Jesuspi ‘pakasqa’ valorniyuq imasta maskʼana

“Paypeqa pakasqa kashan Diospa may jatun yachaynin, yuyaynintaj.” (COL. 2:3.)

1, 2. a) ¿Imatataq kay 1922 watapi tarirqanku, maypitaq chay tarisqanku kunan kachkan? b) ¿Imata maskʼananchiktataq Diospa Palabran niwanchik?

PILLAPIS may maskʼasqa valorniyuq imasta tarispaqa, tukuy yachanankuta munan. Ajina karqa, kay 1922 watapi, faraón Tutankhamonpa tumbanta tariptinku. Britaniamanta arqueólogo Howard Carter, chay tumbata watasta maskʼarqa, mana imanasqata, chay ukhupi yaqha phichqa waranqa may valorniyuq imitastawan tarirqa.

² Chay may valorniyuq imitasqa, museospi chayri qhapaq runaspa wasinkupi kachkan. Ñawpa tiempomanta runaspa kawsayninmanta yachananchikpaq yanapawaptinchikpis, chayri kʼachitus kaptinkupis, kawsayninchikpi mana yanapawasunmanchu. Chaywanpis Diospa Palabranqa, kawsayninchikpi yanapanawanchikpaq, may valorniyuq imasta maskʼananchikta niwanchik. Chay nisqantaq tukuy runaspaq, chantapis qurimanta, phatamanta nisqaqa, astawan yanapawasunchik (Proverbios 2:1-6, ñawiriy).

3. Diospa Palabranpi may valorniyuq imasta maskʼay, ¿imaynatá yanapawanchik?

³ Diospa Palabranqa, Jehová “Diosta manchachikoyta” quritajina maskʼanata niwanchik, imaraykuchus chayqa, kay ñakʼariy pʼunchaykunapi mayta yanapawanchik (Sal. 19:9). Chantapis, “imaynatachus Diosta rejsina kasqanta” yachananchikta niwanchik, chayta ruwaptinchiktaq, Diospa amigosnin kayta atisunman. Chantá, Diosmanta jamuq yachayta, sumaq yuyayta ima, maskʼayqa, chʼampaykunasninchikta atipanapaq yanapawanchik (Pro. 9:10, 11). ¿Imaynatá chay valorniyuq imasta tarisunman?

¿Imaynatá Diosmanta may valorniyuq yachayta tarisunman?

4. ¿Imaynatá Diosmanta jamuq may valorniyuq yachayta tarisunman?

⁴ Ñawpa tiempo runaspa imasninkuta maskʼaqkuna (arqueólogos), tukuy imamanta astawan yachayta munaqkuna (exploradores) ima, may valorniyuq imasta, mana tariyta atillankuchu, chaywanpis ñuqanchikqa, Diosmanta jamuq may valorniyuq yachayta, maypichus maskʼananchikta yachanchik. Bibliaqa, juk mapajina maypichus Diosmanta chay may valorniyuq imas tarikusqanta willawanchik. Apóstol Pablo qillqarqa: “Paypeqa [Cristopi] pakasqa kashan Diospa may jatun yachaynin, yuyaynintaj” (Col. 2:3). Ichapis kayta ñawirispa tapukunchik: “¿Imaraykutaq chay may valorniyuq imasta maskʼananchik tiyan? ¿Imaraykutaq Cristopi ‘pakasqa’ kasqankuta nikun? ¿Imaynatá chaykunata tarisunman?”, nispa. Kutichiykunata tarinanchikpaqqa, Pablop nisqanta sumaqta ukhuncharina.

5. Pablo, ¿imamanta parlachkaspataq Diosmanta may valorniyuq yachaymanta parlarqa?

⁵ Pablo, niraq chay qillqasqata nichkaspa, Colosasmanta hermanosman ‘sunqusninku kallpachasqa kananpaq, munakuypi jukchasqas kanankupaq’ ima, paykunamanta mayta llakikusqanta nirqa (Colosenses 2:1, 2, ñawiriy). ¿Imaraykutaq Pablo llakisqa kachkarqa? Ichapis, qutuchakuy ukhupi hermanosta pantachinanpaqjina chʼampaykuna rikhurichkasqanrayku, imaraykuchus wakin hermanosqa, griegospa qhasi mana kaq yachachiyninkumanta chayri Moisesniqta ley qukusqanta juntʼana kasqanta yachachichkarqanku.  Chayrayku, jinata chay cristianosman nirqa: “Allinta qhawakuychej: Pajtataj pipis pantachisunkichejman llulla yachachiykunawan, qhasi manakaj parlaykunawan ima. Yachachiyninkoqa mana Cristomantachu jamun, manachayqa ñawpa runaspa yachachiynillankumanta, kay pachapi atiyniyoj kamachejkuna sajra espiritusmantapis”, nispa (Col. 2:8).

6. ¿Imaraykutaq Pablop yuyaychayninta sumaqta entiendenanchik tiyan?

⁶ Kay tiempopipis, Satanaswan, saqra pachanwan ima, mana atipachikunanchikchu tiyan. Imaraykuchus kay pachapiqa, sapa runa yuyasqanmanjinalla imachus allin kasqanta ruwananta yachachinku chayrí, kawsay qhasillamanta rikhurin nispa yachachinku. Achkha runastaq, chay yachachiykunamanjina kawsanku, yuyanku, imatachus ruwayta munasqankuta ima, akllanku. Chantapis, runaspa achkha fiestasninkuqa, llulla religionpi qallarirqa. Telepi, revistaspi chayri wak imaspi rikukusqanqa, runaspa millay munayninkuta rikchʼarichiyta munan, kay Internet nisqataq, machu runasta, waynasta, sipaskunata ima, may saqra ruwayman tanqachkan. Sapa pʼunchay chaykunata qhawasun chayqa, Diospa yuyaychayninta pisipaq qhawachiwasun. Jinata ruwaptinchiktaq, manaña chiqa kaq kawsaymanta chʼipakuchkasunmanchu (1 Timoteo 6:17-19, ñawiriy). Chayrayku, Satanaspa tuqllasninpi mana urmayta munaptinchikqa, Pablo colosensesman yuyaychasqanta, sumaqta entiendenanchik tiyan, allinpaqtaq qhawananchik tiyan.

7. Pablo nisqanmanjina, ¿imastaq Colosasmanta cristianosta yanapanman karqa?

⁷ Kunanqa, Pablo Colosasmanta cristianosman nisqanta ukhuncharina. Paykunamanta llakikusqanta niytawanqa, imachus munakuypi jukchasqa kanankupaq yanapananmanta, sunquchananmanta ima, parlarqa. Ñawpaqtaqa, “tukuy yachayta japʼeqaspa” kanankuta nirqa. Chaywanqa, Diosmanta Qillqasqapi tarikuq yachachiykunata sumaqta entiendespa, iñiyninkuta sumaqta saphichanankuta nichkarqa (Heb. 11:1). Chaymantataq, “Diospa pakasqa yachayninta” allinta riqsinankuta nirqa. Paykunaqa, Bibliap nisqanmanta mana wakillantachu riqsinanku karqa, manaqa Diospa ukhu yachachiynintapis (Heb. 5:13, 14). Kay yuyaychayqa, ñuqanchikpaqpis, ¡may sumaqllataq! ¿Imaynatá chay chiqa yachachiykunata allinta riqsisunman? Chaypaqqa, Pablop nisqanta ñawirina: “Paypeqa [Jesucristopi] pakasqa kashan Diospa may jatun yachaynin, yuyaynintaj”.

Diospa jatun yachaynin, yuyaynin ima, Cristopi pakasqa kachkan

8. Diospa may jatun yachaynin, yuyaynin ima, Cristopi “pakasqa” kasqan, ¿imatá ninayan?

⁸ Diospa may jatun yachaynin, yuyaynin ima, Cristopi “pakasqa” kasqanqa, mana ninayanchu chay yachaykuna mana tariyta atinapaqjina kasqanta. Astawanpis, chay yachachiykunata maskʼanapaq kallpachakuspaqa, Jesucristopi tarisunchik. Imaraykuchus Jesuspis, pay kikinmanta jinata nirqa: “Noqa ñan kani, cheqa kajtaj, kawsaytaj; mana pipis Dios Tataman chayayta atinchu, mana noqanejta rispaqa” (Juan 14:6). Chayrayku, Diospa yachayninta tarinapaqqa, Cristop yanapayninta, yuyaychayninta ima, japʼikuna.

9. ¿Imastataq Jesús ruwayta atin?

⁹ Jesusqa, “ñan” kani nirqa, chantá, “cheqa kajtaj, kawsaytaj” kani nispa nillarqataq. Tatanman qayllaykunapaq ñanjina kaptinpis payqa, Bibliap chiqa yachachiyninta entiendenapaq, wiñay kawsayta tarinapaq ima, yanapallawanchiktaq. Arí, Jesuspiqa, Diosmanta may valorniyuq yachachiykuna pakasqa kachkan, Bibliata tukuy sunqu ukhunchaqkunataq, paypa kawsayninmanta yachakuspa, may sumaq yachachiykunata japʼiqayta atinkuman. Kunanqa, chay yachachiykunamanta wakinta ukhunchasunchik, rikusuntaq, imaynatachus kawsananchikpaq, Diosman astawan qayllaykunapaq ima, yanapawasqanchikta.

10. Colosenses 1:19; 2:9, ñawirispa, ¿imatá Jesusmanta yachakusunman?

¹⁰ “Diospa tukuy kaynenqa Cristopi kashan” (Col. 1:19; 2:9). Jesusqa, may chhika watasta Tatanwan janaqpachapi tiyakurqa, chayraykutaq ni pijina Tatanpa munayninta, imaynachus kasqanta ima, riqsirqa. Kay Jallpʼapi kachkaspataq, chay yachakusqanta runaman yachachirqa. Chantapis payqa, Tatanpa kʼacha kaykunasninta tukuy ruwasqanpi rikuchirqa. Chayrayku jinata niyta atirqa: “Noqata rikuwajqa Tataytapis rikun”, nispa (Juan 14:9). Diospa tukuy yachayninqa, Cristopi pakasqa kachkan. Chayrayku, Jesusta riqsiptinchikqa, Jehová Diostapis riqsiyta atisunman.

11. ¿Imaynatá Jesús, Bibliap profeciasninta entiendenapaq yanapawanchik?

¹¹ “Jesusmanta testigo jina willayqa profetaspa sutʼinchasqanku jina willay.” (Apo. 19:10.) Kay rimaykunaqa, Bibliamanta yaqha tukuy profecías, Jesuspi juntʼakusqanta niyta munan. Chayrayku chay profeciasta —Génesis 3:15, tarikuq ñawpa profeciamantapacha Apocalipsispi musquypijina rikukusqankama— entiendenapaqqa, Jesús, Diospa Reinonmanta Rey kasqanpi tʼukurinanchik tiyan. Wakin runasqa, Jesusta mana Mesiastajinachu qhawasqankurayku, Hebreo Qillqakunapi tarikuq profeciasta mana entiendeyta atinkuchu. Chayraykullataq, Hebreo Qillqakunata mana Diospa yuyaychasqantajina qhawaqkunaqa, Jesusta juk sumaq runatajinalla qhawanku. Diospa llaqtantaqrí, Diospa qusqan Churita allinpaq qhawasqankurayku, mayqin profeciaschus juntʼakunan kasqanta entiendeyta atin (2 Cor. 1:20).

12, 13. a) ¿Imaraykutaq Jesús ‘kay pachap kʼanchaynin’ kasqanta nisunman? b) Llulla religionpa laqhayayninmanta kacharichisqas kasqankurayku, ¿imatá cristianos ruwananku tiyan?

¹² “Noqa kay pachapaj kʼanchay kani.” (Juan 8:12; 9:5, ñawiriy.) Jesús niraq Jallpʼapi paqarikuchkaptin, profeta Isaiasqa, jinata qillqarqa: “Laqhapi purej runasqa rikunku jatun kʼanchayta, wañuypa laqhayaynimpi tiyakoj runasmantaj kʼanchaykamun”, nispa (Isa. 9:2). Apóstol Mateo nisqanmanjinataq, Jesús willayta qallariptin chay profecía juntʼakuyta qallarirqa. Jesusqa, jinata willaq: “Diosman kutirikuychej, imaraykuchus janaj pacha reinoqa  qayllaykamunña”, nispa (Mat. 4:16, 17). Arí, Jesusqa, runasta pantasqa religionpi laqhapijina kasqankumanta, willayninwan kacharichirqa. Pay nirqa: “Noqa kʼanchay kani. Kay pachaman jamorqani noqapi tukuy creejkuna ama laqhallapipuni kanankupaj”, nispa (Juan 1:3-5; 12:46).

¹³ Chaymanta unayman apóstol Pablo, hermanosninman nirqa: “Ñawpajtaqa laqhapi karqankichej; kunantajrí Señorpi kaspa, kʼanchay kankichej. Chayrayku kʼanchaymanta kajkuna jina kawsaychej”, nispa (Efe. 5:8). Cristianosqa, llulla religionpa yachachiyninmanta kacharichisqas karqanku, chayrayku kʼanchaymanta kaqkunajina purinanku karqa. Apóstol Pablop nisqanqa, Jesús Urqupi yachachisqanjinallataq, Jesús nirqa: “Ajinallatataj kʼanchayniykichejqa kʼanchachun runaspa ñawpaqempi, paykuna allin ruwasqasniykichejta rikuspa, janaj pachapi kashaj Tataykichejta jatunchanankupaj”, nispa (Mat. 5:16). ¿Allinpaqchu Reinomanta willamuyta qhawanchik? Runas kawsayninchikta rikuspa, ¿munankumanchu ñuqanchikjina ruwayta?

14, 15. a) Ñawpa tiempopi, ¿imatataq ovejaswan, wak animaleswan ima, ruwaq kanku? b) ¿Imaraykutaq ‘Diospa corderon’ tukuy imamanta aswan valorniyuq?

¹⁴ Jesusqa, “Diospa Corderon” (Juan 1:29, 36). Ñawpa tiempopiqa, Diosman qayllaykunankupaq, perdonta mañakunankupaq ima, ovejasta qʼulachiq kanku. Sutʼincharinapaq, Jehovaqa, kamachin Abraham, churinta paypaq qʼulachinayachkaptin, amaña wawanta imanananta nirqa, Isaacpa cuentanmanta qʼulachinanpaqtaq, juk carnerota qurqa (Gén. 22:12, 13). Israelitasqa, niraq Egiptomanta lluqsimuchkaptinku, sapa familia juk ovejata wañuchirqanku “Tata Diospa Pascuanta” ruwanankupaq (Éxo. 12:1-13). Aswan qhipamantaq, Israelman Moisesniqta Ley qukusqan nisqanmanjina, ovejasta, cabrasta chayri wak uywasta qʼulachinanku karqa (Éxo. 29:38-42; Lev. 5:6, 7).

¹⁵ Chaywanpis, ni mayqin jaywanapis runaspa juchan wiñaypaq pampachasqa kananpaq yanapayta atirqachu, nitaq wañuymanta salvayta atirqachu (Heb. 10:1-4). Jesustaqrí, ‘Diospa Corderon kaspa runaspa juchanta apaspa picharqa’. Chantapis, Diospa corderonjina Jesuspa ruwasqanqa, tukuy imamantapis aswan valorniyuq. Chayrayku, Dios, Churinniqta rantiwasqanchikta sumaqta ukhunchananchik tiyan, chay ruwasqanpitaq iñiyninchikta churananchik tiyan. Ajinata ruwaptinchikqa, juk jatun tʼinkata japʼisun. ‘Juchʼuy tropa ovejasqa’, Jesuswan khuska janaqpachapi kawsayta japʼinqanku, ‘wak ovejasmanta’ kaqkunataq, Jallpʼapi wiñay kawsayta (Luc. 12:32; Juan 6:40, 47; 10:16).

16, 17. ¿Imaraykutaq ‘iñiyninchik Jesusmanta jamusqanta, payllataq iñiyninchikta juntʼasqa kanankama wiñachisqanta’, nisunman?

¹⁶ “Creesqanchej [Jesusmanta] jamun, pitajchus creesqanchejta wiñachin juntʼasqa kanankama” (Hebreos 12:1, 2, ñawiriy). Pabloqa, Hebreos cartamanta 11 tʼaqanpi, iñiymanta may sumaqta sutʼincharqa. Ñawpaqtaqa, imachus iñiy kasqanta sutʼincharqa, chaymantataq iñiyniyuq runasmanta parlarqa, Noemanta, Abrahammanta, Saramanta, Rahabmanta, wakkunamantawan. Apóstol Pabloqa, chaymanta parlachkaspa, hermanosninman jinata nirqa: “Creesqanchej [Jesusmanta] jamun, pitajchus creesqanchejta wiñachin juntʼasqa kanankama”, nispa. Pablo, ¿imaraykutaq jinata nirqa?

¹⁷ Chay iñiyniyuq runasqa, Diospa nisqanpi  atienekurqanku, chaywanpis, imaynatachus Mesiasniqta, Reinoniqta ima, juntʼakunanta, mana juntʼasqata yacharqankuchu. Chayrayku, iñiyninkuqa, mana juntʼasqachu karqa. Kikillantaq Bibliata qillqaqkunawapis, imaraykuchus ni paykunapis, qillqasqanku imaynatachus juntʼakunanta sumaqta yacharqankuchu (1 Ped. 1:10-12). Arí, iñiyninchikqa Jesusniqllata juntʼasqa kanman. Chayrayku, imaraykuchus ‘iñiyninchik Jesusmanta jamusqanta, imaynatachus iñiyninchikta juntʼasqa kanankama wiñachisqanta ima’, sumaqta entiendenanchik tiyan.

Maskʼanallapuni

18, 19. a) ¿Ima valorniyuq imaspiwantaq Jesuspi pakasqa kachkan? b) ¿Imaraykutaq Cristopi pakasqa valorniyuq imasta maskʼanallanchikpuni tiyan?

¹⁸ Imaynatachus Jesuspa ruwasqan, Diospa munaynin juntʼakunanpaq yanapasqanmanta, wakillanta kunan yachakunchik. Chaywanpis, Jesuspiqa, achkha valorniyuq imasraq pakasqa kachkan, chaykunata tariptinchiktaq, achkha tʼinkasta japʼisunchik. Tʼukurinapaq, apóstol Pedroqa, Jesusta ‘kawsayta quq’, ‘lluqsimuq’ “sutʼiyay chʼaska” ima, kasqanta nirqa (Hech. 3:15; 5:31; 2 Ped. 1:19). Chantapis, Bibliaqa, Jesús “Amén nisqa” kasqanta nillantaq (Apo. 3:14). ¿Yachankichu imaptinchus Jesusta kay sutiswan riqsikusqanta? Jesús nirqajina, maskʼallaypuni, tarinkitaq (Mat. 7:7).

¹⁹ Ni piqpa kawsayninpis, Jesuspa kawsayninjinaqa, wiñay kawsayta tarinanchikpaq yanapayta atiwanchikchu. ‘Paypi pakasqa’ may valorniyuq imastaqa, tukuypis maskʼaspa tariyta atinkuman. Chayrayku, qampis chay may valorniyuq imasta tarinaykita munayku.

¿Yuyarikunkichu?

• ¿Ima valorniyuq imastataq maskʼananchik tiyan?

• Pablo colosensesman yuyaychasqan, ¿imaraykutaq chay hermanospaq, ñuqanchikpaqpis may allin?

• ¿Mayqinkunataq Cristopi “pakasqa” Diosmanta may valorniyuq yachachiykuna kanku? Sutʼinchariy.

[Tapuykuna]

 [5 paginapi dibujos/fotos]

Bibliaqa, juk mapajina Cristopi “pakasqa” may valorniyuq imasta tarinanchikpaq yanapawanchik