“Qankunaqa kawsaqesniy kankichej”

“Qankunaqa kawsaqesniy kankichej, sichus kamachisqasniyta kasunkichej chayqa.” (JUAN 15:14.)

1, 2. a) ¿Imaraykutaq Jesuspa amigosnin, imaymana runas kasqankuta nisunman? b) ¿Imaraykutaq Jesuspa amigon kananchik may allin?

CHAY chʼisiqa, Jesús, Jerusalén llaqtamanta juk wasip altonpi Pascua raymita apostolesninwan ruwachkarqa. Paykunaqa, tukuy imaymana runas karqanku. Pedro, wawqin Andreswanqa, challwiris karqanku. Mateoqa, impuestosta cobraq, chay llamkʼaytaq tiemponkupi mana allinpaqchu qhawasqa karqa. Wakintaq Santiagojina, Juanjina ima, Jesusta wawamanpacha riqsirqanku, wakinkunataq Natanaeljina, manaraq unaytachu riqsirqanku (Juan 1:43-50). Chaywanpis tukuyninku, Jesús, Diospa Churin Mesías, kasqanpi ima, iñirqanku (Juan 6:68, 69). Jesús paykunaman jinata nichkaptin, maytachá kusikurqanku: “Noqaqa kawsaqesniyta jina qhawaykichej, imaraykuchus Tataypa tukuy ima niwasqanta rejsichiykichej” (Juan 15:15).

² Jesuspa nisqanqa, mana chiqa sunqu apostolesllapaqchu karqa, manaqa kay tiemponmanta akllasqa cristianospaqpis, chantá ‘wak ovejasmanta’ kaqkunapaqpis (Juan 10:16). Cristianosqa, imaymana runas kanchik, chaywanpis, Jesuspa amigosnin kayta atillasunmantaq. Chaytaq may allin, imaptinchus Jesuspa amigosninqa, Jehovap amigosnillantaq kanku. Arí, Churinniqllata Diospa amigosnin kasunman (Juan 14:6, 21, ñawiriy). ¿Imaynamantá Jesuspa amigosnin kasunman? ¿Imatá pay amigollanchikpuni kananpaq ruwananchik tiyan? Niraq kay tapuykunaman kutichichkaspaqa, Jesús imayna amigochus kasqanta, discipulosnin munakuyninman imaynatachus kutichisqankuta ima, qhawarisunchik.

Jesusqa may sumaq amigo

3. ¿Pikunataq Jesuspa amigosnin karqanku?

³ Kamachiq Salomón jinata qillqarqa: “Qhapaj runatarí tukuy munakunku”, nispa (Pro. 14:20). Arí, juchasapa runasqa, imata tariyta munaspalla amigosta maskʼakunku. Jesusqa, mana jinachu karqa. Payqa, mana runap qhapaq kaynintachu chayri ima kapusqantachu qhawaq. Juk qhapaq waynata discipulon kananpaq waqyariptinpis, tukuy kapuyninta vendeytawan wakchasman qupunanta nirqa (Mar. 10:17-22; Luc. 18:18, 23). Jesusqa, mana qhapaq chayri, may riqsisqa runaswan purisqanraykuchu riqsisqa karqa, manaqa llampʼu sunqu pisipaq qhawasqa runaspa amigon kasqanrayku (Mat. 11:19).

4. ¿Imayna runastaq Jesuspa amigosnin karqanku?

⁴ Jesuspa amigosninqa, ñuqanchikjina juchasapasllataq karqanku. Juk kutipi Pedroqa, mana Diospa yuyasqanmanjina yuyachkasqanta rikuchirqa (Mat. 16:21-23). Santiagowan Juanwantaq, janaqpacha Reinopi, Jesuspa pañanpi, lluqʼinpi ima, tiyaykukuyta mañakurqanku, chaywanqa paykunallapaq imatapis maskʼasqankuta rikuchirqanku, chaytaq mayta apostolesta phiñachirqa. Sapa kuti, pichus paykunamanta aswan kuraq kasqanmanta chʼaqwaq kanku. Ajina runas kaptinkupis, Jesusqa paykunapaq may pacienciayuq karqa, kʼachamantataq kutin kutita pantasqankuta reparachiq (Mat. 20:20-28).

5, 6. a) ¿Imaraykutaq Jesús yaqha tukuy apostolesninta amigosninpaq qhawallarqapuni? b) ¿Imaraykutaq Jesús, Judas Iscariotewan amigos kasqankuta tukuchirqa?

⁵ ¿Imaraykú Jesús apostolesta amigosninpaq qhawallarqapuni? ¿Ima ruwasqankutapis  qhawasqanraykullachu chayri ima ruwaqtapis saqisqanraykullachu? Mana. Payqa, kʼacha kaykunasninkuta, imachus sunqunkupi kasqanta ima, qhawaq. Sutʼincharinapaq, Jesusqa, wañupunan pʼunchaymanta ñawpaq chʼisin, mayta amigosninmanta necesitarqa, chaywanpis Pedro, Santiago, Juan imaqa, puñurparqanku. Jesusqa, ichá chayta ruwasqankumanta sunqunta nanachikurqa, chaywanpis imachus sunqunkupi kasqanta yacharqa. Chayrayku paykunaman nirqa: “Cheqatapuni espiritoqa wakichisqa kashan kasunapaj, aycha cuerpotajri pisi kallpayoj, nispa” (Mat. 26:41).

⁶ Jina kaptinpis Jesusqa, Judas Iscariotewan amigos kasqankuta tukuchirqa. ¿Imarayku? Imaraykuchus Judasqa, qallariypi allin amigoman rikchʼakuptinpis, sunqun saqra ruwayman apananta saqirqa. Judas, kay pachap amigonman tukuspaqa, Diospa enemigonman tukurqa (Sant. 4:4). Chayrayku Jesusqa, niraq chunka jukniyuq chiqa sunqu apostolesninman amigosnin kasqankuta nichkaptin, Judasta kachapurqa (Juan. 13:21-35).

7, 8. ¿Imaynamantá Jesús amigosninta munakusqanta rikuchirqa?

⁷ Jesusqa, mana chiqa sunqu amigosninpa patasqankutachu qhawaq, astawanqa imatapis allinninkupaqpuni ruwaq. Sutʼincharinapaq, payqa, Tatanmanta discipulosnin juchaman urmanapaq tanqasqa kachkaptinku paykunata yanapananpaq mañakurqa (Juan 17:11, ñawiriy). Chantapis, imatachus necesitasqankuta sumaqta reparaq (Mar. 6:30-32). Astawanpis, imatachus discipulonin yuyasqankuta, munasqankuta ima yachayta munaspa, parlasqankuta allinta uyariq, manataq payllachu parlaq (Mat. 16:13-16; 17:24-26).

⁸ Jesusqa, amigosninrayku kawsayninta qurqa. Payqa, Tatan runasta juchamanta kacharichinanpaq, wañunanpuni kasqanta sumaqta yacharqa (Mat. 26:27, 28; Heb. 9:22, 28). Chaywanpis, mana chayraykullachu kawsayninta qurqa, manaqa runasta munakusqanrayku. Pay nirqa: “Mana pipis aswan sinchʼi munakuyniyoj kanchu, kawsaqesninrayku wañojmanta nisqaqa”, nispa (Juan 15:13.)

¿Imaynatá discípulos Jesuspa munakuyninman kutichirqanku?

9, 10. Jesusta munakuq runas, ¿imaynatá munakuyninman kutichirqanku?

⁹ Jesusqa, runasta munakuq, paykunapaq tiempochakuq, kapuyninwantaq yanapariq. Chayrayku, may chhika runas payman qayllarqanku, kikinta paypaqpis ruwayta munaspa (Luc. 8:1-3). Jesusqa, pay kikinpi rikusqanrayku, ajinata niyta atirqa: “Qoriychej wajkunaman, qankunamampis qorillasonqachejtaj, japʼinkichejtaj wayaqaykichej phullchirishajta, matʼi winasqata, thalaykurisqata. Ima chimpuwanchá midinkichej, chayllawantaj qankunamampis midisonqachej” (Luc. 6:38).

¹⁰ Chaywanpis wakin runasqa, Jesusmanta  imata urqhuyta munaspalla payman qayllaq kanku. Chayjina mana allin runasqa, Jesús parlasqanta mana entiendespa paymanta karunchakapurqanku, imatachus ninayasqanta tapunankumantaqa, Jesusta wasancharqanku. Chaywanpis, apostolesqa payllawanpuni karqanku. Jesusta wasanchanankupaq tanqasqa kaptinkupis, atisqankumanjina ñakʼariyninpitaq, kusiyninpitaq, paywan karqanku (Juan 6:26, 56, 60, 66-68, ñawiriy). Chayrayku Jesusqa, wañupunan pʼunchaymanta ñawpaq chʼisin, ajinata amigosninman nirqa: “Qankunaqa ñakʼarishajtiypis, noqallawampuni karqankichej”, nispa (Luc. 22:28).

11, 12. a) ¿Imaynatá Jesús, discipulosninta pantaptinkupis sunqucharqa? b) ¿Imaynatá discipulosnin Jesuswan amigos kasqankuta jatunpaq qhawasqankuta rikuchirqanku?

¹¹ Chaywanpis apostolesqa, runasta manchachikusqankurayku, Jesusta chay chʼisipacha sapanta saqirparqanku. Jesustaq, watiqmanta perdonarqa. Wañuymanta kawsarimuytawanpis, paykunaman rikhurispa munakuyninta rikuchillarqapuni. Chantapis, juk jatun llamkʼayta paykunaman qurqa. Arí, paykunaqa “tukuy kay pachaj kʼuchusninkama” willaspa, “tukuy laya runasta” discipulosninman tukuchimunanku karqa (Mat. 28:19, 20; Hech. 1:8). ¿Imatá paykuna ruwarqanku?

¹² Discipulosqa, tukuy atisqankumanjina, Reinonmanta willamurqanku. Jehovap espíritu santonpa yanapayninwantaq, pisi tiempollapi Jerusalenta yachachiyninkuwan juntʼaykuchirqanku (Hech. 5:27-29). Paykunaqa, Jesuspa kamachisqanta juntʼanankurayku, wañuytapis mana manchachikurqankuchu. Chayrayku pisi tiemponmanqa, apóstol Pablo jinata niyta atirqa: Reinomanta allin willaykunaqa, “tukuy kay pachapi kajkunaman willakun”, nispa (Col. 1:23). Discipulosqa, chiqamantapuni Jesuswan amigos kasqankuta may jatunpaq qhawarqanku.

13. ¿Imaynatá ñawpa tiempomanta cristianos, Jesuspa yachachisqanta japʼikusqankuta rikuchirqanku?

¹³ Astawan qhipaman cristianosman tukuq runaspis, Jesuspa yachachisqanta japʼikullarqankutaq. Paykunamanta achkhas, kawsayninkuta mayta tikrachirqanku. Wakinkunaqa, ñawpaqta qharipura jinanakusqankuta, qhinchachakusqankuta, machaqkuna kasqankuta, suwas kasqankuta ima, saqipurqanku (1 Cor. 6:9-11). Wakinkunataq, tukuy laya runasta munakuyta yachakurqanku (Hech. 10:25-28). Chay runasqa, Jesuspa kamachisqanta kasukurqanku, saqra ruwayninkuta saqispataq kʼacha kaykunawan pʼachawanjina pʼachallikurqanku (Efe. 4:20-24). “Cristoj yuyaynin” paykunapi kananta saqirqanku, nisunman Jesusjina yuyanankupaq, ruwanankupaq ima, kallpachakurqanku (1 Cor. 2:16).

Jesuspa amigon kayta maskʼana

14. Jesús, ¿imatataq ‘kay pachap tukukuynin’ qayllamuchkaptin ruwananta nirqa?

¹⁴ Ñawpa tiempopi wakin cristianosqa, Jesusta, niraq wañupuchkaptin chayri kawsarimusqantawanraq riqsirqanku. Ñuqanchikqa, mana paykunajinachu Jesusta riqsinchik. Ajina kaptin, ¿imaynamantá Jesuspa amigosnin kasunman? Allin kamachi yuyayniyuqta kasukuspa. Chay allin kamachiqa, Cristop akllasqa hermanosninmanta Jallpʼapi puchuq cristianos kanku. Jesustaq, ‘kay pachap tukukuynin’ qayllamuchkaptin, paykunata “tukuy kapuyninta qhawanampaj” churananta nirqa (Mat. 24:3, 45-47). Kay tiempopi, may chhika runas Cristop amigosnin kayta maskʼaqkunaqa, mana chay allin kamachi kaqkunamantachu kanchik. ¿Imaynamantá allin kamachita kasukunayki, Jesuspa amigon kanaykipaq yanapasunqa?

15. ¿Imapitaq juk runa ovejachus chayri cabrachus kasqan rikukunan karqa?

 ¹⁵ (Mateo 25:31-40, ñawiriy.) Jesusqa, allin kamachi yuyayniyuqmanta kaqkuna, ‘wawqisnin’ kasqankuta nirqa. Chayrayku ovejasmanta, cabrasmantawan rikchʼanachinanpiqa, imatapis wawqisninpaq ruwasqanchik, paypaqpis ruwachkasunmanjina kasqanta sutʼincharqa. Arí, ovejachus chayri cabrachus kasqanchikqa, imaynatachus ‘mana kasuta ruwana juknin kaq wawqinpaq’ ruwasqanchikpi rikukunan karqa. Chayrayku Jallpʼapi wiñay kawsayta suyaq cristiano, Jesuspa amigon kayta munaptinqa, allin kamachi yuyayniyuqta kasukunanpuni tiyan.

16, 17. ¿Imaynamantá Cristop wawqisninpa amigosnin kasqanchikta rikuchisunman?

¹⁶ Diospa Reinon kay Jallpʼata kamachichkaptin kawsakuyta suyakuchkanchik chayqa, Cristop wawqisninpa amigosnin kasqanchikta rikuchinanchik tiyan. ¿Imaynatá chayta ruwasunman? Kimsa ruwaykunata ruwaspa. Ñawpaqtaqa, allin willaykunata willamunapaq atisqanchikta ruwana. Jesusqa, wawqisninman Jallpʼantinpi willamunankuta kamachirqa (Mat. 24:14). Chaywanpis, kay tiempopi Jallpʼapi kawsaq wawqisninqa, pisillaña kanku; wak ovejasmanta kaqkuna mana yanapaptinkuqa, mana chay kamachiyta juntʼayta atillankumanchu. Chayrayku wak ovejasmanta kaqkunaqa, Diosmanta willamuspa, Cristop hermanosninta yanapachkanku. Chay yanapataq, Cristopaq, allin kamachi yuyayniyuqpaqpis, may allin.

¹⁷ Chantapis, Diosmanta willakunallanpaqpuni kapuyninchikwan yanapayta atisunman. Jesusqa, discipulosninman “kay pachaj qhapaj kayninwan” amigosta tarinankupaq yanapachikunankuta nirqa (Luc. 16:9). Chayta nispa, ¿Jesuswan, Jehovawan ima, qhapaq kaspalla amigos kayta atisqachiktachu nichkarqa? Mana. Kapuyninchikwan, Reinonmanta allin willaykuna willakunallanpaqpuni yanapayta atisqanchikta nichkarqa. Jinamanta mana “simillawanchu munanakusun, astawanqa cheqamanta ruwasqasninchejwan [...] munakusqanchejta” rikuchisun (1 Juan 3:16-18). Arí, Jallpʼantinpi Reinomanta willakunanpaq, Tantakunapaq Wasis ruwakunanpaq chayri allinchakunanpaq, kapuyninchikmanta quspa, willayman rispa ima, yanapachkanchik. Kapuyninchikmanta pisitapis, achkhatapis kusisqa qusqanchiktaqa, Jehovawan Jesuswan may allinpaq qhawanku (2 Cor. 9:7).

18. ¿Imaraykutaq ancianos, Biblia nisqanmanjina yuyaychawasqanchikta kasukunanchik tiyan?

¹⁸ Jesuspa amigosnin kasqanchiktaqa, qutuchakuypi ancianosta tukuy sunqu kasukuspa, rikuchillasunmantaq. Imaraykuchus Cristo, chay hermanosta espíritu santoniqta ancianos kanankupaq churan (Efe. 5:22, 23). Pablo nirqa: Qutuchakuypi “kurajkunaykichejta [ancianosta] kasuychej, paykunaj kamachiynimpitaj kaychej”, nispa (Heb. 13:17). Chaywanpis wakin kutiqa, ancianos Biblia nisqanmanjina yuyaychawasqanchikta, mana kasukuyta atillanchikchu. Pantaq runas kasqankuta yachasqanchikrayku, yuyaychawasqanchikta,  ichapis pisipaq qhawasunman. Jina kaptinpis, qutuchakuypa Uman Cristoqa, chay runasta ñuqanchikta qhawanawanchikpaq churan. Chay hermanosta mana kasukuspaqa, manachá Jesuspa amigosnin kayta munasqanchikta rikuchichkasunmanchu. Chayrayku, ancianospa yuyaychasqankuta tukuy sunqu kasukuptinchikqa, Jesusta munakusqanchikta rikuchichkanchik.

¿Maypitaq sumaq amigosta tarisunman?

19, 20. a) ¿Imatá qutuchakuypi tarisunchik? b) ¿Imamantá qhipan yachaqanapi parlasun?

¹⁹ Jesusqa, mana ancianosllatachu munakuwasqanchikta rikuchinanpaq quwanchik, manaqa, qutuchakuypi wawqista, panasta, mamasta, tatasta ima, qullawanchiktaq (Marcos 10:29, 30, ñawiriy). Jehovap llaqtanman yaykuchkaptiyki, ¿familiayki kusikurqachu? Ichá. Chaywanpis Jesús nirqa: “Runaj enemigosnenqa wasillanmantataj kanqanku”, nispa (Mat. 10:36). Chayrayku, yawar masi hermanosmanta astawan munakuq amigosta qutuchakuypi tarisqanchikqa, mayta kusichiwanchik (Pro. 18:24).

²⁰ Pablo, Romamanta cristianosman qillqasqanmanjina, may sumaq amigosta qutuchakuypi tarisqanta rikunchik (Rom. 16:8-16). Apóstol Juanpis, kimsa kaq cartanta kayjina rimaykunawan tukucharqa: “Sapa uj kawsaqeta napaykapuway”, nispa (3 Juan 14, 15). Rikunchikjina paypis, may sumaq amigosta tarirqa. ¿Imaynamantá Jesusjina, ñawpa tiempomanta cristianosjina ima, ruwasunman? ¿Imaynamantá amigosta qutuchakuypi tarisunman? Chantá, ¿imatá amigosnillanchikpuni kanankupaq ruwasunman? Kay tapuykunamanqa, qhipan yachaqanapi kutichikunqa.

¿Imatá kutichiwaq?

• ¿Imaraykutaq Jesús may sumaq amigo karqa?

• ¿Imaynatá discípulos, Jesuspa amigon kayta jatunpaq qhawasqankuta rikuchirqanku?

• ¿Imaynatá Cristop amigon kayta munasqanchikta rikuchisunman?

[Tapuykuna]

[14 paginapi dibujo/foto]

Jesusqa, amigosnin yuyasqankuta, munasqankuta ima, yachayta munarqa

[16 paginapi dibujos/fotos]

¿Imaynatá Cristop amigosnin kayta munasqanchikta rikuchinchik?