanku” (Gén. 11:1). Chaywanpis, Nimrod Dioswan churanakusqanrayku parlayninkuqa manaña kikinchu karqa. Achkha runas Jehovap kamachisqanta mana kasukuspa, juk llaqta sayarichiyta munarqanku, chaypi tiyakunankupaq. Chayrayku, juk jatun torreta ruwayta qallarirqanku, mana Diosta jatunchanankuraykuchu manaqa paykuna ‘sumaq atiyniyuq kanankupaq’. Chayrayku Jehová parlasqankuta chaqrurqa tukuy laya simita parlanankupaq, jinamanta runaqa tukuy Jallpʼaman ripurqanku (Génesis 11:4-8, ñawiriy).

3. ¿Imataq Jehová saqra runaspa parlasqankuta Babelpi chaqruptin karqa?

³ Kay tiemponchikpi runas Jallpʼantinpi, achkha simispi parlakusqanqa (runas nisqankumanjina 6.800 kuraq qalluspi parlakun)  rikuchiwanchik mana juk yuyayllatachu yuyasqankuta. Chayrayku, nisunman Jehová, chay saqra runaspa parlasqankuta chaqruchkaspa, ñawpaqtaqa yuyayninkumanta, ima simitachus parlasqankuta chinkachirqa, chantá yuyayninkuman mana musuq rimaykunallatachu churarqa, manaqa yuyasqankutapis tikrarqa, jinamanta wak simispi parlayta qallarirqanku. Chayraykuchá maypichus torre kachkarqa chayta, Babel chayri “Chaqrusqa” nispa, sutichakurqa (Gén. 11:9). Chayrayku, Biblialla maypichus achkha simispi parlayta qallarikusqanta, sumaqta sutʼinchawanchik.

Juk musuq llimphuchasqa parlay

4. ¿Imatá Jehová, kay tiemponchikpi kananmanta nirqa?

⁴ Jehová, Babel llaqtapi runap parlayninta chaqrusqan tʼukunapaqjina kaptinpis, kay tiempopiqa, astawan sumaq ruway, tʼukunapaqjina ruwakuchkan. Jehová, Profeta Sofoniasniqta nirqa: “Llimphuchasaj tukuy runaspa parlayninkuta, tukuyninku noqaj sutiyta oqharispa Diosninkupaj rejsikapunawankupaj, tukuy runastaj noqata uj sonqolla sirvinawankupaj”, nispa (Sof. 3:9). ¿Imataq kay ‘llimphuchasqa parlay’, imaynatá chay parlayta sumaqta parlayta yachasunman?

5. ¿Imataq ‘llimphu parlay’, chantá imatataq chay parlayman tikrakuqkuna ruwachkanku?

⁵ Llimphu parlayqa Diosmanta chiqa yachay, chaytaq Bibliapi tarikun. Pikunachus “llimphu parlayta” parlaqkunaqa, imachus Diospa Reinon kasqanta, chantá imaynatachus kay Reino Jehovap sutinta llimphuchananta, Jehová kamachiq kasqanta maychus kaqman churananta, chantá kasukuq runaspaq wiñaypaq kusiyta apamunanta ima, yachanku. ¿Imataq llimphuchasqa parlayman tikrakuqkunapaq kachkan? Kay profecía nisqanmanjina, runaqa Jehovap ‘sutinta uqharispa Diosninkupaq riqsikapunku, tukuy juk sunqullataq payta servinankupaq’. Chay profeciataq chiqamanta juntʼakuchkan, chay tikrayqa mana Babelpijinachu kachkan, manaqa Jehovata jatunchanapaq, llaqtan jukchasqa kananpaq ima, kachkan.

¿Imaynatá llimphu parlayta yachakuna kanman?

6, 7. a) ¿Imapí kikinchakun wak simita yachakuywan, llimphu parlayta yachakuywan? b) ¿Imatá qhipan parrafospi yachakusunchik?

⁶ Juk runa wak simipi parlayta yachananpaqqa, mana rimaykunata yuyayninpi japʼiyllatachu yachanan tiyan. Manaqa chay simipi parlakusqanmanjina yuyayta yachakunan tiyan. Chantapis, parlaykunaqa mana kikinchu, ima rimaychus juk simipi miskʼi, wak simipiqa mana kikinchu. Chantá wak simipi parlanapaqqa wakjinamanta malqʼanchikta, qallunchikta apaykachana tiyan. Kikillantataq llimphu parlayta, nisunman chiqa yachachiymanta yachakuyta qallariqkuna ruwananku tiyan. Mana Bibliamanta riqsisqa yachachiyninta yachakuyllachu. Chay llimphuchasqa parlayta allinta parlanapaqqa, yuyayninchikta tikrananchik tiyan (Romanos 12:2; Efesios 4:23, ñawiriy).

⁷ Llimphu parlayta allinta yachakuspapis, sumaqta parlananchik tiyan. ¿Imataq sumaqta parlanapaq yanapawasunchik? Imatachus runa wak simipi parlayta yachakunanpaq ruwan, kikillantataq ruwasunman. Kay yachaqanapiqa imatachus kay llimphu parlayta, chayri Bibliamanta chiqa yachayta, yachakunanchikpaq ruwananchikta yachakusunchik.

¿Imaynatá llimphu parlayta sumaqta parlasunman?

8, 9. ¿Imata ruwasunchik llimphu parlayta yachakunapaq, imaraykutaq chay ruway allin kasqanta nisunman?

⁸ Allinta uyarina. Pillapis wak simipi parlayta juk kutillataraq uyarin chayqa ichapis mana imatá entiendenqachu (Isa. 33:19). Chaywanpis chay parlayta uyarillaptinchikpuni wakin rimaykunata allinta riqsisun. Bibliaqa jinata yuyaychawanchik: ‘Uyarisqaykichikta tukuy sunqu kasuychik, ama chaymanta karunchakunaykichikpaq’, nispa (Heb. 2:1). Jesusqa, discipulosninman sapa kuti yuyarichirqa: “Ninrisniyojqa uyarichun”, nispa (Mat. 11:15; 13:43; Mar. 4:23; Luc. 14:35). Chayrayku, allinta uyarinanchik tiyan, yuyayninchikpitaq japʼinanchik tiyan imatachus uyarichkasqanchikta,  jinamanta llimphu parlayta sumaqta japʼiqasun (Mat. 15:10; Mar. 7:14).

⁹ Chantapis, allinta uyarinapaqqa mana wak imaspi tʼukunanchikchu tiyan, chaypaqtaq, mayta kallpakuna tiyan (Luc. 8:18). Tantakuykunapi imatachus yachachikusqanta, ¿allintachu uyarinki, chayri wak imaspichu tʼukunki? Wak imaspi tʼukuptinkiqa, mana allinta yachachikusqanta entiendeyta atinkichu (Heb. 5:11).

10, 11. a) Allinta uyarispapis, ¿imatawan wak simipi parlayta yachakunapaq ruwananchik tiyan? b) ¿Imatawan llimphu parlayta parlanapaq ruwananchik tiyan?

¹⁰ Chay simipi sumaqta parlaqkunamanta yachakuy. Wak simipi parlayta yachakuqkunataqa mana allinta uyarinallankutachu nikun, manaqa chay simipi imaynatachus parlanku kikinta parlanankuta nikun. Jinamanta chay simipi parlasqaykiqa manapis yachakuchkankimanchujina kanqa, chantapis, wakkuna japʼiqanankupaqjina parlanki. Kikillantataq ñuqanchikpis pikunachus llimphu parlayta allinta parlaqkunamanta, ‘allinta yachachiqkunamanta’ ima, yachakusunman (2 Tim. 4:2). Chantapis, yachakuchkanki simipi ima rimaytapis pantasqata niwaq chayqa, chay simipi parlaqkunata pantasqaykita reparachisunanta niwaq (Hebreos 12:5, 6, 11, ñawiriy).

¹¹ Llimphu parlayta parlanapaq, mana yachakusqanchikpi creeyllachu, nitaq yachakusqanchikta runa masinchikman yachachiyllachu. Manaqa, Diospa yuyaychasqanmanjina, kamachisqanmanjina kawsananchik tiyan. ¿Imaynatá chayta ruwasunman? Wakkunap ruwasqankumanta yachaqakuspa. Iñiyninkuta, Diosta kʼajaywan yupaychasqankuta, Diospa kamachisqanmanjina purisqankuta ima, qhawarispa kikinta ruwasunman. Chantapis astawanraq Jesuspa ruwasqan yanapawasun (1 Cor. 11:1; Heb. 12:2; 13:7). Jinata ruwaptinchikqa, Diospa llaqtan jukchasqa kananpaq yanapasunchik, jinamanta tukuypis juk simillatapis parlachkasunmanjina kanqa (1 Cor. 4:16, 17).

12. ¿Imastataq runas wak simipi parlayta yachakuyta munaspa ruwanku?

¹² Yuyayniykita sumaqta wakichiy. Pikunachus wak simita parlayta yachakuqkunaqa, musuq rimaykunata yuyayninkupi japʼinanku tiyan. Kikillantataq cristianospis llimphu parlayta sumaqta parlanankupaqqa, wakin yachachiykunata yuyayninkupi japʼinanku tiyan. Chantapis, allin kanman Bibliap 66 libritusninpaqta sutisninta yuyayninchikpi japʼinanchik. Wakinkunataq Reinomanta takinasta, espiritup puquyninmanta kʼacha kaykunata, Israelmanta 12 ayllusninpa sutisninta, Jesuspa apostolesninpa sutisninta ima, yuyayninkupi japʼinku. Wakkunataq Bibliap pʼitisninta yuyayninkupi japʼinku. Juk yuqallitu suqta watitayuq Bibliamanta pusaq chunka pʼitista yuyayninpi japʼirqa. Unay tiempomanta achkha israelitas salmosta yuyayninkupi japʼiq kanku. ¿Qampis jinata yuyayniykipi japʼiyta munawaqchu?

13. ¿Imaraykutaq kutin kutita parlananchik may allin?

¹³ Kutin kutita yachakusqanchikta parlayqa, umanchikpi japʼiqananchikpaq yanapawanchik. Chayrayku, may allin pillapis sapa kuti Bibliap  yuyaychasqanta, Bibliamanta yachakusqanchikta ima, yuyarichinawanchik. Apóstol Pedro nirqa: “Chayrayku mana saykʼuspa chay imasmanta yuyarichillasqaykichejpuni. Yachanipis qankuna chay imasta yachasqaykichejta, kunantaj cheqa kajta yachasqaykichejpi sumaj sinchʼita sayashasqaykichejta”, nispa (2 Ped. 1:12). Kutin kutita yachakusqanchikta parlasqanchikqa, yachakusqanchikta astawan ukhunchanapaq yanapawanchik, chantapis Jehová Diosta kasukunallapaqpuni yanapawanchik (Sal. 119:129). Sapa kuti Diospa yuyaychasqanta, kamachisqanta ima, qhawarispaqa, atisunchik qhawarikuyta imaynachus kachkasqanchikta, chantá uyarisqanchiktapis mana qunqasunchu nitaq Biblia ninjina ‘qunqapuqlla kasunchu’ (Sant. 1:22-25). Yachakusqanchikta mana qhawariptinchikqa, wak yuyaykuna sunqunchikman yaykunman, jinamanta llimphu parlayta manaña sumaqta parlasunmanchu.

14. ¿Imataq llimphu parlayta yachakunapaq yanapawasunchik?

¹⁴ Mana chʼinllamantaqa ñawiriychu. Wak simipi parlayta yachakuchkaspaqa, wakinqa yachaqanasta chʼinllamanta ñawirinku, chayrayku chay ruwayqa wakin kutipi mana allinchu. Llimphu parlayta yachakunapaqqa allin kanman siminchik ukhupijina ñawirinanchik chaytaq sumaqta japʼiqananchikpaq yanapawasun. Chayrayku salmista nirqa: “Manachayqa, Diospa kamachisqampi pay sonqonta churan, chay kamachisqampitaj tuta pʼunchay unanchan [“simin ukhupijina ñawirin”, NM]” (Salmo 1: 2). Jinamanta yachakusqanchikqa umanchikpi qhipakunqa. Hebreo qallupi ‘siminchik ukhupi ñawiriy’ rimayqa ‘unanchay’ chayri tʼukuriy, ninayan. Imaynatachus mikhusqanchik kallpachawanchik, kikillantataq ñawirisqanchikpi tʼukuriyqa kallpachawanchik. ¿Qam tiempochakunkichu ñawirisqaykipi tʼukurinaykipaq, astawanraq Bibliata ñawirisqaykipi?

15. ¿Imaraykutaq imaynatachus llimphu parlay parlakusqanta yachakunanchik tiyan?

¹⁵ Imaynatachus wak simipi parlakusqanta, qillqakusqanta ima, yachakuy. Wak simipi parlayta yachakuchkaspaqa allin kanman imaynatachus chay simipi parlakusqanta, qillqakusqanta ima, yachanayki jinamanta chay simita allinta parlanaykipaq. Kikillantaq Bibliamanta llimphu parlayqa, ‘chiqa yachachiykunawan’ kachkan, chaytataq parlayta atisunman (2 Tim. 1:13).

16. ¿Ima chʼampaymantaq mana urmanachu, chantá imaynatá ruwasunman?

 ¹⁶ Yachakullaypuni. Wakin runasqa ima simitachus parlayta yachakuchkasqankupi wakin rimaykunata parlariyta atispa manaña ñawpaqman rinkuchu. Ichá kikillantaq llimphu parlayta yachakuqkuna ruwankuman (Hebreos 5:11-14, ñawiriy). ¿Imatá ruwasunman yachakunallapaqpuni? Mayta kallpakusunman wak rimaykunata yachakunapaq. Bibliaqa nin: “Chayrayku, Cristomanta qallariy yachachiykunata saqespa, ñawpajman rina, wiñay tukusqa kananchejkama. Amaña watej watej kay imasta yachachinachu: Wañuyman apaj sajra ruwaykunamanta Diosman kutirina kasqanta, Diospi creena kasqanta, bautizakuna kasqanta, ruwanayoj kanapaj makista umaman churaykuna kasqanta, wañuymanta kawsarimpuy kasqanta, wiñay juicio kasqanta ima”, nispa (Heb. 6:1, 2).

17. ¿Imataq rikuchiwanchik sumaqta yachakunallapaqpuni imatachus ruwananchikta?

¹⁷ Ima pʼunchaychus yachakunaykita wakichikuy. Imallatapis jukllamanta achkhata yachakunamantaqa, aswan allin pisimanta pisi sapa kuti yachakuy. Akllay ima horachus aswan allin qampaq kanman chay horapi yachakunaykipaq. Wak simipi parlayta yachakuyqa juk montepi ñanta ruwayjina. Chay ñanta sapa kuti puriptinchik, chay ñanqa aswan sutʼi kanqa, manaña puriptinchiktaq ñanqa chinkapunqa. Chayrayku chay ñantaqa purinallanchikpuni tiyan (Dan. 6:16, 20). Mana “saykʼuspa” chantá “tukuy laya mañakuywan” ima, llimphu parlayta nisunman Bibliamanta chiqa yachayta parlanallapuni (Efe. 6:18).

18. ¿Imaraykutaq llimphu parlayta parlananchikpuni tiyan?

¹⁸ Yachakuchkasqayki simita parlallaypuni. Wakin runasqa manchachikusqankurayku, chayri pantayta manchachikusqankurayku, mana yachakuchkasqanku simipi parlankuchu, chaytaq ñawpaqman rinankuta jarkʼan. Pillapis wak simita parlayta yachakuyta munaqqa, sumaqta parlananpaq sapa pʼunchay parlanallanpuni tiyan. Jinamanta, mana manchachikuspa yachakuchkasqan simipi parlanqa. Ñuqanchikpis llimphu parlayta parlananchikpuni tiyan. “Runaqa sonqonwan creen Diospa ñaupaqempi cheqampaj qhawasqa kanampaj, simiwantajri sutʼinchan salvasqa kasqanta.” (Rom. 10:10.) Mana bautizakuspallachu ‘siminchikwan willanchik’, manaqa Jehovamanta willayninchikpi mayniqpipis runaman willanchik (Mat. 28:19, 20, Qheshwa Biblia; Heb. 13:15, DIOS PARLAPAWANCHEJ). Chantapis, tantakuykunapi tapuykunaman kutichispa llimphu parlayta parlallanchiktaq (Hebreos 10:23-25, ñawiriy).

Tukuy Jehová Diosta llimphu parlayta parlaspa yupaychana

19, 20. a) ¿Imatá Jehovamanta sutʼinchaqkuna kay tiempopi ruwachkanku? b) ¿Imatá ñawpaqllamanpuni rinapaq ruwasunchik?

¹⁹ Kay 33 watapi sivan killapi domingo 6 pʼunchaypi, achkha runas sutʼiyayta Jerusalenpi juk wasipi tantakurqanku. Manaraq jisqʼun horas kachkaptin mana creenapaqjina “waj parlaykunapi parlayta qallarerqanku”. Chay parlasqankuqa, ¡mayta kusikunapaqchá karqa! (Hech. 2:4.) Diosninchikqa kamachisnin wak simispi parlanankupaq, manaña kay tiempopi milagrota ruwanchu, (1 Cor. 13:8). Chaywanpis, Diospa Reinonmanta allin willaykunata 430 kuraq simispi willachkanchik.

²⁰ Ima simita parlaspapis, tukuy atinchik, llimphu parlayta, nisunman chiqa yachaymanta parlayta. ¡Mayta chaymanta kusikunchik! Imaptinchus kay tiempopi mana Babelpijinachu kachkan. Nisunman tukuy juk simillapipis Diospa sutinta jatunchachkasunmanjina kasqanta (1 Cor. 1:10). Chayrayku, tukuy Jallpʼapi hermanosninchikwan khuska ‘juk sunqulla Diosta servinanchikpaq’ ñawpaqllamanpuni rina. Jehová Diosta jatunchanapaq sapa pʼunchay llimphu parlayta sumaqta parlana (Salmo 150:1-6, ñawiriy).

¿Imatá kutichiwaq?

• ¿Imataq llimphu parlay?

• ¿Ima ninayantaq llimphu parlayta parlay?

• ¿Imataq llimphu parlayta sumaqta parlanapaq yanapawasun?

[Tapuykuna]

[23 paginapi recuadro]

¿Imaynatá llimphu parlayta sumaqta parlasunman?

◆ Allinta uyarina.

Luc. 8:18; Heb. 2:1.

◆ Chay simipi sumaqta parlaqkunamanta yachakuy.

1 Cor. 11:1; Heb. 13:7.

◆ Yuyayniykita sumaqta wakichiy

Sant. 1:22-25; 2 Ped. 1:12.

◆ Mana chʼinllamantaqa ñawiriychu.

Sal. 1:1, 2; Apo. 1:3.

◆ Imaynatachus wak simipi parlakusqanta, qillqakusqanta ima, yachakuy.

2 Tim. 1:13.

◆ Yachakullaypuni.

Heb. 5:11-14; 6:1, 2.

◆ Ima pʼunchaychus yachakunaykita wakichikuy.

Dan. 6:16, 20; Efe. 6:18.

◆ Yachakuchkasqayki simita parlallaypuni.

Rom. 10:10; Heb. 10:23-25.

[24 paginapi dibujos/fotos]

Jehovap kamachisninqa ‘llimphu parlayta’ parlachkanku