Jehová “pay kʼatalla” familianta ujchan

“Tukuy sonqo niykichej [...] espiritupi ujlla ka[na]ykichejta.” (EFE. 4:1, 3.)

¿SUTʼINCHARIWAJCHU?

¿Imatataj Jehová wakichishasqanwan ruwayta munan?

¿Ima niyta munan “espiritupi ujlla” kasqanchejta waqaychay?

¿Imataj “ujkuna ujkunawan kʼachas” kanapaj yanapawasun?

1, 2. ¿Imatataj Jehová Jallpʼapaj, runaspaj ima munan?

FAMILIAMANTA parlajta uyarispa, ¿imapitaj yuyanki? ¿Munakuypichu, kusisqa kausaypichu? ¿Imatapis khuska ruwaypichu? Chayri, ¿sumaj jarkʼasqa kaypichu, astawan yachakuypichu, yuyasqaykita parlayta atisqaykipichu? Munakuyniyoj familiapi kausakunki chayqa, ichá chaykunapi yuyanki. Familiataqa Jehová rikhuricherqa (Efe. 3:14, 15). Payqa janaj pachapi, chantá jallpʼapi kausakojkuna, mana manchachikuspa, purajmanta atienekuspa, ujchasqataj kanankuta munarqa.

² Jucha rikhurisqantawan runasqa, manaña Diospa familianmantachu karqanku. Chaywanpis chayqa, Jehovaj munayninta mana tijracherqachu. Jehovaqa tukuy imata ruwanqa, Adanpata, Evajta mirayninku juntʼa runas kajtinku, Paraíso jallpʼaman juntʼanankupaj (Gén. 1:28; Isa. 45:18). Chaypajtaj tukuy imataña wakichin. Efesios libropitaj chaymanta sutʼinchan, maypichus ujchasqa kaymanta astawan parlan. Chay libroj wakin versiculosninta ukhuncharina. Chantá Jehová tukuyta ujchayta munasqanpi imaynatachus yanapayta atisqanchejta qhawarina.

¿IMATATAJ JEHOVÁ MUNAYNINTA JUNTʼANANPAJ RUWASHAN?

3. Efesios 1:10 nin jina, ¿imatataj Jehová churasqa pʼunchaykuna juntʼakojtin ruwayta qallarerqa, maykʼajtaj ujchananpaj wakichiyta qallarerqa?

³ Moisés, israelitasman jinata nerqa: “Tata Diosmin Diosninchejqa; pay kʼatalla [Jehovaqa]”, nispa (Deu. 6:4). Diosqa, munayninman jinapuni imatapis ruwan. Chayrayku, “churasqa pʼunchaykuna juntʼakojtin” janaj pachapi kajkunata, jallpʼapi kajkunata ima, ujllaman tantananpaj wakichiyta qallarerqa (Efesios 1:8-10 leey). Chay ujchananpaj wakichiytaj, iskaynejmanta  juntʼakonqa. Qallariypeqa ajllasqa cristianosta janaj pachapi kausanankupaj wakichikun, maypichus Jesucristo umanku jina kanqa. Chaytaj Pentecostés fiesta 33 watapi qallarerqa, Cristowan khuska kamachinankupaj kajkunata Jehová tantayta qallarishajtin (Hech. 2:1-4). Ajllasqa cristianosqa, Cristoj wañuyninnejta cheqan runaspaj qhawasqa kasqankurayku, wiñaypaj kausanqanku. Paykunaqa, “Diospa wawasnin” kanankupaj rejsikapusqa kasqankuta yachanku (Rom. 3:23, 24; 5:1; 8:15-17).

4, 5. ¿Imatataj wakichiymanta iskay kajpi, ruwakushan?

⁴ Iskay kajpitaj, Jallpʼapi wiñaypaj tiyakonqanku chaykunata wakichikun. Paykunaqa Cristoj kamachiyninpi kanqanku. Ñaupajtaqa, “may chhika runas[manta]” kajkuna Paraisopi kausayta qallarenqanku (Apo. 7:9, 13-17; 21:1-5). Chantataj, Waranqa Watas Kamachiypi, ashkha runas kausarimuspa paykunawan kausakonqanku (Apo. 20:12, 13). Chaypachataj ujchasqa kasqanchejta astawan rikuchiyta atisun. Waranqa watas juntʼakojtin “kay pachapi kajkuna[qa]”, pruebaman churasqa kanqanku. Cheqa sonqollapuni kajkunataj Jallpʼapi “Diospa kacharichisqa wawasnin” jina kanqanku (Rom. 8:21; Apo. 20:7, 8).

⁵ Jehovaqa kay tiempopi, ajllasqa cristianosta janaj pachapi tiyakunankupaj, waj ovejasmanta kajkunatataj Jallpʼapi tiyakunankupaj wakichishan. ¿Imaynatá sapa uj, Diospa wakichishasqanpi yanapakusunman?

“ESPIRITUPI UJLLA” KASQANCHEJTA WAQAYCHANA

6. ¿Imaynatá Biblia, cristianos khuska tantakunanku kasqanta rikuchin?

⁶ Bibliaqa, cristianos khuska tantakunankuta rikuchin (1 Cor. 14:23; Heb. 10:24, 25). Chaytaj mana uj lugarpi khuska tantakuyllachu, imaynatachus runas mercadoman chayri pelota canchaman rispa tantakunku ajinata. Cheqamanta ujchasqa kanapajqa, Jehovaj kamachiykunasninta kasukunanchej tiyan, espíritu santonwantaj pusachikunanchej tiyan.

7. ¿Ima niyta munan “espiritupi ujlla” kasqanchejta waqaychay?

⁷ Jehovaqa, Jesuspa wañuyninnejta cheqan runaspaj qhawawanchej. Ajllasqa cristianostaqa wawasninta jina, waj ovejasmanta kajkunatataj amigosninta jina. Chaywanpis kay sajra pachapi kausakushajtinchejqa, wajkunawan ima chʼampaypis kanqapuni (Rom. 5:9; Sant. 2:23). Mana jina kajtenqa, nichá Biblia “purajmanta paciencianakuspa” kausakunata yuyaychawasunmanchu. ¿Imaynatataj hermanosninchejwan ujchasqa kasunman? “Llampʼu sonqo kaywan, kʼumuykukuywantaj” imatapis ruwaspa. Chantapis Pablo kayta yuyaychawanchej: “Kʼuchi kaychej Espiritupi ujlla kasqaykichejta waqaychanaykichejpaj, allin kawsaypi uj sonqolla kaspa” (Efesios 4:1-3 leey). Chay yuyaychayman jina ruwanapajqa, Diospa espiritunwan pusachikunanchej tiyan, poqoynintataj kausayninchejpi wiñachinanchej tiyan. Diospa espiritonqa wajkunawan allinpi kanapaj yanapawanchej, ujchawanchejtaj. Aychaj ruwasqasnintaj tʼaqanachiwanchej.

8. ¿Imaynasmantataj aychaj ruwasqasnin runasta wajkunamanta karunchachin?

⁸ “Aychaj ruwasqasnenqa” runasta wajkunamanta karunchan (Gálatas 5:19-21 leey). Khuchichakoyqa Jehovamanta, qotuchakuymanta ima uj runata karunchachin, qhenchachakuytaj wawasta tatasninmanta karunchachinman, mana juchayoj kajkunatataj qosankumanta chayri warminkumanta. Chʼichi kausayqa, Dioswan, payta munakojkunawan ima mana masichakojta saqenchu. Yachanchej jina, iskay imasta machʼawan sumajta kʼaskachinapajqa, iskaynin llimphu kananku tiyan. Millayta purejtaj,  Diospa kamachiykunasninta pisipaj qhawasqanta rikuchin. Waj millay ruwaykunapis ujkuna ujkunamanta, Diosmanta ima karunchachin. Jehovaqa, tukuy chay ruwaykunata, mayta chejnikun.

9. ¿Imatataj cristianos tapurikunanchej tiyan sichus hermanoswan allinpi, ujchasqataj kanapaj kallpachakushasqanchejta yachanapaj?

⁹ Chayrayku, sapa uj tapurikuna: “¿Maytachu kallpachakuni hermanoswan allinpi, ujchasqataj kanaypaj? ¿Imatataj wajwan uj chʼampaypi kajtiy ruwani? ¿Amigosniyman willaranipachachu? Chayta allinchanaypaj kallpachakunaymanta, ¿ancianos allinchapunawankutachu suyani? Pillapis noqapaj phiñasqa kasqanta yachajtiy mana chaymanta parlanaypaj, ¿nichu paywan tinkuyta munani?”. Chaykunata ruwaspaqa, Dios tukuyta uj familiata jina Cristopi ujchayta munasqanpi, mana yanapashasunmanchu.

10, 11. a) ¿Imaraykutaj hermanosninchejwan allinpi kananchej tiyan? b) ¿Imatataj wajkunawan allinpi kanapaj, Jehovataj bendecinawanchejpaj ruwananchej tiyan?

¹⁰ Jesús nerqa: “Altarman jaywanaykita apashaspachus yuyarikuwaj wawqeyki qampaj phiñasqa kasqanta chayqa, altarpa ñawpaqenman jaywanaykita saqey. Ñawpajta wawqeykiwanraj allinyakamuy. Chaymanta kutimusparaj, apamusqaykita Diosman jaywayta atinki. Sichus piwampis phiñanakuytawan quejaman rishanki chayqa, paywan allinyakapuy” (Mat. 5:23-25). Santiagopis jinata qhelqarqa: “Runapura allin kawsayta maskʼajkunaqa chay allin kawsayta tarpunku mujuta jina, cheqan kajtataj poqoyta jina tarinku”, nispa (Sant. 3:17, 18). Chayrayku, wajkunawan mana allinpi kaspaqa, mana cheqan kajta ruwashasunmanchu.

¹¹ Sutʼincharinapaj: Wakin suyuspi maypichus guerra karqa chaykunapi, ashkha qallpaspi mana tarpuyta atinkuñachu. Imajtinchus chay qallpaspi tʼojyananpaj dinamitas jina pʼampasqa tiyan. Chayrayku, chajra runas manaña llankʼayta atispa llajtaman ripunku, llajtaspitaj poqoykunapis pisiyan. Ajinallataj wajkunawan mana allinpi kayta atinchejchu chayqa, sumaj cristianos kanapaj mana ñaupariyta atisunchu. Chaytaj pʼampasqa tʼojyanasta jina ruwawanchej. Chaywanpis usqhayllata perdonasun, wajkunaj allinnintataj maskʼasun chayqa, allinpi kausakusun, Jehovataj bendeciwasun.

12. ¿Imaynatataj ancianos ujchasqa kanapaj yanapawanchej?

¹² Chantapis ancianosqa, “Diosmanta regalos [jina]” kasqankurayku, “tukuyninchej creeypi ujchasqa” kanapaj yanapawanchej (Efe. 4:8, 13). Nisunman, qotuchakuy ujchasqa kananpaj yanapanku. Chantapis ancianosqa, Diosta yupaychayninchejpi noqanchejwan llankʼaspa, Diospa Palabranman jina yuyaychawajtinchej  ima, mosoj runa kaywan pʼachawan jina, aswan sumajta pʼachallikunapaj yanapawanchej (Efe. 4:22-24). Ancianos yuyaychasojtinku, ¿Jehová paykunanejta mosoj pachapi kausakunaykipaj wakichisusqanta jinachu qhawanki? Ancianos, ¿chay yuyaywanchu wajkunata yuyaychankichej? (Gál. 6:1.)

“UJKUNA UJKUNAWAN KʼACHAS KAYCHEJ”

13. ¿Imataj kanman Efesios 4:25-32 versiculospi yuyaychasqanman jina mana ruwajtinchej?

¹³ Efesios 4:25-29 versiculospi, imastachus mana ruwanata niwanchej. Wakinkuna kaykuna kanku: llullakuy, phiñakuy, qhella kay, sonqota nanachinapaj jina parlay ima. Chay yuyaychaykunata mana kasukojkunaqa, espíritu santota llakichinku, mayqenchus ujchasqa kanapaj yanapawanchej (Efe. 4:30). Chantapis allinpi, ujchasqataj kanapajqa, Pabloj nisqanman jina ruwana. Pay nerqa: “Qankunamanta wijchʼuychej tukuy jaya sonqo kayta, phiñakuyta, rabiakuyta, qhaparqachayta, runaj contranta sajra parlakuyta, tukuy sajra yuyaytawan. Manachayqa ujkuna ujkunawan kʼachas kaychej, khuyakuyniyojtaj. Sapa uj perdonanakuychej, imaynatachus Diospis Cristopi perdonasorqachej, ajinata” (Efe. 4:31, 32).

14. a) ¿Imataj “kʼachas kaychej” niyta munan? b) ¿Imataj kʼachas kanapaj yanapawasun?

¹⁴ “Kʼachas kaychej” nispaqa, mana tukuy imapipunichu kʼachas kasqanchejta rikuchin, chayrayku astawan kʼachas kanapaj kallpachakuna. Allinninchejta maskʼanamantaqa, wajkunaj allinninkuta astawan maskʼana (Fili. 2:4). Ichapis, imata niyta munasqanchej wajkunata asichinman chayri yachaysapaman rijchʼachiwasunman. Chaywanpis chayta nejtinchej, ¿kʼachaschu kasunman? Ñaupajmanta chaypi tʼukureyqa, Pabloj nisqanman jina ruwanapaj yanapawasun.

FAMILIAPI MUNANAKUNA, JATUNPAJTAJ QHAWANAKUNA

15. ¿Imaynatá Efesios 5:28 qosasta, Cristo jina ruwanankupaj yanapan?

¹⁵ Bibliaqa, Cristo imaynachus qotuchakuywan kasqanta, qhariwarmi kausaywan kikinchan. Chaytaj qosa, warminta yuyaychananta, munakunanta, allinta qhawananta ima rikuchin. Warmitaj qosanman kʼumuykukoj sonqo kananta (Efe. 5:22-33). Pablo jinata qhelqarqa: “Ajinata qosaspis sapa ujpis warminkuta munakuchunku cuerponkuta jina”, nispa (Efe. 5:28). Pablo “ajinata” rimayta oqharispa, ¿imatataj niyta munarqa? Payqa ñaupaj versiculospi kayta nerqa: “Cristoqa [qotuchakuy]ta munakorqa, [qotuchakuy]raykutaj kawsayninta churarqa. [...] Palabranwan mayllaspataj llimphucharqa yakuwan jina” nispa. Chayrayku uj qosaqa, Jehová tukuy imata ujchayta munasqanpi yanapananpaj, familianmanta sapa ujta Dioswan sumajta masichakunanpaj yanapanan tiyan.

16. ¿Imatataj tatas tarinku Bibliaj nisqanman jina ruwanasninkuta juntʼaspa?

¹⁶ Jehovaqa, tatasta wawasninkuta qhawanankupaj churan, chaytataj mana qonqanankuchu tiyan. Chaywanpis kay pachapeqa, ashkha runas “mana sonqoyojkuna” kanku (2 Tim. 3:1-4). Ashkha qharisqa, wawasninkuta mana uywayta munankuchu. Chayrayku wawas mana allintachu kausakunku. Pabloqa, cristiano tatasman kayta yuyaycharqa: “Tata mamas, qankunaqa ama wawasniykichejta phiñachiychejchu, manachayqa allinta yachachispa, kasuchikuychej, Señorpa kʼamiynimpitaj uywaychej” (Efe. 6:4, Qheshwa Biblia). Wawasqa munakuyta, wajkunata jatunpaj qhawayta ima, wasipi yachakunku. Chayrayku, wawasninkuman chaykunata yachachej tatasqa, Jehová wakichishasqanpi yanapashanku. Wasipi phiñanakuy, wajkunapaj sajrata parlay ima mana kajtenqa, munakuyta,  kurajninkuta jatunpaj qhawayta ima wawas yachakunku. Chaytaj mosoj pachapi kausanankupaj wakichin.

17. ¿Imaynatataj Kuraj Supayman sinchʼita sayaykusun?

¹⁷ Kuraj Supayqa, qallariymantapacha tukuyta Diosmanta karunchayta munarqa, noqanchejwanpis kikinta ruwayta munanqa. Kay tiempopi divorciakuy, tantasqalla tiyay, qharipura chayri warmipura casaray ima astawan yapakushan. Chaytaj, Satanaspa munayninman jina kashan. Noqanchejrí, runas chaykunata allillanpaj qhawajtinkupis mana chayman jinachu ruwanchej, manaqa Cristo jina (Efe. 4:17-21). Chayraykuchá Biblia, “Diospa qosqan maqanakuna pʼachawan” pʼachallikunata niwanchej. Ajinamanta Kuraj Supay, supaykunasnin ima urmachiyta munawajtinchej, sinchʼita sayasun (Efesios 6:10-13 leey).

“MUNAKUYPI PURIYCHEJ”

18. ¿Imaraykutaj cristianos ujchasqa kanchej?

¹⁸ Cristianos ujchasqa kananchejpajqa, munanakunanchej tiyan. Kʼata Señorninchej Jesucristota, kʼata Diosninchejta, hermanosninchejta ima, mayta munakusqanchejrayku, “espiritupi ujlla” kasqanchejta waqaychanchej. “Allin kawsaypi uj sonqolla” kanapajtaj mayta kallpachakunchej (Efe. 4:3-6). Jesusqa chay munakuymanta parlaspa, tatanmanta jinata mañakorqa: “Mana paykunallapajchu mañakuni, astawanqa paykunaj willasqankurayku noqapi creenqanku, chaykunapajpis. Mañakuyki tukuyninku ujlla kanankupaj, imaynatachus, Tatáy, qanqa noqapi kashanki, noqataj qampi, ajinata. Paykunapis noqanchejwan ujlla kachunku [...]. Paykunaman sutiykita rejsicherqani, astawanraj rejsichisajpis, ima munakuywanchus munakuwarqanki, chay munakuy sonqonkupi kanampaj, noqataj paykunapi” (Juan 17:20, 21, 26).

19. ¿Imatataj kunanmantapacha ruwasun?

¹⁹ Juchasapa kasqanchejrayku imallatapis mana atipayta atishanchejchu chayqa, munakuy tanqawasun salmista jina mañakunapaj. Pay nerqa: “Uj yuyayllata [chayri uj sonqollata] ruwaway sutiykita jatumpaj qhawanaypaj”, nispa (Sal. 86:11). Chayrayku Jehovamanta, allinpaj qhawasqan runasmanta ima, Kuraj Supay karunchanawanchejta, mana saqenachu. Familianchejpi, willaypi, qotuchakuypi ima, Pabloj nisqanman jina ruwanapaj kallpachakuna. Pay nerqa: “Diospa munasqa wawasnin kaspa, payta qhawarispa kikinta ruwaychej. Jinallataj munakuypi puriychej” (Efe. 5:1, 2).

[Tapuykuna]

[29 paginapi dibujo/foto]

Altarpa ñaupaqenman jaywananta saqespa, ñaupajta wauqenwanraj allinyakamun

[31 paginapi dibujo/foto]

Tatas, wawasniykichejta wajkunata jatunpaj qhawayta yachachiychej