‘Qʼulachinasmanta nisqaqa kasukuy aswan allin’

ISRAELPA ñawpaq reyninqa, Saúl karqa. Dios payta akllaptinpis, mana kasukuq runaman tukurqa.

¿Imaspitaq pantarqa? Mana pantananpaq, ¿imatapis ruwayta atinmanchu karqa? ¿Imatá paymanta yachakusunman?

Jehovaqa juk reyta akllan

Niraq Saúl kamachichkaptin, Jehová profeta Samuelniqta Israelta kamachiq. Chaywanpis Samuelqa machuyapurqa, churisnintaq mana chiqa sunquchu karqanku. Israelpa enemigosninqa, paykunawan maqanakunankupaq wakichikuchkarqanku. Chayrayku kuraqkuna, Samuelta juk reyta llaqtata kamachinanpaq, maqanakupi pusananpaq ima, churananta nirqanku. Jehovataq Saulta rey kananpaq akllarqa, nirqataq: “Payqa Israel aylluyta filisteospa makinkumanta kacharichenqa”, nispa (1 Sam. 8:4-7, 20; 9:16).

Saulqa “may alajitu” wayna karqa. Chaywanpis, wak kʼacha kaykuna kapullarqataq. Qallarinapaqqa, llampʼu sunqu karqa. Chayrayku Samuelman nirqa: “Noqaqa Benjamin ayllumanta kani, Israel ukhupi aswan juchʼuy kaj ayllumanta; ayllu ukhupi noqaj familiayqa aswan juchʼuy. Imaraykutaj chayta niwankiri?”, nispa. Arí, payqa, tatan Cis “allimpaj qhawasqa” qhapaq runa kaptinpis, mana jatunchakurqachu (1 Sam. 9:1, 2, 21).

Saulpa llampʼu sunqu kayninqa, Israelpa reynin kasqanta llaqtaman willakuchkaptin rikukullarqataq. Samuelqa, Saulman rey kananta willarqaña, nirqataq: “Imachus allin rijchʼasonqa chayta ruway, Diostaj yanapasonqa”, nispa (1 Sam. 10:7, Qheshwa Biblia). Chantapis, Jehová Saulta rey kananpaq akllasqanta willananpaq, llaqtata tantaykurqa. Chaywanpis willachkaptin, Saulqa manchali kasqanrayku pakaykukurqa. Diostaq, Samuelman maypichus Saúl kachkasqanta willarqa, ajinamanta Samuel, Saulta reyta suticharqa (1 Sam. 10:20-24).

Maqanakupi

Saulta pisipaq qhawaqkunaqa, usqhayllata pantasqa kasqankuta repararqanku. Juk kuti, amonitas Israelpa juk llaqtanta tukuchinankuta nichkaptinku, “Diospa Espiritonqa Saulman jamorqa”, atiytataq qurqa. Chantá Saulqa, sumaq kamachiqjina tukuy israelitasta maqanakuman waqyachirqa, paykunata wakichirqa, atiparqankutaq. Chay atipasqankumantataq, Diosta jinata jatuncharqa: “Kay pʼunchaypeqa [...], Israel ayllunta Tata Dios salva[n]”, nispa (1 Sam. 11:1-13).

 Saulqa kʼacha kaykunasniyuq karqa, Diostaq yanapachkarqa. Chantapis, Jehová atiyta qusqanta yacharqa. Chaywanpis pay, llaqtan ima, Diospa yanapaynillanwanpuni kayta munarqanku chayqa, Samuelpa kay nisqanta kasukunanku karqa: “Sichus Tata Diosta manchachikuspa, payta sirvinkichej, sitajchus pay nisusqaykichejta uyarispa, kamachisqasninta mana kʼullukuspa kasunkichej chayqa, chantá sitajchus qankuna, kamachishasunkichej chay rey ima Señorniykichej Tata Diospa munayninman jina kawsankichej chayqa, qankunapaj may allin kanqa”, nispa. Chantá Samuelqa, Dios chiqa sunqu kaqkunata jarkʼananta nirqa: Jehovaqa “sutinta jatunchananrayku mana saqesonqachejchu, imaraykuchus payqa munan qankunaqa ayllumpuni kanaykichejta”, nispa (1 Sam. 12:14, 22).

Jehovap ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kayta munaqqa, payta kasukunanpuni tiyan. Diosqa, kasukuq kamachisninta tʼinkan. Chantá, ¿mana kasukuptinkurí?

“Chaytaqa wampu jina ruwanki”

Saulmanta parlarillasunmanpuni. Filisteospa contranpi qhipan ruwasqanqa, paykunata mayta phiñachirqa. Chayraykutaq filisteosqa, maqanakuman lluqsimurqanku, soldadosninkutaq “mama qochaj tʼiyusnin jina may chhikapuni karqanku”. Israelitasqa, “sinchʼi llakiypi rikukorqanku [...], chayraykutaj pakakamorqanku chhanka juskʼusman, tʼoqosman, qaqa kʼajllusman, allasqa juskʼusman, pujyusman ima” (1 Sam. 13:5, 6). ¿Imatá Saúl ruwarqa?

Samuelqa, Saulta Gilgal chiqapi suyananta nirqa, chaypi uywa wañusqata Diosman qʼulachinanpaq. Reyqa jinata ruwarqa, chaywanpis Samuelqa mana usqhaytachu chayarqa, soldadostaq ripurachkarqankuña. Chayrayku Saulqa, pay kikin chay jaywanata qʼulachirqa. Tukusqantawankamataq, Samuel chayamurqa. Reypa ruwasqanta yachaspataq, payman nirqa: “Chaytaqa wampu jina ruwanki. Sichus [Jehová] Diospa kamachisqanta kasuwaj karqa chayqa, payqa reinoykita Israelpi wiñaypaj sayachinman karqa. Chayrayku reinoykeqa mana unaypajchu kanqa. Tata Diosqa maskʼanña pitachus munasqanta; payta churanqa ayllunta kamachinampaj, qan mana [payta] kasusqaykirayku” (1 Sam. 10:8; 13:8, 13, 14).

Saulqa, pisi iñiyniyuq kasqanrayku, wapuykachaq runajina ruwarqa. Dios kamachisqanmanjina Samuelta suyananmantaqa, jaywanata pay kikin qʼulachirqa. ¡Saulpa ruwasqanqa, mana Gedeonpa ruwasqanjinachu karqa! Gedeonqa, watas ñawpaqta Israelpa soldadosninta kamachirqa. Jehovap kamachisqanmanjinataq, 32.000 soldadosninta 300 soldadosman pisiyachirqa. ¿Imarayku kasukurqa? Iñiyniyuq kasqanrayku. Jehovap yanapayninwantaq, 135.000 soldadosta atiparqa (Jue. 7:1-7, 17-22; 8:10). Diosqa, Saultapis yanapallanmantaq karqa. Chaywanpis mana kasukusqanrayku, mana yanaparqachu, chayraykutaq filisteoswan llakiyta atipachikurqanku (1 Sam. 13:17, 18).

¿Imatataq ñuqanchikmanta nisunman? Chʼampaykunapi rikukuspa, ¿allin kaqtachu akllanchik? Mana iñiyniyuqqa, Diospa kamachisqanta usqhayllata pʼakin. Saulpis ajinata ruwarqa, Samuel mana usqhayta chayamusqanrayku, jaywanata qʼulachispa ichá allinta ruwachkasqanta yuyarqa. Chaywanpis, Dioswan allinpaq qhawachikuyta munaqqa, kamachisqasninta kasukunpuni.

Jehovaqa Saulta qhisachan

Saulqa, amalecitaswan maqanakuq richkaspa, watiqmanta juchallikullarqataq. Jehovaqa, amalecitasta juchacharqaña. Imaraykuchus paykunaqa, israelitas chʼin pampapi purichkaptinku, qhasimanta paykunawan maqanakuq jamurqanku (Éxo. 17:8; Deu. 25:17, 18). Juecespa tiemponpitaq, amalecitasqa wak llaqtaswan jukchaykukuspa, Israelwan maqanakuq jamullarqankutaq (Jue. 3:12, 13; 6:1-3, 33). Chayrayku Diosqa, Saulta amalecitasta chinkachinanta nirqa (1 Sam. 15:1-3).

 Saulqa, Dios kamachisqanmanjina amalecitasta kapuyninkutawan khuskata chinkachinanmantaqa, reyninkuta, allin kaq uywasninkutapis, mana wañuchirqachu. Samuel, imaraykuchus chayta ruwasqanta tapuptintaq, Saulqa wakkunata tumparqa, nirqataq: “Runas tʼaqasqanku chay allichaj kaj ovejasta, jinataj torostapis Señorniyki Tata Diosman qʼolachispa jaywanankupaj”, nispa. Qʼulachinapaqpunichus manachus apamurqanku chaypis, Saulqa Diosta mana kasukurqanku. Qallariypi, pay kikinmanta “mana kasuy runa[lla]” kasqanta yuyaspapis, manaña llampʼu sunquchu karqa. Chayrayku profetaqa, Saulman Diosta phiñachisqanta nirqa: “Imataj astawan Tata Diosta kusichin? Uywa wañuchisqa qʼolachinaschu, chayri paypa kamachisqanta kasuychu? Cheqamanta aswan allin payta kasunaqa uywa wañuchisqa qʼolachinamanta nisqaqa. [...] Imaynatachus qan qhesacharqanki Diospa kamachisqasninta, ajinallatataj paypis qanta qhesachasunki amaña rey kanaykipaj” (1 Sam. 15:15, 17, 22, 23).

Chantapis Jehovaqa, Saulmanta espíritu santonta qhichurqa, “uj sajra espiritutaj” payman yaykurqa. Jehovap akllasqan kamachiqta, saqra ñawiwan qhawayta qallarirqa. Arí, achkha kutispi Davidta wañuchiyta munarqa. Biblia nisqanmanjina, Saulqa “wiñaypaj Davidta enemigompaj qhawarqa”. ‘Davidwan Dios kasqanta’ rikusqanraykutaq, wañuchinanpaq qhatiykacharqa. Chantapis 85 sacerdotesta, wak runasta ima wañuchichirqa. Chayraykuchá Jehovaqa, Saulta saqirparirqa (1 Sam. 16:14; 18:11, 25, 28, 29; 19:10, 11; 20:32, 33; 22:16-19).

Aswan qhipaman filisteos Israelwan maqanakuq lluqsimuptinku, Saulqa watiqmanta mana kasukuq runa kasqanta rikuchirqa. Arí, yanapata maskʼananpaq juk aysiri warmiman rirqa. Chaywanpis qhasillata chayta ruwarqa, imaraykuchus qʼayantinqa maqanakupi parti wañusqata saqirparqanku, chantá pay kikin wañuchikurqa (1 Sam. 28:4-8; 31:3, 4). Bibliaqa, imaptinchus chay llakiyman chayasqanmanta, jinata nin: “Saulqa wañorqa, Diosta wasanchasqanrayku. Payqa juchallerqa Tata Diospa kamachisqasninta mana kasuspa, uj aysiri warmita tapukamusqanraykutaj. Mana Tata Diosta taporqachu” (1 Cró. 10:13, 14).

Saulpa mana allin ruwasqasninqa, uywa wañuchisqa qʼulachinasmanta nisqaqa, Jehovata kasukuy aswan sumaq kasqanta rikuchiwanchik. Apóstol Juanpis nirqa: “Diosta munakoyqa kamachisqasninta juntʼaymin, kamachisqasninta juntʼaytaj atina jinalla”, nispa (1 Juan 5:3). Arí, ama jaykʼaq qunqanachu: Diospa amigollanpuni kayta munaspaqa, payta kasukunapuni tiyan.

[21 paginapi dibujo/foto]

Saulqa, qallariypi llampʼu sunqu karqa

[23 paginapi dibujo/foto]

¿Imaraykú Samuel, “uywa wañuchisqa qʼolachinamanta nisqaqa” kasukuy aswan allin kasqanta Saulman nirqa?