Wayna, sipas, saqra ruwayman tanqasqa kaspa ¿imatá ruwawaq?

“Kʼacha simiwan parlaychej, kachiwan kachinchasqata jina. Jinallataj yachaychej imaynatachus sapa ujman kutichinaykichej kasqanta.” (COL. 4:6.)

1, 2. ¿Imaraykutaq achkha waynuchus, sipaskuna ima, tukuywan allinpaq qhawachikuyta munanku?

SAQRA ruwayman achkhas tanqasqas kasqankuta uyarinkichá. Qamtapis mana allin kaqta ruwanaykipaq tanqasurqankuchá. ¿Imaynataq chaypi sientekurqanki? Ichapis Christopherjina, payqa 14 watayuq nintaq: “Chinkaymanpis chayri compañerosniyjina ruwayman nini, paykuna mana asipayanawankupaq”, nispa.

² ¿Wiñaykimanta waynuchus chayri sipaskunajinachu ruwayta munanki? ¿Imaraykutaq jinata ruwayta munanki? ¿Paykuna allinpaq qhawasunankutachu munanki? Chayqa mana juchachu. Machu runaspis, wakkunawan allinpaq qhawachikuyta munanku. Arí, ni pi qhisachasqa kayta munanchu. Chaywanpis, allin kaqta ruwaptiykiqa mana tukuychu allinpaq qhawasunqa. Jesuspis ajinapi rikukurqa, chaywanpis imatachus ruwananta juntʼarqa. Wakin runas discipulosninman tukuptinkupis, wakin runasqa qhisacharqanku, nitaq “kasuta ruwarqan[ku]chu” (Isa. 53:3, Qheshwa Biblia).

Wakkuna saqra kaqman tanqasuptinku

3. ¿Imaraykutaq compañerosniyki nisqankumanjina ruwanayki mana allinchu kanman?

³ Wakin kutiqa, mana asipayasunankupaq compañerosniykijina ruwayta munanki. ¡Ama chayta ruwaychu! Cristianosqa, mana wawasjinachu kananchik tiyan, paykunaqa “wayrawan jina kayman jaqayman apaykachachiku[nku]” (Efe. 4:14). Arí, wawasqa wakkuna nisqankuta ruwallanku. Chaywanpis, qamqa machuyachkankiña. Jehovap kamachiykunasnin allinniykipaq kasqanta  yachanki chayqa, chaymanjinapuni ruwanaykipaq kallpachakuy. Imatachus ruwanaykitaqa, qam akllanayki tiyan (Deu. 10:12, 13). Mana jinata ruwaspaqa, wakkuna nisqankumanjinalla kawsachkawaq. Compañerosniykiwantaq muñecotajina apaykachachikuchkawaq (2 Pedro 2:19, ñawiriy).

4, 5. a) ¿Maykʼaqtaq Aarón juchaman tanqasqa kaspa urmarqa, imatataq chaymanta yachakunchik? b) ¿Imaynasmantataq compañerosniyki saqra kaqman tanqasunkuman?

⁴ Moisespa hermanon Aaronqa, saqra ruwayman tanqasqa kaspa urmarqa. Arí, payqa israelitas juk lantita ruwananta mañaptinku, ruwarqa. Aaronqa, mana manchalichu karqa. Imaptinchus, chaymanta ñawpaqtaqa Moiseswan khuska faraonman —Egiptomanta aswan atiyniyuq runaman— Diospa nisqanta willarqa. Chaywanpis Aaronqa, israelita masisninta manchachikuspa munasqankumanjina ruwarqa. Reparanchikjina, faraonmanta nisqaqa, compañerosninta astawan manchachikurqa. Arí, wakkunaqa saqra ruwayman tanqawasunman (Éxo. 7:1, 2; 32:1-4).

⁵ Rikunchikjina, mana waynas, sipaskunallatachu chayri kay pachap munayninmanjina kawsayta munaqkunallatachu, wakkuna saqra kaqman tanqankuman. Manaqa, qamjina allin kaqta ruwanankupaq kallpachakuqkunatapis. Compañerosniykiqa, saqra kaqman tanqasunankupaq ichapis asipayasunqanku, ñakʼarichisunqanku chayri juchachasunqanku. Ajinapi rikukuspaqa, saqra kaqta qhisachayta mana atillawaqchu. Chaywanpis, qhisachayta munanki chayqa, yachakusqaykimanta mana iskaychakunaykichu tiyan.

“Allinta qhawarikuychej”

6, 7. a) ¿Imaraykutaq imapichus creesqaykimanta mana iskaychakunaykichu tiyan, imatá chaypaq ruwawaq? b) ¿Imastataq iñiyniykita kallpachanaykipaq tapukuwaq?

⁶ Imaspichus creesqayki, kamachiykunasta kasukusqayki ima, ¿chiqapunichu qampaq? Chayta sutʼita yachanaykiqa, saqra kaqman mana tanqachikunaykipaq yanapasunqa (2 Corintios 13:5, ñawiriy). ¿Imarayku? Imaraykuchus imapichus creesqaykimanta mana iskaychakuptiykiqa, manchali kaptiykipis, compañerosniykiman sutʼinchayta atillanki (2 Tim. 1:7, 8). Iskaychasqa kaptiykitaq mana manchali kaspapis, mana sutʼinchayta atillankichu. Chayrayku, Bibliamanta yachakusqayki chiqachus manachus kasqanta ukhunchay. Ñawpaqtaqa, imatachus qallariypi yachakusqaykita, ukhunchay. Qamqa Diospi creenki, wakkunapis imaptinchus  paypi creesqankuta yachanki. Chaywanpis tapurikuy: “¿Imaraykutaq ñuqa Dios kasqanpi creeni?”, nispa. Chaytaqa mana iskaychakunaykipaqchu tapukunki, manaqa iñiyniykita kallpachanaykipaq. Chantá tapurikullaytaq: “¿Imaraykutaq Diospuni Biblia qillqakunanpaq yuyaychasqanta niyman?” (2 Tim. 3:16). “¿Imaraykutaq ‘qhipa pʼunchaykunapi’ kachkasqanchikta niyman?” (2 Tim. 3:1-5.) “¿Imaraykutaq Diospa kamachiykunasnin allinniypaq?”, nispa (Isa. 48:17, 18).

⁷ Ichapis chay tapuykunaman mana kutichiyta atisqaykita yuyaspa, mana tapukuwaqchu. Sutʼincharinapaq, maymanpis richkaspa tardeña kasqanta mana yachayta munaspa, relojniykita mana qhawarinayki, ¿allinchu kanman? Mana, ¿icharí? Imaptinchus tardeña kasqanta yachaspaqa, astawan usqhayta riwaq. Kikillantataq imapichus iñiyniyki pisiyachkasqanta qhawarikunayki tiyan, ajinamanta kallpachanaykipaq (Hech. 17:11).

8. Imaraykuchus Diosta kasukuy, aswan allin kasqanta sutʼinchay.

⁸ Biblia jinata nin: “Ayqeychej khuchichakuy juchamanta”, nispa. Kayta tapurikuy: “¿Imaraykutaq kay yuyaychay may allin?”, nispa. Kunanqa, imaraykuchus compañerosniyki qhariwarmijina puñuykusqankupi, imaraykuchus Biblia, ‘khuchichakuqqa cuerponpa contranpi juchallikusqanta’ nisqanpi ima, tʼukuriy (1 Cor. 6:18). Iskayninpi tʼukurispa, tapurikuy: “¿Imataq aswan allin? Juchaman urmanay, ¿allinchu kanman?”, nispa. Chantá juchaman urmaptiyki, ima chʼampaykunachus rikhurinanpi tʼukuriy. Ichapis wakin compañerosniykiqa, ruwasqayki allillan kasqanta nisunqanku, chaywanpis tatasniykiwan chayri Tantakunapaq Wasipi hermanoswan kachkaspa, ¿imaynataq sientekuwaq? ¿Atillawaqchu Diosmanta mañakuyta? ¿Compañerosniykita kusichiyta munasqaykiraykuchu, Jehovamanta karunchakuyta munawaq?

9, 10. Saqra ruwayman tanqasuptinku imapichus creesqaykimanta mana iskaychakunayki, ¿imaynatá yanapasunqa?

⁹ Waynallaraq chayrí sipasllaraq kanki chayqa, imachus allin kasqanmanta yachakuchkallankiraq (Romanos 12:1, 2, ñawiriy). Chayrayku kunan, imaraykuchus Jehovata yupaychanayki allin kasqanpi tʼukuriy. Chayqa, imatachus ruwayta munasqaykita yachanaykipaq yanapasunqa. Jinamanta, compañerosniyki saqra ruwayman tanqachkasuptinku, mana manchachikuspa usqhayllata kutichinaykipaq, wakichisqa kanki. Ajinamanta, juk sipas hermanitajina sientekunki, pay nirqa: “Compañerosniy nisqankumanjina mana ruwaspaqa, mana paykunajinachu kasqayta rikuchini. Chantapis, mana sutillamantachu Jehovamanta sutʼinchaq kani. Manaqa religionniymanjina imatapis yuyani, ruwani, kawsakuni ima”, nispa.

¹⁰ Arí, chiqa kaqta ruwanaykipaqqa, mayta kallpachakunayki tiyan (Luc. 13:24). Ichapis qhasipaq kallpachakuchkasqaykita yuyawaq. Chaywanpis, kayta yuyarikuy: imapichus creesqaykimanta pʼinqakuptiykiqa, compañerosniyki chayta reparanqanku, astawantaq saqra kaqman tanqasunkuman. Mana manchachikuspa sutʼinchaptiykitaq manaña turiyasunqankuchu (Lucas 4:12, 13, kikinchay).

‘Chiqan runaqa kutichinanpaq sumaqtaraq yuyaychakun’

11. Saqra kaqman tanqasqa kaypi tʼukurispa ñawpaqmantaña wakichikuy, ¿imaraykutaq may allin?

¹¹ Chantapis, saqra kaqman tanqasuptinkuqa, atipanaykipaq wakichisqa kanayki tiyan (Proverbios 15:28, ñawiriy). Chaypaqqa, ñawpaqmantaña ima chʼampaychus rikhurinanpi tʼukuriy. Chayqa, chʼampaykunapi mana rikukunaykipaq yanapasunqa. Sutʼincharinapaq, compañerosniykita cigarrota pitaspa jamuchkaqta rikusqaykipi tʼukuriy.  ¿Manachu taripakuptiyki pitanaykipaq tanqasunkuman? ¿Imatá ajinapi mana rikukunaykipaq ruwawaq? Proverbios 22:3 nin: “Yuyayniyojqa sajra kajta [sumaqta] rikuspa, pakakun”, nispa. Wak ladonta ripuptiykiqa, ichapis paykunawan mana tinkunkichu. Ajinamanta, mana manchali kasqaykitachu, manaqa yachayniyuq kasqaykita rikuchinki.

12. Mana atipanaykipaqjina chʼampay rikhuriptin, ¿imatá ruwawaq?

¹² Chaywanpis, mana atipanaykipaqjina juk chʼampay rikhurinman. Ichapis juk compañeroyki jinata nisunkiman: “¿Ima ninki? ¿Manaraqchu piwanpis qhariwarmijina puñuykunki?”, nispa. Jina kaptin, ¿imatá ruwawaq? Kay Colosenses 4:6, pʼitipi nisqan yanapasunqa. Chaypi nin: “Kʼacha simiwan parlaychej, kachiwan kachinchasqata jina. Jinallataj yachaychej imaynatachus sapa ujman kutichinaykichej kasqanta”, nispa. Kay pʼiti nisqanmanjinaqa, mana tukuy chʼampaykunapichu kikinta kutichisun. Biblia imatachus chaymanta nisqanta sutʼinchanaykimantaqa, ichapis pisi parlaykunallapi jinata niwaq: “Mana chayta ruwanichu” chayri “Mana piwanpis qhariwarmijina puñuykuymantaqa parlanichu”, nispa.

13. ¿Imaraykutaq tukuy laya chʼampaykunaman kutichinaykipaq wakichisqa kanayki tiyan?

¹³ Jesusjina ruway. Payqa, qhasillapaq sutʼinchasqan kananta yachaspaqa, pisi parlaykunallapi kutichiq chayri chʼinlla qhipakuq. Herodes tapuptinqa jinata ruwarqa (Luc. 23:8, 9). Mana allin tapuyta ruwasuptinkuqa, aswan allin kanqa chʼinlla qhipakunayki (Pro. 26:4; Ecl. 3:1, 7). Chaywanpis, compañeroyki mana allinmanta tapusuptinpis, ichá imaptinchus qhariwarmijina manaraq puñuykusqaykita chayri imaptinchus wak imasta mana ruwasqaykita mana entiendesqanrayku, yachaytapuni munanman (1 Ped. 4:4). Jina kaptinqa, imatachus Biblia chaymanta nisqanta sutʼinchariwaq. Manchachikunaykimantaqa, ‘wakichisqapuni kanayki tiyan iñiyniykimanta sutʼita kutichinaykipaq’ (1 Ped. 3:15).

14. ¿Imatá compañerosniykip sunqunkuta mana nanachispalla ruwawaq?

¹⁴ Ichapis wakin kuti paykuna tapusunankumantaqa, qam tapunkiman. Chaywanpis, nisqaykiwanqa mana sunqunkuta nanachinaykichu tiyan. Sutʼincharinapaq, juk compañeroyki cigarrota pitanaykita nisuptin, ichapis qam niwaq: “Mana munanichu, pachis”, nispa, niwaqtaq: “Pitayta yachasqankiqa, mana ajina kanaykita yuyarqanichu”, nispa. Rikunchikjina, sutʼinchanaykimantaqa, pay imaraykuchus pitasqanta sutʼinchasunan kanqa. *

15. ¿Maykʼaqtaq ripunayki allin kanman, imarayku?

¹⁵ Mayta kallpachakuptiykipis saqra kaqman tanqallasuptinkupuni, ¿imatá ruwawaq?  Allin kanman chaymanta ripunayki. Paykunallawanpuni qhipakuptiykiqa, urmachisunkuman. Chayrayku usqhayllata ripuy. Chayta ruwaspaqa mana atipachikuchkankichu manaqa, qam atipachkanki. Imaptinchus, mana muñecotajinachu compañerosniykiwan apaykachachikunki, Jehovap sunquntataq kusichinki (Pro. 27:11).

“Imatapis ruwananpaj kʼuchi runaj wakichisqanqa allimpuni llojsin”

16. Sutillamanta Jehovamanta sutʼinchaq kaq waynas chayri sipaskuna, ¿imaynatá saqra ruwaykunaman tanqasunkuman?

¹⁶ Wakin kutiqa, sutillamanta Jehovamanta sutʼinchaq kaq waynas chayri sipaskuna saqra kaqman tanqasunkuman. Chayjina waynuchu chayri sipas fiestaman waqyarisusqanpi tʼukuriy. Ni pi chay fiestapi kamachichkasqanta rikuspa, ¿imatá ruwawaq? Chayri juk waynuchu alcoholta apaptin, chay fiestapi kaqkunataq ukyanapaq wawallaraq kaptiykichik, ¿imanawaqtaq? Bibliamanta yachakusqaykimanjina ruwanayki tiyan. Juk sipas hermanita jinata nin: “Ñañaywan ñuqawanqa, cinemanta, peliculapi millayta parlasqankurayku ripurqayku. Ñuqaykuwan riq waynuchustaq qhipakurqanku. Tatasniykuqa, allinta ruwasqaykuta niwarqayku, chay waynuchustaq pʼinqaypi rikhurichisqaykumanta phiñarikurqanku”, nispa.

17. Juk fiestaman waqyarisuptinku, Diospa kamachiykunasninta kasukunaykipaq, ¿imatá ruwawaq?

¹⁷ Arí, sunqu yuyayniykimanjina ruwaptiykiqa, compañerosniyki ichapis phiñarikunqanku. Chaywanpis, allin kaqta ruwanayki tiyan. Chaypaqtaq wakichisqaña kanayki tiyan. Chayrayku, juk fiestaman riptiyki, imapis mana allin kaptin, imatachus ruwanaykita yachanaykiña tiyan. Wakin waynas chayri sipaskunaqa, fiestamanta ñawpaqta ripuyta munaspa, tatasninkuman taripaq rinankupaq waqyanankuta ninku (Sal. 26:4, 5). Arí, “imatapis ruwanampaj kʼuchi runaj wakichisqanqa allimpuni llojsin” (Pro. 21:5).

Wayna chayri sipas kachkaspa kusirikuy

18, 19. a) ¿Imaynamantá Jehová kusisqa kawsakunaykita munasqanta yachanki? b) Saqra kaqta atipaq waynasta, ¿imaynatá Jehová qhawan?

¹⁸ Jehovaqa, kusisqa kawsakunaykipaq ruwasurqa, kusisqataq kawsakunaykita munan (Eclesiastés 11:9, ñawiriy). Compañerosniykiqa, “pisi pʼunchaykuna[lla]paj kusikuspa jucha kawsaypi puri[chkanku]” (Heb. 11:25). Chaywanpis Diosqa, wiñaypaq kusisqa kawsakunaykita munan. Chayrayku, juchaman tanqasqa kachkaspaqa, Diosta kasukunayki allinniykipaqpuni kasqanta yuyarikuy.

¹⁹ Compañerosniyki nisqankumanjina ruwanaykiqa, qhasillapaq kanman. Imaptinchus watasmanqa, sutiykimantapis manaña yuyarikunqankuchu. Chaywanpis, mana nisqankumanjinachu ruwaptiykiqa, Jehová ni jaykʼaq qunqasunqachu, chiqa sunqu kasqaykitapis yuyarikullanqapuni. Payqa, “janaj pacha ventanasta kicharispa, may chhika bendicioneswan juntʼa[ykuchisunqa]” (Mal. 3:10). Kunanpis, espíritu santonwan yanapachkasunkiña. Arí, saqra kaqman tanqasuptinkuqa, Jehovap yanapayninwan atipayta atinki.

[Sutʼinchaynin]

¿Yuyarikunkichu?

• ¿Imamantaq compañerosniyki tanqasunkuman?

• ¿Imaraykutaq saqra kaqman tanqasuptinku, mana iskaychakuspa qhisachanayki tiyan?

• ¿Imaynatataq compañerosniyki saqra kaqman tanqasuptinku atipanaykipaq wakichikuwaq?

• ¿Imaynatá Jehová chiqa sunqu kasqaykita may jatunpaq qhawasqanta yachanki?

[Tapuykuna]

[8 paginapi dibujo/foto]

¿Imaraykutaq Aarón qurimanta waka uñaman rikchʼakuq lantita ruwarqa?

[10 paginapi dibujo/foto]

Imatachus ninaykita ñawpaqmantaña wakichikuy