1, 2. ¿Imatapis kausayniykipi ajllayta atillankichu, imatá niwaj imastachus ajllasqaykimanta?

KAUSAYNINCHEJPEQA sapa pʼunchay imatapis ajllananchejpuni tiyan. Qanrí, ¿imatapis ajllayta atillankichu? Wakin runasqa yuyasqankuman jinalla imatapis ajllayta munanku. Astawanpis paykunapuni ajllananku kasqanta yuyanku, mana munankuchu wajkuna paykunapaj ajllapunankutaqa. Wakintajrí, jatun imaspi imatachus ruwanankuta ajllayta manchachikunku. Chayraykutaj yachayniyoj runaspi, librospi ima yuyaychaykunata maskʼanku, ashkha qolqetarajtaj gastankupis.

² Wakin imastaqa mana sapallanchejmanta ajllayta atinchejchu, jinapis kausayninchejpeqa ashkha imasta munasqanchejman jina ajllayta atinchej (Gál. 6:4, 5). Chaywanpis, imatachus ajllasqanchejqa mana allinpunichu kanman, nitaj yanapawasunmanpunichu.

3. ¿Ima yuyaychaykunataj tiyan imatapis sumajta ajllanapaj, chaywanpis imapitaj rikukusunman?

³ Noqanchejqa kausayninchejpi jatun imasta sumajta ajllanapaj Jehová sutʼita yuyaychawasqanchejmanta agradecekunchej. Chay yuyaychaykunaman jina ruwajtinchejqa sumajta ajllayta atisun. Chaytaj Jehovata kusichenqa, allinninchejpajtaj kanqa. Chaywanpis, Diospa Palabranpi wakin imasmanta mana sutʼita parlanchu. Jina kajtin, ¿imaynatá yachasunman imatachus ajllananchej kasqanta? Sutʼincharinapaj, mana suwakunachu kasqanta yachanchej (Efe. 4:28). Chaywanpis wakenqa mana ancha valorniyoj imasta, nitaj pitapis faltachasqan imasta oqharikuy, mana suwakuychu kasqanta yuyanku. Chayrayku, ¿imaynatá sumajta ajllasunman wajkuna allillan kasqanta yuyajtinkupis? ¿Imataj yanapawasunman ajinapi rikukojtinchej?

4. Imatapis ajllanapaj kashajtinchej, ¿imatataj wajkuna yuyaychawasunman?

⁴ Uj hermanoman imatapis ajllayta munashasqanchejta  willarejtinchej, ichapis allin yuyaywan ajllananchejta yuyaychawasunman. Chay yuyaychawasqanchejtaj sumajpuni. Bibliapis usqhayllata imatapis ruwaymanta, kayta yuyaychawanchej: “Patan uranta wakichisqarí wajchayayman chayachin”, nispa (Pro. 21:5). Chaywanpis, ¿imataj niyta munan imatapis allin yuyaywan ajllay? ¿Chaypi sumajta tʼukurinapaj tiempochakuyllachu, maychus kajta yuyayllachu chayri yuyasqanchejman jina ruwayllachu? Chaykunata ruway mayta yanapawajtinchejpis, allin yuyaywan imatapis ajllanapajqa mana chaykunallatachu ruwana (Rom. 12:3; 1 Ped. 4:7).

5. ¿Imaraykutaj imatapis mana allin yuyaywan ajllayta atillanchejchu?

⁵ Chaywanpis, nacekusqanchejmantapacha juchasapa kasqanchejrayku mana allin yuyaywanchu imatapis ajllayta atinchej (Sal. 51:5; Rom. 3:23). Chantapis, Satanás “yuyayninkuta laqhayachin” chaykunamanta karqanchej, nitaj Jehovatapis, nitaj cheqan kamachiykunasnintapis rejserqanchejchu (2 Cor. 4:3, 4; Tito 3:3). Chayrayku, yuyasqanchejman jinalla imatapis ajllaspaqa pantasunman, sumajta tʼukurispa chayta ajllajtinchejpis (Pro. 14:12).

6. ¿Imataj yanapawasunman allin yuyaywan ajllayta yachanapaj?

⁶ Runasqa mana imatapis allin yuyaywan ajllayta atinchejchu. Tatanchej Jehovalla chaytaqa ruwayta atin, mana pantayniyoj kasqanrayku (Deu. 32:4). Pay yanapawanchej yuyayninchejta tijrachinapaj, allin yuyaywantaj ajllayta yachanapaj (2 Timoteo 1:7 leey). Cristianosqa sumajta tʼukurispa allin yuyaywan ajllayta munanchej, chayman jinataj ruwayta. Chaypajtaj mana yuyasqanchejman jinallachu, nitaj imachus sonqonchejpi kasqanman jinallachu imatapis ruwananchej tiyan. Manaqa Jehová jina yuyanapaj, ruwanapaj ima kallpachakuna.

7, 8. ¿Imaynatataj uj warmi chʼampaypi rikuspapis allin yuyaywan ajllarqa?

⁷ Sutʼincharinapaj, waj suyusman llankʼaj ripojkunamanta ashkhasqa wawitankuta nacekojtin familiaresninkuman apachinku, paykuna qhawapunankupaj. Paykunataj qolqechakunallankupajpuni llankʼaspa qhepakunku. Uj warmeqa, pichus waj suyuman llankʼaj riporqa, uj qhari wawitata nacechikorqa. Chay tiempollapitaj Bibliamanta yachakuyta qallarerqa, sumajtataj ñauparisharqa. Familiaresnin, amigosnin imaqa paytawan qosantawan tanqarqanku wawitankuta qharej tatasninman apachinankupaj. * Chaywanpis chay warmeqa Bibliapi yachakusqanrayku, wawasninkutaqa tatas uywananku kasqanta repararqa (Sal. 127:3; Efe. 6:4). Chay warmi, ¿wajkuna yuyasqankuman jinachu ruwanman karqa? Chayri, ima chʼampaykunapi rikukunan kajtinpis, ¿Bibliamanta yachakusqanman jinachu ruwanman karqa? Qanrí, ¿imatataj ajinapi rikukuspa ruwawaj karqa?

⁸ Chay warmeqa wawitanta apachinanpaj imaymanamanta tanqasqa kasqanrayku, llakiyninta Jehovaman willakorqa, yanapayninta maskʼaspa. Chantá yachachejninwan, qotuchakuymanta waj hermanoswan ima chaymanta parlarispataj, imatachus Jehová yuyasqanta repararqa. Chantapis wawas mana tatasninkuwan kajtinku, mana allin uywasqachu wiñasqankuta repararqa. Bibliaj nisqanman jina sumajta tʼukurispataj, mana allinchu wawitanta apachinan kasqanta yacharqa. Qosanpis, imaynatachus qotuchakuymanta hermanos yanapasqankuta, wawitankupis sumajta wiñarqoshasqanta rikuspa, Bibliamanta yachakuyta, tantakuykunamanpis riyta qallarerqa.

9, 10. ¿Imataj niyta munan allin yuyayniyoj kay, imatataj ruwasunman allin yuyayniyoj kanapaj?

 ⁹ ¿Imatataj chay warmej ruwasqan yachachiwanchej? Allin yuyaywan ajllanapajqa mana yuyasqanchejman jinallachu, nitaj wajkuna yuyasqankuman jinallachu ruwana kasqanta. Yuyayninchejpi, sonqonchejpi ima juchasapa kasqanchejrayku mana allinta purej reloj jina kanchej, qheparqokuspa chayri ñauparqorispa. Chayman jina ruwajtinchejtaj chʼampaykunapi rikukusunman (Jer. 17:9). Ajinapi mana rikukunapajqa yuyayninchejta, sonqonchejta ima Diospa yuyaychasqanman jina allinchana (Isaías 55:8, 9 leey).

¹⁰ Chayraykuchá Biblia kayta yuyaychawanchej: “Tukuy sonqoykiwan Tata Diospi atienekuy; ama qampa yachasqallaykipeqa atienekuychu. Tukuy ima ruwasqaykipi Tata Diosmantaqa yuyarikuy. Paymin cheqan ñanta pusasonqa”, nispa (Pro. 3:5, 6). Chay versiculospeqa “ama qampa yachasqallaykipeqa atienekuychu” niytawan, “Tata Diosmantaqa yuyarikuy” niwanchej. ¿Imaraykú? Jehovalla allin yuyayniyoj kasqanrayku. Chayrayku, imata ajllananchej kajtenqa Bibliawan yanapachikuna, imatachus Dios yuyasqanta yachanapaj. Ajinamanta Jehová jina allin yuyayniyoj kasunchej.

11. ¿Imatataj ruwananchej tiyan sumajta imatapis ajllanapaj?

¹¹ Imatapis allin yuyaywan ajllayta yachay, ajllasqanchejman jinataj ruwayqa mana atikullanchu. Astawanraj mosoj cristianosllaraj kajkunapaj chayri Diospa ñaupaqenpi wiñay tukusqa runas kayta munajkunapaj. Chaywanpis paykunaqa ñaupariyta atinkuman. Sutʼincharinapaj, imaynatachus uj wawita mana urmaspa puriyta yachakusqanpi tʼukurina. Chaypajqa pisimanta pisi, kutin kutitaj purinan tiyan. Niraj wiñay tukusqa cristianospis, imatapis allin yuyaywan ajllayta yachanankupaj kikillantataj ruwananku tiyan. Pabloqa wiñay tukusqa cristianosmanta parlaspa, kayta nerqa: “Paykunaqa sapa pʼunchay ruwasqankurayku, yachasqa kanku reparanankupaj imachus allin, imatajchus mana allin kasqanta”, nispa. “Sapa pʼunchay ruwasqankurayku,  yachasqa kanku” nispaqa, kutin kutita kallpachakunamanta parlasharqa, mosojllaraj kajkunataj chayta ruwananku tiyan (Hebreos 5:13, 14 leey).

12. ¿Imaynatataj imatapis sumajta ajllanapaj yachasqa kasunman?

¹² Kay yachaqanaj qallariyninpi nerqanchej jina, tukuypis sapa pʼunchay juchʼuy imasta chayri jatun imasta ajllananchejpuni tiyan. Runasqa imastachus ruwasqanchejmanta khuskanta jina mana tʼukurispachu ajllanchej, manaqa yachasqa kasqanchejman jinalla. Sutʼincharinapaj, sapa pʼunchay ima pʼachatachus churakunata ajllananchej tiyan. Chaywanpis juchʼuy imalla kasqanta yuyaspa, mana anchata tʼukurinapajchu kasqanta yuyasunman, astawanraj usqhayllata llojsinanchej kajtenqa. Chaywanpis, ima pʼachatachus churakunanchejta ajllashaspaqa Diosta yupaychajkuna jina pʼachallikunapaj allinta tʼukurinanchej tiyan (2 Cor. 6:3, 4). Ichapis pʼachata rantikushaspaqa imaynachus kasqanpi, noqanchejpaj jinachus manachus kasqanpi ima tʼukurinchej. Chaywanpis, ¿tʼukurinchejchu cristianopaj jinachus manachus kasqanpi, mashkhachus valesqanpipis? Chaykunapi allinta ajllayta yachasun chayqa yachasqa kasun sumajta imatapis reparanapaj. Chaytaj, jatun imaspipis sumajta ajllanapaj yanapawasun (Luc. 16:10; 1 Cor. 10:31).

13. ¿Imataj yanapawasunman ajllasqanchejman jina ruwanapaj?

¹³ Ichá imatapis sumajta ajllayta atisunman, chaywanpis ajllasqanchejman jina ruwaytaqa mana atillasunmanchu. Sutʼincharinapaj, wakin runasqa pitayta saqeyta munanku, jinapis pitallankupuni. ¿Imaraykú? Imaraykuchus mana sonqonku chayta ruwayman aysakunchu. Chayrayku tukuy sonqowanpuni ajllasqankuman jina ruwayta munananku tiyan. ¿Imataj noqanchejta yanapawasunman ajllasqanchejman jina ruwanapaj? Jehovamanta yanapata mañakuy (Filipenses 2:13 leey).

14. ¿Pitaj Pablota kallpacharqa imatachus ruwanan kasqanta ruwananpaj?

¹⁴ Apóstol Pablopis, kausayninpi ajinapuni kasqanta rikorqa. Payqa uj kutipi llakiywan nerqa: “Noqaqa allin kajtapuni ruwayta munani; jinapis mana atinichu”, nispa. Pabloqa imatachus ruwananta yachaspapis, mana chayman jina ruwaytaqa atillarqachu. Chayrayku nerqa: “Sonqoypeqa Diospa leynimpi kusikuni. Chantá waj leyta ukhuypi rikuni, chaytaj sonqoypa contrampi kashan; presochasqata jucha ruwayman pusawan, mayqenchus noqapi kashan, chayman”, nispa. ¿Imatá ruwarqa ajinapi rikukuspa? Pay nerqa: “Diosman graciasta qoni, imaraykuchus paymin kacharichiwan Señorninchej Jesucristonejta”, nispa (Rom. 7:18, 22-25). Chantapis waj kutipi nillarqataj: “Imallapipis tarikuspa, atipayta atisajpuni, kallpachawajniy [Dios kasqanrayku, NM]” nispa (Fili. 4:13).

15. ¿Imaraykutaj allin kajta mana iskaychakuspa ruwananchej tiyan?

¹⁵ Rikunchej jina, Diosta kusichinapajqa allin kajta ajllasqanchejta mana iskaychakuspa ruwana. Elías Carmelo orqopi imatachus Baalta yupaychajkunaman, Diosta wasanchaj israelitasman ima nisqanta yuyarikuna. Pay nerqa: “Maykʼajkamataj iskay yuyayniyojllapuni qankuna kankichejri? Tata Diospuni Dios kajtenqa, payta qhatiychej; Baal dios kajtinrí, qhepanta riychej”, nispa (1 Rey. 18:21). Israelitasqa imatachus ruwananku kasqanta yachaspapis, “iskay yuyayniyojllapuni” kasharqanku. Josueqa aswan ñaupajta, sumajta ajllayta yachasqanta rikucherqa. Pay nerqa: “Sichus Tata Diospa nisqanta mana  ruwayta munankichej chayqa, kunampacha ajllakuychej pitachus sirvinaykichejta [...]. Noqatajrí tukuy aylluywan Tata Diostapuni sirvikusqayku”, nispa (Jos. 24:15). ¿Imataj chayrayku karqa? Josuewan chantá pay jina ruwajkunawan “lechewan miskʼiwan purishaj jallpʼata” japʼerqanku (Jos. 5:6).

16, 17. ¿Ima bendicionestataj Jehovaj munayninman jina ruwajtinchej japʼinchej? Sutʼinchariy.

¹⁶ Uj casarasqa hermanoj kausayninmanta parlarina. Payqa kunallanraj bautizakorqa, kinsa wawitasniyojtaj. Uj pʼunchayqa llankʼaj masin, waj empresaman ripunankuta nerqa, maypichus aswan sumajta pagasharqanku, waj sumaj imastawantaj qosharqanku. Chay hermanoqa sumajta tʼukurispa Diosmanta yanapata mañakorqa. Maypichus llankʼasharqa chay llankʼaytaqa mana sumajta pagajtinkupis pay ajllakorqa, semana tukukuypi tantakuykunaman, willaymanpis familianwan khuska riyta atinanpaj. Payqa waj llankʼayman ripuspa, manaña chayta ruwayta atinanpi tʼukurerqa. ¿Imatá qan ajinapi rikukuspa ruwawaj karqa?

¹⁷ Chay hermanoqa Jehovamanta karunchakunanta reparaspa chay waj llankʼayta qhesacharqa, sumajta pagananku kajtinpis. ¿Chay ruwasqanmanta pesachikorqachu? Mana. Payqa astawan ganananmanta nisqa, paypajpis familianpajpis Jehovaman qayllaykuy aswan sumaj kasqanta repararqa. Chantá paywan warminwanqa mayta kusikorqanku, chunka watayoj kuraj wawanku paykunata, hermanosta, Jehovatapis sinchʼita munakusqanta nejtin. Chantapis kausayninta Jehovaman qospa, bautizakuyta munasqanta nerqa. Arí, chay sipasitaqa sumajta ñauparerqa, tatasnin Jehovata yupaychayta ñaupajman churasqankurayku.

18. ¿Imaraykutaj sapa pʼunchay imatapis sumajta ajllananchej tiyan?

¹⁸ Imaynatachus Moisés israelitasta chʼin pampanejta pusarqa, ajinallatataj Jesucristopis Diospa llajtanta ashkha watastaña Satanaspa pachannejta pusashan. Chantapis imaynatachus Josué israelitasta Mosoj Jallpʼaman yaykucherqa, ajinallatataj Jesuspis Diospa kamachisninta mosoj pachaman yaykuchinanpajña kashan, maypichus cheqan kausaylla kanqa, chayman (2 Ped. 3:13). Chayrayku, mana tiempo kanchu ñaupajta imastachus ruwaj kanchej chayri yuyaj kanchej chayman jina ruwanapajqa, nitaj munasqanchejman jina ruwanapajpis. Astawanqa imachus Diospa munaynin kasqanta aswan sutʼita reparananchej tiyan (Rom. 12:2; 2 Cor. 13:5). Chayrayku, imastachus sapa pʼunchay ruwasqanchejwan, ajllasqanchejwan ima Jehovaj bendicionninta japʼinapaj jina kasqanchejta rikuchina (Hebreos 10:38, 39 leey).