Apocalipsis libromanta wakin allin yachachiykuna (ñawpa kaq)
Jehová Diospa Palabranqa kawsayniyuq
Apocalipsis libromanta wakin allin yachachiykuna (ñawpa kaq)
MACHUYASQA apóstol Juanqa, Patmos islapi presochasqa kachkaspa, 16 willaykunata musquypijina rikurqa. Chaypiqa, Jehová, Jesucristowan imatachus Señorpa pʼunchayninpi ruwasqankuta rikun, kaytaq 1914 watapi Diospa Reinon sayariptin qallarin, tukukuntaq Jesuspa Waranqa Watas Kamachiyninpi. Apocalipsis librotaqa, Juan, kay 96 wata chayniqpi qillqarqa, chaypitaq imastachus musquypijina rikusqanta willariwanchik.
Kunanqa Apocalipsis 1:1–12: 17, wakin allin yachachiykunata qhawarina. Chaypitaq, Juan, musquypijina rikusqanmanta, qanchis willaykunata ukhuncharisunchik. Kaymanta yachananchikqa may allin, imaraykuchus ima profeciaschus kay tiempopi juntʼakuchkasqanta, imatachus Jehová kay saqra pachap contranpi ruwananmanta ima, parlachkan. Kay willaykunata iñiywan ñawiriqkunaqa, kallpachasqa, sunquchasqa ima, kanqanku (Heb. 4:12).
“CORDEROQA”, QANCHIS SELLOSMANTA, SUQTATA KICHARIN
Juanqa, Jesús jatunchasqa kasqanta ñawpa kaqta rikun, chantá ‘qanchis qutuchakuykunaman’ qillqaspa apachinanpaq, achkha willaykunata japʼin (Apo. 1:10, 11). Qhipantataq, janaq pachapi kamachina tiyanata rikun. Chaypi tiyachkaqpa paña makinpitaq, juk kʼuyuna librota, qanchis selloswan sellasqata rikun. ‘¿Pitaq chay librota kicharinanpaqjina kanmanrí?’ Chaytaqa, ‘Judap ayllunmanta Leon’, nisunman ‘qanchis waqrasniyuq, qanchis ñawisniyuqtaq corderolla’ kichariyta atin (Apo. 4:2; 5:1, 2, 5, 6).
Kimsa kaqpitaq, imachus ‘Cordero’ suqta ñawpa kaq sellosta kichariptin kasqanmanta sutʼinchan. Suqta kaq sellota kicharichkaptintaq, manchayta Jallpʼa ikhakurqa, chaytaq Diospa kʼajaq phiñakuyninpa pʼunchaynin chayamusqanta rikuchin (Apo. 6:1, 12, 17). Chantá rikullantaq, 144.000 kaqkunata sellayta tukunankukama, ‘tawa angelesta Jallpʼap tawantin wayrasta jarkʼachkapta’. Chaymantataq, “may chhika runasta” “kamachina tiyanaj ñawpaqempi, Corderoj ñawpaqempiwan” kachkasqankuta rikun, chaykunataq mana sellasqachu kanku (Apo. 7:1, 9).
Bibliamanta tapuykunapaq kutichiykuna:
1:4; 3:1; 4:5; 5:6. ¿Ima ninayantaq ‘qanchis espíritus’ rimay? Diospaqqa, qanchis yupay, juntʼa ninayan. Chayrayku, qallariypi ‘qanchis qutuchakuykunaman’ qillqakusqanqa, kay tiempopi Diospa llaqtanpi pachak waranqa kuraq qutuchakuykunapaqwan kachkan (Apo. 1:11, 20). Jehovaqa, espíritu santonta munaynin juntʼakunanpaq apaykachan, kay ‘qanchis espíritus’ rimaytaq, ninayan, espíritu santo kay profeciamanta sutʼinchayta yachayta munaqkunata, tukuy imaymanamanta yanapachkasqanta, jinamanta tʼinkasta japʼinankupaq. Apocalipsis libroqa, qanchismanta qanchis tantaspi yachachiykunata sutʼinchaspa jinan. Kay libropiqa, qanchis yupay, juntʼa kasqanta ninayan, chayrayku, Apocalipsispi qillqakusqanqa, imaynatachus “Diospa pakasqa munaynin” ‘juntʼakusqanta’ sutʼinchan (Apo. 10:7).
1:8, 17. ¿Pitataq “Tukuy Imaj Qallariynin, Tukukuynintaj”, chantá “Ñawpaj Kaj, Qhepa Kajtaj”, nispa sutichakun? Jehovata, “Tukuy Imaj Qallariynin, Tukukuynintaj”, nispa sutichakun. Kay sutiqa, ni ñawpaqpi ni qhipapi, ni mayqin dios, paywan kikinchakusqanta rikuchin. Imaraykuchus, Payqa, “tukuy imaspa qallariynin, tukukuynintaj” (Apo. 21:6; 22:13). Kay Apocalipsis 22:13 pʼitipi, Jehovata “Ñawpaj Kaj, Qhepa Kajtaj” nispa sutichaptinpis —imaraykuchus mana pipis Paymanta aswan ñawpaq, nitaq aswan qhipamanpis kanchu—, kay ñawpaq tʼaqapiqa, “Ñawpaj Kaj, Qhepa Kajtaj” sutiqa, Jesucristomanta parlachkan, kay qhipan ñawpaq pʼitis rikuchisqanmanjina. Imaptinchus Jehová ni piqpa yanapayninwan, Jesusta, tukuy runasmanta ñawpaqtataq, qhipatataq, ni jaykʼaq juktawan wañunanpaq kawsarichirqa (Col. 1:18).
2:7. ¿Imataq ‘Diospa janaq pacha huertan’? Kay rimayta, akllasqa cristianosman nikusqanrayku, janaq pacha huerta nispaqa, janaqpachamanta parlachkan, maypichus Jehová kachkan chaymanta. Chiqamantataq chayqa, juk sumaq huertajinapuni. Akllasqa cristianos, chiqa sunqullapuni kaptinkutaq, “kawsay sachʼamanta” mikhunqanku, nisunman, ni jaykʼaq wañunqankuchu (1 Cor. 15:53).
3:7. ¿Maykʼaqtaq Jesús, “Davidpa llaventa” japʼirqa? Chantá, ¿imaynatá chayta apaykacharqa? Jesusqa, 29 watapi bautizakuchkaptin, Davidpa kamachina tiyananpi kamachinanpaq akllasqa karqa. Chaywanpis, mana chaypachachu ‘Davidpa llaventa’ japʼirqa, manaqa, 33 watapi Diospa pañanpi tiyaykuchkaptinraq. Chaypacha, Davidjina kamachiq kananpaq atiyta japʼirqa, chaymantapachataq, Reinopaq llamkʼayman ‘punkuta kicharinanpaq’, chay llaveta apaykachayta qallarirqa. Kay 1919 watapi, Jesús, ‘Davidpa wasimpa llaventa’ ‘allin kamachi yuyayniyuqman’ qurqa, nisunman ‘mayordomotajina tukuy kapuyninta qhawanampaq churarqa’ (Isa. 22:22; Mat. 24:45, 47).
3:12. ¿Mayqintaq Jesuspa ‘musuq sutin’? Chay musuq sutiqa, Jesús musuq llamkʼaykunata japʼisqasnin kanku (Fili. 2:9-11). Jesuslla chay musuq sutinta sumaqta riqsispapis, janaqpachaman chiqa sunqu hermanosnin kawsariqkunaman qillqan, pikunawanchus astawan jukchakun (Apo. 19:12). Chantapis, payqa chay llamkʼayninta paykunawan yanapachikun.
Ñuqanchikpaq allin yachachiykuna:
1:3. Dios, Satanaspa saqra pachanta chinkachinanpaq ‘pʼunchay qayllapiña’ kasqanrayku, Apocalipsis libro imatachus ninayasqanta yachanapaq mayta kallpachakunanchik tiyan, chaymanjinataq ruwananchik tiyan.
3:17, 18. Diospaq qhapaq kanapaqqa, Jesusmanta “ninapi chʼuwachasqa qorita” rantikunanchik tiyan, nisunman ‘allin ruwanaspi qhapaq kananchik’ tiyan (1 Tim. 6:17-19). Jesuspa discipulosnin kasqanchikta rikuchinapaqqa, “yuraj pʼachata” churakunanchik tiyan. Chantapis, ‘ñawispaq jampita’ —Torremanta Qhawaq revistapi, wak publicacionespi ima, yuyaychaykunata— churakunanchik tiyan, Diosta yupaychaypi sumaqta purinanchikpaq (Apo. 19:8).
7:13, 14. Kay 24 kuraq runasqa, janaq pachapi 144.000 akllasqaswan ninakun, paykunaqa reyes, sacerdotes ima, kanku. Chay akllasqasqa, Israelpi sacerdoteswan kikinchakun, paykunataqa David 24 qutuspi tʼaqarqa. Chaymanta, juk kuraq runataq, Juanman pikunachus chay may chhika runas kasqankuta sutʼinchan. Chaytaq rikuchiwanchik, akllasqa cristianos, 1935 wata ñawpaqta janaq pachaman kawsariyta qallarisqankuta. ¿Imaraykutaq chayta ninchik? Imaraykuchus, chay watapiqa, kay Jallpʼapi kaq akllasqa cristianosman, pikunachus chay ‘may chhika runas’ kasqankuta sutʼinchakurqa (Luc. 22:28-30; Apo. 4:4; 7:9).
QANCHIS KAQ SELLO KICHARIKUPTINQA, QANCHIS CORNETAS WAQAYTA QALLARINKU
Cordero, 7 kaq sellota kichariptin, 7 ángeles cornetata japʼinku. Paykunamanta, suqtaqa, cornetasninkuta waqarichinku, runasmanta ‘kimsa tʼaqasqamanta juknin kaq tʼaqaman’ juchachay willayta sutʼinchanankupaq, nisunman cristiano nichikuqkunaman (Apo. 8:1, 2, 7-12; 9:15, 18). Chaytataq, Juan phichqa kaq musquypijina rikun. Qhipan kaqta rikusqanpitaq, paypis chay musquypijina rikukun, chay juchʼuy kʼuyuna librituta mikhuspa, templota medispa ima. Qanchis kaq corneta waqarisqantawan, sinchi parlaykuna uyarikun, ninkutaq: “Kay pachapi reinosqa Señorninchejpataña kanku, Cristompatawan”, nispa (Apo. 10:10; 11:1, 15).
Apocalipsis 11:15, 17 qillqakusqanqa, qanchis kaq musquypijina rikukusqanta willawanchik. Maypichus, janaq pachapi juk señal rikukun: juk warmi, qhari wawata paqarichikun. Chantá, Kuraq Supay janaq pachamanta wikchʼuchikamun, may phiñasqataq, “warmej mirayninmanta chay wajkunawan” maqanakamuq rin (Apo. 12:1, 5, 9, 17).
Bibliamanta tapuykunapaq kutichiykuna:
8:1-5. ¿Imaraykutaq janaq pachapi chʼinlla karqa? ¿Imataq chaymanta kay pachaman jichʼaykakamurqa? Janaq pachapi “chʼinlla karqa”, kay pachapi “Diospa tukuy ajllakusqasnimpa mañakusqanku” uyarikunanpaq. Kaytaq, ñawpa kaq guerra mundial tukukuyninpi karqa. Akllasqa cristianosqa, judío kaqkunap tiemponku tukukuyninpi, janaq pachaman ripuyta yuyarqanku, chaywanpis, mana jinachu karqa; chantapis kay jatun maqanakuy tiempopiqa, may jatuchaq chʼampaykunawan tinkurqanku. Chayrayku, Diosmanta mañakuchkarqanku, imatachus ruwanankuta yachayta munaspa. Chay mañakuyninkuman kutichimuspataq, juk ángel ninata Jallpʼaman jichʼaykamurqa, chaytaq chay cristianospi sunqu kʼajayninkuta lawrarichirqa. Paykunaqa, pisi kaspapis pachantinpi Diospa Reinonmanta willayta qallarirqanku, chaytaq, cristiano nichikuqkunapi ninatapis japʼiykuchinkumanjina karqa. Diospa Palabranmanta chiqa willaykuna, may kallpawan willakurqa, chaytaq, llulla religionespa juchanta sutʼincharqa, imaynatachus Jallpʼa ikhakuypi, altosniyuq wasis kuyurinku ajinata.
8:6-12; 9:1, 13; 11:15. ¿Maykʼaqtaq qanchis ángeles cornetasta waqarichinankupaq wakichikurqanku? ¿Imaynatá, maykʼaqtaq chay cornetas waqarisqanku uyarikurqa? Chay qanchis cornetas waqarinankupaq wakichikusqan tiempopiqa, akllasqa cristianosman kamachiykunata qukurqa. Chayrayku, akllasqa cristianosqa, 1919–1922 wataspi, tukuyniqpi willakunanpaq wakichirqanku, chantapis, publicaciones ruwakunanpaq wasista, ruwarqanku (Apo. 12:13, 14). Cornetasta waqachikusqanqa, Diospa phiñakuyninta Satanaspa saqra pachanman willakusqanwan ninayan, chaytataq Diospa llaqtan, angelespa yanapayninwan ruwarqanku. Chay willaytaq, 1922 watapi Cedar Point (Ohio) nisqapi, jatun tantakuypi qallarirqa, chantapis chay willayqa, jatun ñakʼariykama ruwakunqa.
8:13; 9:12; 11:14. ¿Imaraykutaq qhipa kimsa cornetata waqachikuptin ‘ay aykuna’ kananta nikun? Ñawpa tawa cornetas waqachikusqanqa, cristiano nichikuqkuna espiritualmente wañunankuta sutʼinchan, chaymanta kimsa qhipa kaq cornetastaq, ‘ay aykuna’, chayri llakiykunaqa, kimsa ruwaykunata sutʼinchan. Phichqa kaq corneta waqasqanqa, kay 1919 watapi Diospa llaqtan manaña willachkarqachu chaymanta, ‘wañuymantajina’ kacharichisqa karqanku, chaytaq, cristiano nichikuqkunapaq juk unquyjina karqa (Apo. 9:1, NM). Suqta kaq cornetata waqachikuptintaq, caballospi lluqʼasqa kaqkuna maqanakuman rinku, mayqinchus 1922 watapi pachantinpi Diosmanta willay qallirikusqanwan kikinchakun. Qanchis kaq corneta waqaptintaq, Waranqa Watas Kamachiy qallarin.
Ñuqanchikpaq allin yachachiykuna:
9:10, 19. ‘Allin kamachi’, Bibliamanta yachachiykunata publicacionespi urqhusqanqa, nanachinanpaqjina willaykuna kanku (Mat. 24:45). Chay willaykunataq, langostaspa chupasnin “alacrampa chupasnin jina wachʼinasniyoj” kaqkunaman, caballospa “chupasninku katariq umasninman” ima, kikinchakun. ¿Imarayku? Imaraykuchus publicacionesqa, Jehová “Diosninchejpa vengakunan pʼunchay” chamunanmanta parlan (Isa. 61:2). Chayrayku, publicacionesta mana manchachikuspa, kʼajaywan ima, runaman jaywamuna.
9:20, 21. Apocalipsispi “chay waj runas” nispaqa, mana cristianos nichikuqkuna suyusmanta parlachkan. Chay suyuspi, achkha runas willayninchikta kasukuptinkupis, mana suyanchikchu tukuyninku cristianoman tukunankuta. Chaywanpis, kallpawan willachkallanchikpuni.
12:15, 16. “Kay pachatajri” —nisunman Satanaspa pachanmanta kamachiqkuna— religiones kanankuta saqillanku. Kay 1940 watamantapachaqa, kamachiqkuna ‘mayujina chay qhatiykachayta chʼunqarqanku, mayqintachus sierpe siminmanta phullchichimurqa’. Rikunchikjina Jehovaqa, kamachiqkunata apaykachanman munayninta ruwananpaq. Chayrayku, Proverbios 21:1 nisqanqa, chiqapuni: “Reypa sonqon Tata Diospa makimpeqa purej yaku jina, imaraykuchus Tata Diosqa maynintachus munasqanman jina pusan”. Chaytaq, iñiyninchikta kallpachan.