Usqhayllata kutimunankupaq yanapana

“Pimantaj riykumanri? Qampallata tiyapusunki wiñay kawsay palabra.” (JUAN 6:68.)

1. ¿Imatataq Pedro, Jesusta, achkha yachachisqasnin saqirparisqankumanta, nirqa?

JUK kuti, Jesuspa achkha yachachisqasnin mana juk yachachiyninta japʼikuyta munarqankuchu, chayrayku saqirparirqanku. Jesustaq apostolesninta nirqa: “Qankunapis ripuyta munankichejchu?, nispa. Simón Pedrotaj kuticherqa: Pimantaj riykumanri? Qampallata tiyapusunki wiñay kawsay palabra”, nispa (Juan 6:51-69). Chaywanpis, mana mayman riyta atirqankuchu, imaraykuchus judiospa religionninqa, mana “wiñay kawsay palabra” kapurqachu. Kikillantaq kay tiempopi, Jatun Babilonia, tukuy llulla religionespata, mana wiñay kawsay palabra kapunchu. Chayrayku, Diospa tropanmanta karunchakuqkuna, Jehovata kusichiytaraq munanku chayqa, ‘puñuymanta rikchʼarinanku horaña’, qutuchakuyman kutimunankupaq (Rom. 13:11).

2. ¿Imatá ruwasunman, yanapachkasqanchik hermano jatun juchaman urmasqanta yachaspa?

² Jehovaqa, Israelmanta chinkasqa ovejasmanta, mana qunqapurqachu (Ezequiel 34:15, 16, ñawiriy). Ancianospis, Jehovajina chinkasqa ovejasmanta mana qunqapunkuchu, manaqa yanapananku tiyan. Chayrayku, Diosmanta manaña willaq hermano, ancianosta yanapata mañakuptin, ichá juk publicadorta ninqanku, chay hermanowan juk publicacionmanta ukhuncharinankuta. Chay yanapaq hermano, yanapachkasqan hermano jatun juchata ruwasqanta yachaspa, ¿imatá ruwanman? Sapallanmanta, yanapananmantaqa, ancianosman parlananta ninan tiyan, mana jinata ruwaqtintaq, pay kikin ancianosman willanan tiyan, imaraykuchus paykuna yachanku imaynatachus chay chʼampayta allinchanankuta (Lev. 5:1; Gál. 6:1).

3. ¿Imaynatá, ovejasta michiq runa, chinkasqa ovejanta tarispa sientekurqa?

³ Ñawpaq yachaqanapi, rikurqanchik, Jesús juk rikchʼanachiypi 100 ovejasniyup runamanta parlasqanta. Chay runaqa, juk ovejan chinkaptin, 99 ovejasninta saqispa, juk ovejata maskʼamuq rirqa. Tarispataq, ¡mayta kusikurqa! (Luc. 15:4-7.) Ñuqanchikpis, Diospa  tropanman chinkasqa oveja kutimuptin, kikillantataq kusikunchik. Chay hermanoqa, ichapis juk anciano chayri wak hermanos, Diospa jarkʼayninta, tʼinkanta ima, japʼinanta munaspa, yanaparisqankurayku, kutinpun (Deu. 33:27; Sal. 91:14; Pro. 10:22). ¿Imatá ruwawaq, Diosmanta manaña willaq hermanota yanapanayki kaptin?

4. ¿Imatataq Gálatas 6:2, 4, 5 pʼitikuna nisqanmanta yachakunchik?

⁴ Manaña willaq hermano, qutuchakuyman kutimunanpaqqa, Jehová ovejasninta mayta munakusqanta, imatapis ruwayta atinapaqjinalla mañawasqanchikta ima, yuyarichisunman. Chantapis Diosqa, Bibliamanta yachakunanchikta, tantakuykunaman, willayman, wak imastawan ruwananchikta ima, munasqanta nisunman. Ichá allin kanman Gálatas 6:2, 4, 5 ñawiripunanchik, nisunmantaq cristianos puraqmanta yanapanakunanchik kasqanta. Chaywanpis Jehovap ñawpaqinpi, “sapa ujpis ruwananta” juntʼanan tiyan. Manataq pipis ñuqanchikraykuqa, Diosta, yupaychayta atinmanchu.

¿‘Kay pachapi ruwanasmantachu’ llakikurqanku?

5, 6. a) ¿Imaraykutaq manaña willaq hermanota, allinta uyarina kanman? b) ¿Imaynatataq chay hermanota, yanapariwaq qutuchakuymanta karunchakusqan llakiyman apasqanta, reparakunanpaq?

⁵ Manaña willaq hermano, juk ancianoman, chayri juk publicadorman, sunqumantapacha parlaptin, allinta uyarinan tiyan, jinamanta allinta yanapayta atinqa. Nisunman qam anciano kasqaykita, juk qhariwarmitataq waturikuchkanki, paykunaqa, “kay pacha ruwanasman” anchata qukusqankurayku, unayña tantakuykunaman mana rinkuchu (Luc. 21:34). Ichapis qullqi mana kasqanrayku, familiankupaq llamkʼanankurayku ima, pisimanta pisi karunchakurqanku. Chantá, Diosta yupaychayta jukchhikanta saqiriyta munani nisuptinqa, ichapis niwaq, karunchakuspaqa, mana chʼampayniykita allinchankichu, nispa (Proverbios 18:1, ñawiriy). Tapuriwaqtaq: “¿Tantakuykunaman manaña jamusqaykichikmantapacha astawan kusisqaschu kanchkankichik? ¿Astawan allintachu kawsakuchkankichik? ¿Jehovapi atienekuqkunajina kusiyta tarichkankichikraqchu?”, nispa (Neh. 8:10).

⁶ Kayjina tapuykunaqa, chay hermanosta, qutuchakuymanta karunchakusqankumantapacha, Diosta yupaychayninku pisiyasqanta, manañataq kusisqaschu kasqankumanta, reparakunankupaq yanapanman (Mat. 5:3; Heb. 10:24, 25). Chantapis ichá Diosmanta willaypi, manaña kusiyta tarisqankuta reparakullanqankutaq (Mat. 28:19, 20). ¿Imatá ruwananku tiyan?

7. ¿Imatá qutuchakuymanta karunchakuqkunata nisunman?

⁷ Jesús nirqa: “Qhawarikuychej; pajtataj sonqoykichej atipachikunman mikhunawan, machaykuywan, kay pacha ruwanaswan ima [...]. Wakichisqapuni kaychej ari, Diosmanta  mañarikuspa tukuy tiempopi, kay tukuy ima jamojmanta lluspʼinaykichejpaj”, nispa (Luc. 21:34-36). Qutuchakuymanta karunchakuqkuna, kutimuspa juktawan kusisqa kayta munaptinku yuyaycharisunman, Jehovamanta espíritu santonta, yanapanta ima, mañakunankuta, chaymanjinataq ruwanankuta (Luc. 11:13).

¿Wakkuna miskʼachisqanraykuchu?

8, 9. ¿Imaynatataq juk anciano miskʼaq hermanota, yanapanman?

⁸ Juchasapas kasqanchikrayku, wakin kutiqa hermanosninchikwan sunqunchikta nanachinakunchik, chayrayku wakinkunaqa, Diospa llaqtanmanta karunchakunku. Wakintaq, qutuchakuypi allinpaq qhawasqa hermano, mana Biblia nisqanmanjina ruwasqanmanta miskʼanku. Juk hermano chayrayku karunchakuptin, waturikuq ancianoqa, ichá reparachinman, Diosmanta, llaqtanmanta ima, karunchakuyqa, mana allinchu kasqanta, imaptinchus Jehovaqa mana juchayuqchu pipis miskʼasqanmanta. Chayrayku, ¿manachu allin kanman ‘kay pachantinta juzgaqta’ tukuy sunqu yupaychay pichus yachan chay chʼampaymanta, imaynatachus allinchaytapis? (Gén. 18:25; Col. 3:23-25.) Chantapis, pichus urmaqqa, mana pachanpichu qhipakun, manaqa chay ratopacha sayarin ¿icharí?

⁹ Ancianoqa, chay hermanota, nillanmantaq; wakin hermanos, tiemponman reparakusqankuta, mana jatun chʼampayraykupunichu miskʼasqankuta. Chantapis, chay chʼampayqa ichá chinkanña. Wakin hermanosqa ancianos kʼamiriptinku, mayta phiñakunku. Jina kaptinqa, Diosmanta mañakusqan, tʼukurisqan ima, chay kʼamirisqankuta necesitasqankuta, nitaq phiñakunankupaqchu kasqanta ima, reparakunankupaq yanapanqa (Sal. 119:165; Heb. 12:5-13).

¿Juk yachachiytachu mana juntʼayta munarqanku?

10, 11. Juk hermano Bibliamanta juk yachachiyta mana juntʼayta munaptin, ¿ima yachachiywantaq yanapasunman?

¹⁰ Wakinqa, Bibliamanta juk yachachiyninta, mana juntʼayta munasqankurayku Diospa tropanmanta karunchakunku. Ñawpa tiempopi israelitas Egiptomanta kacharichisqa kaytawan, Dios paykunarayku imatachus ruwasqanta qunqakapuspa, “yuyaychananta [mana] suyarqankuchu” (Sal. 106:13). Chay hermanoman, ichá allin kanman, ‘allin kamachi, yuyayniyuq’ Diosmanta sumaq yachachiyta quwasqanchikta, yuyarichiy (Mat. 24:45). Chantapis, payqa chay yachachiynipta, chiqa kaqta riqsirqa. Chayrayku, ¿manachu allin kanman chiqa ñanman kutirimunan? (2 Juan 4.)

¹¹ Chay hermanota yanapaq ancianoqa, ichapis Jesuspa wakin yachachisqasnin, wakin yachachiykunasninta, mana juntʼayta munaspa, paymanta karunchakusqankuta yuyarichinman (Juan 6:53, 66). Chay runasqa, Cristomanta, chiqa sunqu discipulosninmanta ima, tʼaqakuspaqa Diosta yupaychayta saqirqanku, kusikuyninkutaq pisiyarqa. ¿Kay tiempopirí? Karunchakuqkuna, ¿wak chiqapi Diosmanta aswan sumaq yachachiyta tarinkumanchu? Mana.

¿Juchachakurqankuchu?

12, 13. ¿Imaynatá manaña willaq hermano, jatun juchaman urmasqanta niptin yanapasunman?

¹² Wakin hermanosqa, willayman, tantakuykunaman ima, manaña rinkuchu, jatun juchata ruwasqankurayku. Manchikunkutaq, qutuchakuyman kutispa ancianosman juchankuta willakuptinku qharqusqa kanankumanta. Chaywanpis, manaña chay juchata ruwaptinku, sunqumantapacha pesachikuptinku ima, mana qharqusqachu kanqanku (2 Cor. 7:10, 11). Manaqa kusiywan, kutimusqanrayku japʼinqanku, ancianostaq necesitasqanmanjina yanapanqanku.

¹³ Willayman manaña lluqsiq hermanota waturikamunaykita nisunkuman chay, paytaq jatun juchaman urmasqanta nisuptin, ¿imatataq ruwawaq? Iskay kaq parrafopi nikurqa mana sapallamanta yanapanata. Chayrayku chay juchanmanta ancianoswan parlananta niwaq. Chay ancianosman mana willayta munaptinqa, Bibliap nisqanmanjina ruwanayki kanman (Levítico 5:1, ñawiriy). Jinamanta ruwanki chayqa, Jehovap sutinta, qutuchakuyninta  ima, sumaqpaq qhawasqaykita rikuchinki. Ancianosqa, Diospa munayninta ruwayta munaspa kutimuyta munaqkunata, yachanku imaynatachus yanapanankuta. Chantá, kʼamiykunata qunanku kaptinpis, munakuywan ruwanqanku (Heb. 12:7-11). Chay hermano, Diospa contranta juchachakusqanmanta, pesachikuspa manaña chay juchata ruwan chayqa, ancianosmanta, yanapata tarinqa, Jehovamantataq perdonninta (Isa. 1:18; 55:7; Sant. 5:13-16).

Juk waynap kutimuyninmanta kusikuy

14. Jesús juk rikchʼanachinamanta parlasqanta sutʼinchariy.

¹⁴ Chinkasqa ovejata yanapachkaspaqa, Jesús juk rikchʼanachinamanta kay Lucas 15:11-24 pʼitikunapi, nisqanmanta parlarisunman. Jesusqa, chay wayna herencianta japʼispa, khuchi kawsaypi tukuchisqanta nin. Tiempo pasasqanmantaq, chay waynaqa chay millay kawsaywan amichikun. Chayrayku, may phutisqa, yarqhaywan ima, wasinman kutipunanpaq wakichikun. Tatantaq, chay churin wasinman chamuchkaqta rikuspa, mayta kusirikun, chayrayku taripaq rin, taripaytawantaq, marqʼariykukuspa, muchʼaykun. Kay rikchʼanachiyqa, karunchakuq hermano kutinpunanpaq yanapanman. Chantapis, yachanchik kay saqra pachaqa, jukchhikamantawan chinkachisqa kananta, chayrayku usqhayllata ‘wasiman’ kutimunan kanman.

15. ¿Imaraykutaq wakin hermanos qutuchakuymanta karunchakunku?

¹⁵ Chaywanpis, karunchakuqkunaqa, mana kay waynajinachu ripunku; manaqa, imaynatachus juk bote, mama qucha kantumanta pisimanta pisi karunchakuspa chinkapun, jinata chinkapunku. Rikunchikjina wakinkunaqa anchata phutikunku ruwanasninkumanta, chayrayku Jehovamanta karunchakunku. Wakinkunataq, wak hermanos pantarparisqankuta rikuspa miskʼanku, chayri Bibliamanta juk yachachiyta mana juntʼayta munaspa karunchakunku. Wakintaq jatun juchata ruwasqankurayku karunchakullankutaq. Kaypi yachakusqanchikmanjina ruwasun chayqa, chay chʼampaykunarayku chayri wak imasrayku, qutuchakuymanta karunchakuqkunata, manaraq tiempo tukukuchkaptin yanapayta atisun.

“¡Kusikuyku wasiman kutimusqaykimanta!”

16-18. a) ¿Imaynatataq juk anciano, unaytaña Diosmanta manaña willaq hermanota, yanaparqa? b) ¿Imaraykutaq manaña Diosmanta willasqachu? ¿Imataq kutimunanpaq yanapasqa? ¿Imaynatá qutuchakuypi japʼisqanku?

¹⁶ Juk anciano nin: “Qutuchakuyniymanta ancianosqa pikunachus manaña willaqkunaq wasinkuman riyku. Yuyarikunitaq Bibliamanta yachachisqay hermanomanta, payqa 25 watastaña, Diosmanta mana willachkarqachu. Payqa may chʼampaykunasniyuq kachkarqa, chayrayku Bibliap yuyaychasqan, imaynatachus yanapananta sutʼincharirqani. Pisi tiemponmantaq, Tantakuy Wasiman jamuyta  qallarirqa, Bibliamanta yachachinaykutapis munarqa, payqa kallpachakurqataq chiqa kaqman kutimunanpaq”.

¹⁷ ¿Imaraykutaq chay hermano karunchakusqa? Pay nin: “Ñuqaqa kay pachapi kaq imasman astawan qukurqani, chayrayku Jehovamanta karunchakurqani. Pisimanta pisitaq, Bibliamanta yachakuyta, Diosmanta willayta, tantakuyman riyta ima, saqipurqani. Reparakunaypaqqa, manaña Diospa llaqtanmantachu karqani. Chantá juk anciano chiqamanta yanapayta munawasqanta rikusqay, qutuchakuyman kutimunaypaq yanapawarqa”. Kay hermano, watiqmanta yachakuyta qallarisqantawantaq chʼampaynin pisiyayta qallarirqa. Chantá nillantaq, “manaña sunqu juntʼasqachu karqani: Jehovap munakuyninta, yachachiyninta, llaqtanniqtataq yanapanawanta ima, necesitarqani”, nispa.

¹⁸ ¿Imaynatataq qutuchakuymanta hermanos japʼirqanku? Pay nin: “Jesús, juk rikchʼanachinapi juk wayna wasinmanta ripuspa kutinpusqanta nirqa, chay kikin sientekurqani. Chay qutuchakuypi juk hermana kimsa chunka watasña Jehovaman chiqa sunqu kaq, niwarqa: ‘Wawáy, kusikuyku wasiman kutimusqaykimanta’, nispa. Chaytaq sunquy uqhukama chayarqa. Arí, chay wasiy karqa. Chayrayku, chay ancianota, qutuchakuypi hermanosta ima, mayta agradecekuni, imaptinchus munakuyninkuta, pacienciankuta ima, rikuchiwarqanku, chantapis, Jehovata, wakkunata ima, munakusqankuta rikusqay, qutuchakuyman kutimunaypaq yanapawarqa.”

Usqhayta kutimunankupaq yanapay

19, 20. a) ¿Imaynatá, manaña willayman riqkunata, kutimunankupaq yanapasunman? b) ¿Imaynatataq sutʼinchariwaq, Diosqa imatapis atinapaqjinalla mañawasqanchikta?

¹⁹ Qhipa pʼunchaykunapi kawsakuchkanchik; kay pachap tukukuynintaq astawan qayllaykamuchkan. Chayrayku, manaña willaqkunata, tantakuykunaman rinankupaq yanapay. Niwaqtaq, Satanasqa, payta Diosmanta karunchayta munachkasqanta, chantá chiqa yachachiymanta karunchakuspaqa, pisi chʼampaykunayuq kananta creechiyta munasqanta ima. Chʼampaykunamanta samarikunapaqqa, Jesuspa chiqa sunqu discipulon kana kasqanta yuyarichiy (Mateo 11:28-30, ñawiriy).

²⁰ Yanapariytaq, Diosqa imatapis atinapaqjinalla mañawasqanchikta entiendenanpaq. Lazarop, hermanan Mariaqa, Jesusman wañupunan qayllata, valorniyup perfumeta umanman jichʼaykurqa, chayta rikuspa wakinqa, rimarakurqanku, Jesustaq jinata nirqa: “Saqeychej [...]. Atisqanta ruwan”, nispa (Mar. 14:6-8). Wak kutipi Jesusqa, juk wakcha viudata templopi pisi qullqita churaqta rikuspa, allinta ruwasqanta nirqa, imaraykuchus chay viudaqa atisqanta ruwarqa (Luc. 21:1-4). Yaqha tukuyninchik, tantakuykunaman, Diospa Reinonmanta willayman ima, riyta atinchik. Pikunachus, manaña willayman riqkunapis, Jehovap yanapayninwan, kikinta ruwayta atillankumantaq.

21, 22. Jehovaman kutimupkuna, ¿imamantataq mana iskaychakunankuchu tiyan?

²¹ Willayman manaña riq hermano, kutimuyta manchachikuptin, ichapis juk wayna wasinman kutipusqanmanta, kusiywan japʼisqa kasqanta yuyarichiwaq. Kunanpis kikillantaq, qutuchakuyman kutimuptinku. Chayrayku chay hermanota kallpachay, Supayman churanakunanpaq, Diosmantaq astawan qayllananpaq (Sant. 4:7, 8).

²² Pikunachus, Jehovaman kutiripuqkunaqa, kusiywan japʼisqas kanqanku (Lam. 3:40). Chay hermanos Diosta yupaychachkaspaqa, may kusisqaschá karqanku. Kutirimuspataq, achkha tʼinkasta japʼinqanku.

¿Imatá kutichiwaq?

• ¿Imaynatataq miskʼachisqa kasqanrayku willayman manaña riq hermanota, yanapawaq ?

• Juk hermano, Bibliamanta juk yachachiyta mana juntʼayta munaptin ¿ima yachachiywantaq yanapasunman?

• ¿Imaynatataq qutuchakuyman kutimuyta manchachikupta, yanapasunman?

[Tapuykuna]

[13 paginapi dibujo/foto]

Diosmanta manaña willaq hermano, sunqumantapacha parlarisusqantaqa, allinta uyariy

[15 paginapi dibujo/foto]

Jesús juk rikchʼanachinamanta parlasqanqa, qutuchakuyman kutimunankupaq yanapanman