Hermanosninchikta jatunpaq qhawaspa ¿ñawpaqpichu kanchik?

“Hermanos jina tukuy sonqo munanakuychej, ujkuna ujkunata aswan allimpaj qhawaspa [chayri jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kaychik].” (ROM. 12:10.)

1, 2. a) ¿Imatataq Pablo Romanosman qillqasqanpi nirqa? b) ¿Ima tapuykunamantaq kutichisun?

PABLOQA, Romanosman qillqasqanpi tukuy cristianos munanakunanchik may allin kasqanta nin. Chantapis, “ama simillamantachu” munanakunanchikta yuyarichiwanchik. Chantá, “hermanos jina tukuy sonqo munanaku[nanchik]” kasqanmanta parlallarqataq (Rom. 12:9, 10a).

² Hermanosjina munanakuyqa, runa masinchikta munakuywan mana kikinchu. Munakuyninchiktaqa, ruwasqanchikwan rikuchinanchik tiyan. Mana jinata ruwaptinchikqa, munakuyninchikta wakkuna mana reparanqankuchu. Chayrayku Pablo nillarqataq: “Ujkuna ujkunata aswan allimpaj qhawaspa [chayri jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kaychik]”, nispa (Rom. 12:10b). ¿Imataq wakkunata jatunpaq qhaway niyta munan? ¿Imaraykutaq hermanosninchikta jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kananchik tiyan? ¿Imaynasmantataq chayta rikuchisunman?

¿Imataq wakkunata jatunpaq qhaway niyta munan?

3. ¿Imataq Bibliapi hebreo, griego qalluspi “jatunpaq qhaway” rimay niyta munan?

³ Hebreo qallupi “jatunpaq qhaway” rimayqa, “llasa” niyta munan. Jatunpaq qhawasqanchik runataqa, may valorniyuqpaq qhawanchik. Chaytaq chay runata munakusqanchikta rikuchin (Gén. 45:13). Bibliapi, griego qallupi “jatunpaq qhaway” rimayqa, wakkunata munakusqanchikta, valorniyuqpaq qhawasqanchikta, may allinpaq qhawasqanchikta ima, niyta munan (Luc. 14:10). Arí, jatunpaq qhawasqanchik runastaqa, mayta munakunchik, may valorniyuqpaqtaq qhawanchik.

4, 5. ¿Imaynatataq hermanosninchikta imaynatachus qhawasqanchikpi, parlapayasqanchikpi ima, jatunpaq qhawasqanchikta rikuchisunman? Kikinchariy.

⁴ ¿Imataq wakkunata jatunpaq qhaway niyta munan? Runasta, may sumaqpaq qhaway, chaytataq parlapayasqanchikpi rikuchiy niyta munan. Ñawpaqtaqa, hermanosninchikta imaynatachus qhawasqanchikpi, chantá paykunata parlapayasqanchikpi ima, may jatunpaq qhawasqanchikta rikuchinanchik tiyan.

⁵ ¿Imaynatataq juk cristiano wak cristianota sunqumantapacha jatunpaq qhawasqanta rikuchinman? (3 Juan 9, 10.) Sutʼincharinapaq, juk sachʼa sumaqta wiñananpaq, mana chʼakipunanpaq imaqa, sumaq jallpʼapi saphichasqa kanan tiyan. Ajinallataq chiqamantapuni pitapis jatunpaq qhawasqanchikqa, sunqunchikpi saphichasqa kanan tiyan. Mana sunqumantapachachu jatunpaq qhawaptinchikqa, sachʼajina chʼakipunqa. Chayrayku Pabloqa, sutʼimanta nirqa: “Munakoyqa tukuy sonqo kachun, ama simillamantachu”, nispa (Rom. 12:9; 1 Pedro 1:22, ñawiriy).

 “Diospa rijchʼayninman jina ruwasqa ka[qkunata]” jatunpaq qhawana

6, 7. ¿Imaraykutaq wakkunata jatunpaq qhawananchik tiyan?

⁶ Biblia, hermanosninchikta jatunpaq qhawananchikta nisqanta, mana qunqanachu tiyan. Chayrayku, wakkunata parlapayaspa, jatunpaq qhawasqanchikta rikuchina. Kunanqa, Biblia imaraykuchus chayta niwasqanchikta qhawarina.

⁷ Jallpʼapi kawsaqkunamantaqa, runaslla “Diospa rijchʼayninman jina ruwasqa” kanchik (Sant. 3:9). Chayrayku, Diosjina munakuyniyuq, yachayniyuq, chiqan kayniyuq ima kanchik. ¿Imastawantaq Ruwawaqninchik quwanchik? Salmista nirqa: “Señorniyku Tata Dios [...]. Jatun kayniykita janaj pacha patapi churarqanki [...]. [Runastaqa] yaqhapuni janaj pachapi kajkunata jina ruwarqanki; payta jatunchaspa, allimpaj qhawanata churarqanki”, nispa (Sal. 8:1, 4, 5; 104:1). * Diosqa, runasta jatunpaq qhawasqa kanankupaq ruwarqa. Chayrayku juk runata jatunpaq qhawaspaqa, Jehovata jatunchanchik. Tukuy runasta jatunpaq qhawana kaptinqa, astawanraq hermanosninchikta jatunpaq qhawana tiyan (Juan 3:16; Gál. 6:10).

Tukuy juk familialla kanchik

8, 9. Pablo nisqanmanjina, ¿imaraykutaq hermanosta jatunpaq qhawananchik tiyan?

⁸ Pabloqa, imaraykuchus puraqmanta jatunpaq qhawanakunanchik kasqanta nillantaq. Payqa, cristianosman puraqmanta jatunpaq qhawanakunankuta niraq nichkaspa nirqa: “Hermanos jina tukuy sonqo munanakuychej ujkuna ujkunata”, nispa. Griego simipi “hermanosjina” munanakuychik nispaqa, familiapi jukchasqas kaspa munanakusqanku, yanapanakusqanku ima, niyta munan. Chayrayku Pabloqa, kay rimaykunata uqharispa, qutuchakuymanta cristianos jukchasqa familiajina munanakunankuta nichkarqa (Rom. 12:5). Chantapis, kay rimaykunataqa akllasqa cristianosman nirqa, paykunataqa Tatanku Jehová wawasnintajina riqsikapurqa. Arí, paykunaqa juk familia karqanku. Arí, Pablop tiemponmanta akllasqa cristianosqa, jatunpaq qhawanakunanku karqa, kay tiempopipis akllasqa cristianosqa, kikillantataq ruwananku tiyan.

⁹ “Waj ovejas[manta]” kaqkunarí, ¿imaynatataq kawsakunanku tiyan? (Juan 10:16.) Diosqa, paykunata manaraq wawasnintajina riqsikapunchu, chaywanpis Jallpʼantinpi jukchasqa familiajina kanku. Chayrayku “ñañáy”, “wawqíy” ninakunku (1 Ped. 2:17; 5:9). Chay rimaykuna imatachus niyta munasqanta yachaspaqa, sunqumantapacha jatunpaq qhawanakunku (1 Pedro 3:8, ñawiriy).

¿Imaraykutaq jatunpaq qhawanakunanchik tiyan?

10, 11. ¿Imaraykutaq sunqumantapacha jatunpaq qhawanakunanchik tiyan?

¹⁰ ¿Imaraykutaq sunqumantapacha jatunpaq qhawanakunanchik tiyan? Imaraykuchus hermanosninchikta jatunpaq qhawaspaqa, qutuchakuy jukchasqa, sumaq sayasqa ima, kananpaq yanapanchik.

¹¹ Cristianosqa, Jehovawan allinpi kasqanchik, espíritu santowan yanapawasqanchik ima, astawan kallpachawasqanchikta yachanchik (Sal. 36:7; Juan 14:26). Hermanosninchik valorniyuqpaq qhawawasqanchikpis, kallpachallawanchiktaq (Pro. 25:11). Pillapis parlasqanwan, ruwasqanwan ima, munakuwasqanchikta, sunqumantapacha jatunpaq qhawawasqanchikta ima, rikuchiwaptinchikqa, ¡mayta kusikunchik! Chaytaq kusisqallapuni kanapaq, kawsayman pusaq ñanta mana saykʼuspa rinanchikpaq ima, astawan kallpachawanchik. Ajinachá achkha kutispi sientekurqanki, ¿icharí?

12. ¿Imaynatataq sapa jukninchik qutuchakuypi munanakuy kananpaq yanapasunman?

¹² Jehovaqa, paqarikusqanchikmantapacha  jatunpaq qhawasqa kayta necesitasqanchikta yachan, chayrayku tukuy cristianosman Palabranniqta nin: “Ujkuna ujkunata aswan allimpaj qhawaspa [chayri jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kaychik]”, nispa (Rom. 12:10; Mateo 7:12, ñawiriy). Kay yuyaychayta kasukuqkunaqa, qutuchakuypi munanakuy kananpaq yanapanku. Chayrayku, tapurikuna: “¿Maykʼaqtaq parlasqaywan chayri ruwasqaywan qutuchakuypi juk hermanota chayri juk hermanata sunqumantapacha jatunpaq qhawasqayta rikuchirqani?”, nispa (Rom. 13:8).

Tukuypaq yuyaychay

13. a) ¿Pikunataq wakkunata jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kananku tiyan? b) ¿Imatataq Pablo Romanos 1:7 pʼitipi nisqanmanta yachakunchik?

¹³ ¿Pikunataq wakkunata jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kananku tiyan? Pabloqa, Hebreosman qillqasqanpi ancianosmanta parlaspa, paykuna “ñaupajman pusas[qankuta]” nirqa (Heb. 13:17). Arí, paykunaqa achkha ruwaykunapi ñawpaqpi kachkanku, chaywanpis qutuchakuymanta michiqkuna kasqankurayku, tukuy hermanosta, anciano masisninkuta ima, jatunpaq qhawaspa ñawpaqllapitaq kananku tiyan. Sutʼincharinapaq, ancianos qutuchakuy imaynachus Diosta yupaychaypi kachkasqanmanta parlanankupaq tantakuspaqa, parlasqankuta sumaqta uyarinakuspa jatunpaq qhawanakusqankuta rikuchinku. Imatachus qutuchakuypi ruwakunanta ninankupaqtaq sapa jukpa yuyasqanta mana pisipaqchu qhawaspa, jatunpaq qhawanakusqankuta rikuchillankutaq (Hech. 15:6-17). Chaywanpis, Pablo Romanosman qillqasqanqa, mana ancianosllapaqchu karqa, manaqa tukuy qutuchakuypaq (Rom. 1:7). Chayrayku, wakkunata jatunpaq qhawaspa, tukuyninchik ñawpaqpi kananchik tiyan.

14. a) Wakkunata jatunpaq qhaway, wakkunata jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kaywan, ¿kikinchu? Sutʼinchay. b) ¿Imatataq tapurikunanchik tiyan?

¹⁴ Pablo chay pʼitipi imatawanchus nisqanpi tʼukurina. Payqa, Romamanta hermanosninman mana puraqmanta jatunpaq qhawanakunallankutachu nirqa, manaqa jatunpaq qhawanakuspa ñawpaqpi kanankuta. ¿Chay rimaykuna imapitaq mana kikinchu? Sutʼincharina. Juk yachachiq, yachakuqkunaman ñawiriyta yachaptinkuña, ¿ñawiriyta yachakunankutachu ninman? Mana. Astawanqa, sumaqmanta ñawirinankupaq yanapanman. Ajinallataq puraqmanta munanakusqanchik, jatunpaq qhawanakusqanchik ima, chiqa cristianos kasqanchikta rikuchinña  (Juan 13:35). Chaywanpis, imaynatachus yachakuqkuna ñawiriyta yachaspañapis, sumaqmanta ñawiriyta yachakullankumanpuni, ajinata cristianospis wakkunata jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kaspaqa, sumaqmanta jatunpaq qhawayta yachakullasunmanpuni (1 Tes. 4:9, 10). Arí, chaytaqa, sapa jukninchik ruwananchik tiyan. Chayrayku allin kanman tapurikunanchik: “Qutuchakuymanta hermanosta jatunpaq qhawaspa, ¿ñawpaqpichu kachkani?”, nispa.

‘Wakcha runasta’ jatunpaq qhawana

15, 16. a) ¿Pikunatá jatunpaq qhawanallanchiktaq tiyan, imarayku? b) ¿Imaynatá sunqumantapacha hermanosninchikta jatunpaq qhawasqanchikta rikuchinchik?

¹⁵ Qutuchakuypi kaq hermanosmanta, ¿pikunatataq mana pisipaqchu qhawananchik tiyan? Diospa Palabran nin: “Wajcha runaman jaywarejqa Tata Diosman manurin, Tata Dios kikintaj chay manuta juntʼanqa”, nispa (Pro. 19:17). ¿Imaynatataq kay yuyaychay hermanosninchikta jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kanapaq yanapawasunman?

¹⁶ Yaqha tukuy runasqa, sumaqpaq qhawasqa runasta jatunpaq qhawanku, ¿icharí? Chaywanpis, mana paykunajinachu kaqkunataqa, pisipaq qhawanku. Jehovataqrí mana jinachu. Pay niwanchik: “Jatunchawajkunata jatunchallasajtaj”, nispa (1 Sam. 2:30; Sal. 113:5-7). Arí, Jehovaqa payta jatunchaqkunata, yupaychaqkunata ima, jatunpaq qhawan. ‘Wakchasmantapis’ mana qunqakunchu (1 Samuel 2:8, ñawiriy; 2 Cró. 16:9). Ñuqanchikqa, Jehovajina ruwayta munanchik, chayrayku chiqamantachus manachus, hermanosta jatunpaq qhawasqanchikta reparakuna tiyan. Tapurikunataq: “¿Imaynatataq mana may riqsisqa hermanosta chayri qutuchakuypi mana ñawpaqpi kaqkunata qhawani?”, nispa (Juan 13:14, 15). Kay tapuyman kutichisqanchikqa, tukuy sunquchus manachus hermanosta jatunpaq qhawasqanchikta rikuchinqa (Filipenses 2:3, 4, ñawiriy).

¿Imaraykutaq hermanosninchikpaq tiempochakuna tiyan?

17. ¿Imaynatataq wakkunata jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kasqanchikta rikuchisunman, imarayku?

¹⁷ ¿Imaynatá qutuchakuymanta tukuy hermanosta jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kasqanchikta rikuchisunman? Paykunapaq tiempochakuspa. ¿Imarayku? Cristianosqa, achkha ruwanasniyuq kanchik, qutuchakuypi ruwanasninchikta juntʼanapaqpis tiempochakullanchiktaq. Arí, tiemponchiktaqa mana usuchinchikchu. Chayrayku, ñuqanchikpaq hermanos sapa kuti tiempochakunankuta mana suyasunmanchu. Chantapis, paykunapaq mana anchata tiempochakuyta atisqanchikta entiendewasqanchikmanta, mayta agradecekunchik.

18. Kay 18 paginapi dibujo rikhurisqanmanjina, ¿imaynamantataq hermanosninchikpaq tiempochakuyta munasqanchikta rikuchisunman?

¹⁸ Chantapis, tukuyninchik (astawanqa qutuchakuypi michiqkuna) imatapis ruwachkaspa hermanosninchikpaq tiempochakuspaqa, paykunata jatunpaq qhawasqanchikta rikuchinchik. Chaytaq paykunata may valorniyuqpaq qhawasqanchikta rikuchin, imaptinchus ruwayninchikta saqispa paykunawan parlarinapaq tiempochakunchik  (Mar. 6:30-34). Chaywanpis, hermanosninchikwan parlarinapaq mana tiempochakuptinchikqa, ichá pisipaq qhawasqanchikta yuyankuman. Arí, wakin kutiqa imatapis usqhayllata ruwananchik kasqanrayku, tiempochakuyta mana atisunmanchu. Chaywanpis, hermanospaq tiempochakusqanchik chayri mana tiempochakusqanchikqa, sunqunmantapachachus manachus paykunata jatunpaq qhawasqanchikta rikuchinqa (1 Cor. 10:24).

Wakkunata jatunpaq qhawaspa ñawpaqpi kana

19. ¿Imaynamantataq hermanosninchikta jatunpaq qhawasqanchikta rikuchillasunmantaq?

¹⁹ Hermanosninchikta, tukuy imaymanamanta jatunpaq qhawasunman. Sutʼincharinapaq, paykunapaq tiempochakuspaqa, parlasqankutapis sumaqta uyarinanchik tiyan. Jinamanta Jehovajina ruwasun. Salmista David nirqa: “Tata Diosqa cheqan runasta waqaychan, qhaparikusqankutataj uyarin”, nispa (Sal. 34:15). Chayrayku hermanoswan parlaspaqa, sumaqta uyarinanchik tiyan, astawanraq yanaparinanchikta niwaptinchikqa. Jinamantaqa, paykunata jatunpaq qhawasqanchikta rikuchisun.

20. Wakkunata jatunpaq qhawanapaq, ¿imatá yuyarikunanchik tiyan?

²⁰ Rikunchikjina, imaraykuchus hermanosninchikta sunqumantapacha jatunpaq qhawananchikta, yuyarikunanchikpuni tiyan, chaymantataq tukuyta, wakchastapis, jatunpaq qhawanapaq kallpachakunanchik tiyan. Jinamanta, qutuchakuypi jukchasqas kananchikpaq, hermanosjina munanakunanchikpaq ima, yanapasun. Chayrayku, puraqmanta jatunpaq qhawanakunapaq, chantá jatunpaq qhawanakuspa ñawpaqpi kanapaq ima, kallpachakuna. Qamrí, ¿jinatachu ruwayta munanki?

[Sutʼinchaynin]

¿Yuyarikunkichu?

• ¿Imataq wakkunata jatunpaq qhaway niyta munan?

• ¿Imaraykutaq hermanosninchikta jatunpaq qhawananchik tiyan?

• ¿Imaraykutaq puraqmanta jatunpaq qhawanakunanchik may allin?

• ¿Imaynasmantataq hermanosninchikta jatunpaq qhawasqanchikta rikuchisunman?

[Tapuykuna]

[18 paginapi dibujo/foto]

¿Imaynatataq hermanosninchikta jatunpaq qhawasunman?