Mesiasta suyakuchkarqanku

“Runasqa sonqonkupi tapukusharqanku: Manachu kay Juanqa Cristo [chayri Mesías]?, nispa.” (LUC. 3:15.)

1. ¿Ima sumaq willaytataq juk ángel michiqkunaman willarqa?

MICHIQKUNAQA, tutapi ovejasninkuta jawallapi qhawachkarqanku. Jinallamanta ladonkupi juk ángel rikhurirqa Jehovap kʼanchayninwantaq muyuykurqa. Paykunaqa mancharikurqanku, chaywanpis chay angelqa, may sumaq willaykunata paykunaman willarqa: “Ama manchachikuychejchu. Willasqaykichej tukuy runaspaj may kusiyniyoj willanasta. Kunan qankunapaj nacekun [...] uj Salvaj. Chayqa Cristo Señor”, nispa. Arí, chay nacekuq wawitaqa, Cristo chayri Mesías kanan karqa. Chantapis chay angelqa, chayniqpi kaq llaqtitapi uywa qaranapi sirichkaqta taripanankuta nirqa. Bibliapi nin: “Jinallaman rikhurimorqanku angelpa qayllanman ashkha ángeles Diosta yupaychaspa. Paykuna nerqanku: Gloria kachun Diosman janaj pachapi, kay pachapitaj sonqo tiyaykuy kachun Diospa munakuynimpi kajkunapaj”, nispa (Luc. 2:8-14).

2. ¿Imataq “Mesías” niyta munan chantá imaynatá pichus akllasqa kasqanta yachakunman karqa?

² Michiqkunawan judioswanqa, “Mesías” chayri “Cristo” rimay Diospa “Akllasqan” niyta munasqanta yacharqanku (Éxo. 29:5-7). ¿Imaynatá ángel nisqanmanjina, chay wawita Diospa akllasqanpuni kasqanta astawan yachankuman karqa, chantá wakkunamanpis ajina kasqanta yachachinkuman karqa? Hebreopi Qillqasqaspi Mesiasmanta profecías kawsayninpi juntʼakuqta rikuspa.

¿Imaraykutaq runas Mesiasta suyachkarqanku?

3, 4. ¿Imaynatá Daniel 9:24, 25 pʼitista entiendenchik?

³ Watas pasasqanmanqa Juan Bautista willayta qallarirqa. Parlasqanta uyarispa, ruwasqanta rikuspa ima, wakin runasqa pay Mesías kasqanta yuyarqanku (Lucas 3:15 ñawiriy). ¿Imaraykú? Ichapis “qanchis chunka semanas[manta]” profeciata entiendesqankurayku. Chay profecía nin: “Kayta yachay [...] Jerusalén llajta watejmanta ruwakunampaj kamachisqa kanqa,  chay ratomantapacha Kamachej Mesías chayamunankamaqa qanchis semanas kanqa. [...] Sojta chunka iskayniyoj semanas[taq] kanqa”, nispa (Dan. 9:24, 25). Chay semanasqa, achkha librospi nisqanmanjina mana pʼunchaykunamantachu karqa, manaqa watasmanta. Sutʼincharinapaq, La Palabra de Dios para Todos nisqa Biblia nin: “Qanchis chunka semanasmanta watas, nisunman tawa pachak jisqʼun chunkayuq watas”.

⁴ Kunan tiempopi Jehovata yupaychaqkunaqa, 69 semanasmanta Daniel 9:25 parlasqanqa, 483 watas kasqanta yachanchik chaytaq 455 watapi Jesús niraq jamuchkaptin qallarirqa. Chaytaq Persiamanta rey Artajerjes Nehemiasta watiqmanta Jerusalenta jatarichinanta kamachichkaptin karqa (Neh. 2:1-8). Chay 483 watasqa, Jesús bautizakuchkaptin 29 watapi tukukurqa. Chay watapitaq Jehovaqa, espíritu santonwan, Jesusta Mesías kananpaq akllarqa (Mat. 3:13-17). *

5. ¿Ima profeciastataq ukhuncharisun?

⁵ Kunanqa, wak profeciastawan Mesías nacekusqanmanta, wawa kasqanmanta, Diospaq llamkʼasqanmanta ima ukhuncharisun. Chay profecías juntʼakusqankuta ukhuncharispaqa, Diospa Palabranpi atienekusqanchik kallpachakunqa. Jesuspuni chay suyasqa Mesías kasqantataq sutʼita yachasun.

Wawa kachkaptin ima profeciaschus juntʼakurqa

6. ¿Imaynatá Génesis 49:10 juntʼakurqa?

⁶ Judaqpa ayllunmanta kanan karqa. Jacobqa, niraq wañupuchkaspa churisninta bendicerqa, Judatataq jinata nirqa: “Ni pi qhechonqachu Judajpa atiyninta, ni makimpi kashaj, chay kamachina tojnuntapis, chay tojnuyoj chayamunankama, pitachus tukuy llajtas kasonqanku”, nispa (Gén. 49:10). Yachayniyuq judiosqa, Jacob Judaman Mesiasmanta parlachkasqanta yuyarqanku. Chaywanpis Jacobqa, juk reymanta parlachkarqa, imaraykuchus kamachina tuqnutaqa juk reypuni apaykachaq, paylla kamachiyta atisqanta rikuchinanpaq. Chayrayku kay profeciaqa, Juda ayllullamanta reykuna kanankuta rikuchirqa. Judamanta ñawpaq kaq reyqa, David karqa, qhipa kaq reytaq Sedequías. Chaywanpis Jacobqa wak reymantataq parlachkarqa, chay reytaq wiñaypaq kamachinman karqa. Diosqa, Sedequiasman chay reylla kamachiyta atisqanta nirqa (Eze. 21:26, 27). Chantapis Jesús niraq nacekuchkaptinqa, ángel Gabriel Mariaman nirqa: “Señor Diosqa ñawpa tatan Davidpa reinonta payman qonqa. Chantá payqa wiñaypaj israelitasta kamachenqa mana jaykʼaj tukukuyniyoj reinompi”, nispa (Luc. 1:32, 33). Jesusqa, Judap ayllumanta, Davidpa mirayninmanta ima karqa. Payllataq Davidpa mirayninmanta rey kananpaq akllasqa karqa. Chayrayku chay reyqa, Jesucristo karqa (Mat. 1:1-3, 6; Luc. 3:23, 31-34).

7. ¿Imaynamantataq Jesuspa nacekusqanmanta profecía juntʼakurqa?

⁷ Belenpi nacekunan karqa. Miqueas qillqarqa: “Qantajrí Efratamanta Belén, Judapi llajtas kajmanta aswan juchʼuy kanki; jinapis qanmantamin llojsenqa Israelta kamachejqa. Payqa karqa unaypuni wiñaymantapacha”, nispa (Miq. 5:2). Rikunchikjina Mesiasqa, Belenpi nacekunan karqa, chay llaqtaqa ñawpaq tiempopi Efrata sutikurqa. Mariawan Josewanqa, mana chay llaqtitapichu manaqa Nazaretpi tiyakurqanku. Chaywanpis paykunaqa, romanos kamachisqankumanjina, Belén llaqtaman yupachikuq rirqanku, chaypitaq Jesús nacekurqa (Mat. 2:1, 5, 6). Ajinamanta Jesús nacekusqanqa profecía nisqanmanjinapuni juntʼakurqa.

8, 9. ¿Imatataq Mesías nacekunanmanta profecía nin, chantá nacekusqanmanta qhipaman imataq kanan karqa?

⁸ Juk mana qharip chayasqan warmimanta  nacekunan karqa ( Isaías 7:14 ñawiriy). Kay pʼitipiqa, juk mana qharip chayasqan warmi juk qhari wawitata nacechikunanta nin. Mateoqa, Diospa espíritu santon yuyaychasqanmanjina Isaías 7:14 pʼitipi nisqan Jesús nacekuptin juntʼakusqanta sutʼincharqa. Arí, Mateo, Lucas librosta qillqaqkunaqa, María mana qharip chayasqan kasqanta, espíritu santoniqta wiksallikusqanta ima nirqanku (Mat. 1:18-25; Luc. 1:26-35).

⁹ Nacekusqantawan qhari wawitasta wañuchikunan karqa. Egiptopi israelitas tiyakuchkaptinku Faraonqa, hebreospa qhari wawitasninkuta Nilo mayuman wikchʼukunanta kamachirqa (Éxo. 1:22). Aswan qhipamantaq Jeremías 31:15, 16 pʼitipi kikin wañuchiy kananta nirqa. Chay profeciapiqa, Raquel “wawasninmanta waqasha[sqanta]” nin, imaraykuchus wawasnintaqa enemigosninpa jallpʼankuman apakapusqanku. Chantapis sinchita waqasqanqa, karupi kaq Ramá llaqtakamapis uyarikunmanjina kasqanta nin, chay llaqtaqa Benjamín suyupi Jerusalenpa pataniqninpi kachkarqa. Mateoqa, chay profecía nisqanmanjina, maypachachus Rey Herodes Belenmanta qhari wawitasta wañuchikunanta kamachichkaptin juntʼakusqanta nirqa (Mateo 2:16-18 ñawiriy). ¡Maytachá chay familiasqa, ñakʼarirqanku!

10. ¿Imaynatá Oseas 11:1 Jesuspi juntʼakurqa?

¹⁰ Israelitasjina Egiptomanta lluqsinan karqa (Ose. 11:1). Niraq Herodes qhari wawitasta wañuchikunanta kamachichkaptin, juk ángel Joseman, Mariata, Jesusta ima pusariykukuspa Egiptoman ayqinanta willarqa. Paykunaqa, Herodes wañunankama chaypi qhipakurqanku. Chaymantataq Joseqa, Jesusta watiqmanta Israelman pusarqa. Ajinamanta Jehová “[Oseas] profetanejta: Egiptomanta Churiyta wajyarqani” nisqan juntʼakurqa (Mat. 2:13-15). Arí, Jesusqa nacekunanmanta, wawa kayninmanta ima profeciastaqa mana juntʼachiyta atinmanchu karqa.

Mesiasqa Diospaq llamkʼayta qallarirqa

11. ¿Pitaq Mesías chayamunanpaq ñanta wakichirqa?

¹¹ Ñanta wakichipunanku karqa. Malaquiasqa, Mesías chayamunanpaq profeta “Elías” runaspa sunqusninkuta wakichinanta nirqa (Malaquías 4:5, 6 ñawiriy). Jesusqa, chay profeciamanta “Elías”, Juan Bautista kasqanta sutʼincharqa (Mat. 11:12-14). Marcospis, Juan chay ñanta wakichisqanta nirqa, ajinamanta Isaiaspa nisqanta juntʼarqa (Isa. 40:3; Mar. 1:1-4). Juantaqa, mana Jesuschu ñanta wakichipunanta, nitaq Eliasjina ruwananta nirqa. Chaytaqa Jehová kamachirqa, ajinamantataq Juanqa, pichus Mesías kasqanta runas yachanankupaq yanapanman karqa.

12. ¿Ima sumaq llamkʼaytataq Mesiasman Dios qurqa?

¹² Diosqa, juk sumaq llamkʼayta qunan karqa. Jesusqa juk kutipi Nazaretpa sinagoganman rirqa, payqa chay llaqtitapi uywasqa karqa. Chaypitaq Isaiaspa qillqasqanta ñawirirqa: “[Jehovap] espiritun noqapi kashan; jawiwaspa ajllawarqa sumaj willanasta wajchasman willanaypaj; kachamuwarqataj willajta presos kacharisqa kanankupaj, ciegos qhawarinankupaj, ñakʼarejkunataj samarichisqa kanankupaj, Señorpa allin watanmantapis willanaypaj”, nispa. Payqa, Mesiaspuni karqa, chayrayku nirqa: “Qhelqasqapi Diospa nisqan kunan pʼunchaypi juntʼakushan, kay uyariwasqaykichejman jina”, nispa (Luc. 4:16-21).

13. ¿Imatá Isaías, Cristop llamkʼayninmanta qillqarqa?

¹³ Galileapi Diospaq llamkʼanan karqa. Isaiasqa, “Zabulón suyuman[ta], Neftalí suyuman[ta] Galilea jallpʼan[manta]” ima nirqa: “Laqhapi purej runasqa rikunku jatun kʼanchayta, wañuypa laqhayaynimpi tiyakoj runasmantaj kʼanchaykamun”, nispa (Isa. 9:1, 2). Jesusqa, Galileapi Diospaq llamkʼayta  qallarirqa, Capernaum llaqtitapi. Ajinamanta Zabulón suyupi Neftalí suyupi ima tiyakuqkunapaq juk kʼanchayjina karqa (Mat. 4:12-16). Chantapis Galileapi kachkaspa Urqupi Yachachirqa, apostolesninta akllarqa, ñawpa kaq milagronta ima ruwarqa. Ichá chayniqllapitaq kawsarimuytawan 500 kuraq discipulosninman rikhurirqa (Mat. 5:1–7:27; 28:16-20; Mar. 3:13, 14; Juan 2:8-11; 1 Cor. 15:6). Arí, Isaiaspa nisqantaqa, “Zabulón suyu[pi], Neftalí suyu[pi]” ima willaspa juntʼarqa. Chantapis Diospa Reinonmantaqa, tukuy Israelpi willarqa.

Mesiasmanta wak profecías

14. ¿Imaynatá Salmo 78:2 Jesuspi juntʼakurqa?

¹⁴ Kikinchaykunawan rikchʼanachinaswan ima runasman yachachinan karqa. Salmista Asaf takirqa: “Rijchʼanachinaswan parlarisaj”, nispa (Sal. 78:2, 3). ¿Imaraykutaq Jesusmanta parlachkasqanta nisunman? Imaraykuchus Mateoqa, ajinapuni kasqanta nin. Chantapis Jesús Diospa Reinonta mostaza mujuwan, tʼantamanta levadurawan ima kikinchasqanmanta parlaytawan, Mateoqa nillantaq: “Mana rijchʼanachinaswanqa mana imatapis yachacherqachu. Chaywan profetaj nisqan juntʼakorqa: Rijchʼanachinaswan simiyta kicharisaj, sutʼinchasajtaj pakasqa imasta, mayqenchus pakasqa karqa, Dios kay pachata ruwasqanmantapacha, chayta”, nispa (Mat. 13:31-35). Arí, Jesusqa, kikinchaykunawan rikchʼanachinaswan imapuni runasman yachachirqa chaytaq mayta paykunata yanaparqa.

15. ¿Imaynatá Isaías 53:4 juntʼakurqa?

¹⁵ Runasta milagroswan sanoyachinan karqa. Profeta Isaías nirqa: “Cheqamanta payqa onqoyninchejta aparqa, nanayninchejtataj ñakʼarerqa”, nispa (Isa. 53:4). Jesusqa, Pedrop suegranta, wak runasta ima sanoyachirqa, chayrayku Mateo nirqa: “Chayqa karqa profeta Isaiaspa willasqan juntʼakunampaj: Pay kikin aparqa onqoyninchejta, nanayninchejtawan”, nispa (Mat. 8:14-17). Arí, Jesusqa mana chay kutillapichu runasta sanoyachirqa manaqa wak kutispipis.

16. ¿Imaynatá apóstol Juan, Isaías 53:1 Jesusmantapuni parlasqanta nirqa?

¹⁶ Tʼukuna imasta ruwaptinpis mana tukuychu paypi creenanku karqa ( Isaías 53:1 ñawiriy). Apóstol Juanqa, kay profecía chiqapuni kasqanta nirqa. Qillqarqataq: “Chay chhika milagrosta Jesús ñawpaqenkupi ruwashajtimpis, judiosqa manapuni paypi creerqankuchu, profeta Isaiaspa nisqan juntʼakunampaj. Pay nisqa: Señor, pitaj willasqaykuta creen? Mayqentaj Señorpa makimpa atiyninta rejsiyta atinri?”, nispa (Juan 12:37, 38). Aswan qhipamanpis kay rimaykunaqa juntʼakuchkallarqapuni, imaraykuchus Pablo allin willaykunata willachkaptin, runasqa Cristopi mana creeyta munarqankuchu (Rom. 10:16, 17).

17. ¿Imaynatá Salmo 69:4 Jesuspi juntʼakurqa?

¹⁷ Runasqa, qhasillamanta chiqninanku karqa (Sal. 69:4). Jesús nirqa: “Manachus paykuna ukhupi ni pejpa ruwasqanta ruwayman karqa chayqa, mana juchayoj kankuman karqa. Kunanqa ruwasqasniyta rikunkuña; chaywampis noqatapis, Tataytapis chejniwayku. Chayqa ajina, leyninkupi qhelqasqa kashan, chay juntʼakunampaj: Mana kajmanta chejniwanku”, nispa (Juan 15:24, 25). Kay Leyqa Diospa Palabran kachkan (Juan 10:34; 12:34). Evangeliospiqa, Jesusta achkha runas chiqnikusqankuta rikuchinku, astawanqa leymanta yachachiqkuna. Chantapis Jesús nirqa: “Kay pachapi kajkunaqa mana qankunata chejnisunkichejmanchu. Noqatarí chejniwanku, sajra ruwasqasninkuta [...] rikuchisqayrayku”, nispa (Juan 7:7).

18. ¿Imatataq qhipan yachaqanapi ukhuncharisun?

¹⁸ Jesuspa discipulosninqa, paypuni Mesías kasqanmanta mana iskaychakurqankuchu. Imaraykuchus Hebreopi Qillqasqas kaq  profeciasta juntʼasqanta rikurqanku (Mat. 16:16). Kay yachaqanapiqa, Jesús wawita kachkaptin, Diospaq llamkʼachkaptin ima, ima profeciaschus juntʼakusqanta ukhuncharqanchik. Qhipan yachaqanapitaq wak profeciastawan ukhuncharisun. Chay profeciaspi tʼukurisunchik chayqa, Jesuspuni Jehovap Akllasqan kasqanmanta mana iskaychakusunchu.

[Sutʼinchaynin]

¿Imatá kutichiwaq?

• ¿Ima profeciastaq Jesús nacekuchkaptin juntʼakurqa?

• ¿Pitaq Mesías chayamunanpaq ñanta wakichirqa?

• ¿Imaynatá Isaías 53 nisqan Cristopi juntʼakurqa?

[Tapuykuna]