‘Ama manchachikuychu, ñuqa yanapasqayki’

JESUSQA, discipulosninman jinata nirqa: “Qankunamanta wakinta Kuraj Supayqa carcelman wisqʼachenqa probasqa kanaykichejpaj”, nispa. Niraq chayta nichkaspaqa, kayta nirqa: “Ama manchachikuychu chay imasta ñakʼarinaykimantaqa”, nispa. Satanasqa, kunan tiempopipis Diospa kamachisninta carcelman wisqʼachispa, Reinomanta willayta sayachiyta munan. Chayrayku, ichá wakin kamachiqkunaniqta qhatiykachasqa kasunchik (Apo. 2:10; 12:17). Jesús nisqanmanjina, Satanasta mana manchachikunapaq, ¿imatataq ruwananchik tiyan?

Ñuqanchikpis, ichá maykʼaqllapis ajinata manchachikurqanchik. Chaywanpis Diospa Palabranqa, Jehovap yanapayninwan manchachikuyta atipayta atisqanchikta niwanchik. ¿Imaynamantá Jehová qhatiykachayta atipanapaq yanapawanchik? Satanás, payta yanapaqkuna ima, urmachinawanchikpaq imastachus ruwasqankuta sutʼinchaspa yanapawanchik (2 Cor. 2:10,11). Sutʼincharinapaqqa, imaynatachus Diospa kamachisnin ñawpa tiempopi, kunan tiempopipis, ‘Kuraj Supaypa contranpi sinchita sayasqankuta’ qhawarina.

Saqra kamachiq, Diosta yupaychaq kamachiqta manchachiyta munan

Qayna pacha watamanta VIII siglopi, Asiriamanta saqra kamachiq Senaqueribqa, achkha suyusta atipachkarqa. May kasqanta yuyakuspataq, Jehovap llaqtan Judatañataq chinkachiyta munachkarqa, maypichus chiqa sunqu Ezequías kamachichkarqa (2 Rey. 18:1-3, 13). Ichapis Satanasqa, chiqa religionta Jallpʼa patamanta chinkachiyta munasqanrayku, Senaqueribta imatachus ruwayta munachkasqanta usqhayta juntʼananpaq tanqarqa (Gén. 3:15).

Senaqueribqa, Kamachiq Ezequías, Asiriap kamachiyninman kʼumuykukunallantaña willachimunanpaq, Rabsacesta wakin soldadosnintawan Jerusalenman kacharqa (2 Rey. 18:17). * Rabsacesqa, judiosta manaña maqanakunankupaq manchachiyta munarqa. ¿Imastá chaypaq ruwarqa?

Sapankupipis, chiqa sunqullapuni karqanku

Rabsacesqa, Ezequiasman ajinata willachimurqa: “Asiriamanta may atiyniyuq kamachiq jinata nin: ‘Imapitaj qanqa atienekushankiri? [...] Qanqa Egiptoj yanapaynimpi atienekushanki. Chay pʼakisqa soqosopi atienekushanki, chay mayqenchus, tawnaykurikojtin makita tʼojsispa pasarparejman’”, nispa (2 Rey. 18:19, 21). Chay, ¿chiqachu karqa?  Mana. Imaraykuchus Ezequiasqa, mana Egiptop yanapayninta maskʼarqachu. Arí, Rabsacesqa, judiosta, “sapanku kasqankuta, ni pi paykunata yanapananpaq kasqanta ima”, yuyachiyta munarqa.

Kay tiempopipis chiqa religionta chinkachiyta munaqkunaqa, Diospa kamachisninta, hermanosninkumanta, familiaresninkumanta ima, karunchaspa manchachiyta munanku. Sutʼincharinapaq, juk cristianap kawsayninta qhawarinachik. Paytaqa, Diosta yupaychasqanrayku, hermanosmanta karunchaspa achkha watasta wisqʼarqanku. Sinchita sayananpaq, ¿imataq kallpacharqa? Pay nin: “Jehovamanta mañakusqay, payman astawan qayllanaypaq yanapawarqa [...]. Chantapis, achkha kutispi Isaías 66:2 pʼiti nisqanta yuyarikuq kani, maypichus Jehová sunqu pʼakisqasta, llakisqasta ima, yanapasqanta nin. Chayqa mayta sunquchawaq, kallpachawaqtaq”, nispa. Achkha watasta wisqʼasqa hermano, ajinata nillantaq: “Wisqʼawaspapis, Diospa qayllanpi kanaymantaqa mana jarkʼayta atiwarqankuchu”, nispa. Rikunchikjina paykunaqa, Dioswan allinpi kasqankurayku, sapankupipis sinchita sayarqanku (Sal. 9:9, 10). Chantapis, wisqʼaptinkupis chayri familiaresninkumanta, amigosninkumanta, hermanosmanta ima, karunchaptinkupis, Diosmanta manapuni karunchayta atisqankuta, sumaqta yacharqanku (Rom. 8:35-39).

Chayrayku, Jehovaman astawan qayllaykunapaq tukuy atisqanchikta ruwana (Sant. 4:8). Tapurikunataq: “¿Jehová Diosta qayllitaypipis kachkanmanjinatachu qhawani? ¿Bibliap nisqanmanjinapunichu imatapis akllani?”, nispa (Luc. 16:10). Jehová Diosman qayllanapaq astawan kallpachakuchkanchik chayqa, mana imamantapis manchachikunanchikchu tiyan. Jeremiasqa, judiospa sutinkupi, jinata nirqa: “Noqaqa pujyu ukhumantapacha sutiykita qhaparikorqani, Tata Dios. [...] Qhaparikamorqayki, chay pʼunchay qanqa qayllaykamuwaspa, niwarqanki: Ama manchachikuychu, nispa” (Lam. 3:55-57).

Llulliriyusninkuwanpis mana iskaychachinkuchu

Rabsacesqa, judiosta llulliriyusninwan iskaychachiyta munaspa, ajinata nirqa: ‘¿Manachu Jehovap lomas patapi kaq altaresninta Ezequías urmachirqa? Jehovamin ñuqata niwarqa: Riy, chay nacionta chinkachimuy, nispa’ (2 Rey. 18:22, 25). Chayta nispaqa, Jehová kamachisninta mana jarkʼananta, paykunawan phiñasqa kachkasqanta ima, yuyachiyta munarqa. Chaywanpis Jehovaqa, Ezequiasta, chiqa yupaychayman kutimpuq judiostapis, allinpaq qhawarqa.

Kunan tiempopipis cristianosta qhatiykachaqkunaqa, llulliriyusninkuwan urmachiyta munawanchik. Wakin kutiqa, chiqa willaykunata llulla willaykunawan chhapuspa, iskayrayachiyta munawanchik. Sutʼincharinapaq, wakin hermanostaqa, suyunkupi jatunpaq qhawasqa hermano iñiyninta qhisachasqanta ninku, chaywantaq kikinta ruwanankupaq tanqanku. Chaywanpis, imatachus ruwanankuta sumaqta yachaq hermanosqa, mana chʼawkiyachikunkuchu.

Sutʼincharinapaq, juk hermanaqa, segunda guerra mundial nisqa tiempopi, wisqʼasqa kachkarqa. Paymanqa, juk papelta rikuchirqanku. Chaypitaq, suyunpa sucursalninpi  kamachiqkunamanta juk hermano iñiyninta qhisachasqanta nichkarqa. Chantá, chay hermanopi atienekusqantachus manachus tapuptinku, payqa jinata kutichisqa: “Payqa pantaq runalla. Bibliap nisqanmanjina ruwachkaptinqa, Diospa kamachin karqa. Chaywanpis kunanqa, manaña hermanoychu, imaraykuchus ruwasqanqa mana Bibliap nisqanmanjinachu”, nispa. Hermanaqa, Bibliap kay yuyaychasqanta kasukuchkarqa: “Kamachej runaspeqa ama atienekuychejchu; ama atienekuychejchu runasllapi, pikunachus mana salvayta atejkunapi” (Sal. 146:3).

Enemigosninchikwan mana chʼawkiyachikunapaqqa, Diospa Palabranta allinta riqsina, chaymanjina kawsakunapaqtaq kallpakuna (Efe. 4:13, 14; Heb. 6:19, 20). Juchaman urmanapaq tanqasqa kachkaptinchik, imatachus ruwananchikta sutʼita yachanapaqqa, Bibliata ñawirinapaq, ukhuncharinapaq ima, kunan atisqanchikta ruwananchik tiyan (Heb. 4:12). Chantapis, yachayninchikta astawan yapana, iñiyninchiktapis kallpachana. Juk hermanoqa achkha watasta wisqʼasqa karqa, pay nirqa: “Diosmanta yachachiykuna kapuwasqanchiktaqa, jatunpaq qhawana. Imaraykuchus chay yachakusqanchikqa, maykʼaqllapis yanapawasunpuni”, nispa. Arí, Bibliata, allin kamachi yuyayniyuq quwasqanchik publicacionesta ima, kunan allinta ukhuncharisun chayqa, ñakʼariykuna rikhuriptinpis, espíritu santo imastachus necesitasqanchikta ‘yuyarichiwasun’ (Juan 14:26).

Manchachikuymanta jarkʼakunapaq escudo

Rabsacesqa, Ezequiasman ajinata nispa judiosta manchachiyta munarqa: “Kunanqa Asiriamanta wiraqochi reyniywan uj tratoman yaykuychej: Noqaqa iskay waranqa caballosta qosqayki, sichus atiwaj runasta tariyta chay iskay waranqa caballospi rinankupaj chayqa. Imaynatataj qan atiwaj sayaykuyta reyniypa ujnin juchʼuy kaj soldadosnimpa kamachillanmanpisri?”, nispa (2 Rey. 18:23, 24). Arí, Asiriamanta soldadosqa may atiyniyuq karqanku. Runap qhawayninmanjinataq, Ezequiaswan llaqtanwanqa, ni imaynamanta atipankumanchu karqa.

Kunan tiempopipis, enemigosninchikqa may atiyniyuqman rikchʼakunkuman, astawanraq kamachiqkuna yanapaptinkuqa. Chaytaq, nazis nisqapi rikukurqa. Paykunaqa, segunda guerra mundial nisqapi, Diospa achkha kamachisninta iñiyninkuta qhisachachiyta munarqanku. Juk hermanoqa, chay tiempopi achkha watasta wisqʼasqa kasqanmanta parlarin. Soldadosta kamachiq runa nisqa: “¿Wawqiykita wañuchisqankuta rikunkichu? ¿Imallatapis yachakunkichu?”, nispa. Paytaq, jinata kutichisqa: “Jehovamanta sutʼinchaqllapuni kasaq”, nispa. Chay runataq juktawan nisqa: “Jina kaptinqa, qampis wañullankitaq”, nispa. Chaywanpis chay runaqa, imatachus nisqanta mana juntʼarqachu. Chay hermanoqa, imachus sinchita sayananpaq yanapasqanmanta, jinata nin: “Ñuqaqa Jehovap sutinpi mayta atienekurqani”, nispa (Pro. 18:10).

Mana iskayrayaspa Jehovapi iñiyqa, jarkʼakunapaq escudojina. Imaraykuchus, Satanaspa churanakuyninman sinchita sayanapaq yanapawanchik (Efe. 6:16). Chayrayku, iñiyninchikta kallpachanapaq, Diosmanta yanapata mañakuna (Luc. 17:5). Chantapis, allin kamachi yuyayniyuq imastachus churapuwasqanchikta, ama pisipaq qhawanachu. Ima chʼampaypipis sinchita sayanapaqqa, Jehová, Ezequielman imatachus nisqanta yuyarikuna. Diosqa, kʼullu llaqtaman willaq Ezequielman, jinata nirqa: “Diamante nisqa valorniyoj rumita jina sinchʼi kanaykipaj ruwasqayki, chhanka rumimantapis aswan chukitaraj”, nispa (Eze. 3:9). Arí, Jehovaqa kikinta kallpachallawasuntaq.

Ni imawan urmankuchu

Enemigosninchikqa, Diospa kamachisninta sumaq imasta rikuchispa urmachisqankuta rikunku. Rabsacespis, ajinallatataq ruwarqa. Payqa, Jerusalenpi tiyakuqkunaman  jinata nirqa: “Asiriamanta reyqa ajinata nin: Noqawan allinyakuychej, chantataj noqawan jamuychej. [...] Chantá qankunata uj sumaj jallpʼaman pusasqaykichej, qankunaj jallpʼaykichej jinallamantaj. Chaypeqa tiyan trigo, uvas, grano, uva sachʼas, olivo sachʼas, aceite, abeja miskʼi ima. Chaypeqa sumajta tiyakunkichej”, nispa (2 Rey. 18:31, 32). Soldadoswan muyuykusqa llaqtapaqqa, hornomanta urqhusqa qʼuñi tʼantitata mikhuriy, musuq vinota ukyariy imaqa, mayta munanankupaqjinachá karqa.

Chayjina tuqllawan, juk misionerota urmachiyta munarqanku. Arí, chay hermanotaqa, juk laqha cuartitupi wisqʼasqa kachkaptin, imatachus ruwananpi tʼukurinanpaq, “juk sumaq huertayuq wasiman” suqta killata aparqanku. Chaywanpis hermanoqa, imatachus ruwananta sumaqta yachasqanrayku, sinchita sayarqa. ¿Imataq yanaparqa? Pay nin: “Diospa Reinollanpi chiqamanta sumaq kawsay kananpi tʼukuriq kani. [...] Chay Reino chayamunanmantaqa mana iskayrayarqanichu, chaytaq mana urmanaypaq kallpachawarqa”, nispa.

¿Machkhatataq chay Reino chayamunanpi atienekunchik? Abraham, apóstol Pablo, Diospa Churin imaqa, chay Reino chayamunanpi atienekusqankurayku, sinchi ñakʼariykunata muchurqanku (Fili. 3:13, 14; Heb. 11:8-10; 12:2). Ñuqanchikpis Diospa Reinonta ñawpaqman churana. Chantapis, wiñaypaq bendicionesta apamunanmanta ama iskayrayanachu, jinamantaqa, ni imarayku Diosman chiqa sunqu kayta saqisunchu (2 Cor. 4:16-18).

Jehovaqa kamachisninta ni jaykʼaq saqirpanchu

Rabsacesqa, ni ima nisqanwanpis, Jehovapi atienekuq Ezequiasta, llaqtanta ima, manchachirqachu (2 Rey. 19:15, 19; Isa. 37:5-7). Ezequiaspa mañakusqantaq, juk ángel juk chʼisillapi 185.000 asirio soldadosta wañuchiptin, kutichisqa karqa. Qʼayantintaq Senaqueribqa, ni mayman uyanta churayta atispa, puchuq soldadosninwan Niniveman kutipurqa (2 Rey. 19:35, 36).

Jehovaqa, paypi atienekuqkunata ni jaykʼaq saqirparinchu. Chaytaq mana jaykʼaq tikrakunqachu. Arí, rikunchikjina kay tiempopi hermanosninchik, ñakʼariypi kaspapis Diosta mana wasanchasqankuqa, chayta rikuchiwanchik. Janaqpacha Tatanchik ajinata nisqanmanta mana iskaychakunanchikchu tiyan: “Noqaqa paña makiykimanta japʼisoj Señorniyki Tata Dios kani, niykitaj: Ama manchachikuychu; noqa yanapasqayki”, nispa (Isa. 41:13).

[Sutʼinchaynin]

[13 paginapi sutʼinchaynin]

Jehovaqa, kamachisninta Palabranpi kimsa chunka kutismanta astawan “ama manchachikuychu” nispa sunquchan

[12 paginapi dibujo/foto]

Enemigosninchikpa ruwasqanku, ¿imaspitaq Rabsacespa ruwasqanwan kikinchakun?

[15 paginapi dibujos/fotos]

Jehovap qayllanpi kasqanchikqa, ima ñakʼariypipis sinchita sayanapaq yanapawanchik