Jehovapi tukuy sunqu atienekuspaqa ni imata manchachikunchikchu

“Wajyakojtiy, payqa uyarillawampuni.” (SAL. 4:3.)

1, 2. a) ¿Ima llakiypitaq David rikukurqa? b) ¿Ima salmostataq ukhuncharisun?

DAVIDQA, juk tiempota Israelpi kamachirqa, chaywanpis juk llakiypi rikukurqa. Chantá churin Absalón kamachina tiyananta qhichuptin Jerusalenmanta ripurqa. Chantapis munasqa yuyaychaqnin wasancharqa. Payqa, chiqa sunqu runasninwan khuska Olivos urqunta yarqhaywan, waqaspa ima purirqa. Mana chayllachu, Saulpa ayllunmanta Simeí sutiyuq runapis kʼumuykachachispa rumiswan chʼanqarqa, jallpʼawan qhallirqa, maldecirqa ima (2 Sam. 15:30, 31; 16:5-14).

² Tukuy kay llakiykunapi rikukuspa, ¿wañuyllatañachu suyakunman karqa? Mana, imaraykuchus Davidqa Jehovapi atienekurqa, kimsa kaq Salmo ninjinataq ayqikurqa. Chantapis Rey Davidqa, tawa kaq Salmopi Jehová chiqa sunqu kamachisninpa mañakusqankuta uyarisqanta qillqallarqataq (Sal. 3:4; 4:3). Iskaynin salmospi Jehová chiqa sunqu kamachisninwan tuta pʼunchay kachkasqanta nin, chantá yanapaspa, sunqu tiyaykuyta quspa, mana manchachikuspa kawsakunanpaq ima bendecisqanta nillantaq (Sal. 3:5; 4:8). Chayrayku kay iskay takiykunata ukhuncharinanchikqa, may allinpuni, mana manchachikunanchikpaq, Diospi atienekunanchikpaqtaq imaynatachus astawan kallpachanawanchikpi tʼukurispa.

“Ashkhallataj kanku contraypi churakojkunapis”

3. Salmo 3:1, 2 nisqanmanjina, ¿imapitaq David rikukurqa?

³ Juk runaqa, “israelitas Absalonman kʼaskakapushasqankuta” Davidman willarqa (2 Sam. 15:13). Davidqa, churin achkha runaswan khuska contranpi sayaykusqankumanta mayta tʼukurqa, chayrayku nirqa: “Tata Dios, enemigosneyqa ashkha kanku, ashkhallataj kanku contraypi churakojkunapis. Ashkhas noqamanta nishanku: Diosqa mana payta salvanmanchu”, nispa (Sal. 3:1, 2). Rikunchikjina israelitasqa, Davidta Absalonmanta, wak enemigosninmanta ima Jehová mana librananta yuyarqanku.

4, 5. a) ¿Pipitaq David atienekurqa? b) ¿Imatá “sonqoyta qhallallarichej[...]” nisqa rimay niyta munan?

⁴ Chaywanpis Davidqa, Jehovapi tukuy sunqu atienekusqanrayku mana manchachikurqachu. Chayrayku ajinata takirqa: “Qan Tata Dios, muyuyniypi jarkʼakuwaj kanki. Qanqa kusikuyniy kanki, sonqoyta qhallallarichejtaj”, nispa (Sal. 3:3). Imaynatachus juk soldadota escudo jarkʼan ajinata Jehová jarkʼananpi atienekurqa. Arí Davidqa, uman qhatasqa kʼumuykachachisqa kasqanta rikuchinanpaq ayqikurqa, chaywanpis Diosqa mana jinallapipuni rikukunanta saqirqachu. Astawanpis manaña kʼumuykachachisqa kananta saqirqa. Chayrayku Jehovamanta mana iskaychakuspa mañakurqa. ¿Ñuqanchikrí, payjinallataqchu atienekunchik?

⁵ Davidqa, Jehová “sonqoyta qhallallarichej[...]” nispaqa, pay yanapaqnin kasqanta nichkarqa. Qheshwa Biblia chay pʼitipi ajinata nin: “Qan Señorniy, muyuyniypi jarkʼakuwajniy kanki. Qan kusichiwaspa kallpachawanki”, nispa. Imaynatachus juk diccionario “sonqoyta qhallallarichej[...]” nisqa rimayta sutʼinchasqanta qhawarina, chaypi nin: “Dios sunqunchikta qhallallarichiptinqa Diospi suyakunapaq, atienekunapaq ima kallpachawanchik”.  Davidqa kamachina tiyananta qhichusqankurayku may llakisqa kachkarqa. Chaywanpis Jehová “sonqo[n]ta qhallallarich[isqanrayku]” manaña manchachikurqachu, iñiyninpis may kallpachasqa karqa.

“Paytaj [...] uyarimuwan”

6. ¿Imaraykutaq David mañakuyninta Jehová Santo urqunmantapacha uyarinanta nirqa?

⁶ Davidqa, Jehovapi tukuy sunqu atienekusqanrayku nillanpuni: “Noqaqa qhaparikuspa Tata Diosmanta mañakuni, paytaj santo orqonmanta uyarimuwan”, nispa (Sal. 3:4). David nirqajina Diospa trato ruwasqan arcaqa, —mayqinchus Dios chaypi kachkasqanwan ninakun— Sión urqupi kachkarqa (2 Samuel 15:23-25 ñawiriy). Chayrayku Davidqa mañakuyninta Jehová Santo urqunmantapacha uyarinanta nirqa.

7. ¿Imaraykutaq David mana manchachikurqachu?

⁷ Davidqa mañakuynin mana qhasipaqchu kasqanta yacharqa, chayrayku mana manchachikurqachu imaynatachus takiyninpi ninjina: “Siriykuspa puñuni, chantá rijchʼarillanitaj, imaraykuchus Tata Diosmin waqaychawan”, nispa (Sal. 3:5). Davidqa tutapis mana yuyachkaptillan japʼiyta atiptinkupis mana manchachikuspa puñuykakapuq. Chantapis qʼayantin watiqmanta jatarinanmanta mana iskaychakurqachu, achkha kutispiña Dios yanapasqanrayku mayta atienekurqa. Ñuqanchikpis “Tata Diospa ñanni[llanpipuni]”, qayllallanpipunitaq kasun chayqa, Davidjina atienekusun (2 Samuel 22:21, 22 ñawiriy).

8. ¿Imaynatá David Salmo 27:1-4 nisqanmanjina Diospi atienekusqanta rikuchirqa?

⁸ Davidqa wak salmosninpi mana manchachikusqanta, Diospi tukuy sunqu atienekusqanta ima rikuchillarqataq, nirqa: “Tata Diosqa kʼanchawajniy, salvawajniytaj. Pimantataj manchachikuymanri? Tata Diosqa kawsayniyta waqaychan. Pimantataj kharkasajri? [...] Uj tropa soldadospis muyuykuwachunku; sonqoyqa mana manchachikonqachu. Contraypipis sayarichunku waykhaykunawankupaj [...] Ujllata Tata Diosmanta mañakuni, chayllatataj maskʼasaj; Tata Diospa wasimpi kakuyllatapuni munani tukuy kawsayniypi, may kʼacha kasqanta tʼukuspa qhawanaypaj”, nispa (Sal. 27:1-4).  ¿Imaynatá Davidjina yuyasqanchikta rikuchinchik? Atisqanchikmanjina tukuy tantakuykunaman rispa (Heb. 10:23-25).

9, 10. ¿Imaraykutaq Salmo 3:6, 7 nisqan David mana vengakuq runachu kasqanta nisunman?

⁹ Davidqa, churin, achkha runas ima wasanchaptinkupis, jinata takirqa: “Mana manchachikunichu chay chhika runasta, contraypi tukuynejmanta muyuykamuwajkunata. Sayarikuy, Tata Dios. Diosniy, salvaway. Qanqa contrariosniyta jinchʼanki, sajra runaspa kirusninkutataj muchhaykunki”, nispa (Sal. 3:6, 7).

¹⁰ Davidqa, mana kikillantataqchu ruwarqa. Enemigosnintaqa, mana paychu “jinchʼan[man]” manaqa Dios. Chiqa sunqu reyqa, Dios kamachisqanta qillqarqa chaypitaq Jehová kayta nisqanta yacharqa: “Vengakunay, kutichipunaypis noqaj makiypimin”, nispa (Deu. 17:14, 15, 18; 32:35). Davidqa, saqra runas manaña ni ima saqrata ruwanankupaq Tukuy Atiyniyuq Dios “kirusninkuta[...] muchha[nanta]” yacharqa. Jehovaqa, “sonqota qhawan[...]” chayrayku pikunachus saqras kasqankuta allinta yachan (1 Sam. 16:7). Jehovaqa iñiyta, kallpata ima, Satanasta atipananchikpaq quwanchik chayrayku may agradecesqas kachkanchik. Tumpamantawan Jehovaqa, Satanasta chinkay chinkay ukhuman wikchʼuykunqa. Chaypacha Satanasqa, mana kirusniyuq leonjinalla kanqa, imaraykuchus wañuchisqa kayllataña suyakunqa (1 Ped. 5:8, 9; Apo. 20:1, 2, 7-10).

“Salvacionqa Tata Diosmanta jamun”

11. ¿Imaraykutaq hermanosninchikpaq mañapunanchik tiyan?

¹¹ Davidqa, Jehovalla librayta atisqanta yacharqa. Chaywanpis mana payllapichu astawan yuyarqa, manaqa Diospa llaqtanpipis chayrayku takiyninta kay rimaykunawan tukucharqa: “Salvacionqa Tata Diosmanta jamun. Bendeciy ari aylluykitaqa”, nispa (Sal. 3:8). Arí, Davidqa achkha llakiykunapi rikukuspapis tukuy israelitaspaq Jehovamanta mañapurqa. ¿Manachu ñuqanchikpis hermanosninchikpaq mañapunanchik tiyan? Arí, Diosmanta mañakuchkaspaqa paykunamantapis yuyarikunanchik tiyan, allin willaykunata mana manchachikuspa, paypi atienekuspa willamunallankupaqpuni espiritunta qunanta mañapunanchik tiyan (Efe. 6:17-20).

12, 13. ¿Imapí Absalón tukurqa chantá imaynatá David sientekurqa?

¹² Absalonqa pʼinqayta wañurqa. Chaytaq runamasinkuta ñakʼarichiqkunapaq astawanqa Diospa akllasqasninta qhatiykachaqkunapaq juk kʼamiriyjina (Proverbios 3:31-35 ñawiriy). Absalonqa, soldadosnin ima atipasqa kaptinku, payqa mulapi lluqʼaykuspa ayqikurqa. Chaywanpis chukchan juk jatun sachʼap ramasninman chʼipaykukurqa, paytaq chaypi warkhusqa qhipakurqa kawsachkaptillanraqtaq Joabqa, kimsa tʼuqsina lanzasta sunqunman satʼiykurqa (2 Sam. 18:6-17).

¹³ Davidqa Absalón wañusqanta yachaspa, ¿kusikurqachu? Mana. Astawanpis kayman jaqayman puriykachaspa, waqaspa, qhaparispa ima nirqa: “Absalón wawáy, Absalón wawáy. Qan wañunaykimantaqa noqa wañuyman karqa. Wawáy, Absalón wawáy”, nispa (2 Sam. 18:24-33). Joabqa, parlasqanwan llakisqa reyta sunqucharqa. Ajinapi wañuyqa, ¡may llakiy! Absalonqa payllapaq imatapis munapayasqanrayku, juk reypa contranpi uqharikurqa, Davidqa mana tatallanchu karqa, manaqa Jehovap akllasqan karqa (2 Sam. 19:1-8; Pro. 12:21; 24:21, 22).

Davidqa Diospi atienekusqanta watiqmanta rikuchillantaq

14. ¿Imatataq tawa kaq Salmopi qillqasqamanta nisunman?

¹⁴ Tawa kaq Salmopis David Jehovamanta tukuy sunqu atienekuspa mañakusqanta rikuchin (Sal. 3:4; 4:3). Ichapis Absalón kamachina tiyananta qhichuptin, Diosman agradecekusqanta, sunquchayta tarisqanta ima rikuchinanpaq chayri takiq levitas takinankupaq qillqanman karqa. Chaywanpis kay salmopi tʼukurispaqa, astawan Jehovapi atienekusqanchik kallpachakunqa.

15. ¿Imaraykutaq Jesusniqta tukuy sunqu atienekuspa Diosmanta mañakusunman?

¹⁵ Davidqa juktawan maytapuni Jehovapi  atienekusqanta, mañakuy mayta yanapasqanta ima nin: “Wajyasojtiy, uyarillaway, cheqanta ruwaj Diosniy. Qanllapuni orqhowanki tukuy ima llakiymanta. Khuyakuway, mañakusqaytataj uyariway”, nispa (Sal. 4:1). Jehovap chiqan kayninmanjina kawsasun chayqa, Davidjina paypi tukuy sunqu atienekusunman. Imaraykuchus Payqa “cheqanta ruwaj Dios[...]” kasqanta, chiqan runastataq bendecisqanta yachanchik. Jesuspa wañuyninpi iñisqanchikrayku, Jehovaman Churinniqta mañakuypi qayllaykuyta atinchik, pay uyarinawanchikpi atienekuspa (Juan 3:16, 36). Kayqa mayta sunquchawanchik.

16. ¿Imataq Davidta llakichinman karqa?

¹⁶ Wakin kutisqa, ima llakiypis Diospi atienekusqanchikta pisiyachinman. Ichá Davidpis ajinapi rikukurqa, chayrayku takirqa: “Runaj churisnin, ¿jaycʼajcama gloriayta penkʼayman cutichipuwanquichej? ¿Jaycʼajcama manacaj cajta munacunquichej, llullatataj mascʼanquichej?”, nispa (Sal. 4:2, Quechua de Cuzce). “Runaj churisnin” nispaqa, runasmanta parlachkan. Chay kutipiqa ichá salmista enemigosninmanta parlachkarqa, paykunaqa “manacaj cajta munacu[llasqankutapuni]” nirqa. Diospa Simin Qelqa (Cuzco) Bibliapitaq chay pʼitipi ajinata nin: “¿Haykʼaqkamataq yanqa idolokunaman sonqollikunkichis?”, nispa. Davidmantaqa kayta yachakunchik: wakkuna mana allinta ruwasqanku llakichiwaptinchikpis Diosmanta sunqu kʼajaywan mañakuyta, paypi atienekuyta ima ni jaykʼaq saqinachu.

17. Imaynatachus Salmo 4:3 nisqanmanjina ruwayta atisqanchikta sutʼinchariy.

¹⁷ Davidqa, Diospi atienekusqanta watiqmanta rikuchillarqataq: “Yachaychej Diosqa cheqan runata paypaj ajllakusqanta. Wajyakojtiy, payqa uyarillawampuni”, nispa (Sal. 4:3). Arí, Diosman chiqa sunqullapuni kanapaqqa, mana manchachikunachu, iñiyniyuqllapunitaq kananchik tiyan. Kay kʼacha kaykunaqa, mayta yanapawanchik, sutʼincharinapaq, familianchikmanta pillapis juchallikusqanmanta mana pesachikuptin qutuchakuymanta qharquchikuptin. Chaywanpis Jehovaman chiqa sunqu kaqkunaqa, kamachiykunasnintataq kasukuspaqa, bendecisqas kanku. Chantapis Diosman chiqa sunqu kaspa, paypi atienekusqankuta rikuchispaqa, Diospa llaqtanpi kusisqa kawsakunankupaq yanapanku (Sal. 84:11, 12).

18. Salmo 4:4 nisqanmanjina, mana khuyakuywan parlariwaptinchik chayri imallatapis ruwawaptinchik, ¿imatá ruwasunman?

¹⁸ Pipis ruwasqanwan chayri parlasqanwan sunqunchikta nanachiwaptinchik, ¿imatá ruwasunman? David yuyaychasqanmanjina ruwaspaqa, kusisqallapuni kasun, pay nirqa: “Manchachikuychej, amataj juchallikuychejñachu. Puñoj siriykuspa sonqoykichejta tapurikuychej, chʼintaj kakuychej”, nispa (Sal. 4:4). Mana khuyarikuspa parlawaptinchik chayri imallatapis ruwawaptinchik, mana kikillantataqchu ruwananchik tiyan (Rom. 12:17-19). Sapallanchikpi kachkaspa Diosmanta mañakusunman ajinamanta imatachus niwasqanchikpi manaña tʼukusunchu, chantapis sunqumantapacha munakuywan perdonasun (1 Ped. 4:8). Apóstol Pablopis ichá Salmo 4:4 nisqanmanjina yuyaychallarqataq: “Phiñakuspaqa, ama juchallikuychejchu, nitaj inti yaykunankama phiñasqallapuni kaychejchu. Nillataj Kuraj Supaytapis uyariychejchu”, nispa (Efe. 4:26, 27).

19. ¿Imaynatá Salmo 4:5 Diosta yupaychayninchikpi yanapawasunman?

¹⁹ Davidqa juktawan Diospi atienekunanchik kasqanta rikuchirqa ajinata: “Jaywanaykichej kajtaqa maychus kajta Diosman jaywaychej, Tata Diospitaj sonqoykichejta churaychej”, nispa  (Sal. 4:5). Israelitas qʼulachina jaywanasta tukuy sunqu jaywaptillanku Diosqa allinpaq qhawaq (Isa. 1:11-17). Kay tiempopipis ajinallatataq Diosqa, tukuy sunqu yupaychaptinchik, paypi atienekuptinchik ima, yupaychayninchikta allinpaq qhawanqa (Proverbios 3:5, 6; Hebreos 13:15, 16 ñawiriy).

20. ¿Imaynatá Jehovapi atienekusqanchik yanapawanchik?

²⁰ David nillarqataq: “Ashkhas ninku: Pitaj allin kayta rikuchiwasunri? nispa. Khuyakuywan qhawariwayku, Tata Dios”, nispa (Sal. 4:6). Ñuqanchikqa, Jehovapi atienekusqanchikrayku bendicionninta japʼinchik, munayninta ruwasqanchiktaq mayta kusichiwanchik.

21. Diospa cosechanpi yanapakuspa, ¿imatá tarisun?

²¹ Davidqa, tarpuq runas cosechata uqharispa kusikusqankumanta astawanraq Jehová kusiyta qunanta nirqa. Chayrayku Jehovaman jinata takirqa: “Runas kusirikunku trigota pirwaman churaspa, vinotapis jallchʼaspa. Tata Dios, paykunaj kusikuyninkumanta qanqa astawan sonqoyta kusichinki”, nispa (Sal. 4:7). Ñuqanchikpis Diospa cosechanpi astawanraq llamkʼaspaqa mayta kusikusun (Luc. 10:2). Chantapis akllasqa cristianosta sapa kuti astawan achkha runas yanapachkasqankuta rikuyqa, mayta kusichiwanchik (Isa. 9:3). Allin kanman sapa juk tapurikunanchik: “Kay llamkʼaypi yanapakuspa, ¿kusiytachu tarini?”, nispa.

Ñawpaqman rinallapuni, Diospi tukuy sunqu atienekuspa

22. Salmo 4:8 nisqanmanjina, ¿imaynatá Diospa Leyninta kasukuq israelitata yanapaq?

²² Davidqa, Jehovaman takisqanta ajinata tukucharqa: “Ni imamanta manchachikuspa siriykuni, puñunipachataj, imaraykuchus qanlla Tata Dios, sajramanta jarkʼakuwaspa kawsachiwanki”, nispa (Sal. 4:8). Israelitas Ley nisqanta kasukuptinkuqa, Jehovap ñawpaqinpi allinpaq qhawasqas, sunqu tiyasqastaq karqanku. Sutʼincharinapaq Salomón kamachichkaptin “Judamanta, Israelmantawan runaspis allin kawsay[pi] tiyakorqanku” (1 Rey. 4:25). Chaywanpis Israelpa qayllanpi kaq llaqtas mayta ñakʼarichiptinkupis Diospi atienekuqkunaqa, sunqu tiyasqallapuni kawsakuq kanku. Kunanpis Davidjina rikukullanchiktaq Dios sunqu tiyaykuyta quwasqanchikrayku ni imamanta manchachikuspa puñukuyta atinchik.

23. Jehovapi tukuy sunqu atienekusqanchik, ¿imaynatá yanapawanchik?

²³ Chayrayku mana iskaychakuspa Diosta yupaychanallapuni. Payman iñiywan qayllaykuspaqa “mana unanchay atina sonqo tiyaykuyninta” sunqusninchikman churasqanta reparanchik (Fili. 4:6, 7). Chaytaq mayta kusichiwanchik. Arí, Jehovapi tukuy sunqu atienekusqanchikrayku mana manchachikunchikchu.

¿Imatá kutichisunman?

• ¿Ima llakiykunapitaq David rikukurqa Absalonpa juchanrayku?

• ¿Imaynatá kimsa kaq Salmo Diospi atienekunapaq, mana manchachikunapaq ima yanapawanchik?

• ¿Imaynatá tawa kaq Salmo Jehovapi atienekusqanchikta kallpachan?

• ¿Imaynatá Jehovapi tukuy sunqu atienekusqanchik yanapawanchik?

[Tapuykuna]

[29 paginapi dibujo/foto]

Davidqa, Absalonmanta ayqinan kaptinpis Jehovapi atienekullarqapuni

[32 paginapi dibujos/fotos]

¿Tukuy sunquchu Jehovapi atienekunchik?