¿Imaynatá tukuy ima ruwasqaykipi allin risunkiman?

PILLAPIS, “¡allin risuchun!” niwaptinchikqa kusikunchik. Achkha runasqa chay rimayta uyarispa llamkʼayninkupi allin rinanta yuyanku, chayrayku llamkʼaspa qhapaqyanankupaq, sumaqpaq qhawasqas kanankupaq ima mayta kallpachakunku. Chayman tukuy chayayta munaspapis mana atinkuchu.

Allin rinawanchikta munanchik chayqa, kay kimsa ruwaykunata ruwananchik tiyan: 1) kawsayninchikpi imatachus ruwayta munasqanchikta allinta akllayta yachananchik tiyan, 2) tiemponchikta, kallpanchikta ima allinta apaykachananchik tiyan, 3) ñuqanchik ruwayta munasqanchikta rikuchinanchik tiyan.

Achkha cristianosqa, precursores kaspa kusiyta tarinku. Arí, waynas, sipaskuna, machu runas imaqa, precursores kaspa may kusisqas kawsakunku. Chaywanpis wakinkunaqa, chay ruway saykʼuchinapaqjina kasqanta yuyaspa, wak imastaraq ñawpaqta ruwanku. ¿Imaraykutaq ajinata yuyanku? ¿Imatataq qam ruwawaq mana ajinata yuyanaykipaq? ¿Imaynatá “tukuy ima ruwasqaykipi allin risun[kiman]”? (Jos. 1:8.)

Clasesta pasaytawan wak ruwaykuna

Cristiano waynasqa, wak ruwaykunata ruwayta atinku, Diosta yupaychayta mana saqispalla. ¿Qam jinatachu ruwachkanki? Jina kaptinqa allinta ruwachkanki, chaytaq may sumaqpuni.

Chaywanpis wakinqa clasesta pasaytawan yachaywasipi chayri wak lugarpi wak ruwaykunaman qukunku. Chay ruwachkasqanku allillanman rikchʼakuptinpis allin kanman kayta tapurikunanku: “¿Machkha tiempotataq chayman qukuni? ¿Imayna runaswantaq masichakuni? Chay ruwayllamanchu quykukuyman?”, nispa. Chayllaman anchata qukuspaqa niñachá tiemponchik, kallpanchik ima, Diosta yupaychanapaq kanmanchu. Arí, imatachus ñawpaqta ruwayta munasqanchikta sutʼita yachananchik tiyan (Efe. 5:15-17).

Wiktorpa * kawsayninmanta parlarina. Pay nin: “Chunka iskay watasniyuq kachkaspa pelotawan pukllaq equipowan pukllayta qallarirqani. Tiemponmantaq achkha tʼinkasta, wallqhasta ima japʼirqani, sumaq pukllaqman tukusqayraykutaq may riqsisqa karqani”, nispa. Chaywanpis Diosta yupaychaypi mana yanapachkasqanta repararqa. Bibliata ñawirichkaspapis puñurpariq. Nitaq tukuy sunquchu willaq riq. Pay nirqa: “Pelotawan pukllayqa mana kallpayuqta saqiwaq, Diosmantapis karunchachichkawarqa. Mana tukuy atisqaytachu ruwachkasqayta repararqani”, nispa.

¿Jatun yachaywasiman rinaykichu kanman?

Biblia sutʼinchasqanmanjina juk cristianoqa, familianta uywanan tiyan, necesitasqantataq qunan tiyan (1 Tim. 5:8). Chayta juntʼanaykipaq, ¿jatun yachaywasimanpunichu rinayki tiyan?

Jatun yachaywasiman risqayki Jehovata yupaychaypi yanapasunantachus manachus qhawarikunayki tiyan. Chayta qhawarikunaykipaqtaq Barucpa kawsayninmanta ukhunchariy yanapasunkiman.

Barucqa Jehovata yupaychaypi juk sumaq kamachiyta japʼirqa: profeta Jeremiaspa qillqirin karqa. Chaywanpis chay ruwaytaqa manaña jatunpaqchu qhawarqa, kapusqanmantapis astawanraq munarqa. Jehovaqa, chayta rikuspa Jeremiasniqta nirqa: “Qanqa mentasqa  kaytachu maskʼashanki? Chaytaqa ama maskʼaychu”, nispa (Jer. 45:5).

“Mentasqa” kayta maskʼaspaqa, ichapis Barucqa judiospaq may riqsisqa kayta chayri aswan qhapaq kayta maskʼachkanman karqa. Imaynachus kasqantaqa mana sutʼita yachanchikchu, chaywanpis imaschus Jehovap qayllanpi kananpaq yanapasqanmanta qunqapuchkarqa (Fili. 1:10). Chaywanpis Barucqa, Diosta kasukurqa, chayraykutaq Jerusalén thuñisqa kaptin mana wañurqachu (Jer. 43:6).

¿Imatataq Jehová, Baructa yuyaychasqanmanta yachakunchik? Barucqa, paypa allinnillanta maskʼarqa. Chayrayku sapa juk kaypi tʼukurinanchik kanman: “Imallapipis llamkʼakunaypaq wakichisqa kaspapis, jatun yachaywasiman yaykuspa tiempoyta, qullqiyta, kallpayta ima usuchinay, ¿allinchu kanman? ¿Munasqayrayku chayri tatasniy, familiaresniy ima munasqankurayku yaykunay allinchu kanman?”, nispa.

Gregoriomanta parlarina, payqa computadoraswan llamkʼan. Llamkʼaq masisninqa, astawan llamkʼayninmanta wak imastawan yachakunanpaq tanqarqanku. Reparakuspataq Jehovata yupaychananpaq manaña tiempon karqachu. Pay nin: “Achkha ruwanasniyuq karqani. Diosta yupaychaypi ruwanasniyta mana juntʼayta atisqayraykutaq sunqu yuyayniy mayta juchachawaq”.

Llamkʼayllaman qukuy

Diospa Palabranqa, llamkʼaqkunata, patronesta ima, sumaq llamkʼaqkuna, ruwanasninkuta juntʼaqkuna ima kanankuta nin. Chayrayku apóstol Pablo qillqarqa: “Tukuy ima ruwanaykichejta tukuy sonqo allinta ruwaychej, [Jehova]paj jina, ama runapaj jinaqa”, nispa (Col. 3:22-24). Sumaq llamkʼaq runa kayqa allin, chaywanpis Ruwawaqninchikpa qayllanpi kayqa aswan allinraq (Ecl. 12:13). Llamkʼayllaman qukusunman chayqa, Diosta yupaychayta saqipusunman.

Chantapis Diosta yupaychanapaq, familianchikta qhawanapaq ima manaña kallpayuqchu kasunman. Rey Salomonqa, “iskay makita[jina]” llamkʼayqa, “wayra japʼiyta munay jinalla” kasqanta yuyaycharqa. Juk cristiano anchata llamkʼayman qukuptinqa, sapa kuti sinchi llakiypi rikukunman. Ajinamanta llamkʼayllaman qukuq runaman tukunman. Ajinapiqa, “trabajon[wan]” mana kusikunqachu (Ecl. 3:12, 13; 4:6). Chantapis familianwan kananpaq, Diosta yupaychaypi ruwanasninta juntʼananpaq ima manaña kallpan, tiempon ima kanqachu.

Januszqa Europa Orientalpi tiyakun, payqa plantasmanta negocioyuq karqa, chaymantaq mayta quykukurqa. Pay nin: “Runasqa, mañawasqankuta juntʼasqayrayku, mana niwachkaptillanku imatapis ruwasqayrayku ima allinpaq qhawawaq kanku, chaywanpis Diosmantaqa qunqapuchkarqani. Manaña willaq riqchu kani, pisi tiemponmantaq tantakuykunamanpis  manaña riqchu kani. Ancianos sumaqta yuyaychariwaptinkupis mana kasukurqanichu, jatunchakuq runaman tukusqayrayku. Ajinamanta qutuchakuymanta karunchakurqani”, nispa.

Kawsayniykipi allin risunkiman

Diosta yupaychaymanta karunchachinawanchikmanta kimsa chʼampaykunataña qhawarinchik. ¿Chaykunamanta mayqillanpipis rikukuchkankichu? Jina kaptinqa, kay rikhuriq pʼitista, tapuykunata, wakkuna nisqankuta ima ukhuncharinaykita mañayku, chaykunataq tukuy ima ruwasqaykipi allin risunanpaq yanapasunqa.

Clasesta pasaytawan wak ruwaykuna: ¿Chay ruwaykunallamanchu quykukuchkanki? ¿Ñawpaqpi Diosta yupaychanaykipaq  tiempochakusqaykitachu chayman churachkanki? ¿Manañachu hermanoswan anchata kayta munanki? Jina kaptinqa, Davidjina Jehovamanta mañakunayki allin kanman, pay nirqa: “Imaynatachus kawsanayta yachachiway”, nispa (Sal. 143:8).

Ñawpaqpi Wiktormanta parlarqanchik, ¿imataq paymanta karqa? Qutuchakuykunata waturiq hermano kayta nirqa: “Pelotawan aswan qhipaman pukllanaykimanta may kusiywan parlarinki”, nispa. Wiktor nin: “Chay niwasqanqa mayta tʼukurichiwarqa. Anchata pukllayman quykukusqayta reparakurqani. Equipoymanta waynuchuswanqa manaña masichakurqanichu, qutuchakuymanta hermanoswantaq astawan masichakurqani”, nispa. Kunanqa, Wiktor Diosta yupaychanapaq ruwaykunata tukuy sunqu ruwan chayrayku kayta nin: “Amigosniykita, tatasniykita chayri ancianosta, clasesta pasaytawan wak ruwanasta ruwanaykirayku Jehovamanta karunchakuchkasqaykitachus manachus reparasqankuta tapuriy”, nispa.

Qutuchakuyniykimanta ancianosta, yanapata necesitaq hermanosta yanapayta munasqaykita niwaq. Sapitanku kaq machitu hermanosta imallapipis yanapata necesitaptin rantispa chayri wasipi ruwanaswan yanapariyta atiwaq. Machkha watasniyuqpis kay, precursor kayta atiwaq ajinamanta sumaq willaykunata runasman willaspa kusikuwaq.

Jatun yachaywasi: Jesusqa, “runaswan jatumpaj qhawachikuyta” munayqa, juk pantay kasqanta nirqa (Juan 7:18). Niraq yachakullaytapuni akllachkaspaqa, “aswan allin kajta ajllayta yacha[kunaykita]” Diosqa munan (Fili. 1:9, 10). ¿Chayta ruwankiñachu?

Gregorio computadoraswan llamkʼaq hermanomanta palarqanchikña, pay kawsayninta allinyachinanpaq imatachus ruwasqanmanta nin: “Ancianos niwasqankumanjina ruwarqani, manaña anchata llamkʼayniyman qukurqanichu. Llamkʼayniymanta astawan yachakunay qhasilla kasqanta repararqani. Chayqa tiempollayta, kallpallaytataq qhichuwanman karqa”, nispa. Chaymantapacha chay hermanoqa, qutuchakuypi ruwanaspi tukuy sunqu yanapakurqa. Tiemponmantaq kay Escuela de Entrenamiento Ministerial nisqaman rirqa, kunantaq Escuela Bíblica para Varones Solteros nisqa sutikun. Arí payqa, “tiempo kashajtillanraj” nisqa yuyaychayta kasukurqa, Diosta yupaychaypi ñawparinallanpaqpuni (Efe. 5:16).

Llamkʼay: ¿Llamkʼayman mayta qukusqaykiraykuchu manaña Diosta allinta yupaychachkanki? ¿Familiaykiwan kanaykipaq tiempochakunkichu? ¿Tantakuykunapi astawan allinta umallirichinaykipaq kallpachakunkichu? ¿Yanapanapaqjinachu parlarinki? Ni jaykʼaq kay yuyaychayta qunqakuychu: “Diosta manchachikuy, kamachisqasnintataj juntʼay”. Chaymanjina ruwaspaqa, Jehovamanta achkha bendicionesta japʼinki, “tukuy ruwasqa[ykipitaq]” kusiyta tarinki (Ecl. 2:24; 12:13).

¿Imaynataq Januszta negocionpi rirqa? Mana allinchu. Ruwasqanpi allin rinanmantaqa, mana qullqiyuq, may chhika manuyuqtaq rikhurirqa. Chaywanpis Jehovaman qayllaykurqa. Ruwanasninta allincharqa, kunantaq qutuchakuypi precursorjina, ancianojina ima kachkan. Pay nin: “Kapuwasqallanwan kusisqa kawsakusqayrayku, wakkunata Diosman astawan qayllaykunankupaq yanapanaypaq mayta kallpachakuni, ajinamanta sunqu tiyasqa kawsakuni”, nispa (Fili. 4:6, 7).

Wayna sipas ima, imaraykuchus, imastachus ñawpaqta ruwayta munasqaykita allinta qhawarikuy. Jehovata yupaychaspalla, kusiy kawsayta tariyta atisqaykita yuyarikuy. Arí, chaytaqa kawsayniykipi ñawpaqmanpuni churay.

Ichapis kawsayniykipi wakin imasta tikrachinayki kanqa, astawanqa mana necesitasqayki imasta saqinayki kanqa. Ajinamanta “Diospa munaynin[ta]” ruwaspa achkha bendicionesta japʼinki (Rom. 12:2). Arí, Jehovata tukuy sunquwan yupaychanki chayqa, “tukuy ima ruwasqaykipi allin risun[qa]”.

[Sutʼinchaynin]

[31 paginapi recuadro, dibujo/foto]

Kaykuna “tukuy ima ruwasqa[ykipi] allin” risunanpaq yanapasunqa

Achkha ruwanasniyuq kasqaykirayku, ¿imaynatá allin imastaraq ruwawaq? Imaraykuchus, imastachus ñawpaqta ruwayta munasqaykita ruwanaykipaq tiempochakuy. Kaykunata tapurikuy:

CLASESTA PASAYTAWAN WAK RUWAYKUNA

▪ ¿Imayna runaswantaq masichakusaq?

▪ ¿Machkha tiempotataq chayman qukuni?

▪ ¿Chay ruwaykunallamanchu quykukuchkani?

▪ ¿Ñawpaqpi Diosta yupaychanaypaq tiempochakusqaytachu chayman churachkani?

▪ ¿Pikunawantaq masichakuni?

▪ ¿Kay pachamanta runaswanchu chayri qutuchakuymanta hermanoswanchu masichakuyta munani?

JATUN YACHAYWASI

▪ Imallapipis llamkʼanaypaq wakichisqaña kaspapis, jatun yachaywasiman yaykuspa, tiempoyta, qullqiyta, kallpayta ima usuchinay, ¿allinchu kanman?

▪ ¿Llamkʼakunaypaq jatun yachaywasimantapunichu lluqsinan tiyan?

▪ ¿Jatun yachaywasiman riptiy tantakuykunaman riyta atillasaqchu?

▪ ¿“Aswan allin kaj[...]” imasmanta yachakuniñachu?

▪ ¿Jehová ni jaykʼaq saqirpanawanchikpi atienekunallaypunichu tiyan?

LLAMKʼAY

▪ ¿“Trabajo[y]wan” kusikunichu?

▪ ¿Familiaywan kanaypaq, Diosta yupaychaypi ruwanasniyta juntʼanaypaq ima, kallpay kanraqchu?

▪ ¿Anchatachu llamkʼayman quykukuni, familiaywan kanaypaq manañachu tiempoy kan?

▪ ¿Anchatachu llamkʼayman quykukuni, Diosta yupaychanaypaq manañachu tiempoy tiyan?

▪ ¿Tantakuykunapipis manañachu allinta umallirichini?

[30 paginapi dibujo/foto]

Jehovaqa, Baructa tukuy imayuq kayta mana maskʼananta yuyaycharqa