Jehovap llaqtanpi jarkʼakuna
Jehovap llaqtanpi jarkʼakuna
“Aylluykej tantakuynin ukhupi [...] yupaychasqayki.” (SAL. 35:18.)
1-3. a) ¿Imaynamantá “ukhu yakupi” rikukusunman? b) ¿Imatataq Diosninchik, jarkʼakunanchikpaq quwanchik?
JOSEWAN warminwanqa, vacacionesninkupi mama quchaman risqanku. Tukuy imaymana challwitasta rikuyta munaspataq, yaku ukhupi samayta atinankupaqjina sumaq wakichisqa yaykurqanku. Chaymanta, laqhayarichkaq ukhuman yaykuchkasqankuta reparaspataq, warminqa mancharikuspa nirqa: “Anchatañasina karunchakuchkanchik”, nispa. Josetaq kutichisqa: “Ama manchachikuychu, lluqsipusunña”, nispa. Chaywanpis, jinallapi challwitas ayqirikapusqankuta rikusqa. Qhipantataq, chay laqhaniqmanta juk jatun challwa tiburón sutiyuq, payman chiqanta jamusqa. Paytaq ni mayman ayqikuyta atisqachu. Chay jatun challwaqa, manchayta qayllaykusqa, chaywanpis mana imanasqachu.
2 Satanaspa saqra pachanpa imasninta, nisunman sunquta kusichiyta, sumaq llamkʼayta, kapuyniyuq kayta ima, munapayayta qallarisunman chayqa, mana reparakuspalla, chay ukhu yakumanjina yaykuchkasunman. Joseqa, ancianojina llamkʼachkan, pay nin: “Chay jatun challwata rikusqayqa, Diosta yupaychayninchikpi tʼukurichiwan. Maypichus yaku patalla kachkan, chayllapi kananchik tiyan, nisunman qutuchakuymanta mana karunchakunanchikchu tiyan, imaptinchus karunchakuspaqa, mana allin runaswan masichakusunman”, nispa. Arí, mana “ukhu yakuman” yaykunanchikchu tiyan, imaraykuchus qutuchakuymanta karunchakusunman, iñiyninchiktataq ichá chinkachisunman. “Ukhu yakuman” yaykuchkasqanchikta reparakuspaqa, usqhayllata mayniqpichus yaku patalla kachkan, chayman kutinanchik tiyan. Mana jinata ruwaptinchikqa, enemigonchik uquykuwasunman.
3 Kay saqra pachaqa, cristianospaq chay “ukhu yakujina” (2 Tim. 3:1-5). Satanasqa, pisimantawan chinkachisqa kananta yachan, chayraykutaq uquykunanpaq, pillapis tumpitata karunchakunanta suyachkan (1 Ped. 5:8; Apo. 12:12, 17). Chaywanpis, mana sapanchikchu kachkanchik, imaraykuchus Jehovaqa, qutuchakuyta jarkʼakunapaq wasitajina quwanchik.
4, 5. ¿Imaraykutaq wakinkuna, imachus qhipaman kananta mana yachayta munankuchu?
4 Kay tiempopiqa, achkhas, saqra ruwaykunarayku, maqanakuykunarayku, tukuy ima wicharichkasqanrayku, tiempo manaña allinchu kasqanrayku ima, tukuy ñakʼarinchik. Chantapis, tukuyninchik unqunchik chayri machuyanchik. Llamkʼayniyuq, wasiyuq, qullqiyuq chayri mana unqusqa kaqkunataq, maykʼaqkamachus ajinata kawsanankuta, mana yachankuchu.
5 Mana chayllachu, may chhika runas, casarakuspa chayri wawasniyuq kaspa, kusisqa, sunqu juntʼasqa ima, kanankuta yuyanku, chaywanpis mana chayta tarisqankurayku, qʼasa sunqu qhipakunku. Chantapis, achkha runas, religionniyuq kaspapis, yuyay chinkasqajina kachkanku. Pastoresninku, khuchi kawsayniyuq kasqankurayku, chayri Bibliamanta mana chiqanta yachachisqankurayku, yuyaychasqankupi manaña atienekunkuchu. Astawanpis, runap yachayninpi, sumaq ruwayninpi, yuyayninpi ima, atienekuyta qallarinku. Chayraykuchá achkha runas, ni imanakuyta atinkuchu, chayri imachus qhipaman kananta mana yachayta munankuchu.
6, 7. a) ¿Imaraykutaq cristianos, kawsaymanta jukjinata yuyanchik? b) ¿Imatataq kunan ukhunchasun?
6 Cristianosqa, kawsaymanta jukjinata yuyanchik. Tukuy runasjinallataq chʼampayniyuq kanchik, chaywanpis mana paykunajinachu llakiywan atipachikunchik (Isaías 65:13, 14; Malaquías 3:18, ñawiriy). ¿Imarayku? Imaraykuchus Bibliaqa, imaptinchus kayjina llakiypi kawsasqanchikta willawanchik, chantapis chay chʼampaykunata atipanapaq wakichiwanchik. Chayrayku, imachus aswan qhipaman kananmanta, mana llakikunchikchu. Jehovap kamachisnin kasqanchikrayku, llulla yachachiykunamanta, Bibliap contranpi yachachiykunamanta, khuchichakuymanta, chʼampaykunasninmanta ima, jarkʼasqa kanchik. Chayrayku, sunqu tiyasqas kawsakunchik, kay pachataq, mana chayta riqsinchu (Isa. 48:17, 18; Fili. 4:6, 7).
7 Bibliaqa, Jehovata yupaychaqkuna, jarkʼayta tarisqankumanta sutʼinchawanchik. Kunanqa chaykunamanta parlarisunchik, chaytaq kawsayninchikpi, ruwayninchikpi ima, tʼukurinapaq yanapawasun. Ajinamantataq, Diosninchik jarkʼakunanchikpaq yuyaychaykunata quwasqanchikta, astawan sumaqta japʼikusun (Sal. 119:105).
“Chakisneyqa yaqhalla llustʼarqa”
8. ¿Imatataq Jehovap kamachisnin, may unaymantapachaña ruwanku?
8 Diosta kasukuyta munaqkunaqa, may unaymantapachaña, Diosta mana kasukuqkunamanta karunchakunku. Jehovaqa, Satanaspa kamachisnin, llaqtanpa enemigosnin kanankuta nirqa (Gén. 3:15). Chayrayku kamachisninqa, payta kasukuyta munasqankurayku, kay pacha runaspa ruwayninta qhisachanku (Juan 17:15, 16; 1 Juan 2:15-17). Chaywanpis chayta ruwayqa, mana atikullanchu. Chayraykutaq wakinkunaqa, ajinata kawsasqanku allinpunichus manachus kasqanmanta, iskayrayayta qallarinku.
9. Kay 73 Salmota qillqaq, ¿imamantataq iskayrayasqa kachkarqa?
9 Kay 73 Salmota qillqaqqa, ichapis Asafpa mirayninmanta karqa. Payqa, Diospa kamachin kayta akllasqanmanta iskayrayachkarqa. Imaraykuchus qhawasqanmanjinaqa, saqrata ruwaqkuna sumaq kawsayniyuq, kusisqa ima, kachkarqanku, chiqa sunqu runastaq ñakʼarichkarqanku (Salmo 73:1-13, ñawiriy).
10. ¿Imaraykutaq salmistap yuyasqanpi tʼukurinanchik tiyan?
10 ¿Maykʼaqllapis kay salmistajina tʼukurirqankichu? Jina kaptinqa, ama anchata llakikuychu, nitaq iñiyniyki pisiyachkasqanta yuyaychu. Jehovap may chhika kamachisnin, wakinkuna Bibliata qillqaqkuna kaspapis, kikinta yuyallarqankutaq (Job 21:7-13; Sal. 37:1; Jer. 12:1; Hab. 1:1-4, 13). Chantapis, Diospa munayninta ruwayta munaqqa, kayjinata tapukunanpuni tiyan: ¿Jehovata kasukuspa allintapunichu ruwachkani?, nispa. Kay tapuyqa, Satanás, Jehovaman qallariypi churanakusqanwan khuskachasqa kachkan (Gén. 3:4, 5). Chayrayku, tukuyninchik, kay salmistap yuyasqanpi tʼukurinanchik tiyan. Saqra runasqa kusisqa kawsaspa jinanku, ¿kikinta kawsayta munananchikchu kanman? Paykunajina kawsanapaq, ¿Jehovap llaqtanmanta karunchakunanchikchu kanman? Satanasqa, chayta ruwananchikta munachkan.
11, 12. a) ¿Imataq salmistata manaña iskayrayananpaq yanaparqa, imatataq paymanta yachakusunman? b) ¿Imataq qamta, salmistajina yuyanaykipaq yanapasunki?
11 Salmistaqa, chiqan ñanmanta yaqha lluqsipusqanta nirqa, ¿imataq manaña iskayrayananpaq yanaparqa? Payqa, “Diospa wasinman” yaykurqa, chaypitaq Diosta yupaychaqkunawan kayta atirqa, munayninpitaq tʼukurirqa, jinamanta yuyayninta tikrachirqa. Chantapis, juchallikuqkuna imapichus tukunankuta yachakurqa, manataq paykunajinachu chinkachisqa kayta munarqa. Astawanpis, kawsayninkuwan, ruwasqankuwan ima, ‘llustʼa’ pampapi kasqankuta entienderqa. Arí, Jehovamanta karunchakuspa saqrata ruwaqkunaqa, may llakiypi tukunqanku. Jehová Diosta yupaychaqrí, paypa yanapayninwan kanqa (Salmo 73:16-19, 27, 28, ñawiriy). Yachanchikjinataq, chayqa chiqapuni. Diosmanta mana yuyarikuspa kawsayqa, allinman rikchʼakunman, chaywanpis ajinata kawsaqqa, imatachus tarpusqanta uqharinqa (Gál. 6:7-9).
12 ¿Imatawantaq chaymanta yachakunchik? Diospa llaqtallanpi jarkʼayta, yachayta ima, tarisqanchikta. Salmistaqa, Diospa templonman yaykuspa, chayta sutʼita reparayta qallarirqa. Kunan tiempopipis, chayjina sumaq yuyaychaykunata, yachachiykunata ima, qutuchakuypi tariyta atinchik. ¡Chayraykuchá Jehová Diosninchik, tantakuykunaman rinanchikta kamachiwanchik! Chaypi, chiqan ñanta purinallanchikpaqpuni kallpachakunchik (Isa. 32:1, 2; Heb. 10:24, 25).
Amigosninchikta allinta akllana
13-15. a) ¿Imaman Dina chayarqa, imatá paymanta yachakunchik? b) ¿Imaraykutaq Jehovata yupaychaq cristianoswan masichakuy, juk jarkʼayjina?
13 Jacobpa ususin Dinamanta yuyarikuspaqa, imaraykuchus piwanchus masichakusqanchikpi allinta tʼukurinanchik kasqanta yachanchik. Génesis nisqanmanjina Dinaqa, Canaanpi tiyakuq sipaskunata waturikuq riyta yachaq. Canaanpi tiyakuqkunataq, mana Jehovap kamachisqanmanjinachu kawsaq kanku. Astawanpis, chay runasmanta yachakusqanmanjina llaqtankuqa, lanti yupaychaymanta, khuchichakuymanta, wañuchinakuymanta, millay ruwaykunamanta ima, juntʼa karqa (Éxo. 23:23; Lev. 18:2-25; Deu. 18:9-12). Dina chay sipaskunawan masichakusqan, ¿allinchu karqa?
14 Biblia nisqanmanjina, Canaanmanta Sichem, ‘ayllun ukhupi may sumaqpaq qhawasqa kaspapis’, Dina “mana munashajtin [paywan] puñuykuspa honranta tʼaka[chi]rqa” (Gén. 34:1, 2, 19). ¡May llakiy! ¿Icharí? Tʼukuriy, ¿Dina chayjinaman chayayta yuyanmanchu karqa? Nichá, ichapis chay llaqtamanta waynaswan, sipaskunawan ima, juk chhikallanta masichakuyta munarqa. Chaywanpis jinata yuyaspaqa, may pantasqa kachkarqa.
15 Kay tʼaqamanta sumaqta yachakunchik: Diosta mana yupaychaqkunawan anchata masichakuspaqa, mana allinman chayasun. Biblia ninjina, “sajra runaswan pureyqa kʼacha ususta chinkachin” (1 Cor. 15:33). Chaywanpis, Jehovata munakuq, yupaychaq, llimphu kawsayniyuq runaswan masichakuyqa, juk jarkʼayjina. Chayjina runasqa, imatapis yachaywan ruwanapaq tanqawasun (Pro. 13:20).
“Llimphuchasqaña kankichej”
16. ¿Imatataq Pablo, Corintopi wakin cristianosmanta nirqa?
16 Diospa llaqtanqa, runasta kawsayninkuta chiqanchanankupaq yanapan. Pabloqa, Corintiosman ñawpaq kaq qillqasqanpi, chay llaqtamanta cristianos, imaynatachus Diosta yupaychanankupaq kawsayninkuta tikrachisqankumanta parlan. Wakinqa, khuchichakuqkuna, lanti yupaychaqkuna, qhinchachakuqkuna, qharipura jinanakuqkuna, suwas, machaqkuna ima, karqanku. Chaywanpis Pablo paykunaman nirqa: “Llimphuchasqaña kankichej”, nispa (1 Corintios 6:9-11, ñawiriy).
17. ¿Imaynatá Diospa yuyaychasqan, achkha runaspa kawsayninta tikrachin?
17 Mana iñiyniyuq runasqa, ima yuyaychaykunamanjinachus kawsanankuta, mana yachankuchu. Chayrí, yuyasqankumanjinalla imachus allin kasqanta akllanku, mana chayqa, khuchichakuypi kawsanku, imaynatachus ñawpa tiempopi wakin Corintios niraq cristianos kachkaspa kawsarqanku, ajinata (Efe. 4:14). Chaywanpis, Diospa Palabranmanta, munayninmanta ima, yachakuqkunaqa, kawsayninkuta tikrachinku (Col. 3:5-10; Heb. 4:12). Achkha hermanosninchikqa, Jehovap kamachiykunasninta niraq riqsichkaptinku, munayninkumanjina kawsaq kanku. Chaywanpis, mana kusisqachu nitaq sunqu juntʼasqachu karqanku, astawanpis, Diospa llaqtanman yaykuspa kamachisqanmanjina kawsaspa imalla, sunqu tiyaykuyta tarinku.
18. ¿Imastá juk sipas kawsayninpi rikurqa, imatataq chaymanta yachakunchik?
18 Qutuchakuymanta lluqsiqkunaqa, mayta pesachikunku. Tania sutiyuq hermanamanta parlarisun, payqa juchʼuymantapacha Diospa llaqtanta riqsirqa. Jina kaptinpis, 16 watayuq kachkaptin, “kay pachap imasninta” astawan munakapurqa. Chaywanpis chay ruwasqanqa, chʼampaykunallaman chayachirqa, imaptinchus unquq rikhurisqa, aswan qhipamantaq wawitanta urqhuchikusqa. Kunanqa pay, jinata nin: “Kimsa watata, Diospa llaqtanmanta jawapi karqani, chay tiempopi ruwasqasniyqa, manchayta ñakʼarichichkawan. Astawanqa, wawitayta wañuchisqay, sunquyta tʼuqsiwan. [...] Achkha waynas, sipaskuna, kay pachap imasninta ñuqajina muqʼillankutaq. Paykunaman nini: ‘¡Ama llamirillaychikpischu!’. Qallariypi miskʼilla kaptinpis, chantaqa jayayan. Kay pachaqa, ñakʼariyllamanta juntʼa kachkan. Kawsayniypi chayta rikuni. Kusisqa kayta munankichik chayqa, ama Jehovap llaqtanmanta karuchakuychikchu”, nispa.
19, 20. ¿Imaynatá Diospa llaqtapi kasqanchik jarkʼawanchik?
19 Diospa llaqtanta saqisunman chay, ¿maypitaq kachkasunmanri? Wakinkunaqa, mana chaypi yuyayllatapis munankuchu, imaraykuchus chiqa yachachiyta niraq riqsichkaptinku imaynachus kawsayninku kasqanmanta, sumaqta yuyarikunku (Juan 6:68, 69). Jarkʼasqallapuni kayta munanchik chayqa, hermanosninchikmanta mana karunchakunanchikchu tiyan, ajinamanta mana Satanaspa saqra pachanpi ñakʼarisunchu. Diospa kamachiykunasnin allinninchikpaq kasqanta mana qunqanapaqqa, hermanosninchikwan masichakunanchik, tantakuykunaman ima, rinachik tiyan, imaraykuchus ajinamanta Diosta kasukunapaq kallpachakunchik. Chayrayku, ¿manachu salmistajina Jehová Diosta ayllunpi jatunchananchik kanman? (Sal. 35:18.)
20 Chaywanpis, Jehová Diosninchikman chiqa sunqu kayta munaptinchikpis, wakin kutiqa, imapis kanpuni mana atinanchikpaqjina. Jina kaptinqa, ichapis sumaq yuyaychaykunata yuyarinanchik kachkanman. ¿Imaynamantá qutuchakuypi yanapanakusunman? Qhipan yachaqanaqa, hermanosninchikta kallpachanapaq, sunquchanapaq ima, yanapawasun (1 Tes. 5:11).
¿Imatá kutichiwaq?
• ¿Imatá 73 Salmota qillqaqmanta yachakunchik?
• ¿Imatataq Dinamanta yachakunchik?
• ¿Imaynatá Diospa llaqtan jarkʼawanchik?
[Tapuykuna]
[7 paginapi dibujos/fotos]
Qutuchakuymanta ama karunchakuychu, maypichus yaku patalla kachkan chayllapi kakuy