Kusiyniykita unquyrayku ama chinkachiychu

KAYPI tʼukuriy: Niraq pʼunchay qallarichkaptin tukukunantaña munaspa rikchʼayrinki. Juk pʼunchaytawan llakiyta, nanayta ima muchunayki tiyan, ichapis Jobjina ninki: “Wañupullaymanña kay jinata ñakʼarinaymantaqa” (Job 7:15). Tiempo pasasqanmanjina, ¿manapuni chinkaptinrí?

Jinapi rikukurqa Mefibosetpis, Jonatanpa churin, rey Davidpa amigon. Phichqa watayuq kachkaptin “urmakorqa, chaymantapachataj wistʼu” chaki karqa (2 Sam. 4:4). Qhipaman, reyta wasanchasqanta llullakuspa tumparqanku, kapuynintapis khuskanta pierderqa, chaywan, mana imata ruwayta atisqanwan astawanraqchá phutiyninta yaparqa. Chaywanpis unquyninta muchusqan, contranpi rimasqanku, sunqu pʼakisqata saqisqanku ima, kikinta ruwanapaq yanapawanchik, ni jaykʼaq kusiyninchikta chinkachispa (2 Sam. 9:6-10; 16:1-4; 19:24-30).

Apóstol Pablomantapis yachakusunman. Juk kutipi, “aycha[n]pi uj ayjonwan jina tʼojsisqa” kasqanta nirqa, chaytataq muchunan karqa (2 Cor. 12:7). Chay tʼuqsisqan, ichapis mana thañiq unquy chayri apostoljina llamkʼayninta qhawarasqanku kanman karqa. Ajinata ñakʼarillarqapuni, chay llakiywantaq kawsarqa (2 Cor. 12:9, 10).

Kay tiempopi sinchi llakiykuna, kallpata pisiyachiq unquykuna, mana thañiq unquykuna ima, Diospa wakin kamachisninta ñakʼarichillantaq. Magdalenapi 18 watasniyuq kachkaptin lupus eritomotaso sistémico nisqa unquyta tarirqanku, kaypaq jampi mana kasqanrayku pisimanta pisi runata tukuchin. Pay nin: “Mayta mancharikurqani, tiemponwan unquy sinchiyarqa, chantá wiksa nanay japʼiwaq, simiypi phasku rikhuriq, qʼutupis rikhuriwarqa”, nispa. Izabelap nanaynintaqrí mana sutʼichu. Pay nin: “Wawamantapacha llakiy llakiy japʼiwan, chayraykutaq chiri chiris jatariwan, mana samayta atinichu, wiksaypis matʼiwan. Chaytaq achkha kutispi saykʼusqata saqiwan”.

Maychus kasqanmanjina kawsay

Unquykuna, mana imatapis ruwayta atisqanchik ima, kawsayninchikta tikrachinman. Jina kaptinqa, chaypi tʼukurina kanman chantapis maychus kasqanmanjina qhawarikuna, imaraykuchus wakin kutispi imaynapichus kasqanchikta mana reparakuyta atillanchikchu. Magdalena nin: “Unquyniyqa tiempo pasasqanmanjina sinchiyan, sapa kuti saykʼusqa sientekuni, ni camallamantapis sayariyta atinichu. Ima ratopis unquyniy rikhurisqanrayku, imatapis ñawpaqmanta mana wakichiyta atinichu. Jehovapaq manaña ñawpaqtajinachu ruwasqayrayku astawan llakichiwan”, nispa.

Zbigniew nin: “Watas pasasqanmanjina artitritis reumatoide nisqa, kallpayta qhichuwan, nuditos jukmanta juk astawan dañukusqanrayku. Wakin kustispi anchata punkiwaptin, pisi  ruwanastapis mana ruwayta atinichu. Chayrayku mana imapaq valesqayta yuyani”.

Ñawpaq watasllapi Barbaraman ñuqtunpi wiñaq tumorta tarirqanku. Pay nin: “Ima ratopis cuerpoyqa jukjinayan. Mana kallpayuq sientekuni, umay sapa kuti nanawan, manataq yuyayniypichu kani. Imayna condicionpichus kasqayta reparakuspataq, jukjinamanta kawsayniyta apaykachanayta nikurqani”, nispa.

Diospa kamachisnin, imayna condicionpichus kasqankuta rikurqanchik, paykunapaqqa Jehovap munayninta ruway aswan ñawpaqpi kachkan unquyninkumanta nisqaqa. Tata Diospi tukuy sunqunkuwan atienekunku, paytaq yanapan (Pro. 3:5, 6).

¿Imaynatá Jehová yanapan?

Unqusqa kasqanchikqa mana ninayanchu Dios saqirpariwasqanchikta (Lam. 3:33). Jobmanta yuyarikuna, payqa “sumaj cheqantataj” ni pita saqrata ruwaspapis ñakʼarirqa (Job 1:8). Diosqa ni pita unquykunawan ñakʼarichiwanchikchu (Sant. 1:13). Tukuy unquykuna —mana thañiy atiq, llakiykuna ima— Adanmanta, Evamanta ima jamun (Rom. 5:12).

Jehová, Jesús ima, chiqan runasta mana saqirparinqankuchu (Sal. 34:15) Astawanraq sinchi phutiypi kachkaptinchik, Jehovap yanapayninta reparanchik, paymantataq kayta ninchik: Payqa “pakakunay, jarkʼachasqa wasiy”, nispa (Sal. 91:2). Unquyninchik mana jampiyta atikuptinrí, ¿imataq yanapawasunman kusisqa kanallanchikpaqpuni?

Mañakuy: Ñawpa chiqa sunqu cristianosjina, mañakuyniqta Jehovap makinpi llakiyniyninchikta saqiyta atisunman (Sal. 55:22). Mañakuspaqa Diospa “sonqo tiyaykuyninta sonqosni[nchikpi]” sientesunchik. Chaytaq “sonqo[snin]chejta, yuyayni[nin]chejtawan waqaychanqa” (Fili. 4:6, 7). Magdalenaqa, Jehovamanta tukuy sunqu mañakusqanrayku, kallpata pisiyachiq unquyninta muchun. Pay nin: “Jehovaman sunquyta kicharisqayqa llakiyniyta pisiyachin, kusiyniytataq kutichipuwan. Kunan yachani imachus Diospaq kallpanwan sapa pʼunchay kawsana kasqanta” (2 Cor. 1:3, 4).

 Mañakuyniykita Jehová kutichinanpaqqa, espíritu santonniqta, Palabranniqta, hermanosniqta ima kallpachayta atisunki. Milagroniqta unquyniykita chinkachinantaqa mana suyawaqchu; chaywanpis yuyayta, yachayta, kallpata ima qunasunta suyawaq, ajinallamanta ima chʼampaytapis muchuyta atinki (Pro. 2:7). Biblia ninjina, “chay may sumaj at[iyta]” pay quwasun (2 Cor. 4:7).

Familia: Wasipi munakuy, khuyakuy ima kaptinqa unquyta muchunapaq yanapan. Unqusqap familian sinchi nanaypi yanapanankupaq kaptinkupis, paykunaqa ñakʼarichkasqankuta reparanallankutaq tiyan, unqusqajinataq mana imata ruwayta atisqankuta. Khuska mañakuspaqa, sunqu tiyaykuyta tarinankupaq yanapanqa (Pro. 14:30).

Barbaraqa warmi wawanmanta, qutuchakuymanta wak hermanasmanta ima nin: “Paykuna yanapawankupuni willayman rinaypaq, kusisqa kasqankuqa sunquyta kusichin”. Zbigniewpa warmin yanapasqanqa mayta kallpachan. Pay nin: “Payqa tukuy imata wasipi ruwan, pʼachaytapis churakunaypaq yanapawan, maletinniytapis tantakuykunaman, willaq ima rinaykupaq apapuwan”.

Creeypi hermanos: Qutuchakuymanta hermanoswan kayqa kallpachawanchik, sunquchawanchik ima. Chaywanpis, ¿imataq kanman sichus juk hermano unquyninrayku tantakuyman mana riyta atiptin? Magdalena nin: “Qutuchakuymanta hermanosqa ni juk tantakuyta pierdenaypaq umallirichiykunata grabapuwanku. Cristiano hermanosniyqa imapiwanchus yanapanawankupaq watuwanku. Sunquchaq cartasta apachimuwanku. Ñuqamanta yuyarikusqanku, llakikusqanku ima, nanayniyta muchunaypaq yanapawan”.

Izabela sinchi llakiyninta muchunanpaqqa imachus yanapasqanmanta jinata nin: “Qutuchakuypi tatas, mamas ima kapuwan, pikunachus uyariwanku, entiendewanku ima. Paykuna familiay kanku, chaypitaq kusiyta, sunqu tiyayta ima tarini”.

Llakiypi kaqkunaqa mana paykunallapichu yuyananku tiyan, astawanqa tantakunankupaq kallpachakunanku tiyan (Pro. 18:1). Ajinamanta, wakkunatapis kallpachanqanku.  Unqusqas, ichapis qallariypi imatachus necesitasqankuta hermanosman mana willayta atillanqankuchu. Chaywanpis, paykunaqa sutʼimanta willakunankuta agradecenqanku, chayjinamanta, “chʼuwa sonqowan munaku[yninkuta]” rikuchinqanku (1 Ped. 1:22). Ajinapi kachkanki chayqa, ¿manachu allin kanman tantakunaykipaq pusasunankuta necesitasqaykita, willayman riyta chayri llakiyniykimanta parlariyta ima munasqaykita sutʼinchanayki? Chaywanpis, tukuy imata hermanos ruwanankutaqa mana suyanachu, manaqa yanapasusqankuta agradecekuy.

Wapuchakuna: Sinchi unquywan kachkaspa, kusisqallapuni kayqa, ñuqallanchikmanta kachkan. Mayta llakikuy, pisipaq qhawakuy ima mana allinchu. Biblia nin: “Uj onqojmanqa wapuchakuynin kallpata qon; onqosqa kashaspa mana wapuchakojtarí, pitaj yanapayta atinmanri?” (Pro. 18:14).

Magdalena nin: “Llakiyniypi mana anchata yuyanaypaq kallpachakuni, ima pʼunchaypichus allillan kani chaypiqa, allin imasta ruwani. Hermanospa kawsayninkumanta ñawiriy mayta kallpachawan, paykuna sinchi unquyniyuq kaptinkupis, Jehovaman chiqa sunqusllapuni kanku”. Izabelataqa, Jehová munakusqan, sumaqpaq qhawasqan ima mayta kallpachan. Pay nin: “Jehovapaq imatachus ruwayta atisqayta, jatunpaq qhawasqanta yachani, chayraykutaq kawsallaytapuni munani, astawanpis qhipaman sumaq kawsayta suyani”.

Zbigniew nin: “Unquyniyqa llampʼu sunqu, kasukuyniyuq, yachayniyuq, allin yuyayniyuq ima kanaypaq yachachiwan, wakkunatapis sunqumanta perdonanaypaq yanapawan. Jehovata kusiywan yupaychayta, ñuqallapi anchata mana yuyanayta ima yachakuni; astawanpis espiritualmente wiñanaypaq kallpachakuni”.

Jehová imatachus muchusqaykita yachan, payqa may khuyakuyniyuq. Kayta yuyarikuy: “Diosqa cheqan kaspa, mana qonqaponqachu ruwasqasniykichejmanta, jinallataj Diospa sutinta munakusqaykichejmantapis” (Heb. 6:10). Kay nisqanmantataq chʼipakuy: “Mana wijchʼurparisqaykichu, nitaj saqerparisqaykichu” (Heb. 13:5).

Maykʼaqllapis llakisqa sientekunki chayqa, musuq pachapipis kachkawaqjina yuyay. Tumpamantawanqa, Diospa Reinon kay pachaman bendicionesta apamusqanta rikunki.

[28, 29 paginaspi recuadro, dibujos/fotos]

Mana thañiq unquywan kaspapis willallankupuni

“Manaña callespi sapay puriyta atinichu, chayrayku warmiy chayri mayqin hermanollapis willaypi acompañawanku. Imatachus runaswan parlanayta, Bibliap pʼitisninta ima umaypi japʼikuni”. (Jerzy, cieguito).

“Mana telefononiqllatachu willani, manaqa cartasta qillqani, yachakuyta munaqkunawantaq sapa kuti qillqanakuyku. Hospitalman yaykunay kaptintaq, Bibliata, publicacionesta ima camaypa ladonpi saqini. Ajinamanta wakkunawan Bibliamanta parlanaypaq yanapawan”. (Magdalena, lupus eritematoso sistémico nisqa unquyniyuq).

“Wasimanta wasi willay gustawan, mana lluqsinaypaqjina kaptiytaq, telefononiqta willani”. (Izabela, sinchi llakiyniyuq).

“Revisitasta ruway, pikunachus Bibliamanta yachachiq rinku paykunawan riy ima mayta gustawan. Ima pʼunchaypichus allillan sientekuni, wasimanta wasi willaq lluqsini”. (Barbara, ñuqtunpi tumorniyuq).

“Mana ancha llasa maletinpi revistata apakuni. Maykamachá nanayta muchuni, chaykama willallanipuni”. (Zbigniew, artritis reumatoide nisqa unquyniyuq).

[30 paginapi dibujo/foto]

Waynas sipas ima, kuraqkunapis sunquchayta atinkuman