Ir al contenido

Ir al índice

Jehovaqa kusisqa llajtanta tantan

Jehovaqa kusisqa llajtanta tantan

“Tukuy runas tantakamunanku tiyan, qharis, warmis, wawas, llajtasniykichejpi tiyakoj forasteros ima.” (DEU. 31:12.)

1, 2. ¿Imastataj kay yachaqanapi jatun tantakuykunamanta ukhuncharisun?

JEHOVAJ TESTIGOSNENQA watastaña jatun tantakuykunapi, ashkha suyuspaj jatun tantakuykunapi ima tantakunku. Noqanchejmanta ashkhasqa, chay tantakuykunaman ashkha kutistaña chayri watastaña rinchej.

2 Ñaupa tiempomanta Diospa llajtanpis jatun tantakuykunata ruwallajtaj. Jaqay tiempopi imaynatachus chay tantakuykunata ruwasqankuta ukhunchasqanchejman jina, kay tiempopi jatun tantakuykunata ruwakusqanwan, imaspichus kikin kasqanta reparasun. Astawanpis, chay tantakuykunaman riy imaraykuchus sumaj kasqanta yachakusun (Sal. 44:1; Rom. 15:4).

MANA QONQANAPAJ JINA JATUN TANTAKUYKUNA

3. a) ¿Imataj karqa Jehovaj llajtan ñaupaj kutirayku tantakushajtin? b) ¿Imaynatataj israelitasta tantakoj?

3 Israel llajtaqa, Sinaí orqoj kʼuchunpi, ñaupaj kutirayku Diospa yachachiyninta japʼinanpaj tantakorqa. Chaytaj Diosta yupaychayninkupi mana qonqanankupaj jina karqa. Imaraykuchus chay kutipeqa, Jehová atiyninta rikuchispa israelitasman Leyta qorqa (Éxo. 19:2-9, 16-19; Éxodo 20:18; Deuteronomio 4:9, 10 leey). Chay kutimantapacha Israel llajtaqa Diospa ajllakusqan llajta karqa. Pisi tiemponmantaj, Jehovaqa Moisesman kamacherqa imaynatachus llajtanta tantananta. Chaypajqa, qolqe metalmanta iskay cornetasta ruwananta nerqa, chaykunata tocakojtintaj “Dioswan Tinkukuna Toldo punkuman” “tukuynin runas” tantakamunanku karqa (Núm. 10:1-4). ¡May kusiywanchá tantakoj kanku!

4, 5. ¿Imaraykutaj Moisés, Josué ima Israel llajtata tantasqanku may sumaj karqa?

4 Israel llajta 40 watasta jinaña chʼin pampapi kashajtin, Moisés tukuy israelitasta tantarqa. Imaraykuchus mosoj llajta Israelqa ni jaykʼaj qonqanapaj jina tiempopi kasharqa. Paykunaqa, Sumaj Jallpʼaman yaykunankupajña kasharqanku. Chayraykutaj, imatachus Jehová paykunarayku ruwasqanta, imastawanrajchus ruwananta ima, Moisés paykunaman yuyarichinan karqa (Deu. 29:1-15; 30:15-20; 31:30).

5 Moisesqa ichapis chay tantakuyllapitaj, Diosmanta yachakunankupaj sapa kuti tantakunanku kasqanta israelitasman nerqa. Sutʼincharinapaj, sapa qanchis watapi Chʼujllas nisqa fiesta tiempopi, qharis, warmis, Israelpi tiyakoj forasteros ima, Jehovaj ajllasqan cheqapi tantakunanku karqa. ¿Imapaj? “Uyarinankupaj, Señorni[nku] Tata Diosta jatunchayta yachaqakunankupaj, manchachikuspa chay leypi tukuy nisqanman jina ruwanankupajtaj” (Deuteronomio 31:10-12 leey). Rikunchej jina, Israel llajtaqa tantakunan karqa Diospa palabranmanta, munayninmanta ima yachakunanpaj. Aswan qhepamantaj Josueqa, Israel llajta Sumaj Jallpʼapiña kashajtin, tukuy israelitasta kallpachananpaj tantaykorqa, Diosman cheqa sonqo kanankupaj. Chay tiempopeqa, Diosta mana yupaychaj llajtas chaupipiraj kasharqanku. Chaypitaj israelitasqa, Jehovata sirvinankuta sutʼita nerqanku (Jos. 23:1, 2; 24:1, 15, 21-24).

6, 7. ¿Imaraykutaj Jehovaj testigosnin jatun tantakuykunata ruwasqanku may sumaj karqa?

6 Kay pasaj wataspi, mana qonqanapaj jina jatun tantakuykuna ruwakullarqataj. Chay jatun tantakuykunapeqa, Diospa llajtan ñauparishasqanta chayri Bibliamanta wakin textosta imaynatachus entiendekusqanta ima willakorqa (Pro. 4:18). Ñaupaj kaj guerra mundial tukukusqantawan, Bibliamanta Yachaqajkuna ñaupaj kaj jatun tantakuyta ruwasqankoqa, 1919 watapi Cedar Point (Ohio, Estados Unidos) llajtapi karqa. Chaymanqa, 7.000 runas jina rerqanku, chaypitaj Jallpʼantinpi willakunan kasqanta nikorqa. Kay 1922 watapi chay lugarllapitaj, jisqʼon pʼunchayta jatun tantakuy ruwakorqa. Chaypitaj hermano Joseph F. Rutherford umallirichisqanwan tukuynejpi willakunanpaj mayta kallpacharqa, pay nerqa: “Cheqa sonqo testigos Señorpaj kaychej. Babilonia qʼala chinkachisqa kanankama ñaupajllamanpuni riychej. Sumaj willaykunata karuspi, tukuynejpitaj willamuychej. Jehová, Dios kasqanta, Jesucristotaj señorkunaj Señornin, reyespa Reynintaj kasqanta Jallpʼantinpi yachananku tiyan. Kay pʼunchayqa jatun pʼunchay. ¡Qhawariychej, Reyqa kamachishan! Qankunataj willajkunasnin kankichej. Chayrayku Reymanta, reinonmantawan, willamuychej, willamuychej, willamuychejpuni”, nispa. Chay tantakuypi kajkuna, Jallpʼantinmanta Jehovaj kamachisnin ima, chayta tukuy sonqo kasukorqanku.

7 Bibliamanta Yachaqajkunaqa, 1931 watapi Columbus (Ohio) llajtapi, Jehovaj testigosnin sutiwan rejsisqa kanankumanta mayta kusikorqanku. Kay 1935 watapitaj Washington llajtapi, hermano Rutherford “may chhika” runasmanta kajkuna, pikunachus kasqankuta sutʼincharqa. Apocalipsis libropeqa, chay runas “kamachina tiyanaj ñawpaqempi, Corderoj ñawpaqempiwan” kashasqankuta nin (Apo. 7:9-17). Kay 1942 watapitaj iskay kaj guerra mundial kashajtin, hermano Nathan H. Knorr “Allin kausay... ¿wiñaypajchu kanqa?”, nisqa umallirichiymanta parlarqa. Chaypitaj, Apocalipsis libropi 17 capitulopi “puka phiña” animalmanta parlakusqan, pichus kasqanta sutʼincharqa. Chantapis, guerra tukukusqantawan maytaraj willakunan kasqanta nerqa.

Ashkha suyuspaj jatun tantakuy 1950 watapi Nueva York llajtapi ruwakusqan

8, 9. ¿Imaraykutaj wakin jatun tantakuykuna may kusiy karqa?

8 Kay 1946 watapi Cleveland (Ohio) llajtapi “Naciones Alegres” nisqa jatun tantakuy ruwakorqa. Chaypitaj hermano Nathan H. Knorr “Allinchaypi, jatunyachiypi ima chʼampaykuna” nisqa umallirichiymanta parlarqa. Chayta uyarejkuna mayta kusikusqankumanta, uj hermano nerqa: “Chay tutaqa plataformapi hermanoj wasanpi kayta aterqani, imaynachus willay rishasqanmanta, chantá Brooklynpi Betel wasita, fabricata ima jatunyachiymanta ima parlashajtintaj, chaypi kajkunaqa, kutin kutita unayta tʼajllarikorqanku. Plataformamanta mana sutʼichu uyasninku rikukojtinpis, may kusisqa kashasqanku sutʼi karqa”, nispa. Kay 1950 watapitaj, Nueva York llajtapi ashkha suyuspaj jatun tantakuy ruwakorqa. Chaypi kajkunaqa, Traducción del Nuevo Mundo de las Escrituras Griegas Cristianas nisqa Bibliata may kusiywan japʼikorqanku. Chaytaj runas entiendenankupaj jinalla qhelqasqa karqa, Diospa sutintataj Palabranpi maypichus kananpi churakaporqa (Jer. 16:21, NM).

9 Jehovaj testigosninta qhatiykachakoj chayri willanankuta mana saqekojchu chay lugarespi jatun tantakuykuna ruwakusqanqa, may kusiyllataj karqa. Sutʼincharinapaj, Alemaniapeqa Adolf Hitler Jehovaj testigosninta chinkachinantapuni nerqa. Chaywanpis, 1955 watapi Nuremberg llajtapi, Adolf Hitler soldadosninta tantaj chay lugarllapitaj, uj jatun tantakuy ruwakorqa, chaymantaj 107.000 Jehovaj Testigosnin rerqanku. Chaypi kajkunamanta ashkhas, kusiymanta waqarikorqanku. Polonia suyupitaj 1989 watapi, “Devoción Piadosa” nisqa kinsa jatun tantakuykuna ruwakorqa. Chaykunapeqa 166.518 runas tantakorqanku, ashkhastaj chay tiempopi Unión Soviética chantá Europa del Este nisqapi kaj suyusmanta, Checoslovaquia suyumanta, ima karqanku. Wakenqa ni jaykʼaj chay chhika hermanosta rikusqankuchu, imaraychus ñaupajtaqa 15 chayri 20 jinalla tantakoj kanku. Kay 1993 watapi Kiev (Ucrania) llajtapi “Enseñanza Divina” nisqa, ashkha suyuspaj jatun tantakuy ruwakorqa. Chaypi 7.402 runasta bautizakojta rikoyqa, ¡may kusiychá karqa! ¡Chay kutillapi chay chhika bautizakorqanku! (Isa. 60:22; Ageo 2:7.)

10. ¿Ima jatun tantakuykunamantataj astawan yuyarikunki, imaraykú?

10 Qanpis jatun tantakuykunamanta chayri ashkha suyuspaj jatun tantakuykunamanta, ¡kusiywanchá yuyarikunki! Ñaupaj kutirayku jatun tantakuyman risqaykimanta chayri bautizakusqayki jatun tantakuymanta, ¿yuyarikunkichu? Chay tantakuykunaqa, Jehovata yupaychayniykipi, ¡may sumajchá karqa! ¡Ama chaykunamanta qoyqakuychu! (Sal. 42:4.)

KUSIKUNAPAJ JATUN TANTAKUYKUNA

11. ¿Ima fiestasta ruwanankutataj Dios, israelitasman kamacherqa?

11 Jehovaqa, israelitasta Jerusalenman kinsa fiestasta ruwaj sapa wata rinankuta kamacherqa: mana Levadurayoj Tʼanta fiestata, Semanas nisqa fiestata (qhepamantaj Pentecostés sutikorqa), Chʼujllas fiestata ima. Leypi kayta nerqa: “Tukuy qharis watapi kinsa kutita Tata Diospa ñawpaqempi rikhurenqanku”, nispa (Éxo. 23:14-17). Ashkha tatasqa Jehovata yupaychanankupaj, chay fiestas sumaj kasqanta yacharqanku. Chayraykutaj familiantin chay fiestasman rej kanku (1 Sam. 1:1-7; Luc. 2:41, 42).

12, 13. ¿Imatá ashkha israelitas fiestasman sapa wata rinankupaj ruwananku karqa?

12 Viajanankupaj imastachus ruwananku kasqanpi tʼukuriy. Sutʼincharinapaj, Josewan Mariawanqa 100 kilometrosta jina Nazaretmanta Jerusalenkama purinanku karqa. Qan tʼuna wawaswan chay jina karuta chakipi rispa, ¿mashkha unaypitaj chayawaj? Jesús wawallaraj kashajtin Jerusalenman risqanqa, familiasninkuwan, rejsisqasninkuwan ima khuska risqankuta rikuchin. Mana qonqanapaj jinachá karqa ashkha ukhu riy, ashkhapaj waykʼuy, mana rejsisqa lugarespi alojamientota maskay ima. Chaywanpis, nichá imamanta manchachikunapaj jinachu karqa. Imaraykuchus Jesús 12 watasnillayoj kashajtin, tatasnin wajkunawan rinanta saqellarqanku. Wawasllaraj kajkunapaj, ¡mana qonqanapaj jinachá chay fiestas karqa! (Luc. 2:44-46.)

13 Ashkha israelitasqa llajtankumanta karusman tʼaqarasqas karqanku. Chayrayku chay fiestasman rejkunaqa, tukuynejmanta karqanku. Pentecostés 33 watapeqa judíos, judiosman tukojkuna ima, aswan karusmanta Jerusalenman rerqanku, Italiamanta, Libiamanta, Cretamanta, Asia Menormanta, Mesopotamiamanta ima (Hech. 2:5-11; 20:16).

14. ¿Imaynatá israelitasta sapa wata fiestasman risqanku yanapaj?

14 Cheqa sonqo israelitaspajqa, Jehovata munakojkunawan khuska payta yupaychanankupaj risqanku, aswan sumaj karqa. May kusisqaschá chaypi kaj kanku. Imaraykuchus Jehovaqa, Chʼujllas fiestata ruwanankupaj kamachiykunata qosqanpi, kayta nerqa: “Chaypeqa kusikunkichej wawasniykichejwan, kamachisniykichejwan khuska, chantapis llajtaykichejpi tiyakoj levitaswan, forasteroswan, wajcha wawaswan, warmisapaswan ima. Chay jinata qanchis pʼunchayta Señorniykichej Tata Diosta yupaychaspa kusikunkichej, maypichus pay uj cheqata ajllakonqa, chaypi. Ajinamanta kusikuychejpuni Señorniykichej Tata Dios bendecisusqaykichejrayku tukuy cosechasniykichejpi, tukuy ruwanasniykichejpi ima” (Deu. 16:14, 15; Lucas 11:28 leey).

JATUN TANTAKUYKUNATA SUMAJPAJ QHAWANA

15, 16. ¿Imastá ruwanayki karqa jatun tantakuykunaman rinaykipaj? ¿Imaraykutaj chay mana qhasipajchu karqa?

15 Diospa kamachisnenqa, unay tiempopi jatun tantakuykunata ruwasqankumanta, mayta yachakusunman. Chay tiempomanta kay tiempokama, wakin imas niña kikinchu ruwakojtinpis, rijchʼakullanpuni. Jaqay tiempopeqa, chay tantakuykunaman rinankupaj, mayta kallpachakunanku karqa. Kunanpis kallpachakunallanchejtaj tiyan, chaywanpis mana qhasipajchu. Chay tantakuykunaqa Diosta yupaychayninchejpi may sumajllapuni. Imaraykuchus Dioswan sumajta masichakunapaj yachayta, yuyayta ima japʼinchej. Chantapis, yachakusqanchejman jina kausanapaj, chʼampaykunamanta, llakichinawanchejpaj jina ruwaykunamanta jarkʼakunapaj, allin imasta ruwanapaj ima yanapawanchej (Sal. 122:1-4).

Corea del Sur

16 Chay tantakuykunaman reyqa, may kusiy. Kay 1946 watapi jatun tantakuy ruwakusqanmanta jinata willakorqa: “May chhika testigosta tiyashajta rikoyqa, may kusiy karqa. Chantapis Jehovata jatunchanapaj, chay tantakuypi kajkuna, uj qotu tocajkunawan khuska Reinomanta takiykunata takisqankuta uyareyqa, aswan kusiy karqa”. Chantá nillarqataj: “Departamento de Servicio Voluntario nisqapi ashkhas qhelqachikorqanku, maypichus necesitakusqanpi llankʼanankupaj. Paykunaqa hermanosrayku kusiywan llankʼarqanku”, nispa. Qanrí, jatun tantakuykunapi, ashkha suyuspaj jatun tantakuykunapi ima kaspa, ¿ajinatachu kusikorqanki? (Sal. 110:3; Isa. 42:10-12.)

17. ¿Imastataj jatun tantakuykunapaj niña kikintachu wakichikun?

17 Kay tiempopi imaynatachus jatun tantakuykuna wakichikusqanqa wakin imaspi niña kikinchu. Sutʼincharinapaj, wakin hermanosqa, ñaupajta pusaj pʼunchaykunata jatun tantakuykuna kasqanta yuyarikunku. Umallirichiykunaqa paqarinpi, tardenpi, chʼisinpi ima kaj. Jatun tantakuykunapeqa willaj ima rej kanku. Wakin kuteqa paqarinpi jisqʼon horata qallarej, chʼisinpitaj jisqʼon horata tukukoj. Yanapakojkunaqa, chay tantakuykunaman rejkunapaj, paqarinpaj, chaupi pʼunchaypaj, chʼisinpaj ima mikhunata waykʼoj kanku. Kay tiempopirí, jatun tantakuykunaqa pisi pʼunchaykunallaña. Chantapis sapa uj mikhunata apakun, ajinamanta tukuy sumajta uyariyta atinku.

Mozambique

18, 19. ¿Imataj jatun tantakuykunamanta astawan gustasunki, imaraykú?

18 Jatun tantakuykunapaj wakichikusqanqa, may suyasqa. Sutʼincharinapaj, umallirichiykunanejta, mosoj publicacionesnejta ima, Diosmanta “horampi mikhunata” jina japʼisqanchejqa, profeciasta, Bibliaj yachachiykunasninta ima entiendenapaj yanapawanchej (Mat. 24:45). Chay publicacioneswantaj, runasta cheqa yachachiykunata entiendenankupaj yanapasunman. Chantapis dramasqa, jovenesta, kurajkunata ima, kausayninchejta qhawarikunapaj, kay pachaj ruwaykunasninmanta jarkʼakunapaj ima yanapawanchej. Bautizakunapaj umallirichiytaj, imastachus ñaupajman churashasqanchejpi tʼukurinapaj yanapawanchej. Chantapis, Jehovaman qokusqankuta rikuchinankupaj wajkunata bautizakojta rikuspa, mayta kusikunchej.

19 Jatun tantakuykunaqa ñaupa tiempomantapacha Diosta yupaychanapaj ruwakun. Chay tantakuykunaqa, Jehovaj kamachisnin kusisqa kanapaj yanapawanchej, ñakʼariykunapi cheqa sonqo kanapajtaj wakichiwanchej. Chantapis Diosta yupaychaypi astawan ruwanapaj tanqawanchej, ashkha hermanoswan masichakunapaj, uj familia jinalla kasqanchejta reparananpaj ima yanapawanchej. Jehovataj, jatun tantakuykunanejta bendeciwanchej, jarkʼawanchej ima. Chayrayku, tukuychá jatun tantakuykunaman rinapaj, tukuy wakichikusqanta uyarinapaj ima, mayta kallpachakusun (Pro. 10:22).