Dioswan allinpi kanapaqqa, tukuy imata muchuna

KAWSAYNIYKIPI imapis tikrakuptin, ichapis mana jina kananta munankichu, ¿icharí? Chaywanpis kawsayninchikpiqa imallapis tikrakunpuni. Chayrayku, ñawpa tiempopi wakin runasta imaynatachus kʼacha kaykunasninku yanapasqanta qhawarina.

Ñawpaqtaqa, kamachiq David tukuy laya chʼampaykunata muchusqanta qhawarina. Payqa, Samuelniqta, kamachiq kananpaq akllasqa kachkaptin, wawallaraq karqa, ovejastataq michiq. Waynuchullaraq kachkaspataq, Filisteamanta may jatun runa Goliatwan maqanakuq rirqa (1 Sam. 17:26-32, 42). David waynata, kamachiq Saúl kamachina wasinman waqyarqa, soldadosninta kamachinanpaqtaq churarqa. Davidqa, ni jaykʼaq kawsaynin jinata tikrakunanta yuyarqachu, nitaq imaynachus qhipaman kanantapis.

David, Saulwan allinpi kasqanqa, tukukurqa (1 Sam. 18:8, 9; 19:9, 10). Chayrayku Saulmanta, achkha watasta, pakakurqa, ayqikurqa ima, mana wañunanpaq. Aswan qhipamantaq, kamachiq kachkaptinña, qhinchachakusqanrayku, chayta pakananpaq warmip qusanta wañuchichisqanrayku ima, kawsaynin tikrakurqa. Chayraykutaq familian ukhupi tukuy laya llakiykuna rikhurirqa. Churin Absalonpis, ¡contranpi uqharikurqa! (2 Sam. 12:10-12; 15:1-14.) Davidqa, qhinchachakusqanmanta, runata wañuchichisqanmanta ima, mayta pesachikurqa, Jehovataq chay juchasninta pampacharqa, watiqmantataq allinpaq qhawasqa karqa.

Kay tiempopipis kawsayninchikqa, sapa pʼunchay tikrakun, ichapis unqusqanchikrayku, qullqi pisiyasqanrayku, familianchikpi chʼampaykuna rikhurisqanrayku, chayri juchachakusqanchikrayku. ¿Ima kʼacha kaykunataq, chaykunata muchunapaq yanapawasunman?

Kʼumuykukuq sunqu kayqa yanapawanchik

Kʼumuykukuq sunqu kayqa, kasukuywan jukchasqa kanku. Chantapis, ñuqanchikmanta, runamasinchikmanta ima, maychus kaqta yuyanapaq yanapawanchik. Runa masinchikpa, kʼacha kaykunasninta, allin risqanta mana pisipaqchu qhawanchik, chantapis paykunata imaynachus kasqankurayku jatunpaq qhawanchik, manataq ruwasqankuraykuchu. Kʼumuykukuq sunqu kayqa, imaraykuchus imapis tikrakusqanta  entiendenapaq, imaynatachus muchunapaq ima, yanapawanchik.

Saulpa churin Jonatanmanta mayta yachakusunman. Paypa kawsayninpis, mana yuyasqanmanjina tikrakurqa. Jehová Samuelniqta, Saúl manaña kamachiq kananta nichkaspa, mana churin Jonatán kamachiq kananta nirqachu (1 Sam. 15:28; 16:1, 12, 13). Dios, Israelta kamachinanpaq Davidta akllasqanqa, Jonatán mana kamachinanta ninayarqa, Jonatanqa mana pantaspapis, tatanpa juchanrayku mana kamachirqachu (1 Sam. 20:30, 31). ¿Imaynatá chayta qhawarqa? ¿Maytachu llakikurqa, phiñakurqa ima? Mana. Payqa Davidmanta kuraq kasqanrayku astawan yachaspapis, Davidta mana wasanchaspa tukuy imapi yanaparqa (1 Sam. 23:16-18). Kʼumuykukuq sunqu kasqanraykutaq Dios, Davidta tʼinkachkasqanta repararqa. Jonatanqa, ‘pay kikinmanta mana aswan sumaq kasqantachu yuyarqa’ (Rom. 12:3). Jehová, imaynachus kananta munasqanta yacharqa, nitaq chayman churanakurqachu.

Imallapis tikrakuptinqa, llakiykunapipuni rikukunchik. Kaypi tʼukurina, Jonatanqa, imatachus ruwananta mana yacharqachu, imaraykuchus iskay runaswan allinta apanakunan karqa, jinamanta Diosta kusichinanpaq. Jukninqa amigon David karqa, pitachus Jehová aswan qhipaman kamachiq kananpaq akllarqa, juknintaq tatan karqa, paytataq Dios qhisacharqa, chaywanpis kamachichkallarqapuni. Kawsayninchikpis tikrakullanmantaq chaytaq llakichiwasunman, manchachiwasunman ima. Chaywanpis imastapis Jehovap yuyasqanmanjina qhawasun chayqa, payman chiqa sunqu kasun, imaschus tikrakusqantataq muchuyta atisun.

Imastachus mana ruwayta atisqanchikta yachayqa allin

Imastachus mana ruwayta atisqanta yachaq runaqa, paymanta maychus kaqllata yuyan. Chaywanpis imastachus mana ruwayta atisqanchikta yachaywan, kʼumuykukuq sunqu kaywan mana kikinchu, imaptinchus juk runa kʼumuykukuq sunqu kaspapis, mana yachanmanchu imastachus mana ruwayta atisqanta.

Davidpa kawsayninta qhawarina. Paytaqa, Jehová kamachiq kananpaq akllarqa, chaywanpis unayta suyakurqa. Yachasqanchikmanjina, payqa imaraykuchus unayta suyakunanta mana yacharqachu. Llakikunanpaqjina kaptinpis, payqa mana llakikunanpaq kallpachakurqa. Chantapis, manaraq kamachiyta atisqanta, Jehová jina kananta saqisqanta, tiemponpi allinchananta ima, yacharqa. Chayrayku Saúl payta wañuchiyta munaptinpis, payqa mana wañuchiyta, nitaq soldado masin Abisai wañuchinanta munarqachu (1 Sam. 26:6-9).

Qutuchakuypi, ichá wakin imasta mana allinta entiendenchikchu chayri mana allinta, nitaq maychus kaqta ruwakuchkasqanta yuyasunman. ¿Imatá ruwasun? Imatachus mana ruwayta atisqanchikta yachaspaqa, Jesús kamachiqjina ancianosniqta imatapis  allinchananta suyasun. Manaña atinapaqjina kaptinpis, Jehová churinniqta allinchananta suyakusun. Jinata yuyaptinchikqa, Dios allillanpaqpuni qhawawasun (Pro. 11:2).

Llampʼu sunqu kayqa yanapawanchik

Llampʼu sunqu kayqa, mana allinkunata, pacienciawan, mana rabiakuspa, mana phiñakuspa, mana saqrallawantaq kutichinapaq ima, yanapawanchik. Kayjina runa kayqa, mana atikullanchu, chaywanpis Bibliaqa jinata nin: ‘Llampʼu sunquyuqkunaqa, kay pachata herenciankupaq japʼinqanku’ (Mat. 5:5). Kay kʼacha kayqa, imatachus mana ruwayta atisqanchikta yachaywan, kʼumuykukuq sunqu kaywan, kʼacha kaywan ima jukchasqa, chaytaq espiritualmente wiñanapaq allin, imaraykuchus yachachichikunapaq, kasukunapaq ima, yanapawanchik.

Kawsayninchikpi imapis tikrakuptin, ¿imaynatá llampʼu sunqu kay yanapawanchik? Wakin kutipiqa, mana jina kananta munanchikchu, chaywanpis Jehová astawan yachachinawanchikpaq yanapawanchik, chaytataq Moisespa kawsayninpi qhawarina.

Moisés 40 watasniyuq kachkaspa, kʼacha kaykunasniyuqña karqa. Imaptinchus, Diospa llaqtamanta mayta dakusqanta rikuchirqaña (Heb. 11:24-26). Chaywanpis niraq Israelta, Egiptomanta urqhuchkaptin, llampʼu sunqu kayta yachakunanraq karqa. Chaypaqtaq Egipto suyuta saqispa, Madianpi 40 watasta kawsakurqa, chaypitaq ovejasta michiqlla karqa. ¿Imaynatá kawsaynin tikrakusqanta qhawarqa? Payqa aswan allin runaman tukurqa (Núm. 12:3). Diosmanta yachakuy, kawsayninpi imamantapis ñawpaqpi kananta yachakurqa.

Moisés llampʼu sunqu kasqanmanta yachakuna, imaraykuchus Jehová, Israel mana kasukuq kasqanrayku payman, wawasniykimanta aswan sumaq suyuta ruwasaq nirqa (Núm. 14:11-20). Paytaq mana allinnillanpi yuyaspa, israelitaspaq mayta mañakurqa. Chaywantaq, Dios jatunchasqa kananmanta, israelitas masisninpa allinninkumanta ima, llakisqa kachkasqanta rikuchirqa. Israelitasta Dioswan allinyachinanpaq, ñawpaqta apananpaq ima, kʼumuykukuq runa necesitakurqa, Bibliataq jinata nin: “Moisesqa aswan llampʼu sonqoyoj karqa, kay pachapi tukuy runasmanta nisqaqa”, nispa (Núm. 12:1-3, 9-15). Chayqa María, Aarón ima, paypaq rimachkaptinku qillqakurqa. Chayrayku Moisés paypaq mana allinta parlachkaptinkupis, llampʼu sunqu kasqanta rikuchirqa. Chaywanpis mana jina kaptin, ¿imayná kanman karqa?

Juk kutipi Diospa espíritu santonta achkha runas japʼirqanku, profetizaytataq qallarirqanku. Moisespa yanapaqnin Josué, mana allintachu ruwachkasqankuta yuyarqa. Moisestaqri, Dios yuyasqanmanjina yuyarqa  manataq atiynin pisiyananmanta llakikurqachu (Núm. 11:26-29). Mana llampʼu sunqu kanman karqa chayqa, ¿tukuy sunquchu Jehová jinata ruwasqanta japʼikunman karqa?

Moisesqa, llampʼu sunqu kasqanrayku Diospa kamachisqanta allinta juntʼarqa. Jehovaqa, Moisesta, Israel llaqtap sutinpi Horeb urquman rinanpaq waqyarqa, chaypitaq juk angelniqta parlapayarqa, tratota ruwasqanmanta allinyachiq kananpaqtaq akllarqa. Llampʼu sunqu kasqanrayku, Dios atiyta qusqanta allinta apaykacharqa, manataq Dios qhisachananpaqjina imatapis ruwarqachu.

¿Imatá ñuqanchikmanta nisunman? Llampʼu sunqu kayqa, espiritualmente wiñanapaq yanapawanchik. Qutuchakuypi ñawpaqta apaqkuna jinallataq kananku tiyan. Llampʼu sunqu kayqa, imapis tikrakuptin mana jatunchakunapaq, chʼampaykunata allin yuyaywan muchunapaq ima yanapawanchik. Rikunchikjina imapis tikrakuptin allin yuyaywan qhawayqa may allin. Chaykunata, ¿yanapanawanchikpaqjinachu qhawanchik? Chaykunaqa, llampʼu sunqu kayta rikuchinapaq yanapawasun.

Kawsayninchikpiqa, imapis tikrakuqta rikullanchikpuni, wakin kutipitaq mana entiendenchikchu imaraykuchus jina kasqanta. Mana imatapis ruwayta atisqanchikrayku, llakisqa kasqanchikrayku ima, espiritualmente mana allinchu kasunman. Chaywanpis kʼumuykukuq sunqu kay, imastachus mana ruwayta atisqanchikta yachay, llampʼu sunqu kay, wak kʼacha kaykuna ima, kawsayninchikpi imapis tikrakusqanta muchunapaq, Dios allinpaq qhawanawanchikpaq ima, yanapawasun.

[4 paginapi sutʼinchaynin]

Kʼumuykukuq sunqu kayqa, imayna runachus kasqanchikta reparachiwanchik

[5 paginapi sutʼinchaynin]

Llampʼu sunqu kayqa, espiritualmente wiñanapaq yanapawanchik

[5 paginapi dibujo/foto]

Moisestaqa, chʼampaykuna llampʼu sunqu kananpaq yanaparqa