Envidia yuyayninchikpaq venenojina

Napoleón Bonaparte, Julio César, Alejandro Magno ima, kikinta sienterqanku. Kimsantinku atiyniyuq, jatunpaq qhawasqa ima kaspapis, yuyayninkupi venenojina envidia kananta saqirqanku.

Inglaterramanta yachayniyuq Bertrand Russell qillqarqa: “Napoleonqa Cesarta envidiarqa, Cesartaq Alejandrota, Alejandrotaq ni jaykʼaq kawsaq Herculesta”. Rikunchikjina, pillapis envidiawan atipachikunman, achkha kapuyniyuq, kʼacha kayniyuq, allin ruwaykunasniyuq kaspapis.

Envidiakuyqa wakpa kapuyninmanta, sumaq ruwayninmanta ima, phiñakuy chayri llakikuy ninayan. Bibliamanta sutʼinchaq juk libro ninjina, Bibliapiqa “envidiakuy” rimay mana wakkunamanta aswan sumaq kayta munayllachu ninayan, manaqa kapuyninkuta qhichuyta munay ninayan. Arí, envidiakuq runaqa, mana wakpa kapuynillantachu munapayan, manaqa qhichunayan.

Chayrayku imaynatachus envidiakuy rikhurisqanta, imapichus tukuchisqanta ima qhawarisun. Astawanpis envidia kawsayninchikpi ni jaykʼaq venenojina kananpaq imastachus ruwananchikta qhawarisun.

¿IMATAQ ENVIDIATA ASTAWAN JATARICHIN?

Juchasapa kasqanchikrayku “runapura envidiawan japʼinaku[nchik]”. Chaywanpis achkha imasrayku envidiakuy rikhurinman (Ecl. 4:4). Apóstol Pablo jukmanta parlaspa nirqa: “Ama jatunchakunachu purajmanta phiñanakuspa, nitaj [atipanakupijina, NM] envidiawan qhawanakuspa” (Gál. 5:26). Rikunchikjina atipanakuyta munayqa envidiaman astawan tanqawanchik. Iskay hermanos Cristina, José ima ajina kasqanta ninku. *

Cristinaqa precursora regular. Pay nin: “Achkha kutispi wakkunata envidiawan qhawasqayta reparakuni. Imachus paykunapta kapusqanta, ñuqaptataq mana kapuwasqanta qhawani”. Juk pʼunchay pay, qusan Ericwan, qutuchakuykunata waturiqwan, warminwan ima mikhuchkaptinku, tawantinku wiñapura kasqankupi tʼukurirqa. Ñawpaqtaqa qutuchakuypi kikin ruwaykunata ruwaq kanku. Cristina nirqa: “Qusaypis ancianollataq. ¿Imaraykutaq qamkuna qutuchakuykunata waturichkankichik, ñuqaykutaq ni imapis kaykuchu?”. Atipanakuyta munaspa, envidiawan atipachikuspa ima, qusanwan sumaqta llamkʼachkasqankuta pisipaq qhawarqa, niñataq kusisqachu.

Joserí siervo ministerialjina llamkʼayta munarqa. Chaywanpis wak hermanos ñawparpasqankuta rikuspa, paykunamanta envidiakurqa. Astawanpis qutuchakuyninmanta ancianosta umachaq hermanopaq phiñakurqa. Pay nin: “Envidiakusqayrayku chay hermanota chiqnikurqani, nitaq paymanta allintachu yuyarqani. Envidia atipasuptinqa qamllapi, nitaq sutʼitachu yuyanki”.

 BIBLIAPI RUNASMANTA YACHAKUSUNMAN

Bibliaqa pikunamantachus mana yachaqakunanchikta niwanchik (1 Cor. 10:11). ¿Imaynatachus envidia rikhurisqallantachu sutʼinchan? Mana. Astawanqa imaynatachus envidiawan atipachikuqkunata venenaykusqanta sutʼinchan.

Adanpa, Evap kuraq wawan Cainmanta parlarina. Payqa Jehová jaywananta qhisachasqanrayku, Abelpatataq allinpaq qhawasqanrayku mayta phiñarikurqa. Chay chʼampayta allinchananqa makinpi kachkarqa, envidiawan atipachikusparí wawqinta wañuchirqa (Gén. 4:4-8). Chayraykuchá Biblia, Caín “Kuraq Supaymanta kas[qanta]” nin (1 Juan 3:12).

Kunanqa Josep chunka wawqisninmanta parlarina. Paykunaqa José, tatanwan allinta apanakusqanmanta envidiakurqanku, profeciasmanta musqukusqanta willaptintaq astawanraq chiqnikurqanku. ¡Wañuchiytapis munarqanku! Chantá wata runatajina venderparqanku, tatankumanpis mana khuyakuspa, José wañusqanta nirqanku (Gén. 37:4-11, 23-28, 31-33). Jinapis aswan qhipaman juchankumanta pesachikuspa nirqanku: “Cheqamanta noqanchejqa wawqenchejta mana allintachu ruwarqanchej, juchallikorqanchej. Mana payta khuyarqanchejchu, may jinata waqashajta rikushaspa” (Gén. 42:21; 50:15-19).

Coré, Datán, Abiram ima Moisespa, Aaronpa ruwayninkuwan kikinchakuspa, envidiakuypi urmallarqankutaq. Chantapis Moisés “munasqa[nmanjina] pusaykacha[chkasqanta]”, kamachiyta munachkasqanta ima nirqanku (Núm. 16:13). Chaytaq llulla karqa (Núm. 11:14, 15). Imaraykuchus Jehová kikin Moisesta suticharqa, chaywanpis chay churanakuqkuna Moisespa kamachiyninta envidiarqanku. Chayraykutaq Dios wañurachirqa (Sal. 106:16, 17).

Rey Salomontaq envidiakuy mana tukukuyniyuq kasqanta rikurqa. Juk warmi wawitan wañupusqanrayku, wak warmip wawitanta qhichunanpaq wañusqa wawita paypata kasqanta creechiyta munarqa. Juiciopi kachkaptinkutaq chay saqra warmiqa, kawsachkaq wawitata wañuchiy allin kasqanta nirqa. Salomonrí mamanpuni kaq warmiman kutichipunankuta kamachirqa (1 Rey. 3:16-27).

Rikunchikjina envidiakuyqa mana allinman, chiqninakuyman, mana chiqan ruwayman, wañuchiyman ima apan. Chantapis ñawpa parlarisqanchikpiqa mana juchayuq kaqkuna, ni imata ruwarqankuchu chayjinata muchunankupaq. ¿Imatataq envidiakuypi mana urmanapaq ruwasunman? ¿Ima jampipis kanchu chay venenopaq?

ENVIDIAPAQ SUMAQ JAMPIS

Hermanosta astawan munakuna. Apóstol Pedro cristianosman nirqa: “Kunanqa qankuna cheqa kajta kasuspa, almasniykichejta llimphucharqankichej, hermanosniykichejta chʼuwa sonqowan munakunaykichejpaj mana llullakuspa. Kunantaj astawan astawan munanakuychej tukuy sonqowan” (1 Ped. 1:22). ¿Imataq munakuyrí?  Apóstol Pablo nirqa: “Munakuyniyoj runaqa pacienciayoj, kʼachataj. Munakuyniyoj runaqa mana envidiakunchu, nitaj may kasqanta yuyakunchu, nillataj jatunchakunchu. Munakuyniyoj runaqa mana ruwanchu mana allin kajtaqa, nitaj payllapajchu imatapis maskʼan” (1 Cor. 13:4-6). Chayjina munakuyta rikuchiyqa, mana envidiakunapaq yanapawasun (1 Ped. 2:1). Jonatán, ajinata ruwasqanmanta mayta yachakusunman, Davidmanta envidiakunantaqa, “pay kikinta jinapuni munakorqa” (1 Sam. 18:1).

Diosta yupaychaqkunawan masichakuna. Kay 73 Salmota qillqaq, saqra runasmanta envidiakurqa, qullqi patapi mana llakikuspa kawsachkasqankurayku. “Diospa wasinman yayk[uspataq]” niña envidiakurqachu (Sal. 73:3-5, 17). Jehovap kamachisninwan masichakuspa, “Diosman qaylla[ykuy]” aswan sumaq kasqanta repararqa (Sal. 73:28). Ñuqanchikpis tantakuykunaman mana faltakusunchu chayqa, salmistajina ruwasun.

Allin kaqta ruwana. Caín chiqnikuyta, envidiakuyta ima qallariptin, Dios yuyaycharqa: “Allinta ruwawaj chayqa”, nispa (Gén. 4:7). Cristianospis chayta ruwananku tiyan. Jesús kamachirqa: “Diosniykitaqa munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykiwantaj” chantá “runa masiykita munakunki qan kikiykita jina” (Mat. 22:37-39). Kawsayninchikpi Jehovata sirvisun, runa masinchiktataq yanapasun chayqa, sunqu juntʼasqa kawsakusun, mana envidiakunapaqtaq sumaq jampijina kanqa. Chantá runasman willaypi, yachachiypi ima atisqanchikta ruwaspa Diosta, runa masinchikta ima sirvisun, “Diospa bendicion[nintataq]” japʼisun (Pro. 10:22).

“Kusikojkunawan” kusikuna (Rom. 12:15). Jesusqa discipulosninta allin risqanmanta kusikurqa, willayninkupitaq paymanta astawanraq ruwanankuta nirqa (Luc. 10:17, 21; Juan 14:12). Jehovap kamachisninqa jukchasqa kanchik, pillatapis allin riptinqa tukuypaq sumaq bendición (1 Cor. 12:25, 26). Chayrayku juk cristiano qutuchakuypi musuq ruwayta japʼiptin, envidiakunamantaqa aswan allin kanman kusikunanchik, ¿icharí?

ENVIDIATA ATIPANAPAQ KALLPACHAKUNALLAPUNI

Envidiataqa mana chay ratochu atipakun. Cristina nin: “Envidiata atipayta manapuni atichkanichu. Mayta chiqnikuspapis chayllapipuni kachkan, ima ratollapis mana envidiakunaypaq, ñitʼiykukunay tiyan”. Josepis mana atipayta atillarqachu. Pay nin: “Jehovaqa, ancianosta umachaq hermanop kʼacha kaykunasninta allinpaq qhawanaypaq yanapawarqa. Dioswan mana masichakuspaqa ni jaykʼaq atipaymanchu karqa”.

Envidiakuy “aychaj ruwasqas[ninmanta]” juknin kasqanta ama qunqanachu, atipanapaqtaq tukuy cristianos mayta kallpachakuna (Gál. 5:19-21). Envidia kawsayninchikpi mana atipanawanchikpaq kallpachakusun chayqa, aswan kusisqas kawsakusun, Janaqpachapi Tatanchik Jehovatataq kusichisun.

[Sutʼinchaynin]

[17 paginapi sutʼinchaynin]

“Kusikuychej kusikojkunawan”