Chʼampaykunata atipanapaq kallpa

“Kunanqa kaytawan niykichej: Kallpachakuychej [Jehova]pi, jatun atiynimpitaj.” (EFE. 6:10.)

1. ¿Imaraykutaq Diospa kamachisnin ñakʼariykunapi rikukunchik?

JEHOVAP kamachisninpis ñakʼarinchikmin. Chʼampaykunaqa kanman, juchasapa kasqanchikrayku, kay saqra pachapi kawsasqanchikrayku, Satanaspa qhatiqkunasnin chiqnikuwasqanchikrayku ima (Gén. 3:15). Jehovaqa, llaqtanta unaymantaña yanaparqa, payta yupaychasqankurayku qhatiykachaptinku, saqra ruwaykunaman tanqaptinku, wak chʼampaykunapi kaptinku ima. Arí, Diospa espíritu santonqa, sapa jukman atiyta quwanchik ñawpaqllamanpuni rinanchikpaq.

Qhatiykachaypi sinchita sayanapaq

2. ¿Imaraykutaq yupaychayrayku qhatiykachay kan, imaynasmantá chayta ruwanku?

² Yupaychayrayku qhatiykachasqa kayqa, pillatapis creesqanrayku ñakʼarichiy niyta munan. Chaytaqa, chay creenciasninku manaña miranankupaq chayri Diosman manaña juntʼa sunqu kanankupaq ruwanku. Satanasqa, chayta imaymanamanta ruwan. Biblia Satanaspa ruwasqantaqa, sutʼita maqanakusqanta uña leonwan kikinchan, chantapis pakayllamanta kaptinqa venenoyuq katariwan kikinchan (Salmo 91:13, ñawiriy).

3. ¿Imaynatá Satanás juk leonjina, venenoyuq katarijina qhatiykachawanchik?

³ Satanasqa, phiña leonjina sutʼimanta ñuqanchikwan maqanakun. Payqa, runaswan chiqnichiwanchik, carcelman wisqʼachiwanchik chayri willayninchikta jarkʼachin (Sal. 94:20). Anuario nisqa libroqa, kay tiempopi Jehovamanta sutʼinchaqkunata imaynatachus Kuraq Supay qhatiykachasqanta rikuchin. Sutʼincharinapaq,  achkha lugarespi Jehovamanta sutʼinchaqkunata, may phiñasqa runas ñakʼarichinku, chay runastaqa, llulla religionta kamachiqkuna chayri politicapi manchayta satʼikuqkuna, umachanku. Chay ruwasqankuqa wakin cristianosta miskʼachin. Kuraq Supayqa, wak kutispi venenoyuq katarijina ruwan. Nisunman, yuyayninchikta pakayllamanta paypa munayninta ruwananchikpaq, venenowan juntʼaykuchin. Chayta ruwaspaqa, Diosmanta karunchachiyta munawanchik. Chaywanpis, espíritu santop yanapayninwanqa, iskaynin qhatiykachaypi sinchita sayayta atinchik.

4, 5. ¿Imaynatá qhatiykachaypaq wakichikusunman, imaraykú? Juk sutʼinchaymanta parlariy.

⁴ Qhatiykachaypi sinchita sayayta atinapaqqa, tukuypis wakichisqas kayta munanchik. Chaywanpis ima qhatiykachaykunachus kasqanpi mana yuyananchik tiyan. Imaraykuchus aswan qhipaman imachus kanantaqa, mana yachanchikchu. Llakikuyqa mana yanapawasunmanchu, qhasillapaq kanman. Chaywanpis, ñawpa cristianos qhatiykachasqa kaspapis, chiqa sunqu kasqankumanta yachakusunman. Paykuna muchunankupaqqa, ñawpa tiempomanta Diospa kamachisninpi, Jesuspa yachachisqanpi, paypa kawsayninpi ima, tʼukurisqanku yanaparqa. Ajinamanta astawan Jehovata munakurqanku, chaytaq ima chʼampayta atipanankupaqpis wakichirqa.

⁵ Malaui suyumanta iskay cristianaspa kawsayninkumanta parlarina. Paykunataqa, achkha phiña runas partido politiconkumanta kanankupaq juk tarjetata rantikunankuta nirqanku. Chay runasqa, hermanasta maqarqanku, pʼachasninkuta lluchʼurqanku, violayta ima munarqanku. Chantapis, Betel wasipi kaqkuna chay tarjetata rantisqankutaña nispa chʼawkiyayta munarqanku. Chaywanpis hermanasqa nirqanku: “Ñuqaykuqa Jehová Diosllata yupaychayku, chayrayku sucursalmanta hermanos chay tarjetata rantinkuña chayqa, ñuqaykuqa paykunawan mana ni ima ruwanaykuchu tiyan. Wañuchinawayku kaptinpis, ¡mana rantisaqkuchu!”, nispa. Mana manchachikuspa hermanas chayta niptinku, chay phiña runasqa ripuqta saqirqanku.

6, 7. ¿Imaynatá Jehová, kamachisninta qhatiykachasqas kachkaptinku yanapan?

⁶ Apóstol Pabloqa, Tesalonicamanta cristianos “sinchʼi ñakʼariypi kashaspapis” chiqa kaqta yachakusqankuta nirqa, chaywanpis “espíritu santoj kusikuyninwan” juntʼasqa karqanku (1 Tes. 1:6). Ñawpa tiempomanta kunan tiempomanta cristianos qhatiykachasqa kachkaspa mana urmaqkunaqa, chay tiempopi sunqu tiyasqa kasqankuta ninku. Chay kʼacha kayqa, espíritu santop puquynin, hermanospa yuyayninkuta, sunqunkutataq jarkʼarqa (Gál. 5:22, 23). Arí, Jehovaqa, kʼuchi kallpanniqta kamachisninman, chʼampaykunata muchunankupaq, ima ñakʼariy kaptinpis allin yuyaywan ruwanankupaq atiyta qun. *

⁷ Wakin runasqa, cristianos may qhatiykachasqas kaspapis Diosman chiqa sunqullapuni kasqankumanta mayta tʼukunku. Chay cristianosman Dios kallpachasqanta reparanku. Chayrayku apóstol Pedro nirqa: “Cristoj sutinraykuchus kʼumuykachachisqa kankichej chayqa, kusikuyniyoj kankichej, imaraykuchus Diospa jatun atiyniyoj Espíritun qankunapi tiyakushan”, nispa (1 Ped. 4:14). Chay rimaykunawanqa, Jehovap kamachiykunasninta jatunpaq qhawasqanchikrayku qhatiykachawasqanchikqa, Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqas kasqanchikta rikuchin. Chaytaq mayta kusichiwanchik (Mat. 5:10-12; Juan 15:20).

Saqra ruwayman tanqasqa kaptinchik

8. a) ¿Imaynatá Josué, Caleb ima, compañerosninku yuyasqankuta qhisacharqanku? b) ¿Imatá Josuemanta, Calebmanta yachakunchik?

⁸ Cristianostaqa, qayllanchikpi kaqkuna mana reparakuyllata saqra ruwaykunaman tanqawanchik. Chaywanpis Jehovap espíritu santon yanapawanchik, chay kallpataq kay  pachap atiyninmanta nisqaqa, aswan atiyniyuq. Chayrayku runas asipayawasqanchikta, ñuqanchikmanta llullata parlasqankuta chayri paykunajina kawsananchikpaq tanqawasqanchikta atipayta atinchik. Josuep, Calebpa kawsayninkumanta qhawarina. Paykunawanqa, Canaanman chunka watiqaqkuna rirqanku, ¿imataq mana compañerosninkujina parlanankupaq yanaparqa? Diospa kʼuchi kallpan “waj laya sonqowan” parlanankupaq yanaparqa (Números 13:30; 14:6-10, 24, ñawiriy).

9. ¿Imaraykú wak runasmanta wakjinas kaymanta mana manchachikunachu tiyan?

⁹ Jesuspa apostolesninqa, espíritu santoniqta Diosta kasukunankupaq kallpachasqas karqanku, manataq llulla yachachiqkunaniqtachu (Hech. 4:21, 31; 5:29, 32). Kay tiempopiqa, achkha runas mana chʼampaykunapi rikukunankupaq, wakkuna yuyasqankumanjina ruwanku. Chaywanpis chiqa cristianosqa, mana paykunajinachu ruwanchik, manaqa chiqan kaqmanjina. Chantapis Diospa espíritu santon atiyninrayku, wakjina kayta mana manchachikunchikchu (2 Tim. 1:7). Wakkuna saqraman tanqawaptinchik mana kasunapaq imatachus ruwana kasqanta qhawarina.

10. ¿Ima chʼampaypitaq wakin cristianos rikukunku?

¹⁰ Wakin waynasqa, juk amigonku mana allinta ruwachkasqanta yachaspa, juk chʼampaypijina rikukunku. Ancianosmanta mana yanapata mañapunkuchu, amigonkuta wasanchayta chayri phiñachiyta manchachikusqankurayku. Wakin kutisqa, juchallikuq waynaqa ichapis amigosninta juchanmanta ni piman willanankuta ninman. Arí, chayqa mana waynasllapichu rikukun. Machu runaspis juk amigonku chayri familiankumanta kaq juchallikuptinqa, ancianosman willayta mana atillankuchu. Jinapi rikukuspa, ¿imatá ruwasunman?

11, 12. Juk hermano juchanta pakananchikta niwaptinchik, ¿imatá ruwasunman? Sutʼinchay.

¹¹ Kaypi tʼukurina, Luiswan Carloswanqa juk qutuchakuyllamanta waynas kanku. Luisqa, runaspa qʼalanta amigon qhawachkasqanta yachaspa, paymanta llakikusqanta, ancianoswan parlarinanta ima, nirqa. Carlostaq yuyaychasqanta mana kasunchu, nintaq: “Amigoy kanki chayqa, chayta qhawachkasqayta ni piman willaychu”, nispa. Luis, amigon jinata nisqanmanta, ¿manaña amigonwan qhipakuyta manchachikunmanchu karqa? Ichapis ancianos creenankutachus manachus tapurikun, Carlos mana chaykunata qhawachkasqanta niptin. Chaywanpis Luisqa, chʼinlla qhipakunman chayqa, amigonta mana yanapachkanmanchu. Astawanpis amigon Carlos Jehovamanta karunchakunman. Chantapis Luisqa, “runallata manchachikoyqa urmanapaj tojlla jina; pichus Tata Diospi atienekojrí sumaj waqaychasqa” kananta yuyarikun (Pro. 29:25). Chayrayku Carlosta yanapayta munaspa, paywan watiqmanta parlarinanpaq kallpachakun, amigon nisqanta kasukunanta suyaspa. Luisqa, amigon ancianoswan parlarinanta nirqa, chaypaqtaq juk tiempota qun, mana parlariptintaq pay kikin parlarinanta nirqa (Lev. 5:1).

 ¹² Ichapis wakin kutiqa, jinapi rikukusunman. Amigonchikqa, yanapariyta munasqanchikta ichapis mana allinpaqchu qhawanman. Chaywanpis tiemponmanqa, allinninpaq ruwasqanchikta reparanman. Amigonchik yanapariyta munasqanchikta allinpaq qhawan chayqa, mana manchachikuspa parlarisqanchikmanta, mana wasanchasqanchikmanta ima, sunqumantapacha agradecewasun. Chaywanpis, ñuqanchikwan phiñakun chay, ¿allin amigo kasqantachu nisunman? Mana, imaraykuchus Jehová sumaq amigonchikqa, paytataq kusichiyta munanchik. Jehovamanpuni chiqa sunqu kasun chayqa, payta munakuqkuna ñuqanchikta allinpaq qhawawasun, allin amigosninchiktaq kanqanku. Chantapis Kuraq Supay qutuchakuyta pʼinqaypi rikuchinanta mana saqinachu. Mana jinata ruwaspaqa, Diospa espíritu santonta llakichisunman, nitaq yuyaychawasqanchikmanjina ruwachkasunman. Chayrayku qutuchakuy llimphu kanallanpaqpuniqa, mayta kallpachakunanchik tiyan (Efe. 4:27, 30).

Ñakʼariykunawan mana atipachikunapaq

13. ¿Ima ñakʼariykunapitaq Diospa kamachisnin rikukunchik, imaraykutaq chaykuna tiyan?

¹³ Tukuy laya ñakʼariykuna kanman, qullqi mana kaptin, llamkʼay mana kaptin, jallpʼa ikhakuykuna chayri wak imas kaptin, familiamanta pillapis wañupuptin, unquy rikhuriptin ima. “Sajra pʼunchaykuna[pi]” kawsasqanchikrayku, chʼampaykuna kanqapuni (2 Tim. 3:1). Ima chʼampayllapipis rikukuspaqa, manchachikuywan mana atipachikunanchikchu tiyan. Imaraykuchus Diospa espíritu santonqa, ima chʼampaytapis atipanapaq kallpachawasun.

14. ¿Imataq Jobta ñakʼariykunata muchunanpaq yanaparqa?

¹⁴ Jobqa, achkha ñakʼariykunapi rikukurqa. Tukuy kapuyninta chinkachirqa, wawasnin wañupurqanku, amigosnin wasancharqanku, manchayta unquykurqa, warminpis manaña Diospi atienekurqachu (Job 1:13-19; 2:7-9). Chaywanpis Jobtaqa, wayna Eliú sunqucharqa. Eliup yuyaychasqanqa, Jehovamanta jamurqa, payqa jinata nirqa: “Sumajta unanchay Dios imastachus may tʼukunasta ruwasqan[pi]” (Job 37:14). Kay rimaykunaqa, Jobta chay ñakʼariykunata imachus yanapasqanta rikuchiwanchik. Jobtaqa, Jehová imaynatachus espíritu santonta, atiynintapis tukuy imaymanamanta apaykachasqanpi tʼukurisqan yanaparqa (Job 38:1-41; 42:1, 2). Chayta ruwayqa, ñuqanchiktapis yanapawasun. Dios munakuyninta rikuchiwasqanchiktaqa, yuyarikunchikpuni, paytaq mayta munakullawanchikpuni.

15. ¿Imataq Pablota ñakʼariykunata muchunanpaq yanaparqa?

¹⁵ Apóstol Pablopis iñiyninrayku, achkha ñakʼariykunata muchurqa, kawsaynintapis wañuy pataman churarqa (2 Cor. 11:23-28). Payqa, sunqu tiyaykusqa kayninta mana chinkachirqachu, imaraykuchus Jehovapi atienekurqa, paymantataq mañakurqa. Pabloqa, achkha chʼampaykunapi kachkaspa, ichapis may ñakʼariypi kayta qillqarqa: “Señormin noqawan karqa, kallpachawarqataj evangeliota sutʼita willanaypaj, mana judío kajkuna uyarinankupaj. Ajinamanta Señorqa wañuymanta librawarqa  leonpa siminmanta jina”, nispa (2 Tim. 4:17). Payqa imatachus nichkasqanta allinta yacharqa chayrayku hermanosninman nirqa: “Ama imamantapis phutikuychejchu”, nispa (Filipenses 4:6, 7; Efesios 6:10, ñawiriy).

16, 17. Jehová kamachisninta ima llakiypipis mana saqirparisqanta sutʼinchariy.

¹⁶ Chantapis Roxana sutiyuq precursoraqa, Jehová kamachisninta mana saqirparisqanta reparan. Payqa, patronninmanta jatun tantakuyman rinanpaq permisota mañakurqa, patronnintaq phiñarikuspa, llamkʼayninmanta wikchʼunanta nirqa. Chaywanpis Roxanaqa, jatun tantakuyman rirqapuni. Jehovamantataq mana llamkʼayninmanta wikchʼunanpaq mañakurqa, ajinamanta mana anchata llakikurqachu. Lunespi, patronninqa llamkʼayninmanta wikchʼurqapuni, chaytaq mayta llakichirqa. Chay llamkʼaypiqa pisillata ganakuq, chaywanpis chay qullqita familianta uywananpaq necesitaq. Chayrayku, Jehovamanta watiqmanta mañakurqa. Chantapis jatun tantakuypi, Jehovap qayllanpi kanallanpaqpuni kallpachasqanta repararqa, kawsakunanpaq imatachus necesitasqantapis qunallantataq yacharqa. Roxanaqa, wasinman ripuchkaspa juk letreropi, sirana maquinasta allinchanapaq yanapaqkunata necesitachkasqankuta rikurqa. Chay llamkʼaymanta patronwan parlariq riptin, patronqa mana maquinasta allinchayta atisqanta repararqa. Chaywanpis llamkʼananpaq japʼirqa, ñawpaq llamkʼayninpi ganasqanmantaqa, yaqha iskay jinastawanraq gananman karqa. Roxanaqa, mañakuykunasninta Dios uyarisqanta sutʼita repararqa. Chaywanpis payqa, llamkʼayninmanta compañerosninman Diosmanta willarqa, paykunamantataq phichqa runas —chay llamkʼayta kamachiq ima— Diosmanta yachakurqanku, bautizakurqankutaq.

¹⁷ Wakin kutispiqa, Jehová mañakusqanchikta mana uyarisqanta reparasunman chayri mana usqhayllatachu chayri mana munasqanchikmanjinachu uyarisqanta yuyasunman. Chaywanpis Jehovaqa, imaraykuchus jinata ruwasqanta yachan, ichapis ñuqanchikqa aswan qhipamanraq yachasunman. Chantapis Jehovaqa, chiqa sunqu kamachisninta ni jaykʼaq saqirparinanta yachanchik (Heb. 6:10).

Juchaman urmayta llakiykunata ima atipanapaq

18, 19. a) ¿Imaraykutaq juchaman tanqasqa kayta, llakiykunapi ima, rikukunchik? b) ¿Imaynatá chʼampaykunata atipasun?

¹⁸ Jehovap kamachisninqa, saqra pachapi kawsakunchik, chayraykutaq juchaman urmanapaq tanqasqa, sunqu pʼakisqas, qhatiykachasqas, wakkunawan saqra ruwayman tanqasqas ima, kanchik (Juan 15:17-19). Chaywanpis Diospa espíritu santonpa yanapayninwanqa, Jehovata yupaychayninchikpi ima chʼampaytapis atipayta atisun. Jehovaqa, mana sayay atina juchaman tanqasqa kananchiktaqa mana saqinqachu (1 Cor. 10:13). Payqa, ni imaymanamanta saqirpariwasunchu (Heb. 13:5). Biblianiqta Dios yuyaychasqanta japʼikusun chayqa, jarkʼasqa, kallpachasqa ima kasun. Chantapis Diosqa, espíritu santonwan hermanosninchikta necesitaptinchik yanapanawanchikpaq tanqan.

¹⁹ Chayrayku Diosmanta mañakuspa, Bibliata allinta ukhunchaspa ima, Diospa espíritu santonwan juntʼachisqa kayta maskʼanallapuni. “Diospa may sumaj jatun atiyninwan kallpachasqa” kaspaqa, “ñakʼariypi kaspapis, ñawpajllamampuni [kusisqas] ri[sunchik]” (Col. 1:11).

[Sutʼinchaynin]

¿Imatá kutichiwaq?

• ¿Imaynatá qhatiykachaypaq wakichikusunman?

• ¿Imatá pillapis juchallikusqanta pakananchikta niwaptinchik ruwasunman?

• Ima ñakʼariypi kachkaspapis, ¿imamantá mana iskaychakusunmanchu?

[Tapuykuna]

[28 paginapi dibujo/foto]

¿Imatá Josuemanta, Calebmanta yachakunchik?

[29 paginapi dibujo/foto]

¿Imaynatá juk amigonchik juchallikuptin yanapasunman?