¿Jehová niwasqanchikta kasukusunchu?

“Kaymin cheqan ñanqa; chayninta riychej.” (ISA. 30:21.)

1, 2. ¿Imatataq Satanás ruwayta munan, chantá imaynatá Biblia yanapawanchik?

VIAJACHKASPAQA ñanpi juk señalta rikunchik, chaytaq pantasqa ñanta rikuchichkan. Chayninta rispaqa mana tiempollatachu usuchisunman manaqa wañusunman ima. Amigonchikqa, chay señalta mana kasunanchikta niwarqanchikña. Chay señaltaqa juk saqra runa, runasta pantachiyta munaspa churarqa. Chayrayku amigonchik niwasqanchiktaqa kasukunchikpuni.

² Satanasqa, chay saqra runajina pantachiyta munawanchik (Apo. 12:9). Payqa, wiñay kawsayman pusaq ñanmanta urqhuyta munawanchik, chaypaqtaq ñawpaq yachaqanapi kimsa mana allin ruwaykunata rikurqanchikjina mana allin señalesta churan (Mat. 7:13, 14). Amigonchik Jehovaqa, Satanaspa tuqllasninmanta jarkʼakunapaq ñawpaqmantaña willawanchik. Kunanqa, kimsa mana allin ruwaykunamantawan ukhuncharina. Bibliapi Jehová yuyaychawasqanchikta ñawirispaqa, pay qhipanchikta richkasqanpi tʼukurisunman paytaq niwanchik: “Kaymin cheqan ñanqa; chayninta riychej”, nispa (Isa. 30:21). Kay yuyaychaykunapi tʼukurispaqa, Diospa nisqanta ruwallasunpuni.

“Llullata yachachejkuna[ta]” ama qhatinachu

3, 4. a) ¿Imaraykutaq nisunman llullata yachachiqkuna chʼaki pukyusjina kasqankuta? b) ¿Maymantataq wakin llullata yachachiqkuna lluqsinku chantá imatá ruwayta munanku?

³ Viajachkasqanchikpi tʼukurinallapuni. Ichá chʼaki pampata richkaspaqa, karuniqpi juk yaku pukyuta rikunchik. Yakuta ukyarinanchikpaqtaq usqhayllata rinchik, chayman chayaspa chʼakillata taripaspaqa llakisqa qhipakunchik. Chiqa kaqqa yakuwan kikinchakun, llullata yachachiqkunataq chay chʼaki pukyuwan. Paykunapi atienekuqkunaqa llakisqas qhipakunqanku. Chayrayku Jehovaqa, Pabloniqta, Pedroniqta ima llullata yachachiqkunamanta jarkʼakunanchikpaq yuyaychariwanchik (Hechos 20:29, 30; 2 Pedro 2:1-3 ñawiriy). Pablo, Pedro ima Dios yuyaychasqanmanjina qillqasqankuta ukhuncharispaqa, llullata yachachiqkuna pikunachus, maymantachus kasqankuta, imaynatachus runasta chʼawkiyasqankuta ima yachasunchik.

⁴ Éfeso qutuchakuymanta ancianosta Pablo nirqa: “Chay runasqa qankuna ukhullamantataj rikhurenqanku, cheqa kajta qʼewispa”, nispa. Pedropis hermanosninman qillqarqa: “Qankuna ukhupipis llullata yachachejkuna rikhurenqanku”, nispa. Arí, wakin llullata yachachiqkunaqa, qutuchakuymanta lluqsiqkuna kankuman. Llullata yachachiqkunaqa, Diosta wasanchaqkuna kanku. Paykunaqa, mana qutuchakuyllamantachu karunchakunku. Pabloqa, “creejkunata paykunaj qhepankuta pusa[yta]” munasqankuta sutʼita nirqa. Pabloqa, Cristop discipulosninmanta parlachkarqa. Llullata yachachiqkunaqa, discipulosta qutuchakuymanta urqhuyta munanku, mana wakkunatachu maskʼanku. Paykunaqa, “suwa atojkuna[jina]” qutuchakuypi kaq hermanosta uquykuyta munanku, manaña Diospi creenankupaq, chiqa kaqmantataq karunchakunankupaq (Mat. 7:15; 2 Tim. 2:18).

5. ¿Imaynatá llullata yachachiqkuna chʼawkiyanku?

⁵ Llullata yachachiqkunaqa, sumaqta yuyaychakuspa mayta chʼawkiyanku. Bibliaqa, “pakayllamanta” llulla yachachiykunasninkuta  qutuchakuypi kaqkunaman yachachinankuta nin. Imaynatachus saqra runas wak suyuman pakayllamanta imallatapis ranqhanankupaq apaykunku, ajinallatataq Diosta wasanchaqkunapis ruwanku. Chantapis saqra runas imaynatachus juk documentota falsificanku, ajinallatataq llullata yachachiqkunapis “imaymana palabraswan” imallatapis chiqaman rikchʼachiyta munanku. Arí, paykunaqa yuyasqankumanjina kananpaq “chʼawkiya[nku]”, “qʼewinku [...] Diosmanta Qhelqasqapi waj imastapis” (2 Ped. 2:1, 3, 13; 3:16). Diosta wasanchaqkunaqa, mana allinninchikta munankuchu. Paykunata kasukusunman chayqa, wiñay kawsayman pusaq ñanmanta karunchakusunman.

6. ¿Imatá Biblia llullata yachachiqkunamanta nin?

⁶ Jehovap yuyaychayninta kasukuspaqa, llullata yachachiqkunamanta jarkʼakusunman (Romanos 16:17; 2 Juan 9-11 ñawiriy). Bibliaqa sutʼita nin: “Chaykunamanta tʼaqakuychej”, nispa. Wak Bibliaspipis “paykunamantaqa karunchakuychis”, “ayqiychik” ima nin. Sutʼincharinapaq, millay unquyniyuq runawan unquyninta mana chimpachinawanchikpaq mana masichakunanchikta juk doctor niwaptinchik, ¿kasukusunmanchu? Arí. Diosta wasanchaqkunaqa, chay millay unquyniyuq runajina kanku, paykunajina runas yuyanankupaqtaq llulla yachachiykunasninkuta yachachinku (1 Tim. 6:3, 4). Jehovaqa, juk Sumaq Doctorjina, llullata yachachiqkunamanta tʼaqakunanchikta sutʼita niwanchik. Chayrayku niwasqanchikmanjinapuni ruwananchik tiyan.

7, 8. a) ¿Imaynasmantá llullata yachachiqkunata qhisachanchik? b) ¿Imaraykutaq paykunata qhisachanchik?

⁷ ¿Imaynatá llullata yachachiqkunata qhisachasunman? Paykunataqa, mana napaykunchikchu, nitaq wasinchikman waqyarinchikchu. Chantapis mana librosninkuta ñawirinchikchu, nitaq telepi paykunata qhawanchikchu, Internetpi qillqasqankutapis mana ñawirinchikchu nitaq chaymanta imatachus yuyasqanchiktapis qillqanchikchu. ¿Imaraykú? Ñawpaqtaqa, “cheqa Señor Tata Diosni[nchikta]” munakusqanchikrayku. Chayrayku Diospa Palabranwan churanakuq imasta nisqankutaqa, mana uyarillaytapis munanchikchu (Sal. 31:5; Juan 17:17). Chantapis llaqtanta munakusqanchikrayku. Chaypiqa Diospa sutinta, ima niytachus munasqanta ima, Jallpʼapaq imatachus ruwayta munasqanta, maypichus wañusqakuna kasqankuta, wañusqaspaq ima suyakuychus kasqanmanta ima yachakunchik. Chay kʼacha yachachiykunata ñawpaq kutirayku sutʼinchawaptinchik, mayta kusichiwasqanchikmanta yuyarikunchikchá. Chayrayku llullata yachachiqkunap yachachiykunasninku, Diospa llaqtanpi yachakusqanchikman churanakunankuta mana saqinanchikchu tiyan (Juan 6:66-69).

⁸ Llullata yachachiqkunataqa, mana kasunanchikchu tiyan nitaq qhatinanchikchu tiyan. Imaraykuchus chʼaki pukyusjina kanku. Paykunata kasukuqkunaqa, may llakiypi rikukunqanku. Chayrayku ñuqanchikqa, Jehovaman, llaqtanman ima, chiqa sunqusllapuni kasun. Diospa llaqtanpiqa, ni jaykʼaq llakiypi rikukunchikchu, Diospa Palabranmantataq mikhunatajina  achkhata quwanchik (Isa. 55:1-3; Mat. 24:45-47).

“Llulla cuentosta” ama uyarinachu

9, 10. ¿Imatá Pablo Timoteoman nirqa chantá ima “llulla cuentos[pitaq]” yuyachkanman karqa? (Sutʼinchayninta ñawiriy.)

⁹ Ñanta richkaspaqa, wakin kutispi juk señalta rikunchik, chay señaltataq pichá wak ñanman cambiarparisqanta reparanchik. Chaywanpis wakin kutispiqa mana chayta reparayta atillanchikchu. Ajinallataq Satanaspa tuqllasninwanpis, wakinta reparayta atinchik wakintataq mana. Chaykunamanta wakinqa “llulla cuentos[...]” kanku (1 Timoteo 1:3, 4 ñawiriy). Chayrayku wiñay kawsayman pusaq ñanmanta mana karunchachinawanchikta munanchik chayqa, imaschus chay llulla cuentos kasqanta allinta yachananchik tiyan, mana chʼawkiyachikunanchikpaq.

¹⁰ Pabloqa, ñawpaq kaq cartata Timoteoman qillqasqanpi llulla cuentosmanta parlarqaña. Chaypiqa, Timoteota, Diosman chiqa sunqullapuni kanankupaq hermanosta yanapananta nirqa (1 Tim. 1:18, 19). Pablo griego simipi llulla cuentosmanta parlasqanqa, qhasi mana kaq cuentoslla kasqanta nirqa. Juk libroqa, chay llulla cuentos qhasi mana kaqlla kasqankuta nin (Diccionario exegético del Nuevo Testamento). Ichapis Pabloqa, chaymanta parlaspa llulla religiones yachachisqankupi yuyachkarqa. * Pabloqa, chay cuentos “runasta churanachi[sqanta], manataj paykunata yanapa[sqanta]” nirqa. Chaykunata kasukuqkunaqa, mana kaq imasmanta tapukuyta qallarinku, chayman kutichiyta maskʼaspataq tiemponkuta usuchinku. Satanasqa chay llulla yachachiykunawan runasta chʼawkiyan. Pablo yuyaychasqanmanjina llulla cuentosta ama uyarinachu.

11. ¿Imaynatá Satanás llulla religionniqta runasta chʼawkiyan? ¿Ima kamachiytataq kasukuna tiyan?

¹¹ ¿Ima llulla cuentoswantaq chʼawkiyachikusunman mana allinta reparakuspa? Chay “qhasi manakaj cuentos[qa]” llulla religionmanta yachachiykuna kanku, chaytaq “cheqa kajta mana uyariyta munan[anchikpaq]” tanqawanchik (2 Tim. 4:3, 4). Satanasqa, juk “kʼanchaj angelman” tukun, llulla religionniqtataq achkha runasta chʼawkiyan (2 Cor. 11:14). Sutʼincharinapaq cristianos nichikuqkunaqa, llulla yachachiykunata nisunman Trinidadmanta, alma mana wañusqanmanta, infiernomanta ima yachachinku. Chantapis Navidadta, Semana Santata ruwanankuta yachachinku, chay costumbres allillanman rikchʼakuptinpis llulla diosesta yupaychaymanta jamun. Mana chay cuentoswan chʼawkiyachikunanchikpaqqa, “tʼaqakuychej[...]. Ama llankhaychejchu chʼichipaj qhawasqa imasta” nisqa kamachiyta kasukunanchik tiyan (2 Cor. 6:14-17).

12, 13. a) ¿Ima kimsa llulla yachachiykunawantaq Satanás runasta chʼawkiyan, chay yachachiykunarí chiqachu? b) ¿Imatá ruwananchik tiyan Satanás cuentosninwan mana chʼawkiyanawanchikpaq?

¹² Satanasqa wakjinasmanta chʼawkiyallawasunmantaq. Kunanqa, kimsa llulla yachachiykunata qhawarina. Ñawpaq kaq llulla yachachiy: Qamlla imachus allin imataqchus mana allin kasqanta ruwayta atiwaq. Kaytaqa telepi, videospi, revistaspi, periodicospi, internetpi ima rikunchik. Sapa kuti chaykunata uyarispaqa, paykunajina yuyayta qallarisun. Imachus allin imataqchus mana allin kasqantaqa, Dioslla yachachiyta atiwanchik (Jer. 10:23). Iskay kaq llulla yachachiy: Diosqa runaspa chʼampaykunasninta ni jaykʼaq chinkachinqachu. Runasqa chayta yuyaspa manaña aswan qhipaman kawsay kananpi suyakunkuchu. Ñuqanchikpis kikinta yuyasunman chayqa, kawsayninchik “qhasilla[paq]” kasqanta yuyasunman (2 Ped. 1:8). Chaywanpis Jehovaqa tumpamantawan tukuy chʼampaykunata chinkachinqa, chay pʼunchaypaq wakichisqas kasqanchikta rikuchinanchik tiyan (Mat. 24:44). Kimsa kaq llulla yachachiy: Diosqa mana munakuwanchikchu.  Satanasqa, Jehová mana munakuwasqanchikta yuyananchikta munan, ajinamanta manaña Diosta yupaychananchikpaq. Chaywanpis Diosqa, sapa juk kamachisninta munakun, jatunpaqtaq qhawan (Mat. 10:29-31).

¹³ Ñuqanchikqa, mana kay pachamanta runasjinachu yuyananchik tiyan. Wakin kutisqa, ruwasqanku, yuyasqanku ima allinman rikchʼakunman. Satanasqa runasta imaynatachus chʼawkiyayta allinta yachan. Chayrayku ni jaykʼaqjina Diospa Palabran imatachus yuyaychawasqanchikta kasukunanchik tiyan. Ajinallamanta Satanaspa “sumaj wakichisqan cuento[smanta]” jarkʼakusun (2 Ped. 1:16).

Ama “Kuraj Supayta kasu[nachu]”

14. ¿Imatataq Pablo wakin sipas viudasman yuyaycharqa, imaraykutaq ñuqanchikpis kasukunanchik tiyan?

¹⁴ Viajachkallasqanchikpipuni tʼukurina. Ñanta richkaspataq juk señalta rikunchik chaypitaq nin: “Kay ñanqa Satanaspa wasinman pusan”, nispa. Chayta rikuspa ni imarayku chay ñanta risunmanchu. Cristianospis “Kuraj Supayta kasuspa” qhipanta riyta atinkuman. Pabloqa, chayman mana chayananchikpaq allinta qhawarikunanchikta nirqa (1 Timoteo 5:11-15 ñawiriy). Pabloqa, “sipas viudas[man]” yuyaychachkarqa, chay nisqanmantaqa tukuy yachakusunman. Ichapis chay viuda cristianasqa, Satanaspa yuyasqanmanjina ruwachkasqankuta mana reparakurqankuchu. Paykunaqa cuento qʼipis karqanku. Kunantaq Pablo imatachus chaymanta yuyaychasqanta qhawarina, chayqa mana Satanaspa yuyasqanmanjina ruwanapaq yanapawasun.

15. ¿Imatataq Satanás ruwananchikta munan? ¿Imasmantataq Pablo jarkʼakunanchikta niwanchik?

¹⁵ Satanasqa, allin willaykunata willananchikta mana munanchu (Apo. 12:17). Chayrayku qhasi mana kaq imaspi tiemponchikta usuchinanchikta, cristianospura phiñanakunanchikta ima munan. Pabloqa, chay viudas “qhella kayman yacha[ykukusqankuta]” ima nirqa. Kay tiempopipis ichá chay viudasjina tiemponchikta, wakkunap tiemponkuta ima usuchisunman, celularniqta chayri Internetniqta qhasi mana kaq chayri llulla mensajesta apachispa. Chantapis chay hermanasqa, “cuentosta apa[q]” kanku. Ichá ñuqanchikpis wakkunamanta saqrata parlasunman, ajinamanta cuento qʼipiman tukusunman, hermanoswantaq phiñanakusunman (Prov. 26:20). Cuento qʼipisqa, mana reparakuspalla Satanasjina ruwachkanku. * Chay viudasqa, “tukuy imaman satʼikuspa, mana parlanata parla[q]” kanku. Ñuqanchikqa ni pita imatachus ruwananku kasqanta mana niy atinchikchu. Chaykunaqa, Diospa Reinonmanta willamunanchikmantaqa tiemponchikta usuchiwasunman. Manaña willamuspaqa, Satanaspa munasqanta ruwasunman, Jehovap contrantataq uqharikusunman. Sapa juk pitachus kasukuyta munasqanchikta akllananchik tiyan (Mat. 12:30).

16. ¿Imatataq ruwananchik tiyan “Kuraj Supay[...]” munasqanmanjina mana ruwananchikpaq?

¹⁶ Biblia nisqanmanjina ruwaptinchikqa, “Kuraj Supayta” mana kasusunchu. Pabloqa, hermanosman “Señorpa ruwaynimpi” llamkʼallaychikpuni nispa yuyaycharqa (1 Cor. 15:58). Jehovapaq sunqu kʼajaywan llamkʼaspaqa, qhasi mana kaq imaspi mana tiemponchikta usuchinchikchu (Mat. 6:33). Chantapis Pabloqa, “maychus kajta parla[nanchikta]” nirqa (Efe. 4:29). Ama cuento qʼipis kanachu tiyan, nitaq cuento qʼipista uyarinachu. * Astawanqa hermanosninchikpi atienekunanchikpaq, allinpaq  qhawananchikpaq ima kallpachakunanchik tiyan. Chayrayku paykunata kallpachanapaqjinapuni parlananchik tiyan. Pablo nillarqataq “ruwanaykichejta ruwakuychej” nispa (1 Tes. 4:11). Wakkunap allinninkuta munaspapis mana kawsayninkuman satʼikunachu. Wakkuna imatachus ruwananku kasqantapis mana akllapuyta atinchikchu (Gál. 6:5).

17. a) ¿Imaraykutaq Jehová yuyaychawanchik? b) ¿Imatataq ruwananchik tiyan?

¹⁷ Imastachus qhisachananchik kasqanta Jehová niwasqanchikmanta may agradecesqas kachkanchik. Arí, Jehovaqa munakuwasqanchikrayku tukuy imata yuyaychawanchik. Manataq Satanás chʼawkiyanawanchikta, nitaq ñakʼarichinawanchikta munanchu. Jehovaqa, kʼullku ñanta akllananchikta munan, chaylla wiñay kawsayman pusawasunman (Mat. 7:14). Chayrayku mana iskaychakuspa Diospa nisqanta kasukunanchik tiyan, pay nin: “Kaymin cheqan ñanqa; chayninta riychej”, nispa (Isa. 30:21).

[Sutʼinchaykunasnin]

¿Imatá kutichiwaq?

¿Imaynatá kay pʼitis yuyaychasqanmanjina ruwasunman?

• 2 Pedro 2:1-3

• 1 Timoteo 1:3, 4

• 1 Timoteo 5:11-15

[Tapuykuna]

[19 paginapi recuadro, dibujos/fotos]

 Phurusta wayra apakapusqan

Juk judío cuento, imaynatachus cuento qʼipi kay, may llakiyta apamusqanta rikuchin.

Juk runaqa, llaqtitanpi kaq yuyaysapa runamanta llullakuspa tukuyman parlarqa. Tiemponmantaq chay llullaqa, yuyaysapa runa perdonananta munarqa. Chayrayku yuyaysapa runata tapurqa: “¿Imatá perdonanawaykipaq ruwayman?”, nispa. Yuyaysapa runataq nirqa: “Phurumanta kaq almohadata llikʼispa phurusninta wayrawan apachiy”, nispa. Llullakuq runaqa, yuyaysapa runa nisqanta mana entiendespapis chaymanjina ruwarqa. Chaymantataq yuyaysapa runaman rispa tapurqa:

“¿Perdonawankiñachu?”, nispa.

Yuyaysapa runataq nirqa: “Tukuy phurustaraq pallamunayki tiyan”, nispa.

Llulla runataq nirqa: “Mana pallamuyta atiymanchu, imaraykuchus phurustaqa wayra apakapunña”, nispa.

Yuyaysapa runa nillarqataq: “Llullakuspa nisqaykipis phurusjina tukuyniqmanña chayan”, nispa.

Imatapis parlanapaqqa, allintaraq tʼukurinanchik tiyan imaraykuchus nisqanchiktaqa manaña kutiykuchiyta atinchikchu. Chayrayku pillamantapis niraq llullata parlachkaspaqa, parlasqanchikta wayra phurustajina apakapuyta atisqanta yuyarinanchik tiyan.

[16 paginapi dibujo/foto]

¿Imaynatá Diosta wasanchaqkuna wasinchikman yaykunkuman?