Ir al contenido

Ir al índice

Jehovata tukuy sonqowan yupaychanallapuni

Jehovata tukuy sonqowan yupaychanallapuni

Jehovata tukuy sonqowan yupaychanallapuni

“Wawáy [...] tataykej Diosninta allinta kasuy, paytataj sirviy tukuy sonqowan.” (1 CRÓ. 28:9.)

KAY TAPUYKUNAJ KUTICHIYKUNASNINTA MASKʼAY:

¿Imawantaj sonqo ninakun?

¿Imataj yanapawasun imaynachus sonqonchej kashasqanta yachanapaj?

¿Imaynamantá Jehovata tukuy sonqollawanpuni sirvisunman?

1, 2. a) Bibliapi cuerpoj imasninmanta parlaspa, ¿mayqenmantataj astawan parlan? b) ¿Imaraykutaj imawanchus sonqo ninakusqanta entiendenanchejpuni tiyan?

BIBLIAQA, ashkha kutispi cuerpoj imasninta, waj imaswan kikinchananpaj oqharin. Sutʼincharinapaj, Rey Salomón jinata nerqa: “Chaymá cuerpoykipaj sumaj jampi jina kanqa, tukuy tullusniykitapis kallpachanqa”, nispa. Jesuspis kay jinata nerqa: “Paña ñawiyki juchaman urmachinayasojtenqa, sikʼispa wijchʼuy”, nispa. Chantá kayta nillarqataj: “Ajinallatataj paña makiyki juchaman urmachinayasojtenqa, khuchuspa wijchʼuy”, nispa. Discípulo Santiagopis kay jinata nerqa: “Qallurí uj nina jina”, nispa (Pro. 3:8; Mat. 5:29, 30; Sant. 3:6).

2 Chaywanpis Bibliapeqa, cuerpoj imasninmanta parlaspa, sonqomanta astawan parlan. Diospa cheqa sonqo kamachin Anaqa, chay rimayta oqharispa jinata nerqa: “Tata Dios, tukuy sonqoywan qampi kusikuni”, nispa (1 Sam. 2:1). Arí, sonqo rimayqa, waranqa kutista jina Bibliapi rikhurin, manataj cuerponchejpi kaj sonqomanta parlananpajchu. Imawanchus sonqo ninakusqantaqa yachananchejpuni tiyan, imaraykuchus Diospa Palabran sonqonchejta waqaychananchejta chayri jarkʼananchejta nin (Proverbios 4:23 leey).

¿IMAWANTAJ SONQO NINAKUN?

3. ¿Imatataj ruwananchej tiyan Bibliapi sonqo rimay imachus ninayasqanta entiendenapaj, imawantaj chayta kikinchasunman?

3 Bibliaqa, mana diccionariopi jinachu imachus sonqo kasqanta niwanchej, manaqa imachus ninayasqanta entiendenapaj yanapawanchej. ¿Imaynamantá? Sutʼincharinapaj, tukuy laya colorniyoj qʼaytuswan awasqa llijllapi tʼukuriy. Telasqallaraj kashajtenqa mana yachanchejchu imayna llijllachus kananta. Awayta tukukojtillan pallayniyojchus, saltasniyojchus chayri llanollachus kasqanta sutʼita rikuyta atinchej. Ajinallatataj imachus sonqo rimay ninayasqantaqa, Bibliapi sonqomanta parlasqan tukuynin versiculosta qhawarispalla entiendeyta atisun.

4. a) ¿Imawantaj “sonqo” ninakun? b) ¿Imatataj Jesús Mateo 22:37 versiculopi niyta munasharqa?

4 Bibliapeqa sonqo rimayta, imaynachus sonqonchej ukhupi kasqanchejmanta parlanapaj oqharikun. Chaytaj kanman imatachus munasqanchej, yuyasqanchej, ruwasqanchej, ruwayta yachasqanchej, imaraykuchus imatapis ruwasqanchej, imatachus ruwayta munasqanchej ima (Deuteronomio 15:7; Proverbios 13:12; Hechos 2:26 leey). Uj libro nisqanman jina, sonqo rimayqa “imayna runachus sonqonchejpi kasqanchejta” niyta munan. Chaywanpis wakin kuteqa, sonqo rimayta mana chaypajpunichu oqharikun. Sutʼincharinapaj, Jesús uj kutipi nerqa: “Señor Diosniykitaqa munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykiwantaj”, nispa (Mat. 22:37). Kaypi “sonqo” rimayqa, runa imaynachus sientekusqan, imastachus munasqan ima, niyta munan. Jesusqa, sonqo, alma, yuyay ima rimaykunata oqharispa, Diosta munakusqanchejta mana sientesqallanchejpichu rikuchinata nisharqa, manaqa imaynatachus kausasqanchejpi, yuyasqanchejpi ima (Juan 17:3; Efe. 6:6). Chaywanpis sonqo rimay sapallan rikhurejtenqa, imaynapunichus uj runa sonqon ukhupi kasqanmanta parlashan.

¿IMARAYKUTAJ SONQOTA JARKʼANA?

5. ¿Imaraykutaj Jehovata tukuy sonqonchejwan sirvinapaj tukuy atisqanchejta ruwananchej tiyan?

5 Rey Davidqa, Salomonman kayta yuyaricherqa: “Wawáy [...], tataykej Diosninta allinta kasuy, paytataj sirviy tukuy sonqowan, allin yuyaywantaj, imaraykuchus Tata Diosqa tukuypa sonqonkuta rejsin, jinallataj ima yuyasqankutapis”, nispa (1 Cró. 28:9). Arí, Jehovaqa tukuypa sonqonkuta rejsin (Pro. 17:3; 21:2). Jehovawan allinpi kananchej, qhepaman kusisqa kausananchejpis, imatachus sonqonchejpi rikunanmanta kashan. Chayrayku Davidpa yuyaychasqanta kasukunapuni tiyan, Jehovata tukuy sonqonchejwan sirvinapajtaj kallpachakuna.

6. ¿Imatataj Jehovata sirviyta munasqanchejmanta reparananchej tiyan?

6 Cristiano ruwaykunasninchejta sonqo kʼajaywan juntʼasqanchejqa, Jehovata tukuy sonqowan sirviyta mayta munasqanchejta rikuchin. Chaywanpis chay munasqanchejtaqa, Satanaspa sajra pachan, juchasapa runas kasqanchej ima, pisiyachinman, chaytataj allinta reparakunanchej tiyan (Jer. 17:9; Efe. 2:2). Chayrayku Diosta mayta sirviyta munasqanchej mana llauchʼiyananpajqa, imaynachus sonqonchej kashasqanta qhawarikunanchejpuni tiyan. ¿Imaynatá chayta ruwasunman?

7. ¿Imaynatá imaynachus sonqonchej kashasqanta yachasunman?

7 Imaynatachus sachʼaj chaupinta mana rikukunchu, ajinallatataj imaynachus sonqonchej ukhupi kasqanchej mana rikukunchu. Chaywanpis Jesusqa Orqopi Yachachishaspa, imaynachus uj sachʼa kasqan poqoyninpi rikukusqanta nerqa. Ajinallatataj ruwaykunasninchejqa imaynachus sonqonchej kashasqanta sutʼita rikuchin (Mat. 7:17-20). Ujnin ruwaymanta parlarina.

SONQONCHEJTA ALLINTA QHAWARINA

8. Mateo 6:33 yuyaychasqanman jina, ¿imaynatá sonqonchejpi imachus kasqanta rikuchinchej?

8 Jesusqa runasman Orqopi Yachachishaspa, Jehovata tukuy sonqowan sirviyta munasqankuta rikuchinankupaj, kayta ruwanankuta nerqa: “Ñawpajtaqa Diospa reinonta, cheqan kaynintawan maskʼaychej, chay tukuy imatataj yapata jina Dios qosonqachej”, nispa (Mat. 6:33). Arí, imatachus kausayninchejpi ñaupajman churasqanchejqa, imatachus astawan munasqanchejta, imapichus yuyasqanchejta, imaraykuchus imatapis ruwayta munasqanchejta ima rikuchin. Chayrayku imatachus ñaupajman churasqanchejta qhawarikoyqa, Diosta tukuy sonqowanchus manachus sirvishasqanchejta yachanapaj yanapawasun.

9. ¿Imapajtaj Jesús iskay runasta wajyarerqa, imatá kutichisqankuwan rikucherqanku?

9 Kausayninchejpi imatachus ñaupajman churasqanchejqa, imachus sonqonchejpi kasqanta rikuchin. Chaytaj Jesús, discipulosninta “ñawpajtaqa Diospa reinonta” maskʼanankuta yuyaychasqanmanta pisi tiemponman, imachus kasqanpi sutʼi rikukun. Lucasqa, Jesús Jerusalenman rinanpaj kallpachakusqanta niwanchej. Chay lugarpi chʼampaykunawan rikukunanta yachaspapis riyta munarqapuni. Chantataj pay, apostolesnin ima “rishajtinku, ñampi uj runa[wan]” tinkorqanku. Jesustaj chay runata ajinata wajyarerqa: “Qhepayta jamuy”, nispa. Chay runataj qhepanta riyta munaspapis kay achakita churarqa: “Ñawpajtaqa tataytaraj pʼampaykamusaj ari”, nispa. Waj runata kikillantataj wajyarerqa, chaypis nillarqataj: “Noqaqa qhatisqayki, Señor, chaypajrí saqeway ari wasiypi kacharpayata[raj] ruwamunaypaj”, nispa (Luc. 9:51, 57-61). Jesusqa, Diospa munayninta mana iskayrayaspa ruwayta munarqa. Chay runastajrí achakisllata churarqanku. Paykunaqa munaynillankuta ñaupajman churaspa, Reinotataj qhepaman churaspa, Diosta mana tukuy sonqowanchu sirviyta munasqankuta rikucherqanku.

10. a) ¿Imaynatá Cristoj wajyarisqanman kuticherqanchej? b) ¿Imatataj Jesús, Lucas 9:62 versiculopi nerqa?

10 Chay runasqa Cristoj discipulosnin kayta atishaspa qhesacharqanku. Noqanchejrí mana paykuna jinachu ruwarqanchej, chayrayku Jehovata sapa pʼunchay yupaychashanchej. Ajinamanta Jehovata munakusqanchejta rikuchinchej. Chaywanpis qotuchakuypi ruwanasninchejta juntʼaspapis, sonqonchejta uj tojllamanta jarkʼananchej tiyan. ¿Imamantá parlashanchej? Jesús nillarqataj: “Pillapis llankʼay patapi aradoj manceranta japʼispaña qhepata qhawajqa mana Diospa reinompaj jinachu”, nispa (Luc. 9:62). ¿Imatataj chay nisqanmanta yachakunchej?

“ALLIN KAJMANTAJ KʼASKAYCHEJ”

11. Jesuspa rijchʼanachinanpi, ¿imataj jallpʼata llankʼaj runata pasarqa, imaraykú?

11 Lucas 9:62 versiculopi nisqanta entiendenapajqa, astawan sutʼincharina. Jallpʼata llankʼashaj runapi tʼukurina. Llankʼashaspaqa, wasillanpipuni tʼukurishan, maypichus familiaresnin, amigosnin ima, llanthu urapi asirikuspa, takiykunata uyarispa ima mikhurikushanku. Paytaj mayta chaypi kayta munan. Uj trechota llankʼaytawan “qhepa[pi]” saqesqan imaswan kusirikuyta munaspa, manaña kallpachakunchu, chayraykutaj kutirikunpuni. Ashkhataraj llankʼanan kajtinpis waj imaspi yuyasqanrayku, niña allintachu llankʼan. Astawanpis chayta ruwasqanrayku patronnin niña paypi atienekunchu.

12. ¿Imapitaj Lucas 9:62 llankʼaj runamanta parlasqan, kay tiempomanta wakin cristianoswan kikinchakunman?

12 Kunan tiempopi imachus pasasqanwan kikincharina. Jallpʼata llankʼaj runaqa, uj cristianowan kikinchakunman, pichus qotuchakuypi sumajta llankʼashanman, sonqontaj mana allinchu kashanman. Willayman, tantakuykunaman ima mana saqespa rejtinpis, kay pachamanta gustasqan imaspi yuyashallanpuni, maytataj munapayan. Unaytaña cheqa sonqowan Diosta sirvispapis, kay pachaj imasninwan kusirikuyta munaspa, manaña kallpachakunkuchu, “qhepa[pi]” saqesqan imasta qhawarinanpajtaj kutirikun. Willaypi ashkha ruwanaraj kajtinpis, manaña “kawsayta qoj” palabramanta chʼipakunchu, cristiano ruwanasnintapis niña allintachu juntʼan (Fili. 2:16). Qhepaman kutirisqanchejrayku, “cosecha[j]” dueñon Jehová, niña noqanchejpi atienekunanqa, ¡may llakiy kanman! (Luc. 10:2.)

13. ¿Imataj niyta munan Jehovata tukuy sonqowan sirviy?

13 Imatachus yachakunanchejqa sutʼi. Tantakuykunaman riy, willayman riy, Diosta yupaychaypi waj imasta ruway imaqa, may allin. Chaywanpis Diosta tukuy sonqowan sirveyqa mana chayllachu (2 Cró. 25:1, 2, 27). Uj cristiano sonqonpi “qhepa[pi]” saqesqan imasta, nisunman, imaynatachus kay pachapi runas kausakunku chayta munakushallanpuni chayqa, Jehová niña allinpajchu qhawanman (Luc. 17:32). “Diospa reinompaj” jina kanapajqa, kay kamachiyta kasukunapuni tiyan: “Sajra kajta chejniychej, allin kajmantaj kʼaskaychej” (Luc. 9:62; Rom. 12:9). Satanaspa pachanmanta kaj imasqa, mayta yanapanawanchejpaj jina chayri munanapaj jina kanman. Chaywanpis chaykuna, Jehovata tukuy sonqowan sirvinapaj jarkʼanawanchejta mana saqenachu (2 Cor. 11:14; Filipenses 3:13, 14 leey).

RIJCHʼARISQALLAPUNI KANA

14, 15. a) ¿Imaynatataj Kuraj Supay sonqo kʼajaywan Diosta sirvisqanchejta pisiyachinman? b) ¿Imaynamantá Satanaspa tojllanpi urmasunman? Sutʼinchay.

14 Jehovamanqa, payta munakusqanchejrayku qokorqanchej. Chaymantapacha noqanchejmanta ashkhas, watas pasasqanman jina Jehovata tukuy sonqowan sirviyta munasqallanchejtapuni rikuchinchej. Satanasrí mana saykʼunchu, sonqonchejtataj qhawashallanpuni (Efe. 6:12). Ichapis reparan Jehovata mana ujllamantachu saqenanchejta. Chaywanpis “kay pachaj imasni[nta]” apaykachaspa, pisimanta pisi sonqo kʼajayninchejta llauchʼiyachiyta atisqanta yachan (Marcos 4:18, 19 leey). ¿Imaraykutaj chay tojllapi ashkha cristianos urmanku?

15 Qʼonchaykipi jatun mankapi mutʼita chayachishasqaykipi tʼukuriy. Wawaykitaj mana rikunaykikama ujchhika mutʼita orqhospa mikhuykun. Mankata qhawaykuspaqa pisiyasqanta nichá reparawajchu. Ratonmantaj orqhorikullantaj. ¿Reparawajchu mutʼi pisiyasqanta? Ichapis mana. ¿Imaraykú? Pisimanta pisilla mutʼita orqhokusqanrayku. Ajinallataj kay pacha tukuy imata rikuchiwasqanchejpis, pisimanta pisi Jehovata sonqo kʼajaywan sirvisqanchejta llauchʼiyachinman. Uj cristiano mana qhawarikunman chayqa, Diosta yupaychayninta Kuraj Supay pisiyachisqanta, nichá reparakunmanchu (Mat. 24:42; 1 Ped. 5:8).

MAÑAKUNAPUNI TIYAN

16. ¿Imataj yanapawasunchej Satanaspa tojllasninmanta jarkʼakunapaj?

16 ¿Imataj yanapawasunchej Satanaspa tojllasninmanta jarkʼakunapaj, chantá Jehovata tukuy sonqowan sirvinallapajpuni? (2 Cor. 2:10, 11.) Diosmanta mañakuy. Apóstol Pabloqa, cristianosman nerqa: “Kuraj Supay urmachiyta munasojtiykichej, [...] sinchʼita saya[ychej]”, nispa. Chayta niytawantaj nillarqataj: “Tukuy laya mañakuy[ta ruwaychej], mana saqespa nitaj saykʼuspa”, nispa (Efe. 6:11, 18; 1 Ped. 4:7).

17. ¿Imatá yachakusunman Jesús imaynatachus mañakusqanmanta?

17 Satanaspa contranpi sinchʼita sayanapajqa, Jesús jina ruwana tiyan. Payqa, Tatanmantapuni mañakoj, chaywantaj tukuy sonqowan mayta sirviyta munasqanta rikucherqa. Sutʼincharinapaj, wañunan pʼunchaymanta ñaupaj chʼisinpi, imaynatachus mañakusqanta qhawarina. Lucasqa jinata qhelqarqa: “Anchatañapuni ñakʼarishaspataj, aswan sinchʼita mañakorqa”, nispa (Luc. 22:44). Jesusqa, ñaupajta sinchʼita chayri mana saykʼuspa mañakorqaña. Chaywanpis chay kutipeqa, ni jaykʼaj jina pruebaman churasqa kasharqa. Chayraykutaj “aswan sinchʼita mañakorqa”, Tatantaj mañakuyninman kuticherqa. Jinata Jesús ruwasqanqa, wakin mañakuykunata, aswan sinchʼita ruwana kasqanta rikuchiwanchej. Chayrayku mana atipay atina pruebaspi kashajtinchej, chayri Satanaspa tojllasnin may sajra kajtin, “aswan sinchʼita” Jehovaj yanapayninta, jarkʼayninta ima mañakuna tiyan.

18. a) ¿Imatataj mañakusqanchejmanta tapukunanchej tiyan, imaraykú? b) ¿Imastataj sonqonchej allin kananpaj ruwana, imaynasmantá? (Kay  16 paginapi recuadrota qhawariy.)

18 Jinata mañakojtinchej, ¿imataj kanqa? Apóstol Pablo nerqa: “Diosmanta mañakuspaqa, imatachus munasqaykichejta mañakuychej, tukuy imamanta graciasta qospallapuni. Chantá Diosqa chay mana unanchay atina sonqo tiyaykuyninta sonqosniykichejman churanqa”, nispa (Fili. 4:6, 7). Arí, Jehovata tukuy sonqowan sirvinallapajpuneqa, sinchʼita, mana saykʼuspa ima mañakuna (Luc. 6:12). Chayrayku sapa uj kayta tapurikunan tiyan: “¿Sinchʼita, mana saykʼuspa imachu mañakuni?”, nispa (Mat. 7:7; Rom. 12:12). Chay tapuyman imaynatachus kutichisqanchejqa, imaynatachus Diosta sirviyta munasqanchejta rikuchenqa.

19. ¿Imastataj qan ruwanki Jehovata tukuy sonqowan sirvinallaykipajpuni?

19 Rikunchej jina imatachus kausayninchejpi ñaupajpi churasqanchejta qhawarikoyqa, imaynachus sonqonchej kashasqanta yachanapaj yanapawanchej. Arí, rijchʼarisqapuni kananchej tiyan, qhepapi saqesqanchej imas chayri Supaypa tojllasnin, Jehovata tukuy sonqowan sirviyta munasqanchejta mana llauchʼiyachinanpaj (Lucas 21:19, 34-36 leey). Astawanpis David jina mana saykʼuspa Jehovamanta mañakuna, pichus nerqa: “Uj sonkollata ruwaway”, nispa (Sal. 86:11, Quechua de Cuzce).

[Tapuykuna]

[16 paginapi recuadro]

SONQONCHEJ ALLIN KANANPAJ KAYKUNATA RUWANA

Sonqonchej allin kananpajqa, yanapanawanchejpaj jina imasta ruwanchej, ajinallatataj imayna runaschus sonqonchej ukhupi kasqanchejta allinta qhawarikuna. Chaypaj kinsa imasmanta parlarina.

1 Allinta mikhuna. Cuerponchejpi kaj sonqonchej allin kananpajqa allinta mikhuna. Cristianopis, Bibliata sapallanpi ukhunchanan tiyan, tʼukurinan tiyan, tantakuykunamanpis rinan tiyan, chaykunataj allin mikhuna jina kanku (Sal. 1:1, 2; Pro. 15:28; Heb. 10:24, 25).

 2 Ejerciciosta ruwana. Sonqonchej allin kananpajqa, wakin kutis ejerciciosta ruwaspa astawan llankʼachinanchej tiyan. Kikillantataj sonqo kʼajaywan willanapaj astawan kallpachakuna tiyan, ichapis willayninchejta astawan yapaspa. Ajinamanta sonqonchej ukhupi allin runas kasunchej (Luc. 13:24; Fili. 3:12).

3 Llakiykunata pisiyachina. Kay pachamanta runaswan llankʼay, kausay ima sinchʼita llakichiwasqanchejrayku, sonqo pʼakisqas rikhurinchej. Pisiyachinapajtaj, hermanoswan astawan masichakuna. Paykunaqa noqanchejmanta interesakunku, tukuy sonqowantaj Jehovata yupaychanku (Sal. 119:63; Pro. 13:20).