Unay tiempopi kamachisninta espiritunwan Dios pusarqa

“Señor Jehová cachamuwarka, Espirituntapis.” (ISA. 48:16, Quechua de Cuzce.)

1, 2. ¿Imatá creeyninchikta wiñachinapaq necesitanchik, chantá imaynatá chiqa sunqu runaspa kawsayninkumanta ukhunchariy yanapawasun?

ABELPA tiemponmantapacha achkha runas creeptinkupis “mana tukuychu” creeyniyuq kanku (2 Tes. 3:2). Jina kaptin, ¿imaynatá creeyninchikta astawan wiñachisunman, ruwasqasninchikpitaq rikuchisunman? Diospa Palabranta ukhunchaspa, imaraykuchus “uyarisqannejta runaman chay creeyqa jamun” (Rom. 10:17). Chantapis espiritup puquynin (Gál. 5:22, 23). Chayrayku creeyniyuq kayta munanchik chayqa, espíritu santota necesitanchik.

² Bibliaqa, chiqa sunqu runasmanta parlan, wakin runastaq chay runas creeyniyuqña nacekusqankuta yuyanku, chayqa mana chiqachu. Imaraykuchus paykunaqa, “noqanchej jina runalla” karqanku (Sant. 5:17). Tukuy runasjinataq iskayrayarqanku, manchachikurqanku, pisi kallpastaq karqanku. Chaywanpis Diospa espíritu santonpa yanapayninwan “kallpasapasman tukorqanku”, chaykunatataq atiparqanku (Heb. 11:34). Wakinmanta parlarina chantá imaynatachus Diospa espíritu santon yanapasqantapis qhawarina. Chayta ukhunchariytaq sinchita sayananchikpaq yanapawasun, imaraykuchus kay tiempopiqa, achkha imas creeyninchikta pisiyachinman.

Diospa espiritunqa Moisesta kallpacharqa

3-5. a) ¿Imaynatá Moisés espiritup santop yanapayninwan ruwaykunasninta ruwasqanta yachanchik? b) ¿Imatá Moisesman espíritu santota Jehová qusqanmanta yachakunchik?

³ Moisesqa, tiemponpi kawsakuq runasmanta “aswan llampʼu sonqoyoj karqa” (Núm. 12:3). Chaywanpis Diosqa, israelitasta yanapananpaq akllarqa. Diospa espiritun kallpachasqanrayku Moisesqa profetajina, juezjina, qillqaqjina, kamachiqjina ima karqa, milagrostapis ruwarqa (Isaías 63:11-14 ñawiriy). Juk kutipitaq chay chhika ruwaykunata manaña atisqanta nirqa (Núm. 11:14, 15). Jehovaqa, Moisespi “kaj espirituta” wakinta qhichuspa, 70 runasman qurqa yanapanankupaq (Núm. 11:16, 17). ¿Imatataq kay rikuchin? Moisesqa mana ruwayta atinanpaqjina kasqanta yuyaspapis mana sapanchu chayta ruwachkarqa. Yanapaqkunasninpis nillataq sapankuchu ruwankuman karqa.

⁴ Moisesqa, ruwayninta juntʼananpaq necesitasqan espíritu santota japʼirqa. Chantá Dios juk chhikanta espíritu santonta qhichuptinpis necesitasqanmanjina kapullarqapuni. Moiseswan 70 runaswanqa, necesitasqankumanjinalla japʼirqanku. Jehovaqa, kamachisninman espiritunta necesitasqankumanjinapuni qun. Arí, Biblia nisqanmanjinaqa, “jatun qhapaj kʼacha kayninmanta tukuypis japʼinchej” chantapis “Diosqa Espiritunta mana michʼakuspa” qun (Juan 1:16; 3:34).

⁵ ¿Chʼampaykunapichu rikukuchkanki? ¿Ruwanasniyki sapa pʼunchay yapakuchkasqantachu, chaytaq achkha tiempota qhichususqantachu reparanki? ¿Qullqi pisiyasqanraykuchu chayri unquyraykuchu, familiaykipaq llamkʼayta, Diosmanta yachachiyta ima mana atichkanki? ¿Qutuchakuypichu achkha ruwanasniyuq kanki? Jina kaptinqa, espíritu santonniqta necesitasqaykimanjina Dios kallpachasunanmanta ama iskaychakuychu (Rom. 15:13).

Espíritu santoqa Bezaleelta yachachirqa

6-8. a) ¿Imastataq Bezaleelwan Aholiabwan Diospa espiritunpa yanapayninwan ruwarqanku? b) ¿Imastaq Bezaleelta, Aholiabta ima espíritu santo yanapasqanta rikuchiwanchik? c) ¿Imaraykutaq Bezaleelmanta yachay kallpachawanchik?

⁶ Bezaleelmanta parlarina, payqa Moisespa  tiemponpi kawsakurqa. Kawsayninmanta parlarispaqa, imaynasmantawanchus espíritu santo yanapawasqanchikta yachakusunchik (Éxodo 35:30-35 ñawiriy). Bezaleeltaqa, toldop imasninta ruwananta kamachikurqa. Chay imasta ruwayta, ¿allintachu yacharqa? Ichapis. Chaywanpis ichá ñawpaqtaqa, egipciospaq ladrillosllata ruwayta yacharqa (Éxo. 1:13, 14). Chantá, ¿imaynatá chay jatun ruwayta ruwarqa? Paymanqa, “sumaj yachayniyoj kanampaj, jinamanta kay pachapi imasmanta sumajta yachanampaj, imastapis kʼachitusta yuyaynillanmanta ruwanampaj” Diospa espiritun yachayta qurqa. Ajinamanta “payqa imaymana kʼacha imasta” ruwarqa, “chay imas kʼachituspuni kanankupaj”. Imasta ruwayta yachaptinpis espíritu santonwan, Aholiabmanjinallataq Diosqa astawan yachayta qurqa. Iskayninkuchá sumaq oficioyuqman tukurqanku. Paykunaqa, mana ruwayllatachu yacharqanku, manaqa wakkunatapis yachachirqanku, imaraykuchus Jehová yachachinankupaq yachayta qurqa.

⁷ Bezaleelta Aholiabtawan Diospa espiritun yanapasqantaqa, sumaqta, ni jaykʼaq thantakunanpaqjinataq ruwasqasninku rikuchillawanchiktaq. Chaykunaqa 500 watas pasaptinpis apaykachakuchkallarqapuni (2 Cró. 1:2-6). Chantapis paykunaqa, Jehová jatunchasqa kananta munasqankurayku, ruwasqasninkuman mana sutisninkuta churarqankuchu, manataq kay tiempomanta tukuy imata ruwaqkunajinachu karqanku (Éxo. 36:1, 2).

⁸ Kay tiempopipis wakin hermanosqa, hermanosninkurayku achkha imasta ruwanku. Chayta ruwanankupaqtaq sumaq wakichisqas kananku tiyan. Chay ruwaykunaqa kanman edificiosta ruway, publicacionesta imprimiy, jatun tantakuykunata wakichiy, hermanosta yanapariy, yawarta mana churachikunamanta doctoreswan parlay ima. Chaykunata ruwaqkunataq wakillan profesionniyuq kanku. Achkhastaq mana yachaspapis yanapakuyta munasqankurayku ruwanku. Chaywanpis espíritu santop yanapaynillanwan ruwanasninkuta allinta ruwanku. ¿Ñuqanchikrí, wakkuna aswan wakichisqa kasqankuta yuyaspachu qutuchakuypi ima ruwayllatapis japʼiyta iskaychakunchik? Jina kaptinqa, espíritu santo allinta ruwananchikpaq yanapayta atiwasqanchikta, yachayta quyta atiwasqanchikta ima yuyarikuna.

Diospa espiritunqa Josueta allin rinanpaq yanaparqa

9. ¿Imapitaq israelitas Egiptomanta lluqsimusqankutawan rikukurqanku? ¿Ima tapuytaq rikhurirqa?

⁹ Chantapis Diospa espíritu santonqa, Moisespa Bezaleelpa tiemponpi kawsakuq runata yanapallarqataq. Israelitas Egiptomanta lluqsisqankutawanqa, amalecitas qhasillamanta paykunawan maqanakuq rirqanku. Israelitasqa mana maqanakuyta yacharqankuchu, chaywanpis jarkʼakunankupaqqa, kacharichisqa llaqtajina ñawpaq kutirayku maqanakunanku karqa (Éxo. 13:17; 17:8). Chaywanpis mana kamachiqninku karqachu, ¿kunanrí pitaq maqanakuypi kamachinman karqa?

10. ¿Imaraykutaq Josuewan soldadosninwan maqanakuypi atiparqanku?

¹⁰ Josué akllasqa karqa. Chaywanpis chay ruwayta japʼinanpaq, imatachus ruwayta yachasqanta tapunkuman karqa chayqa, ¿ima oficiosniyuq kasqantataq ninman karqa? ¿Sinchita llamkʼayta yachasqantachu? ¿Jallpʼatawan ichhutawan tʼuruchayta yachasqantachu? ¿Maná nisqata tantayta yachasqantachu? Josuep abuelon Elisamaqa, sumaq wakichisqa kachkarqa, imaraykuchus Efraín ayllup kuraqnin karqa. Chantapis Israelpa kimsaman tʼaqasqa soldadosmanta, jukninta kamachinman karqa, paykunataq 108.100 soldados karqanku (Núm. 2:18, 24; 1 Cró. 7:26, 27). Diostaq mana paytachu, nitaq churin Nuntachu akllarqa. Manaqa Moisesta yuyaycharqa, Josueta soldadosta kamachiqtajina sutichananpaq, paytaq enemigosninta atipanan karqa. Maqanakuyqa yaqha pʼunchaynintin karqa. Israelqa, Josué kasukusqanrayku, Diospa espiritunwantaq yanapachikusqanrayku atiparqa (Éxo. 17:9-13).

11. ¿Imatá Diosta yupaychayninchikpi allin rinawanchikpaq Josuejina ruwananchik tiyan?

¹¹ Josueqa, yachay espíritu santowan juntʼa kachkaspa Moisés wañupusqantawan kamachirqa (Deu. 34:9). Josuetaqa, mana Moisestajinachu  profetizananpaq, milagrosta ruwananpaq ima, espíritu santo yanaparqa. Chaywanpis Israelta, Canaán jallpʼaman apananpaq yuyaycharqa. Ñuqanchikpis, Jehovata yupaychayninchikpi ichá mana imallatapis ruwayta atisqanchikta, nitaq yachasqanchikta yuyasunman. Chaywanpis Jehovaqa, Josuetajina kamachiykunasninta kasukuptinchik allin rinawanchikta niwanchik (Jos. 1:7-9).

“Diospa Espiritonqa Gedeonman jamorqa”

12-14. a) ¿Imatá 300 israelitas achkha madianitasta atipasqankumanta yachakunchik? b) ¿Imaynatá Jehová, Gedeonpa soldadosninta pisiyachisqantawan paypa creeyninta kallpacharqa? c) ¿Imaynatá kay tiempopi Jehová creeyninchikta kallpachan?

¹² Jehovaqa, Josué wañupusqanmanta qhipaman, chiqa sunqu kamachisninta espíritu santonwan kallpachallarqapuni. Jueces libropiqa, achkha qharismanta parlan. Paykunaqa “pisi kallpayoj kaspapis, kallpasapasman tukorqanku” (Heb. 11:34). Jukninqa, Gedeón karqa. Paytaqa, Dios espiritunniqta Israelitasrayku maqanakunanpaq kallpacharqa (Jue. 6:34). Sapa israelita soldadopaqqa, tawa madianita soldados karqa. Chaywanpis Jehovaqa, Gedeonpa soldadosnin achkharaq kasqankuta nirqa, iskay kutipitaq pisiyachinanta kamachirqa. Chayrayku sapa juk israelitapaq 450 madianitas karqa (Jue. 7:2-8; 8:10). ¿Imapaqtaq Jehová ajinata pisiyachirqa? Israelitas mana runaykachanankupaq, may achkha kasqankurayku, yachayniyuqtaq kasqankurayku atipasqankumanta.

¹³ Gedeonpa soldadon kasqaykita tʼukuriy, niraq maqanakuy qallarichkaptintaq filapi kachkanki. ¿Mana manchhili, nitaq qhilla soldados kasqanrayku manañachu iskaychasqa kachkanki? ¿Chayri imachus kananta yuyaspa manchachikunkichu? Gedeonqa, Diospa tukuy kamachisqanta kasukurqa, chayrayku mana manchachikurqachu (Jueces 7:9-14 ñawiriy). Payqa, Dios yanapachkasqanta rikuytapuni munarqa chaytataq rikuchinanta mañakurqa (Jue. 6:36-40). Jehovaqa chayta mañasqanmanta mana phiñakurqachu, astawanpis kamachinpa creeyninta kallpacharqa.

¹⁴ Jehová salvananpaq atiyniyuq kasqanqa wiñaypaq. Arí, kamachisnin imaynapipis rikukuptinku, Diosqa piniqtapis nisunman pisi kallpaniqta chayri mana imata atiqman rikchʼakuqniqta yanapayta atin. Ichá wakin kutipiqa enemigosninchik ñuqanchikmanta achkhas kasqankuta rikusunman chayri chʼampaykunasninchik anchata llakichiwasunman. ¿Imatá chay kutispi ruwasun? Mana Gedeonjina janaqpachamanta señalesta rikuyta suyasunmanchu, chaywanpis Jehovaqa, Palabranniqta, llaqtanniqta ima yanapawanchik, sunquchawanchik ima. Llaqtantaqa espiritunniqta pusaykachachkan (Rom. 8:31, 32). Jehovap nisqasninqa, creeyninchikta kallpachan, yanapanawanchikpipuni atienekunanchikpaqtaq kallpachawanchik.

“Diospa Espiritun Jefteman jamorqa”

15, 16. ¿Imaynatá Jeftep ususin allinta ruwayta munasqanta rikuchirqa? ¿Imaynatataq chay tatasta kallpachan?

¹⁵ Jeftemantañataq parlarina. Israelitasqa, aswan qhipa watasninman amonitaswan maqanakunanku karqa. Chaypachataq “Diospa Espiritun Jefteman jamorqa”. Jefteqa, Diospa sutin jatunchasqa kananpaq maytapuni atipayta munarqa. Chayrayku imatachus qunanta nirqa, mana atinanpaqjina kaptinpis. Jehová atipananpaq yanapaptinqa, pichus wasinmanta ñawpaqta lluqsimuqta qunanta nirqa. Amonitasta atipasqanmanta kutimuchkaptinqa, ususin payta taripaq lluqsimurqa (Jue. 11:29-31, 34). Chayta rikuspa, ¿tʼukurqachu? Ichapis mana. Imaraykuchus mana wak wawasnin karqachu. Chaywanpis nisqanta juntʼarqa, ususintataq Siloman Jehovata sirvinanpaq pusarqa. Ususinqa, chiqa yupaychayman chiqa sunqu karqa, chayrayku tatan imatachus nisqanta juntʼanan kasqanta yacharqa (Jueces 11:36 ñawiriy). Espíritu santop yanapayninwanqa, iskayninku chayta juntʼayta atirqanku.

¹⁶ ¿Imaynamantá Jeftep ususin creeyniyuq karqa, allinnillanpitaqchu yuyarqa? Ichapis payqa, tatan sunqu kʼajayniyuq kasqanta, tukuy sunqu Diosta munakusqanta ima repararqa. Tatas,  ¿imatá yachakuwaqchik? Wawasniykichikta allin ruwasqasniykichikwan yachachinaykichik kasqanta. Wawasniykichikqa, imatachus paykunaman yachachichkasqaykichikpi creesqaykichikta reparanqanku. Arí, paykunaqa, Jehovata tukuy sunqu munakusqaykichikmanta mana iskaychakunanchu tiyan. Chaytaqa mana kʼajaq sunquwan Diosmanta mañakusqaykichikraykullachu, nitaq sumaqta yachachisqaykichikraykullachu manaqa allinta kawsakusqaykichikrayku reparananku tiyan. Qamkunata rikuspaqa, ichá Jehovata sirviyta munanqanku. ¡Chaymá kusiyqa!

“Diospa Espiritunqa Sansonman” jamurqa

17. ¿Imatá espíritu santo yanapasqanrayku Sansón ruwarqa?

¹⁷ Tukunapaqtaq imaynatachus Diospa espiritun Sansonta yanapasqanta ukhuncharina. Paypa tiemponpi israelitasqa, filisteospa wata runasninkuman tukurqanku. Tiemponmantaq kacharichinanpaq “Diospa Espiritunqa Sansonman jamuspa, kallpachayta qallarerqa” (Jue. 13:24, 25). Chaytaq tʼukuna imasta ruwananpaq mayta kallpacharqa. Juk kutipi filisteosqa, wakin israelitaswan Sansonta presochachirqanku. Chaywanpis “Diospa Espiritunqa Sansonman jamojtintajri, payqa makisnimpi chay watasqa waskhasta pʼitirarqa, phunu qʼaytupis kanman jinata” (Jue. 15:14). Payqa, wampu kasqanrayku aswan qhipaman manaña kallpayuqchu karqa. Jehovataq juk kutitawan creeyninrayku may kallpayuqman tukuchirqa (Heb. 11:32-34; Jue. 16:18-21, 28-30). Espíritu santoqa, chay kutipi maytapuni Sansonta yanaparqa. Chaywanpis paymanta yachakuyqa mayta yanapawasunman.

18, 19. a) ¿Imaynatá Sansonpa kawsayninmanta ukhunchariy yanapawanchik? b) Kay yachaqanapi Diospa chiqa sunqu kamachisninmanta parlarisqanchik, ¿imaynatá yanapawanchik?

¹⁸ Sansontajinallataq espíritu santo yanapayta atiwanchik. Chay yanapawanqa Jesusta kasukuyta atinchik. Payqa, runasman willamunanchikta, riqsichimunanchikta ima kamachiwarqanchik (Hech. 10:42). Chay llamkʼayta juntʼanapaqqa, achkha ruwaykunata ruwanachik tiyan. Mana tukuychu chayta ruwayta atinanchikpaqjina  nacerqanchik. Chayrayku, espíritu santop yanapaynintaqa may allinpaq qhawanchik. Profeta Isaiasjinataq sientekunchik, pay nirqa: “Señor Jehová cachamuwarka, Espirituntapis”, nispa (Isa. 48:16, QC). Arí, Jehová Diospa espiritunniqta kachasqas kanchik. Chayrayku, kusiywan llamkʼana, Moisestajina, Bezaleeltajina, Josuetajina ima kallpachanawanchikpi atienekuspa. “Espiritoj espadantapis japʼi[na]; chayqa Diospa Palabran”. Chantapis Gedeontajina, Jeftetajina, Sansontajinataq kallpachawasun (Efe. 6:17, 18). Chʼampaypi rikukuspataq Jehovaman qayllaykuna. Ajinamanta Payta yupaychayninchikpi Sansonjina may kallpayuq kasunchik.

¹⁹ Jehovaqa, chiqa religionta mana manchachikuspa jarkʼaqkunata bendecinqapuni. Espiritun yanapanawanchikta saqisunchik chayqa, creeyninchik sapa pʼunchay astawan wiñanqa. Griego Qillqasqaspiqa, Diospa espiritunwan pusachikuq kamachisninmanta parlachkan, chaymantataq qhipan yachaqanapi ukhuncharisun. Arí, imaynatachus espíritu santo chay tiempopi, niraq Pentecostés kachkaptin chay pasaytapis, Diospa chiqa sunqu kamachisninta yanapasqanta ukhunchariyqa, mayta yanapawasunchik.

¿Imatá Diospa espiritun yanapasqanmanta yachakunchik?

• Moisesta

• Bezaleelta

• Josueta

• Gedeonta

• Jefteta

• Sansonta

[Tapuykuna]

[22 paginapi sutʼinchaynin]

Espíritu santoqa Diosta yupaychayninchikpi Sansontajina kallpachawasunman

[21 paginapi dibujo/foto]

Wawasqa, tatasninku sunqu kʼajaywan ruwasqankuta ruwallankutaq