Max Lloyd kausayninmanta willariwanchej

Uj chʼisi 1955 watapi, waj misionerowan Paraguaypi sirvishajtiyku, kasharqayku chay wasita, may phiñasqa runas muyuykorqanku, jinatataj qhaparimorqanku: “¡Diosniykoqa yawarmanta chʼakisqa kashan, gringospa yawarninta munan!”, nispa. ¡“Gringostaj” noqallayku karqayku! ¿Imaynamantá chayman chayarqayku?

NOQAQA Australia suyupi wiñakorqani, chaypitaj Jehová munayninta ruwayta yachachiwarqa. Tatayqa, 1938 watapi uj Jehovamanta sutʼinchaj, Enemigos nisqa (inglespi) librota apamusqanta qhepachikorqa. Mamaywan, tataywanqa, pastorninkupaj unaysitutaña phiñasqa kasharqanku, Bibliaj wakin cheqasnin cuentolla kasqanta nisqanrayku. Watanmantaj Jehovaman qokuspa bautizakorqanku. Chaymantapacha familiaypeqa, Jehovaj munayninman jinapuni kausakorqayku. Hermanay Lesleyqa, phishqa watawan kurajniy karqa, paypis bautizakullarqataj. Noqataj 1940 watapi bautizakorqani, jisqʼon watasniyoj kashaspa.

Iskay kaj guerra mundial qallarisqanmanta pisi tiemponman, Australiapi Jehovamanta sutʼinchajkunaj publicacionesninkuta niña orqhokunanta, nitaj runasman saqekunanta kamachikorqa. Chayrayku juchʼuymantapacha, imapichus creesqayta Bibliallawan sutʼinchayta yachakorqani. Bibliaytaqa escuelaman apajpuni kani, ajinamanta banderata imaraykuchus mana napaykusqayta, guerrastapis mana allinpajchu qhawasqayta sutʼinchanaypaj (Éxo. 20:4, 5; Mat. 4:10; Juan 17:16; 1 Juan 5:21).

Compañerosneyqa, mana noqawan masichakuyta munajchu kanku, imaraykuchus Alemaniamanta wateqaj kasqayta nej kanku. Chay tiempopeqa, escuelapi peliculasta qhawaj kayku, niraj qhawashaspataj sayarispa himno nacionalta takinayku karqa. Tiyasqalla qhepakusqayraykutaj, iskay chayri kinsa compañerosniy chujchaymanta japʼispa sayarichiwayta munaj kanku. Imaspichus creesqayrayku escuelamanta qharqowarqankupuni, jinapis cartanejta yachakullarqanipuni.

RUWAYTA MUNASQAYTA JUNTʼANI

Noqaqa, 14 watasta juntʼaspa precursor kanayta nikorqani. Tatasniytaj llankʼaytaraj tarinayta niwarqanku. Wasipi cuartota qowasqankumantapis paganayta niwarqanku. Chaywanpis 18 watasta juntʼajtiy precursor kanayta saqenawankuta niwarqanku. Ashkha kutispi, ganakusqay qolqemanta parlaj kayku. Noqaqa, precursor kanaypaj jallchʼakunayta nej kani, paykunataj japʼikapullajpuni kanku.

 Precursor kajtiytaj, tatasneyqa noqawan parlarerqanku, tukuy qolqeytataj bancoman waqaychapuwasqankuta niwarqanku. Chantataj pʼachata, willaypi necesitasqayta ima, rantikunaypaj kutichipuwarqanku. Ajinamanta sapallaymanta kausayta maskʼakunaypaj yachachiwarqanku. Chaytaj allinniypaj karqa.

Tatasneyqa, precursoresta wasiykupi qhepakunankupaj wajyarikojpuni kanku. Hermanaywanqa, paykunawan willaj rispa gustachikoj kayku. Semana tukukuytaqa, wasimanta wasi, callespi ima willaj kayku, Bibliamantapis yachachej kayku. Chay wataspeqa willajkuna, 60 horasta sapa killa willanankupaj kallpachakoj kanku. Mamay sapa killa ajinata ruwasqanmanta, mayta yachakorqayku.

TASMANIAPI PRECURSOR JINA SIRVINI

Ñaupaj kutitaqa, precursorta jina Australiaj churun Tasmaniaman kachawarqanku, maypichus hermanay, qosanwan sirvisharqanku. Chaywanpis pisi tiemponman, Escuela de Galaadmanta clase 15 nisqaman wajyarisqa karqanku. Noqaqa manchali karqani, nitaj jaykʼajpis sapallay tiyarqanichu, chayrayku wakinkunaqa ni kinsa killatapis chaypi muchunayta yuyarqanku. Niraj watanmantaj 1950 watapi, ancianosta umachajta jina sutichawarqanku. Aswan qhepamantaj precursor especial jina llankʼayta qallarerqani, waj joven hermanotaj compañeroy karqa.

Iskayniykuta karu qhoya llajtaman kachawarqayku, maypichus cobreta orqhoj kanku, nitaj Jehovamanta sutʼinchajkuna karqachu. Chaymanqa uj tarde colectivopi chayarqayku, chay tutataj maukʼa alojamientopi puñorqayku. Qʼayantenqa, willashaspa alojakunaykupaj maypichus chʼusaj cuartito kasqanta tapukorqayku. Chʼisiyaytañataj uj runa, iglesiata kamachejpa wasin chʼusaj kasqanta niwarqayku, chaytaj iglesia presbiteriana nisqaj ladonpi karqa. Taripaspataj chay runawan parlarqayku, pichus diácono kasqa, kʼachamantataj wasinta qowarqayku. Sapa paqarin iglesiata kamachejpa wasinmanta, willaj llojsej kayku.

Runasqa sumajta uyariwaj kayku, Bibliamantapis yachakuyta munaj kanku. Chaywanpis Tasmaniaj capitalninmanta iglesiata kamachejkuna, chay llajtapi kashasqaykuta yachasqanku, chay diaconotataj wasinmanta wijchʼunawaykuta nisqanku. Chayrayku, ¡watej callepi rikhurerqayku!

Qʼayantenqa, khuskan tardekama willarqayku, chantataj alojamientota maskʼakorqayku. Pelota canchaj gradasnillanta tarispa, maletasniykuta chaypi pakaykuspa willallarqaykupuni. Laqhayaykushajtinña, uj callemanta qhepa kaj wasista takallarqaykupuni. Ujninpeqa, uj runa iskay cuartitosniyoj wasinpi qhepakunaykuta niwarqayku, chaytaj lotenpa kʼuchu ladonpi kasharqa.

QOTUCHAKUYKUNATA WATUREJ JINA, GALAAD IMA

Chaypi pusaj killata kashajtiytaj, Australia sucursalmanta, qotuchakuykunata waturej kanaypaj  uj invitación chayamuwarqa. Tʼukulla qhepakorqani, imaraykuchus 20 watasnillayoj karqani. Iskay semanata wakichiwasqankumantataj, hermanosta kallpachanaypaj qotuchakuykunata waturiyta qallarerqani. Yaqha tukuy noqamanta kuraj kaspapis, ni pisipajchu qhawawaj kanku, astawanpis ruwasqayta sumajpaj qhawaj kanku.

Uj qotuchakuymanta waj qotuchakuymanqa, tukuy imapi rej kani. Uj semanaqa colectivopi, uj semanataj juchʼuy trenpi jina, waj semanataj autopi. Wakin kuteqa motopi, uj makiypi qʼepiyta, ujnin makiypitaj maletinniyta japʼirisqa rej kani. Hermanospa wasisninkupi qhepakuspa, mayta kusikoj kani. Uj kuteqa, chay tiempopi ancianosta umachaj jina hermanoj wasin parti ruwasqa kasharqa, paytaj wasinpi qhepakunayta mayta munarqa. Chay semanaqa wasinpi qhepakorqani, bañeranpitaj puñorqani, jinapis iskayniyku mayta kallpachanakorqayku.

Kay 1953 watapi, escuela de Galaadmanta clase 22 nisqaman rinaypaj solicitud chayamuwarqa. Chaymanta kusisqataj, llakisqataj kasharqani. ¿Imaraykú? Hermanay, qosanwan 1950 watamanta, 30 julio killapi graduakorqanku, Pakistanmantaj kachasqa karqanku. Niraj watanman Lesleyqa onqoykuspa chaypi wañuporqa. Chayrayku noqañataj karu suyuman ripunayta yachaspa, ¿imaynataj tatasniy sientekunkuman karqa? Paykuna niwarqanku: “Riy wawáy, maypichá Jehová sirvinaykita munan chaypi sirvimuy”, nispa. Tataytaqa, niña ujtawan rikorqanichu, imaraykuchus 1957 watapi wañuporqa.

Pisi tiemponman, Australiamanta phishqa hermanoswan Nueva Yorkman rinaykupaj sojta semanata viajarqayku. Barcopi rishaspaqa, Bibliata leerqayku, ukhuncharqayku ima, pasajerosmanpis willarerqayku. Niraj South Lansing (Nueva York), nisqaman rishajtiyku, ashkha suyuspaj jatun tantakuyman rerqayku. Chaytaj Estadio de los Yankees nisqapi, 1953 watamanta julio killapi ruwakorqa, 165.829 runastaj chaypi karqanku.

Chay escuelamanqa tukuynejmanta 120 rerqayku, maymanchus rinaykutataj graduakunayku pʼunchay yacharqayku. Tukukusqantawan, Galaad bibliotecaman rerqaykupacha, rinayku suyuta rejsinaykupaj. Noqaqa Paraguayman rinay karqa, maypichus ashkha chʼajwas kasqanta yacharqani. Chayman chayaspataj ujnin chʼisi, callepi mayta chʼajwashasqankuta uyarerqani. Qʼayantintaj chaypi kaj misionerosta, ima fiestachus kasqanta taporqani. Paykunataj asirikuspa niwarqanku: “Chayqa niraj imapis. Punkuman rispa qhawarimuy”, nispa. Sapa esquinapi soldados kashasqanku.

MANA QONQANAYPAJ JINA

Uj pʼunchay qotuchakuykunata waturejta, karupi kaj qotuchakuyta waturiysimorqani. Chaypitaj La Sociedad del Nuevo Mundo en acción nisqa peliculata rikuchimunayku karqa. Chaymanqa pusaj  chayri jisqʼon horaspi jina chayarqayku: ñaupajtaqa trenpi, chantá caballoswan aysana carretapi, chantataj wakawan aysana carretapi. Chaymanqa peliculata rikuchinapaj aparatota, corrientepaj aparatota ima aparqayku. Qʼayantintaj ashkha granjaspi runasta visitaspa, chay tuta peliculata qhawaj jamunankupaj wajyarerqayku. Chunka phishqayoj runastaj jamorqanku.

Iskay chunka minutosta jinaña qhawashajtiyku, pichá usqhayllata wasiman yaykunaykuta niwarqayku, chayrayku rikuchinapaj aparatowan yaykorqaykupacha. Chay kutipi, chay phiñasqa runas wayrallaman baleaspa chayamorqanku, “¡Diosniykoqa yawarmanta chʼakisqa kashan, gringospa yawarninta munan!”, nispa qhaparerqanku. Chaypeqa iskay “gringoslla” karqa, noqataj ujnin karqani. Chay runasqa, yaykumuytapuni munarqanku, peliculata qhawaj jamojkunataj ñakʼayllata jarkʼarqanku. Chaywanpis niraj gallo waqay horasta, wayraman baleaspa kutimullarqankutaj. Llajtaman kutejtiyku japʼinawaykuta niwarqayku.

Hermanosqa policiata wajyarqanku, pichus llajtaman apanawaykupaj iskay caballoswan tardenpi jamorqa. Kutipushajtiykutaj sachʼa sachʼanta pasajtiyku, chay policía pistolanta japʼirisqa qhawaykachaj ñauparej. Chay kutipi caballoyoj kay, sumaj kasqanta repararqani, chayrayku ujta rantikorqani.

WAJ MISIONEROS CHAMUNKU

Religionta kamachej mayta churanakojtinpis, runasqa sumajllatapuni uyariwaj kayku. Kay 1955 watapi phishqa misionerospiwan chayamorqanku. Ujqa, Elsie Swanson karqa. Payqa Canadamanta kasqa, Galaadmanta clase 25 nisqapitaj graduakusqa. Tatasnin mana cristianoschu kajtinkupis, Jehovaman qokusqa. Tatasnenqa nipuni Jehovamanta yachakorqankuchu. Elsiewan noqawanqa, uj tiempota sucursalpi llankʼarqayku, payta waj llajtaman kachanankukama. Kay 1957 watamanta 31 diciembre killapi casarakorqayku, Paraguaymanta uranejninmantaj misionerospaj wasiman sapallayku tiyakoj riporqayku.

Chaypitaj mana yaku karqachu, chayrayku ducha, baño, tʼajsana máquina ima mana karqachu. Chaywanpis wasa patiopi uj pujyu karqa. Chantapis heladera mana kasqanrayku, mikhunata sapa pʼunchay rantej kayku. Chay tiempoqa, qhariwarmi jina may kusisqa kausakorqayku. Imaraykuchus kapuwasqallaykuwan tiyakorqayku, qotuchakuymanta  hermanostataj mayta munakorqayku.

Kay 1963 watapi, mamayta waturikoj Australiaman rerqayku. Chunka watamanta rikuwasqanraykutaj, pisi tiemponman yawarnin sayarparqa. Paraguayman kutipunayku kashajtintaj, imatachus ruwanaykuta ajllanayku karqa. ¿Mamayta hospitalpi saqerpaspa waj qhawananta suyaspachu Paraguayman kutipuykuman karqa? Diosmanta mayta mañakuspa, mamaywan qhepakorqayku. Payta qhawarqayku 1966 watapi wañupunankama. Chay tiempopitaj, tiempo juntʼasqallatapuni Jehovata sirverqayku.

Australiapi, qotuchakuykunata waturiy, Escuela del Ministerio del Reino nisqapi ancianosta wakichiy ima, may sumaj noqapaj karqa. Jinallapi, Australiapi Comité de Sucursalmanta ujnin kanaypaj sutichawarqanku. Chantataj mosoj sucursal kananpaj wakichikorqa, noqatataj Comité de construcción nisqata umachanaypaj ajllawarqanku. Sumajta yachaj hermanos yanapakusqankurayku, sucursal kʼachitu ruwakorqa.

Chantataj Departamento de Servicio nisqapi llankʼanayta niwarqanku, maymantachus chay suyupi willakusqanta qhawakun. Chantapis superintendente de zona jina kanaypaj sutichawarqanku. Chaytaj may sumaj, imaraykuchus Jallpʼantinmanta waj sucursalesta yanapanapaj, kallpachanapaj ima waturikun. Wakin suyuspeqa, Jehovata kasukusqankurayku watasta carcelpi kaj, sinchʼita ñakʼarispa llankʼaj hermanosta ima rejserqani. Ruwasqankoqa creeyniyta mayta kallpacharqa.

KUNANQA BROOKLYNPI SIRVIYKU

Kay 2001 watapi sucursalesta waturisqaymanta saykʼusqa chayaspa, uj cartata tarerqani, maypichus Brooklynman (Nueva York) ripunayta nishawarqanku. ¿Imapaj? Estados Unidospi chay kutillaraj Comité de Sucursal rikhurisqanmanta ujnin kanaypaj. Warmiywan Jehovamanta mañakorqayku, sumajta tʼukurispataj kusiywan chayman riporqayku. Chaymantaqa 11 wata kurajña, kayllapipunitaj kashayku.

Jehovaj nisqantapuni ruwaj warmiyoj kayqa, may sumaj. Iskayniyku 80 watas kurajniyojña kayku, wapitusllapunitaj kashayku. Jehová wiñaypaj yachachinawaykuta, munayninta ruwajkunaman bendicionesta qonanta ima, mayta suyakushayku.

[19 paginapi sutʼinchaynin]

Uj semanaqa colectivopi, uj semanataj juchʼuy trenpi jina, waj semanataj autopi. Wakin kuteqa motopi, uj makiypi qʼepiyta, ujnin makiypitaj maletinniyta japʼirisqa rej kani

[21 paginapi sutʼinchaynin]

Jehová wiñaypaj yachachinawaykuta, mayta suyakushayku

[18 paginapi dibujos/fotos]

(Lloqʼepi) Australiapi qotuchakuykunata waturishajtiy

(Pañapi) Tatasniywan kashani

[20 paginapi dibujo/foto]

Casarakushajtiyku 1957 watamanta 31 diciembre killapi