1, 2. ¿Imatataj Jesús apostolesninman yachacherqa, imaraykú?

KAY 32 wata chaynejpi Jesusqa Galileapi kasharqa, chaypitaj apostolesnin siminakuyta qallarerqanku. Lucasqa chaymanta parlaspa nerqa: “Uj kuti siminakuyta qallarerqanku, mayqenninkuchus kurajpaj qhawasqa kananmanta. Sonqonkupi yuyasqankuta yachaspataj, Jesusqa uj wawata ladonman sayacherqa. Chantá nerqa: Pillapis kay wawata sutiypi japʼejqa noqata japʼikuwan; jinallatataj, noqata japʼikuwajpis Kachamuwajniyta japʼikullantaj. Qankunamanta aswan llampʼu sonqo kajqa aswan kurajpaj qhawasqa kanqa”, nispa (Luc. 9:46-48). Jesusqa pacienciawan, apostolesninta llampʼu sonqo kananku kasqanta yachacherqa.

² Jesús chayta yachachisqan, ¿judíos yuyasqankuman jinachu karqa? Mana. Chay tiempopi runas imaynatachus yuyasqankumanta, uj diccionario jinata nin: “Runasqa pichus aswan sumajpaj qhawasqa kasqallanmanta parlaj kanku. Chantapis, sapa ujta kapusqanman jinachus manachus qhawashasqankumanta astawan llakikoj kanku”, nispa. Jesustaj, apostolesninta mana chay tiempomanta runas jinachu kanankuta nerqa.

3. a) ¿Ima niyta munan “llampʼu sonqo” kay, imaraykutaj llampʼu sonqo kay mana atikullanchu? b) ¿Ima tapuykunamantaj kutichisun?

³ “Llampʼu sonqo” rimayqa griego qallupi kʼumuykukoj sonqo, maychus kajllata yuyaj, mana jatunpaj qhawachikoj ima niyta munan. Jesusqa apostolesninman uj wawata rikuchispa, llampʼu sonqo kanankuta, maychus kajllata yuyanankuta ima yachacherqa. Chay yachachisqantaj, jaqay  tiempomanta cristianosta jinallataj mayta yanapawanchej. Chaywanpis, wakin kuteqa “llampʼu sonqo” kayta mana atillanchejchu, juchasapa runas kasqanchejqa wajkunamanta aswan sumaj kasqanchejta yuyanapaj tanqawasunman. Chantapis, kay pachaj yuyaynenqa runaykachanapaj, wajkunawan japʼinakunapaj chayri munasqanchejman jinapuni imatapis ruwanapaj tanqawasunman. ¿Imataj “llampʼu sonqo” kanapaj yanapawasun? ¿Imaraykutaj “aswan llampʼu sonqo kajqa aswan kurajpaj qhawasqa kanqa”? ¿Imaspitaj llampʼu sonqo kasqanchejta rikuchinapaj kallpachakunanchej tiyan? Chayta ukhuncharina.

4, 5. ¿Imataj llampʼu sonqo kanapaj yanapawasun? Sutʼinchay.

⁴ Noqanchejmanta nisqa Jehová may jatun kasqanta yuyarikoyqa, llampʼu sonqo kanapaj yanapawasun. Biblia nin: “Paypa yuyasqantaqa mana pipis yachayta atinchu”, nispa (Isa. 40:28). Pablopis Diospa jatun kayninmanta jinata nerqa: “May jina jatumpuni Diospa qhapaj kaynin, yachaynin, rejsiynimpis. Mana yachay atina yuyasqampis, jinallataj ñankunampis”, nispa (Rom. 11:33). Apóstol Pablo chay rimaykunata qhelqasqanmanta 2000 watasña pasasqanpi, runasqa ashkhataña yachakunku. Chaywanpis, chay rimaykunaqa cheqallapuni. Ashkhataña yachaspapis, Jehovamanta, ruwasqasninmanta, imaynachus kasqanmanta, imaynatachus imatapis ruwasqanmantawan, maytaraj yachakunanchej tiyan. Chaytaj, ñaupaqenpi ni imapis kasqanchejta reparachiwanchej.

⁵ Diosmanta mana tukuy imatachu yachayta atisqanchejta reparakoyqa, “llampʼu sonqo” kanapaj yanapawanchej. Leonardomanta parlarina. * Payqa waynuchullaraj kashaspa runaj yachayninmanta mayta yachayta munarqa. Chayrayku, janaj pachapi kaj imasmanta tukuy imata yachayta munaspa, jatun yachay wasiman yaykorqa. Yachakusqanmanta pay nin: “Chaypi yachakuspaqa, runaj yachaynin mana tukuy imatachu allinta entiendenapaj yanapayta atiwasqanchejta repararqani”, nispa. Chayrayku, abogadopajñataj yachakorqa. Aswan qhepamantaj juez karqa. Tiemponmantaj, paywan warminwan ima Jehovaj testigosninwan Bibliamanta yachakorqanku, cheqa kajta yachakuspataj Jehovaman qokorqanku. Chay jina yachayniyoj kajtinpis, ¿imataj  “llampʼu sonqo” kananpaj yanaparqa? Pay kutichin: “Jehovamanta, tukuy ima ruwasqanmanta maytaña yachaspapis, may chhikataraj yachakunanchej kasqanta reparay yanapawarqa”, nispa.

6, 7. a) ¿Imatataj Jehová llampʼu sonqo kasqanmanta yachakunchej? b) ¿Imaynapitaj Jehová llampʼu sonqo kasqan “jatumpi” rikhurichiwanchej?

⁶ Chantapis, Jehová llampʼu sonqo kasqanqa llampʼu sonqo kanapaj yanapallawanchejtaj. Noqanchejqa “Dioswan khuska” trabajanchej (1 Cor. 3:9). Jehovaqa may jatun kaspapis, allinpaj qhawawasqanchejta rikuchin. ¿Imaynamantá? Palabranwan runasman willananchejta saqespa. Mujuta tarpusqanchejta, qarpasqanchejta ima Dios wiñachejtinpis, chaypi yanapakojta saqewanchej (1 Cor. 3:6, 7). Rikunchej jina, Jehovamanta mayta yachakusunman. Arí, llampʼu sonqo kasqanqa noqanchejtapis “llampʼu sonqo” kanapaj tanqawanchej.

⁷ Davidpis, Jehová llampʼu sonqo kasqanmanta mayta tʼukorqa. Chayrayku takerqa: “Qan waqaychawanki, salvawankitaj; kʼacha [llampʼu sonqo, NM] kayniyki jatumpi rikhurichiwan”, nispa (2 Sam. 22:36). Davidqa, Dios llampʼu sonqo kasqanrayku Israelpi jatunpaj qhawasqa kasqanta yacharqa. Nisunman Diosqa Davidta uyarinanpaj kʼumuykakamoj (Sal. 113:5-7). Noqanchejwanpis kikillantataj ruwan. Arí, kʼacha kaykunata rikuchisqanchej chayri imallatapis sumajta ruwayta atisqanchejqa Jehovamanta jamun (1 Cor. 4:7). Chantá, ¿imaraykutaj “aswan llampʼu sonqo” kaj “aswan kurajpaj qhawasqa”? Imaraykuchus, Jehovaj ñaupaqenpi may valorniyoj (Luc. 9:48). Chayta astawan ukhuncharina.

8. ¿Imaraykutaj Diospa llajtanpi kajkuna llampʼu sonqo kananku tiyan?

⁸ Diospa llajtanpi sonqo juntʼasqa kanapaj, qotuchakuytataj yanapanapajqa llampʼu sonqo kananchej tiyan. Sutʼincharinapaj, Lucía sutiyoj sipasamanta parlarina. Payqa Diosta yupaychaj familiapi wiñakorqa. Chaywanpis, munasqanman jinalla imatapis ruwayta munasqanrayku qotuchakuymanta karunchakorqa. Watasninmantaj watejmanta tantakuykunaman rerqa, kunantaj Diospa llajtanpi kasqanmanta, chaypi yanapakusqamanta ima kusisqa kashan. ¿Imataj yuyayninta tijrachinanpaj yanaparqa? Pay nin: “Diospa llajtanpi kusisqa kanaypajqa llampʼu sonqo kanay karqa, maykamallachus atisqaytataj reparakunay karqa”, nispa.

9. ¿Imatá llampʼu sonqo cristiano Bibliawan, waj publicacioneswan ima ruwan? ¿Imaraykutaj chayta ruwasqan aswan ruwaykunata japʼinanpaj yanapan?

⁹ Llampʼu sonqo cristianoqa Jehová qosqan imasmanta mayta agradecekun. Ujnintaj, paymanta yachakunapaj yanapasta qowasqanchej. Chayrayku, Bibliata sumajta ukhunchan, Torremanta Qhawaj, ¡Despertad! revistasta tukuy sonqo leen. Chantapis, mosoj publicacionesta niraj waqaychaykushaspa leen. Chayta ruwaspa llampʼu sonqo kasqanta, agradecekusqanta ima rikuchisqanrayku, Diosta yupaychaypi astawan ñauparin. Ajinamanta, Jehová astawan ruwaykunata llajtanpi qoyta atin (Heb. 5:13, 14).

10. ¿Imaynatataj “llampʼu sonqo” kasqanchejta qotuchakuypi rikuchisunman?

¹⁰ ¿Imaynamantawantaj “llampʼu sonqo” kaj “aswan kurajpaj qhawasqa”?  Sapa qotuchakuypeqa espíritu santowan sutichasqa ancianos tiyan. Paykunaqa tantakuykuna ruwakunanpaj, willayman llojsikunanpajwan tukuy imata wakichinku, hermanostataj kallpachanankupaj waturinku. Llampʼu sonqowan paykunata yanapaspaqa qotuchakuypi kusisqa, sonqo tiyasqa, ujchasqa ima kanapaj yanapanchej (Hebreos 13:7, 17 leey). Ancianos chayri siervo ministeriales kanchej chaytaj, llampʼu sonqowan Jehovaman agradecekunanchej tiyan chay ruwayta qowasqanchejmanta.

11, 12. ¿Imaynataj kananchej tiyan Diospa llajtanpi astawan yanapanapaj, imaraykú?

¹¹ Pichus “llampʼu sonqo” kajqa “aswan kurajpaj qhawasqa”, nisunman Jehovaj llajtanpi astawan yanapayta atin. Imaraykuchus, llampʼu sonqo kasqanqa wajkunata yanapan. Jesusqa yachachisqasninta llampʼu sonqo kanankuta nerqa. Imaraykuchus wakenqa chay tiempomanta runas jina jatunchakusharqanku. Lucas 9:46 nisqanman jina, “mayqenninkuchus kurajpaj qhawasqa kananmanta” siminakorqanku. Noqanchejpis, ichá hermanosninchejmanta chayri tukuy runasmanta aswan sumaj kasqanchejta yuyakusunman. Kay pacha runasqa jatunchakunku, paykunallapajtaj imatapis munanku. Mana paykuna jina jatunchakunapajqa llampʼu sonqo kananchej tiyan. Llampʼu sonqo kajtinchej, Jehovaj munaynintataj ñaupajman churajtinchejqa hermanosninchejta astawan yanapayta atisunchej.

¹² Jesús “llampʼu sonqo” kananchejta nisqanqa, tukuy imapi llampʼu sonqo kanapaj tanqawanchej. Kinsa imasmanta parlarina.

13, 14. ¿Imaynatataj casarasqa kajkuna “llampʼu sonqo” kasqankuta rikuchinkuman? ¿Imaynatá qhariwarmi kausayninkupi chay yanapanqa?

¹³ Qhariwarmi kausaypi. Kay tiempopi ashkha runasqa, allinnillankuta maskʼaspa wajkunatapis ñakʼarichillanku. Chaywanpis, llampʼu sonqo runaqa Pabloj nisqanman jina ruwan, pay nerqa: “Imachus allin kausayman pusajta qhatina, purajmanta kallpachanakuspa”, nispa (Rom. 14:19). “Llampʼu sonqo” runaqa tukuywan allinta apanakunanpaj kallpachakun, astawanraj warminwan chayri qosanwan.

¹⁴ Ichapis uj qhariwarmeqa mana kikin imaswanchu kusirikuyta munankuman. Ichapis qosaqa, wasinpi librota leespa qhepakuyta munanman, warmitajrí calleman mikhoj riyta chayri amigosninta waturej riyta munanman. Qosa llampʼu sonqo kajtin, allinninta maskʼananmantataj warminpa allinnintapis maskʼajtenqa, warmin jatunpaj qhawayta atillanqa. Warmipis mana munasqallantachu ruwayta munanqa chayqa, qosan munakonqa, jatunpajtaj qhawanqa. Arí, iskayninku “llampʼu sonqo” kajtinkoqa qhariwarmi kausayninku aswan sumaj kanqa (Filipenses 2:1-4 leey).

15, 16. ¿Imatataj David 131 Salmopi nerqa, imaynatataj chayta qotuchakuypi ruwasunman?

¹⁵ Qotuchakuypi. Kay pacha runasqa munasqankuta tariyllapi yuyanku, usqhayllatataj chayta munanku. Paykunaqa mana pacienciakuyta atinkuchu, nitaj suyayta munankuchu. Noqanchejrí “llampʼu sonqo” kasqanchejrayku Jehovapi suyakunchej (Salmo 131:1-3 leey). Llampʼu sonqo, pacienciayoj ima kasun chayqa, mana manchachikuspa, sonqo  juntʼasqa kausakusun, sonqochayta tarisun, Diostaj bendeciwasun. Chayraykuchá David, Jehovapi suyakunankupaj israelitasta kallpacharqa.

¹⁶ Jehovapi llampʼu sonqowan suyakoyqa qantapis kallpachasunkiman (Sal. 42:5). Ichapis qotuchakuyta astawan yanapayta munanki, chayraykutaj anciano kanaykipaj kallpachakushanki (1 Tim. 3:1-7). Chaypajqa, espíritu santoj yanapayninwan kʼacha kaykunata rikuchinaykipaj, tukuy atisqaykita ruwanayki tiyan. Chaywanpis, qanmanta nisqaqa ichá wajkuna usqhayllata ñauparinku. Qan “llampʼu sonqo” kanki chayqa pacienciawan suyakuyta atillanki, Jehovatataj kusisqallapuni sirvinki, qotuchakuypi imapi yanapakuspapis.

17, 18. a) ¿Imaraykutaj perdonta mañakuy, wajkunata perdonay ima may allin? b) ¿Imatá Proverbios 6:1-5 yuyaychan?

¹⁷ Runamasinchejwan. Ashkha runasqa mana perdonta mañakuyta atillankuchu. Diospa kamachisnintajrí, pantasqankumanta perdonta mañakuspa, llampʼu sonqo kasqankuta rikuchinku. Chantapis, contrankupi juchallikojkunata perdonanankupaj wakichisqa kanku. Yachanchej jina, jatunchakoyqa tʼaqanachin, maqanachin ima, perdonayta yachayrí qotuchakuypi allin kausay kananpaj yanapan.

¹⁸ Noqanchejpis, ima kasqanrayku imatachus nisqanchejta mana juntʼarqanchejchu chayqa, llampʼu sonqo kasqanchejta rikuchina kanqa. ¿Imaynamantá? Sonqomantapacha perdonta mañakuspa. Ichapis mana noqallanchejchu juchayoj kanchej, chaywanpis llampʼu sonqo kasun chayqa, juchanchejta mana pakasunchu (Proverbios 6:1-5 leey).

19. ¿Imaraykutaj Biblia “llampʼu sonqo” kananchejta niwasqanchejmanta agradecekunchej?

¹⁹ Biblia “llampʼu sonqo” kananchejta niwasqanchejmanta, mayta agradecekunchej. Ajina kayta mana atillajtinchejpis, Jehová may jatun kashaspa llampʼu sonqo kasqanpi tʼukurispaqa, “llampʼu sonqo” kayta atisun. Ajinamanta, Jehovapaj astawan llankʼayta atisun, paytaj sumajpaj qhawawasun. Chayrayku, llampʼu sonqospuni kana.