Jesús yachachisqanmanjina Diosmanta mañakuy

“Chay imasta Jesús parlayta tukusqanmanta, runasqa yachachiyninmanta mayta tʼukorqanku.” (MAT. 7:28.)

1, 2. ¿Imaraykutaq Jesuspa yachachisqan runasta tʼukuchirqa?

TUKUYNINCHIK Diospa kʼata Churin Jesús yachachisqanmanjina kawsakunanchik tiyan. Payjinaqa, ni pi yachachirqachu. Chayrayku mana tʼukunapaqchu Jesús yachachiyninwan Urqupi runasta tʼukuchkaqta saqisqanqa (Mateo 7:28, 29, ñawiriy).

² Diospa Churinqa mana escribas nisqa jinachu yachachiq, imaraykuchus paykunaqa, runap yachachisqallanta parlaq kanku; Jesustaq “atiyniyoj jinapuni yachachi[rqa]”, yachachisqan Diosmanta kasqanrayku (Juan 12:50). Urqupi Yachachisqanta ukhunchanallapuni, qhawarinataq imaynamantachus Diosmanta allinta mañakunanchikpaq yanapanawanchikta.

Mana jaykʼaq puraq uyasjinaqa mañakunachu

3. Jesús, Mateo 6:5 pʼitipi nisqanta pisillapi sutʼinchay.

³ Mañakuyqa, chiqa Diosta yupaychaypi may sumaqpaq qhawasqa, chayrayku Diosmanta mañakunallanchikpuni tiyan. Kunanqa, qhawarina imatachus Jesús Urqupi Yachachichkaptin, mañakuymanta yachachisqanta. Pay nirqa: “Diosmanta mañakuspaqa, ama puraj uyas jina kaychejchu. Paykunaqa sayaykukuspa, Diosmanta mañakunku sinagogaspi, plaza esquinaspi ima, runaswan rikuchikunankupaj. Cheqatapuni niykichej: Ñapis paykunaqa tʼinkayojña kanku”, nispa (Mat. 6:5).

4-6. a) ¿Imaraykutaq fariseos ‘sayaykukuspa, Diosmanta mañakuq kanku sinagogaspi, plaza esquinaspi ima’? b) ¿Ima ‘tʼinkayuqñataq’ puraq uya fariseos karqanku?

⁴ Jesuspa discipulosninqa, mana fariseosjinachu mañakunanku karqa. Imaraykuchus puraq uya fariseosqa, wakkunamanta astawan chiqan runas kasqankuta yuyakuq kanku, runap rikunallankutataq khuyakuyninkuta rikuchiq kanku (Mat. 23:13-32). “Paykunaqa sayaykukuspa, Diosmanta maña[kuq kanku] sinagogaspi, plaza esquinaspi ima, runaswan rikuchikunankupaj.” Ñawpa siglomanta Diosta yupaychaq judiosqa, templopi Diosman jaywanasta qʼulachikuchkaptin, juk qutupi mañakuq kanku (ichá 9 hora paqarinta, 3 hora tardenta). Chantapis Jerusalenmanta achkha judiosqa, templopi mañakunankupaq tantakuq kanku, wak lugarespitaq judiosqa sapa pʼunchay iskay kutita sinagogasninkupi sayaykukuspa mañakuq kanku (Lucas 18:11, 13, kikinchay).

⁵ Chaywanpis wakin judiosqa, chay horaspaq templop chayri juk sinagogap qayllanpi mana tarikuspaqa, maypichus chay horaspi kachkaq kanku chaypi mañakuq kanku. Chaywanpis puraq uya runasqa, chay horastapuni  “plaza esquinaspi” kanankupaq, allinta yuyaychakuq kanku, ajinamanta chayninta puriq runaswan mañakuchkasqankuta rikuchikunankupaq. Astawanpis ‘unayta Diosmanta mañakuqman tukuq’ kanku, wakkuna tʼukuspa qhawanankupaq (Luc. 20:47). Cristianosqa, mana paykunajinachu ruwananchik tiyan.

⁶ Jesusqa, chay puraq uya fariseos ñapis “tʼinkayujña” kasqankuta nirqa. Paykunaqa, runaswan sumaqpaq qhawachikuyta munarqanku, chayllataq tʼinkanku karqa, imaraykuchus Jehovaqa mañakuyninkuta mana uyariqchu. Cristop discipulosnin mañakusqankutataqri uyariq, kaytataq Jesús nisqanpi rikusunchik.

7. Jesús, “pakaypi Tataykimanta mañakuy” nispa, ¿imatá niyta munachkarqa?

⁷ “Qanri Diosmanta mañakunaykipajqa, cuartoykiman yaykuy; punkuykita wisqʼaykamuspataj, pakaypi Tataykimanta mañakuy. Pakaypi mañakusqaykita rikusoj Tataykitaj tʼinkaykita qosonqa.” (Mat. 6:6.) Kay pʼitipiqa, Jesús mana niyta munachkarqachu achkha runas chawpinpi mañakuy mana allinchu kasqanta. Manaqa, niyta munachkarqa, wakkuna qhawanawanchikpaq, chayri may sumaqpaq qhawachikunallapaq mañakuy mana allinchu kasqanta. Kaymantaqa tantakuyninchikpi hermanosninchikpaq mañaripuchkaspa, yuyarikunanchikpuni tiyan. Chantapis qhipan pʼitipi Jesuspa kʼamirisqanta kasukunallanchiktaq tiyan.

8. Mateo 6:7 pʼiti nisqanmanjina, mañakuchkaspa, ¿imatá mana ruwananchikchu tiyan?

⁸ “Diosmanta mañakuspaqa, ama kutipakuspa ashkhata parlaychejchu Diosta mana rejsejkuna jinaqa. Paykunaqa yuyanku uyarichikunankuta ashkhata parlasqankurayku.” (Mat. 6:7.) Kay pʼitipi Jesusqa, Diosmanta kikillantapuni mañakuy mana allinchu kasqanmanta parlachkarqa. Chaywanpis payqa, mana niyta munachkarqachu ni jaykʼaq sunqumantapacha kikillantapuni mañakunanchikta, imaraykuchus pay kikin wañunan pʼunchaymanta ñawpa chʼisin, Getsemaní huertapi, kutin kutita kikillantapuni mañakurqa (Mar. 14:32-39).

9, 10. Diosta mana riqsiqkunajina mañakuy, ¿imaraykutaq mana allinchu?

⁹ Mana allinchu kanman “Diosta mana rejsejkuna jina”, nisunman, Jehovata mana yupaychaqkunajina mañakunanchik, imaraykuchus paykunaqa, ima palabrastachus umankupi japʼisqallankuta “kutipakunku”. Ajinallatataq ñawpa tiempopi Baalta yupaychaqkuna ruwaq kanku. Paykunaqa qhasilla, “sutʼiyaymantapacha chawpi pʼunchaykama Baalpa sutinta qhaparerqanku, [...] Baal, uyariwayku”, nispa (1 Rey. 18:26). Kunan pʼunchaypis achkha runas ajinata kutipakuspa unayta mañakunku, ajinamanta Dioswan “uyarichikunankuta” yuyaspa. Chaywanpis Jesús sutʼincharqa ‘kutipakuspa achkha parlaykunawan’ mañakuyta, chantá unayta, mana tukuy sunquwantaq mañakuyta, Dios mana allinpaqchu qhawasqanta. Imatawanchus Jesús nisqanta ñawirinallapuni.

¹⁰ “Ama qankunaqa paykuna jina kaychejchu. Tataykichejqa yachanña imaykichejchus pisisqanta, manaraj paymanta mañakushajtiykichej.” (Mat. 6:8.) Achkha judíos religionta kamachiqkuna, “Diosta mana rejsejkuna jina” unayta mañakuq kanku. Arí, sunqumantapacha Diosmanta mañakuy, payta agradecekuy, jatunchay imaqa, chiqa yupaychaypi may sumaq (Fili. 4:6). Chaywanpis, Diosninchik mana qunqananta yuyaspa, kikillantapuni kutin kutita mañakuyqa, mana allinchu kanman. Yuyarikunachik Jehovaqa, manaraq paymanta mañakuchkaptinchik, “yachanña [imanchikchus] pisisqanta”.

11. Hermanosninchikpaq mañaripuchkaspa, ¿imastá mana ruwananchikchu tiyan?

¹¹ Jesús, mañakuymanta sutʼinchasqanqa, yuyarichiwanchik kikin rimaykunallawanpuni mañakuyta, Jehová mana allinpaqchu qhawasqanta. Chantapis tantakuypi hermanosninchikpaq mañaripuchkaspaqa, mana paykunata tʼukuchinapaqjinachu, nitaq saykʼuchinapaqjinachu unayta mañapunanchik tiyan. Chantapis mañaripuchkaspa, willaykunata willay, chaypi kaqkunata yuyaychay ima, Jesús Urqupi yachachisqanmanjina, mana allinchu.

 Jesús imaynatachus mañakunata yachachiwanchik

12. “Sutiyki jatunchasqa kachun” nispa, ¿imatá mañakuchkanchik?

¹² Jesusqa discipulosninman imastachus mana ruwanankuta niytawan, imaynatachus mañakunankuta yachachirqa (Mateo 6:9-13, ñawiriy). Payqa, padrenuestro mañakuyta, mana yuyayninkupi kikinta japʼinankupaqchu, chantá kutin kutita jinata mañakunankupaqchu yachachirqa. Manaqa, imaynatachus chaymanjina Diosmanta mañakunankuta yachachirqa. Sutʼinchanapaq; qallariyninpi, “janaj pachapi kashaj Tatayku, sutiyki jatunchasqa kachun”, nispa nisqanqa, Dios tukuy imamanta astawan ñawpaqpi kananta rikuchiwanchik (Mat. 6:9). Jehovataqa, “Tatayku” nispa sutichanchik, imaraykuchus payqa, “janaqpachapi kashaj” Ruwawaqninchik (Deu. 32:6; 2 Cró. 6:21; Hech. 17:24, 28). Chantapis “Tatayku” rimayqa, tukuy hermanosninchikpis Diospa qayllanpi kachkasqankuta yuyarichiwanchik. “Sutiyki jatunchasqa kachun” nispataq, Jehovamanta mañakuchkanchik sutinta llimphuchananta, imaraykuchus runasqa, Edén huertapi Diosta wasanchasqankumantapacha Diospa sutinta chʼichichachkanku. Arí, Jehovaqa, kay Jallpʼamanta saqra runasta chinkachispa, sutinta llimphuchanqa (Eze. 36:23).

13. a) “Reinoyki jamuchun” nispa mañakusqanchik, ¿imaynatataq juntʼakunqa? b) Jallpʼapi Diospa munaynin ruwakuptin, ¿imataq kanqa?

¹³ “Reinoyki jamuchun, munayniykitaj ruwasqa kachun, imaynachus janaj pachapi, ajinallatataj kay pachapipis.” (Mat. 6:10.) ¿Imataq chay Reinota mañakusqanchik? Chay Reinoqa Jesús janaqpachamanta Waranqa watas kamachiynin. Chay Reinopitaq Jesús kamachichkan, akllasqa cristianostaq kawsarimuytawan janaqpachamanta Jesuswan kamachimunqanku (Dan. 7:13, 14, 18; Isa. 9:6, 7). Chantapis, Diospa Reinon ‘jamunanta’ mañakuspaqa, Diosninchik kay Jallpʼapi Paypa kamachiyninman churanakuqkunata, chinkachinanta mañakuchkanchik. Pisi tiempomantawan chay juntʼakunqa, Jallpʼanchiktaq juk kʼacha paraisoman tukunqa, maypichus chiqan kay, sunqu tiyasqa kay, allin kawsay ima kanqa (Sal. 72:1-15; Dan. 2:44; 2 Ped. 3:13). Jehovap munayninqa, janaqpachapi ruwakuchkanña. Chayrayku kunanqa Diosmanta mañakuchkanchik munaynin Jallpʼapi ruwakunanta. Chaypaqtaq payqa, unay tiempopijina, enemigosninta chinkachinqa (Salmo 83:1, 2, 13-18, ñawiriy).

14. ¿Imaraykutaq allin ‘sapa pʼunchaypaq tʼantanchikta’ mañakuy?

¹⁴ “Sapa pʼunchay tʼantaykuta kunan qowayku.” (Mat. 6:11; Luc. 11:3.) Kayta mañakuspa, Dios “sapa pʼunchaypaq” mikhunata qunawanchikta mañakuchkanchik. Chantapis pay sapa pʼunchaypaq mikhunata qunawanchikpi atienekusqanchikrayku, mana astawan mañakunchikchu. Kay mañakuyqa, Jehová israelitasta  chʼin pampapi “mashkhatachus uj pʼunchay mikhunanku, chaypaj jinalla” uqharikunankupaq kamachisqanta yuyarichiwanchik (Éxo. 16:4).

15. Jesús Mateo 6:12 pʼitipi nisqanmanjina, ¿imatá ruwananchik tiyan?

¹⁵ Kay qhipan pʼitipi Jesuspa nisqanqa, imatachus ñuqanchik ruwananchikmanta yuyarichiwanchik. Pay nillarqataq: “Juchasniykuta pampachapuwayku, imaynatachus noqaykupis contraykupi juchallikojkunata perdonapuyku, ajinata”, nispa (Mat. 6:12). Ñuqanchik contranchikpi juchallikuqkunata ‘perdonaspaqa’, Jehová perdonanawanchikta suyakusunman (Mateo 6:14, 15, ñawiriy). Chayrayku perdonananchikpuni tiyan (Efe. 4:32).

16. “Amataj tentacionman apaycuwaycuchu”, chantá “sajramanta librawaycu” nispa, ¿imata Diosmanta mañakuchkanchik?

¹⁶ “Amataj tentacionman apaycuwaycuchu, antes sajramanta librawaycu.” (Mat. 6:13, Mosoj Testamentoj.) ¿Imatá kay pʼiti ninayan? Yachanchikjina Jehovaqa, ni pita juchaman urmananpaq tanqanchu (Santiago 1:13, ñawiriy). Chayrayku Pichus ‘tentaqqa’, “Kuraj Supay”, Satanás (Mat. 4:3, Mosoj Testamentoj). Wakin kuti Biblia rikuchin Dios imallatapis ruwachkanmanjina, chaywanpis payqa mana ruwanchu manaqa saqillan (Rut 1:20, 21; Ecl. 11:5). Chayrayku, Diosman ‘ama tentacionman apaykuwaykuchu’ nispaqa, juchaman urmanapaqjinaña kachkaspa, yanapanawanchikta mañakuchkanchik. Tukukuyninpi, “sajramanta librawaycu” nispataq, Satanás mana atipanawanchikpaq Diosmanta yanapata mañakuchkanchik. Mana iskaychakuspataq suyasunman, ‘mana sayay atina juchaman tanqasqa kachkaptinchik’, Dios yanapanawanchikta (1 Corintios 10:13, ñawiriy).

Mañakullaychikpuni, maskʼallaychikpuni, punkuta takallaychikpuni

17, 18. “Mañacullaychejpuni”, “maskʼa[llay]chejpuni”, ‘punkuta takallaychikpuni’ ima, nispa, ¿imatataq Jesús niyta munachkarqa?

¹⁷ Apóstol Pabloqa, hermanosninta nirqa: “Mana saykʼuspa Diosmanta mañakuychejpuni”, nispa (Rom. 12:12). Jesuspis kikillantataq kamachirqa, kayta nispa: “Diosmanta mañacullaychejpuni, payka kosonkachejtaj. Mascʼaychejpuni, Dioska tarichisonkachejtaj. Wajyallaychejpuni, Diostaj puncuta kamcunaman quicharisonqachej. Chekamanta mana sakespa mañakojca japʼenkapuni; mascʼajtaj tarenkapuni. Mana sakespa wajyajmanpis puncoka quichariconkapuni” (Mat. 7:7, 8 Dios Parlapawanchej). Diospa munayninmanjina ‘mañakunallanchikpuniqa’ may allin. Jesús parlasqanmanjina, apóstol Juan qillqarqa: “Diospi tukuy sonqo atienekunchej. Chayrayku munayninman jinachus imallatapis mañakunchej chayqa, yachanchej pay uyarinawanchejta”, nispa (1 Juan 5:14).

¹⁸ Jesusqa, ‘mañakullaychikpuni’, ‘maskʼallaychikpuni’ ima, nispa, mana saykʼuspa Diosmanta mañakunanchikta nichkarqa. Chantapis, ‘waqyanallanchikpuni tiyan’ nisunman ‘punkuta takanallanchikpuni’ tiyan, jinamanta Diospa Reinonman yaykunanchikpaq, bendicionesnintataq japʼinanchikpaq. Chaywanpis, Dios, ¿uyariwasunpunichu mañakuptinchik? Arí, Diosman chiqa sunqu kasunchik chayqa, uyariwasunchik, imaraykuchus Jesucristo nirqa: “Mana sakespa mañakojca japʼenkapuni; mascʼajtaj tarenkapuni. Mana sakespa wajyajmanpis puncoka quichariconkapuni”, nispa. Chantapis Jehovap achkha kamachisninpi rikunchik, Pay ‘mañakusqankuta uyarisqanta’ (Sal. 65:2).

19, 20. Mateo 7:9-11, nisqanmanjina, ¿imaynamantá Jehová may kʼacha tata?

 ¹⁹ Jesusqa, Diosta juk kʼacha tatawan kikincharqa, wawasninman tukuy imata quqwan. Jesús parlachkaqta uyarichkasqaykipi tʼukuriy, pay nirqa: “Pi runataj qankunamanta kanman wawan tʼantata mañakojtin, rumita qojri? Challwata mañakojtinpis, kataritachu qonman? Sichus qankuna sajra runas kaspa, allin imasta wawasniykichejman qoyta yachankichej chayqa, imaraykutaj janaj pachapi kashaj Tataykichej aswan allin imastaraj mana qonmanchu paymanta mañakojkunaman?” (Mat. 7:9-11).

²⁰ Tatasqa, “saqra runas” kaspapis, nisunman juchasapa runas kaspapis wawasninkutaqa munakunkupuni. Juk kʼacha tataqa, wawanta mana chʼawkiyanmanchu; astawanpis, “allin imasta” qunman. Janaqpachapi munakuyniyuq Tatanchikpis, “allin imasta” quwanchik, espíritu santontajina (Luc. 11:13). Chantapis chay espiriturayku, ‘tukuy ima allin kaqta, kʼacha kaqta’ ima Quqta, yupaychayta atinchik (Sant. 1:17).

Jesuspa yachachisqanmanta yachakunallapuni

21, 22. a) ¿Imaraykutaq Jesús Urqupi Yachachisqan, ni piqpa yachachisqanwanpis kikinchakunmanchu? b) ¿Imayna Jesuspa yachachiykunasnin rikchʼasunki?

²¹ Jesús Urqupi Yachachisqanqa, ni jaykʼaq piqpa yachachisqanwanpis kikinchakunmanchu, imaraykuchus japʼiqay mana atina Diospa yachachiyninta, tʼukunapaqjina sutʼita yachachirqa. Kay kimsa yachaqanaspi yachakusqanchikmanjina kawsakuspaqa, achkha allin imasta japʼisunchik, imaraykuchus Jesuspa yachachisqanqa, may sumaq suyakuyta quwanchik, kusisqa kawsakunanchikpaqtaq yanapawanchik.

²² Kay yachaqanaspiqa, Urqupi Jesuspa may sumaq yachachiykunasninmanta wakillanta ukhuncharinchik. ¡Chayraykuchá Jesusta uyariq runasqa, “yachachiyninmanta mayta tʼukorqanku”! (Mat. 7:28.) Ñuqanchikpis, yuyayninchikta, sunqunchikta ima, Sumaq Yachachiq Jesuspa yachachiyninwan juntʼachisun chayqa, paykunajina yuyasunchik.

¿Imatá kutichiwaq?

• Puraq uya runas imaynatachus mañakusqankumanta, ¿imatá Jesús nirqa?

• Mañakuchkaspa umanchikpi japʼisqanchik rimaykunallata kutipakuy, ¿imaraykutaq mana allinchu?

• Padrenuestro nisqapi, ¿imastá mañakunchik?

• “Mañacullaychejpuni”, “maskʼa[llay]chejpuni”, ‘punkuta takallaychikpuni’ nispa, ¿imatataq Jesús niyta munachkarqa?

[Tapuykuna]

[15 paginapi dibujo/foto]

Jesusqa, runaswan rikuchikunallankupaq mañakuqkunata juchacharqa

[17 paginapi dibujo/foto]

¿Yachankichu imaraykuchus Diosmanta sapa pʼunchaypaq tʼantanchikta mañakuy allin kasqanta?