TATAYMANTAQA chayta yuyarikunipuni, payqa mana jatunchakoj runachu, nitaj qhellachu karqa. Chantapis cheqan kajtapuni ruwayta munaj, chayraykutaj Bibliamanta willarejtinku yachakuyta munarqapacha, chayqa 1953 watapi karqa. Chaymantapachataj, yachakushasqanta yachachinawaykupaj mayta kallpachakorqa. Mamaytaj católico costumbresninta mana saqeyta atillarqachu, chaywanpis tiemponman Bibliamanta yachakuyta munarqa.

Tatasneyqa Bibliamanta mana yachachiyta atillawarqaykuchu. Imajtinchus mamayqa tumpallata leeyta yachaj, tataytaj diantinta campopi llankʼaj. Tatayqa wakin kuti may saykʼusqa kasqanrayku yachachishawajtiyku puñurpapoj. Chaywanpis kallpachakusqanqa mana qhasipajchu karqa. Noqaqa kuraj kasqayrayku hermanayman, iskay hermanosniyman ima yachachispa yanapaj kani. Chay kutispeqa imatachus tatay sapa kuti yuyarichiwasqaykumanta parlaj kayku: Noé familianta mayta munakusqanmanta, chaytataj Diosta kasukuspa rikuchisqanmanta. Noej kausayninmanta yachakoyqa, ¡mayta gustawaj! Pisi tiemponmantaj tukuyniyku tantakuykunaman riyta qallarerqayku, mayqenchus Roseto degli Abruzzi nisqa llajtitapi ruwakoj, chaytaj Adriático mama qochaj kantunpi tarikun, Italia suyupi.

Mamaywan noqawanqa 1955 watapi ñaupaj kutirayku uj jatun tantakuyman rerqayku, 11 watayoj kashajtiy. Chayman rishaspaqa lomasta wasaykorqayku, Romaman chayanaykukamataj viajarqayku. Noqaqa chay kutimantapacha jatun tantakuykunata, may sumajpaj qhawani.

Qhepan watapitaj bautizakorqani, pisi tiemponmantaj precursora kayta qallarerqani. Chantá 17 watayoj kashajtiy Latina llajtitaman precursora especial jina kachasqa karqani, chaytaj Romaj uranejninpi tarikun, wasiymantataj 300 kilometrospi jina. Runasqa niraj unaychu chaypi llajtachakusharqanku, chayraykutaj imatachus wajkuna nisqankumanta ni manchikojchu kanku. Noqawan compañeraywanqa runasman ashkha publicacionesta saqej kayku, chaytaj sumaj karqa. Chaywanpis sipasitallaraj kasqayrayku  familiayta mayta faltachaj kani. Jinapis Jehová kachawasqanta yachasqayrayku kasukuyta munarqani.

Aswan qhepamantaj, Milán llajtaman kachasqa karqani Ashkha Suyusmanta Jatun Tantakuyta wakichikusqanpi yanapanaypaj. Chay tantakoyqa “Wiñay Sumaj Willaykuna” sutikorqa, 1963 watapitaj ruwakorqa. Chaypeqa ashkha hermanoswan khuska llankʼarqani. Paykunamanta ujnintaj Paolo Piccioli karqa, Florencia llajtamanta. Iskay kaj pʼunchaypitaj solterolla qhepakuymanta sonqo kʼajaywan umalliricherqa. Noqataj chayta uyarispa: “Kay hermanoqa ni jaykʼaj casarakonqachu” nispa yuyarqani. Chaywanpis cartasta apachinakuyta qallarerqayku, ashkha imaspitaj kikinta yuyaj kayku: kikin imasta ruwayta munarqayku, Jehovata munakorqayku, kasukuytataj munarqayku. Jinamanta, 1965 watapi casarakorqayku.

Florencia llajtapeqa chunka watata precursora regular karqani. Qotuchakuykuna wiñarishasqanta rikoyqa sumaj karqa, astawanraj waynas, sipaskuna ima Diosta yupaychaypi ñauparishasqankuta rikoyqa. Paykunawanqa Bibliamanta parlarej kayku, pujllarejtaj kayku. Paolotaj paykunawan pelota jaytʼaypi pujllaspa mayta gustachikoj. Noqaqa qosaywan karikuyta munaj kani. Chaywanpis qotuchakuypi jovenespaj, familiaspaj ima tiempochakusqan sumaj kasqanta repararqani.

Chay wataspi ashkha runasman Bibliamanta yachachisqaykuta yuyarikuspa kusirikullanipuni. Chaykunamanta ujnenqa Adriana karqa, payqa iskay familiasman yachakushasqanmanta willarisqa. Chay familiastaj kinsa uyayoj diospi, alma mana wañusqanpi ima creekusqanmanta parlanankupaj, uj curata wajyarisqanku. Chay pʼunchaytaj religionta kamachejkunamanta kinsa may rejsisqa kajkuna risqanku. Chaywanpis sutʼinchasqankoqa uma nanay kasqa, chayrayku noqaykuwan yachakojkunaqa Bibliaj yachachisqanwan churanakusqanta reparasqankupacha. Chaymantapachataj chay familiasmanta 15 runas jina Jehovata yupaychayta qallarerqanku.

Chay tiempopeqa mana kunan jinachu willakoj. Qosayqa ashkha kutispi curaswan tinkoj, paykunaman sutʼinchaytataj sumajtaña yachaj. Uj kuteqa ashkha runaspa ñaupaqenpi paykunawan parlarqa. Paykunataj runasta mana allin imasta tapunankupaj yachachisqankuña. Chaywanpis uj runa, Iglesia politicaman unayña chhapukusqan allinchus manachus kasqanta tapumorqa. Chay curastaj ni imanakuyta aterqankuchu. Chayllapi  laqhapi rikhurerqayku, tantakuytaj chaypi sayaporqa. Aswan qhepaman yachakorqa tantakuy mana yuyasqankuman jinachu kajtin paykuna chayta ruwachisqankuta.

Chunka watasña casarasqa kashajtiyku, qotuchakuykunata waturinaykupaj wajyarisqa karqayku. Qallariypeqa qosay sumaj llankʼayniyoj kasqanrayku iskayrayarqayku. Chaywanpis Diosmanta mañakuspa, sumajta tʼukurispa ima chay ruwayta japʼikorqayku. Wasinkupi wajyariwarqayku chay familiaswan kayqa may sumaj karqa. Imajtinchus chʼisisninpi paykunawan Bibliata ukhunchaj kayku, chaymantataj qosayqa wawasta tareasninkuta ruwaysej, astawanpis matematicasmanta kajtin. Payqa leespa mayta miskʼichikoj, imatachus yachakusqanmantataj parlarejpuni. Lunes pʼunchaykunapeqa maypichus Testigos mana kajchu, chay lugaresman willaj rej kayku, chay chʼisipi umallirichiymantaj runasta wajyarej kayku.

Iskay watallataraj qotuchakuykunata waturishajtiyku Roma Betelman wajyarisqa karqayku. Paoloqa Departamento de Asuntos Legales nisqapi llankʼarqa, noqataj Departamento de Revistas nisqapi. Chayman yachakuytaqa mana atillarqaykuchu, chaywanpis kasukuyta munarqayku. Sucursalpi llankʼay astawan yapakushasqanta, Italia suyupi Testigos yapakushasqanta ima rikoyqa may sumaj karqa. Chay tiempollapitaj, Italia gobiernoqa Jehovaj testigosnin religión jina kanankuta saqerqa. Chayrayku Betelpi sirvispaqa kusisqa kasharqayku.

Chay watasllapitaj Jehovaj testigosnin yawarta mana churachikuyta munasqanku Italiapi sutʼi yachakorqa. Imajtinchus 1980 watas qallariypi, uj qhariwarmi Testigosta juzgana wasispi juchacharqanku, wawanku wañunanpaj juchayoj kasqankuta nispa. Runastaj chayta yachaspa tukuy imata parlarqanku. Chaywanpis wawankoqa yawarninpi sinchʼi onqoyniyoj kasqanrayku wañuporqa. Chantapis Italiapi, chay qayllapi kaj suyuspipis ashkha runas chay onqoyniyoj kanku. Betelpi kajkunamanta ashkhas, chay tataspa abogadosninkuta yanaparqanku. Chay chʼampaymanta, Biblia imatachus yawarmanta nisqanmanta ima astawan sutʼinchakunanpajtaj, uj folletota jina chantá ¡Despertad! revistatawan orqhokorqa. Qosayqa chay killaspi 16 horasta mana samarispa sapa pʼunchay llankʼaj, noqataj tukuy atisqayta yanapaj kani.

Iskay chunka watastaña casarasqa kashajtiyku, onqoj kasqayta yuyaspa qosayman willarqani. Chay kutipeqa pay 49 karqa, noqataj 41. Payqa chay pʼunchay, jinata qhelqasqa: “Diosmanta mañakusqay: Jinapuni chayqa kunan jinallapuni qanta sirvinaykupaj, sinchʼi sayasqallapuni  kanaykupaj, wawaykuta ruwasqaykuwan yachachinaykupaj ima yanapariwayku. Astawanpis, pasaj 30 wataspi umallirichisqayman jina uj chhikallantapis ruwanaypaj yanapariway”, nispa. Kunantaj Jehová uyarisqanta niyman, jinallataj mañakusqaytapis.

Wawayku Hilaria nacekusqanmantapacha kausayniyku mayta tijrakorqa. Wakin kuteqa may llakisqa kaspa Proverbios 24:10 versiculopi nisqanta yuyarikoj kayku, chaypi nin: “Sichus ima llakiypi rikhurispa llawchʼiyawaj chayqa, ajinamanta rikuchinki kallpayki pisi kasqanta”, nispa. Chaywanpis purajmanta yanapanakullarqaykupuni.

Hilariaqa Jehovapaj astawan llankʼaj tatasniyoj kasqanmanta mayta kusikun. Ni jaykʼaj saqerparqaykuchu, sumaj uywasqataj wiñakorqa. Pʼunchaypeqa noqawan kaj, qosaytaj llankʼayninmanta chayamuspa chʼisisninpi paywan pujllaj, tareasnintataj ruwaysej. Chaupi tuta pasaykama llankʼanan kajtinpis chaytaqa ruwajpuni. Wawayku nej: “Aswan sumaj amigoyqa tatay”, nispa.

Wawaykuta allin kajta ruwananpaj yanapayqa mana atikullarqachu, wakin kuteqa kʼaminayku ima karqa. Uj kuteqa amiguitanwan pujllashaspa waqarqochisqa. Noqaykutaj Bibliawan sutʼincharqayku imaraykuchus mana chayta ruwanan kasqanta, ñaupaqeykupitaj amiguitanmanta perdonakunan karqa.

Wawaykoqa willayta sumajpaj qhawasqaykumanta mayta agradecekun. Kunantaj casarasqaña kaspa, imaraykuchus Jehovata kasukunanta, yuyaychasqanman jinataj ruwananta sutʼita yachan.

Paoloqa 2008 watapi cancerniyoj kasqanta yacharqa. Qallariypeqa allinyapunanpaj jina kasharqa, paytaj mayta kallpachawaj. Jampichinaykupajqa sumaj doctoresman pusarqayku. Chantapis wawaywan mayta Diosmanta mañakoj kayku, imapis kajtin yanapanawaykupaj. Chaywanpis qosay 2010 watapi wañupusqanqa jatun llakiy noqaykupaj karqa. Payqa wapu runa kashaspa pisimanta pisi llauchʼiyaporqa. Chaywanpis 45 wataspi imastachus ruwasqaykumanta yuyarikuspa, mayta sonqochakuni. Tukuy atisqaykuta Jehovapaj ruwarqayku, chaytaj mana qhasipajchu. Mayta suyashani Juan 5:28, 29 versiculospi nisqanman jina, qosay kausarinpunanta.

Imillita kasqaymantapacha Noej kausayninmanta yachakuspa, ¡mayta gustachikuni! Jehovatapis kasukullaytapuni munani, imata mañawajtinpis. Ima chʼampaypis, imata saqesqanchejpis Jehovaj bendicionesninmanta nisqaqa ni imapischu. Chayta kausayninpi rikusqayrayku, Jehovata kasukuy ¡may sumajpuni kasqanta niyman!