Lois Didur kausayninmanta willariwanchej

Tukuypis maykʼajllapis nerqanchej: “Amallapis chayta ruwaymanchu karqa”, nispa. Chaywanpis noqaqa, Jehovapaj 50 watas juntʼata llankʼayta ajllasqaymanta, mana pesachikunichu. ¿Imaraykú? Willarisqaykichej.

NOQAQA, 1939 watapi nacekorqani. Saskatchewan (Canadá) qaylla campopi tawa ñañasniywan, uj hermanoywan ima wiñakorqani. Chaypeqa kusisqas tiyakorqayku. Uj pʼunchay, Jehovamanta sutʼinchajkuna tatayta waturej jamorqanku. Noqaqa Diospa sutinta taporqani, Jehová sutikusqanta Salmo 83:18 rikuchiwajtinkutaj, Paymanta, Palabranmanta ima, astawan yachakuyta munarqani.

Chay watasqa campo escuelaspi, primeromanta octavokama uj cursollapi yachakoj kanku. Karutataj caballopi chayri chakipi rej kanku. Chantapis, sapa familia profesorman necesitasqanta jaywanapaj turnakoj kanku. Uj pʼunchayqa, waj profesor chamorqa, John Didur sutiyoj. Chay wataqa, familiayñataj profesorta wasipi japʼinan karqa.

Mana yachajtiypis, Johnqa Diospa Palabranmanta mayta yachakuyta munasqa. Uj kuteqa comunismo, socialismo ima, sumaj kasqanta nisharqani, imaraykuchus tataypis chaykunaman kutisqa karqa. Johntajrí, allinllawan nerqa: “Dioslla runata kamachiyta atin, mana runaqa”. Chaymantapacha, mayta parlariyta qallarerqayku.

John 1931 watapi nacekusqanrayku, guerras llakiykunata rikhurichisqanmanta uyarisqa. Payqa, 1950 watata Koreapi guerra rikhurejtin, religionesta kamachejkunamanta ashkhasta tapusqa: “¿Diosta yupaychajkuna guerraspi chhapukunanku allinchu?” Paykunataj, “arí” nispa kutichisqanku. Aswan qhepaman, Jehovamanta sutʼinchajkunatañataj kikinta tapusqa. Paykunataj, ñaupa cristianospa ruwasqankuta Bibliapi rikuchisqanku. Johnqa, 1955 watapi bautizakorqa, noqataj 1956  watapi. Iskayniyku, Jehovata tukuy kallpaykuwan sirviyta munarqayku (Sal. 37:3, 4). Casarakorqaykutaj 1957, julio killapi.

Ashkha kutispi Jatun tantakuykuna, casarakusqayku pʼunchaywan tinkoj. Qhariwarmi kausayta jatunpaj qhawajkunawan khuska kayqa, kusichiwaj kayku. Ashkha suyusmanta jatun tantakuyman, 1958 watapi ñaupaj kutita rerqayku. Saskatchewanmanta phishqa ukhu, autopi Nueva Yorkman rerqayku. Uj semanata pʼunchaypi viajarqayku, tutataj toldopi puñorqayku. Bethlehempeqa (Pensilvania), uj hermanota rejserqayku, paytaj wasinman chay chʼisi wajyarikuwarqayku. Kʼacha kasqanrayku, Nueva Yorkman llimphus chayarqayku. Chay jatun tantakuyqa, Jehovapaj llankʼay sumaj kasqanta rikuchiwarqayku. Salmista nin jina, Jehovawanqa “wiñaypaj sonqo qhallallariy tiyan” (Sal. 16:11).

PRECURSORES KAYTA QALLARIYKU

Kay 1959 watapi, Saskatchewanpi precursores jina llankʼasharqayku, loma puntapitaj, juchʼuy wasipi tiyakorqayku. Chay patamanta, jatun qʼomer pampas rikukoj, chaypitaj willaj kayku.

Uj pʼunchay, John tractorta allinchashajtin, sucursalmanta carta chamuwarqayku. Chayrayku usqhayllata John kasharqa chayman rerqani. Chay cartapeqa, Red Lake (Ontario) llajtapi, precursores especiales kanaykupaj invitawarqayku. Maypichus chay lugar kasqanta mana yachaspa, usqhayllata mapata qhawarerqayku.

Red Lakeqa rejsisqayku qʼomer pampasman, ¡ni imapi rijchʼakorqachu! Ashkha sachʼasniyoj karqa, qori qhoyas qayllapi llajtitasniyojtaj. Chaypi alojamientota maskʼakushajtiyku, uj imillita vecinanta tapushajta uyariwarqayku, mamanmantaj willamorqapacha. Mamantaj chay chʼisi, wasinpi qhepakunaykuta niwarqayku. Puñunapaj cuartoqa, wasi urapi kasharqa, nirajtaj tukusqachu karqa. Qʼayantintaj, iskay cuartosniyoj kʼullu wasisituta tarerqayku, chaytaj chʼusajlla, llantʼawan enqhanapaj estufayoj, mana yakuyoj ima karqa. Chantá, imastachus necesitasqaykutaqa mana mosojmantachu ranterqayku, chaywantaj kusikorqayku.

Aswan qaylla qotuchakoyqa, wasiykumanta 209 kilometrospi karqa. Qori qhoyaspi llankʼajkuna, Europamanta ashkha karqanku. Bibliatataj qallunkupi apapunaykuta munaj kanku. Pisi tiempollapi, 30 runasmanña Bibliamanta yachachisharqayku, sumajtataj ñauparisharqanku. Sojta killanman, juchʼuy qotuchakuy sayarerqaña.

Uj kutipi, uj señoraj qosan telefononejta curata wajyarqa. ¿Imapaj? Warminpa “ñawisninta kichananpaj”. Curaqa, Trinidadmanta, waj imastawan yachachinaykuta nerqa. Señorataj, católico Biblianta orqhospa, chay nisqanta rikuchinanta nerqa. Curaqa, Bibliata mesa kʼuchuman choqaspa, ni imata rikuchinanta nerqa. Llojsishaspataj, ujtawan mana kutinaykupaj, wasinkumanta jaytʼaspa orqhonawaykuta ucranianopi nerqa. Curaqa, John chay qalluta entiendesqanta, ni yacharqachu.

Pisi tiempomanqa, Red Lakemanta riporqayku, imajtinchus Johnta qotuchakuykunata waturinanpaj wakichinanku karqa. Watanman, uj jatun tantakuypi bautizakojkunapaj umallirichishajtin, ¡chay señoraj qosan bautizakojkunawan khuska kasharqa! ¿Imataj Bibliata ukhunchanapaj tanqarqa? Curaj parlasqan.

QOTUCHAKUYKUNATA WATURISHAJTIYKU

Qotuchakuykunata waturishajtiyku, imaymana hermanoswan alojakorqayku. Paykunaqa kausayninkuta cuentariwaj kayku, sumaj amigosmantaj  tukorqayku. Uj kuteqa, kuraj hermanaj wasinpi alojakorqayku. Qowasqayku cuartoqa, alto patapi karqa, nitaj qʼoñikunapaj karqachu. Hermanaqa, chiri tiempo kasqanrayku, estufitapi ninata japʼichinanpaj, sapa paqarin sutʼiyaymanta chʼinsitullamanta cuartoman yaykumoj. Chantataj, mayllakunaykupaj qʼoñi yakuta bañadorpi apamoj. Chay kʼacha hermanamanta, mayta yachakorqani.

Qotuchakuykunata waturisqaykoqa, Jehovaman kʼaskachiwarqa. Alberta nisqa lugarmanta patanejpi, qhoya qayllapi juchʼuy karu llajtitatawan waturinayku karqa, maypichus uj hermanalla karqa. ¿Imaynatá Diospa llajtan chay hermanata qhawaj? Chayman, sapa 6 killa avionpi rejpuni kayku, hermanawan semanata willanaykupaj, tantakuykunata ruwanaykupaj ima, jatun qotuchakuytapis waturishaykuman jina. Chayqa, Jehová sapa ovejitanta munakuywan qhawasqanta yuyarichiwaj kayku.

Alojawasqayku familiaswan cartanejta parlarejpuni kayku. Chaytaj, qosaypa ñaupaj regalonta yuyarichiwan. Payqa qhelqanapaj hojitaswan uj kʼacha cajitata qoriwarqa. Cartanejta hermanoswan parlarispaqa, miskʼichikoj kayku. Kunankama, chay cajitata qorita jina jallchʼakushallanipuni.

Torontopi qotuchakuykunata waturishajtiyku, Canadá Betelmanta uj hermano wajyamuwarqayku, tapuwarqaykutaj sichus Betelman riyta munasqaykuta. Qʼayantinpajtaj willanaykuta munarqa. Ajinataj karqa.

BETELPI LLANKʼAYKU

Jehovawan kayqa, sonqo qhallallariy kasqanta, tukuy llankʼasqaykupi rikorqayku. Betelman 1977 watapi chayajtiyku, jinallataj karqa. Ajllasqa hermanoswan llankʼaspa, imaynachus kasqankuta, imayna jatunpajchus Diospa Palabranta qhawasqankutapis rikorqayku.

Betelpi kausayqa sumaj karqa. Pʼachasniykutapis, maletaspi jallchʼanaykumanta, roperopi jallchʼaj kayku, uj qotuchakuypitaj karqayku. Ruwanasniymanta ujnenqa, jamojkunaman Betelta rejsichiy karqa, chaytaj mayta kusichiwaj. Imajtinchus Betelpi imachus ruwakusqanta sutʼinchaj kani, nisqankuta uyarispa, tapuyninkumanpis kutichispa.

Watasqa rato pasarqa, 1997 watapitaj Johnta Pattersonman (Nueva York), Escuela para Miembros de Comités de Sucursal nisqapaj wajyarerqanku. Pisi tiemponman, tapuriwarqayku: “¿Ucraniapi sirviyta munawajchejchu? Jehovaj yanapanta mañakuspa, sumajta tʼukuriychej”, nispa. Chay chʼisipacha, imatachus kutichinaykuta yacharqaykuña.

UCRANIAMAN RIPUYKU

Kay 1992 watapi, San Petersburgoman (Rusia) ashkha suyusmanta jatun tantakuyman rerqayku, watanmantaj Kievman (Ucrania). Chaymantapacha, chaynejmanta hermanosta mayta munakorqayku. Ucraniaman ripuspaqa, Lvivpi tiyakorqayku, maukʼa wasij altosninpi. Ventanasnenqa, huerta lado qhawarisqa karqa, chaypeqa jatun puka gallo, ashkha wallpaswan rikukoj. Chaytaj Saskatchewanpi wasiykuta yuyarichiwaj kayku. Chaypi 12 runas tiyakojkuna, sapa paqarin llajtaj ujnin kantunman Betelpi llankʼaj rej kayku.

Ucraniapi hermanosqa, creeyninkurayku ñakʼarispapis, kamachejkuna jarkʼaykunata churajtinku, carcelpi kajtinkupis, sinchʼita sayarqanku. Paykunawan llankʼayqa, allin karqa. Cheqa sonqo kasqankumanta allinta ruwasqankuta nejtiyku, nej kanku: “Jehovarayku sinchʼita sayarqayku”, nispa. Ni jaykʼajpis, saqerpayasqas sientekorqankuchu.  Kunanpis, imata ruwasqankumanta agradecejtinchej, ichá nenqanku: “Jehovaman agradecey”, nispa. Jinamanta, tukuy ima allin kaj, Diosmanta kasqanta rikuchinku.

Ucraniapeqa, ashkha hermanos tantakuyman chakillapi rinku. Uj horata chayri astawan purina kasqanrayku, parlarikunku, kallpacharinakunkutaj. Lvivpeqa, 50 kuraj qotuchakuykuna tiyan. Chaykunamantataj, 21 uj lugarllapi tantakunku, maypichus tantakunapaj wasis ashkha kan. Domingospi ashkha hermanosta chayman jamojta rikuyqa, may kusiy.

Chay kʼacha hermanoswan kaspa, wasiykupipis kaykuman jina sientekuyku. Imatapis ucraniano qallupi mana entiendejtiy, kunankama pacienciawan yanapawanku. Chay kʼacha kayninkoqa, uyankupi, parlasqankupitaj rikukun.

Hermanosninchejqa paykunapura atienekunku, chaytataj kay 2003 watapi Kievpi ashkha suyusmanta jatun tantakuy ruwakojtin, aswan sutʼita rikorqani. Chay kutipi, jallpʼa ukhunta tren purin chayman uraqarqayku. Uj imillitataj, qayllaykuspa chhichiykuwarqayku: “Chinkasqa kashani. Abuelitayta chinkachikuni”, nispa. Payqa, solapayoj kasqaykuta rikuspa, Jehovamanta sutʼinchajkuna kasqaykuta yacharqa, chayraykutaj mana mancharisqachu kasharqa, nitaj waqasharqachu. Qotuchakuykunata waturejpa warmin noqaykuwan kasharqa. Paytaj tantakuypi “Imapis chinkajtin” nisqaman imillitata pusarqa, jinamanta abuelitanwan tinkukorqa. Ashkha runas chaupipi chinkasqa kaspapis, Diospi atienekusqanta rikuyqa, sonqoyta kuyuricherqa.

Kay 2001 wata, Ucraniapi mosoj sucursal tukuchakusqantawan uj tantakuy ruwakorqa. Ashkha suyusmanta hermanos jamorqanku. Domingo paqarinta estadionpi tantakuy tukukusqantawan, may chhika hermanos mosoj Betelta rejsej chakipi jamorqanku. ¡Má qonqanapaj jinapuni karqa! Ashkha hermanosta, mana chʼajwaspalla, nitaj tanqanakuspa chamojta rikuyqa, sonqoyta wawayacherqa. Chaytaj Jehovapaj astawan llankʼanaypaj kallpachawarqa.

JATUN LLAKIY CHAYAMUWARQA

Johnman 2004 watapi, cancerniyoj kasqanta nerqanku. Jampichikunanpajtaj Canadaman kuterqayku. Chaypeqa, quimioterapia tratamientota ujllata ñakʼayta aguantarqa. Chayrayku ashkha semanasta hospitalpi qhepakorqa. Allinyarejtintaj, ni parlariytapis aterqachu. Jinapis, hermanosman jamusqankumanta ñawisninwan agradecekoj.

Johnqa niña kutirerqachu, 2004 noviembrepitaj wañuporqa. Wañuynenqa sonqoyta pʼakiwarqa, imajtinchus Jehovapaj kusiywan khuska llankʼaj kayku. ¿Imatá ruwayman karqa? Ucraniaman kuterqani. Betelmanta, qotuchakuymanta hermanos ima, munakuyninkuta rikuchiwasqankumanta, mayta agradecekuni.

Jehovapaj llankʼayta ajllasqaykumanta, ni uj pʼunchaypis pesachikorqaykuchu. Kausayniykoqa sumajpuni karqa, sumaj amigostataj tarerqayku. Jehovaj kʼacha kayninmanta ashkhataraj yachakunay tiyan. Wiñaypajtaj sirviyta munani, imaraykuchus Paywan kayqa, ¡sonqo qhallallariy tiyan!

[6 paginapi sutʼinchaynin]

“Jehovapaj llankʼayta ajllasqaykumanta, ni uj pʼunchaypis pesachikorqaykuchu”

[3 paginapi dibujo/foto]

Johnwan casarakushajtiy

[4 paginapi dibujo/foto]

Red Lakepi (Ontario) precursora especial jina kashajtiy

[5 paginapi dibujo/foto]

Ucraniapi, 2002 watapi Johnwan kashajtiy