1, 2. 1) ¿Ima yuyaychaytataj Salomón jovenesman qhelqarqa? 2) ¿Imaraykutaj chay yuyaychay 50 watankuta pasaj cristianostapis yanapanman?

 REY Salomonqa Dios yuyaychasqanman jina, jovenesman kayta nerqa: “Wayna kashaspa, pichus Ruwasoj Diosmanta yuyarikuy, manaraj sajra pʼunchaykuna jamushasojtin”, nispa. ¿Imamantá “sajra pʼunchaykuna” nispa parlasharqa? Machuyay imaynachus kasqanmanta. Machuyajtinchejqa makispis chakispis kharkatin, kirus tukukapun, ñawi ayphuyapun, ninri pisiyapun, yuraj umaman tukunchej, kʼunpuyapunchejtaj. Ni pi suyananchu tiyan ajinaman chayasparaj Jehovata sirviytaqa (Eclesiastés 12:1-5 leey).

² Ashkha cristianosqa 50 watankuta pasajtinkuñapis kallpayojraj kanku. Chujchanku yurajyapushajtinpis, niraj Salomón parlarqa chay sajra pʼunchaykunapichu kanku. Jovenesman “Pichus Ruwasoj Diosmanta yuyarikuy” nispa yuyaychakusqanman jina, ¿chay cristianospis ruwankumanchu? ¿Imataj chay yuyaychay niyta munan?

3. ¿Imataj niyta munan Ruwawajninchejmanta yuyarikuy?

³  Ashkha watastaña Jehovata sirvejtinchejpis, pay Ruwawajninchej kasqanpi tʼukurinanchejpuni tiyan. Jehová kausayta rikhurichisqanqa may sumaj. Chantapis ruwasqasnenqa tʼukunapaj jina, nitaj runasqa tukuyninta entiendeyta atisunmanchu. Jehovaqa kusisqa kausakunanchejpaj ashkha imasta qowanchej, tukuy imaymanastataj. Ruwasqasninpi tʼukurispaqa munakuyninta, yachayninta, atiyninta ima rikunchej, maytataj agradecekuyta munanchej (Sal. 143:5). Chaywanpis, Jehovamanta yuyarikushaspaqa imatachus ruwananchejta munasqanpi tʼukurinallanchejtaj tiyan. Ajinata tʼukurishaspataj agradecekuyta munanchej, Paytataj tukuy sonqo sirviyta (Ecl. 12:13).

4. ¿Imatá tapukunkuman ashkha watasniyojña kaj cristianos, imaraykú?

⁴ Ashkha watasniyojña kanki chayqa kayta tapurikuy: “¿Imatataj ruwasaj kallpayojraj kashaspa?”, nispa. Wiñay tukusqa cristiano kasqaykirayku, wajkunamanta nisqaqa ashkha imasta ruwayta atiwaj. Ichá Jehovamanta yachakusqaykita jovenesman yachachiwaj, waj cristianostataj kausayniykimanta parlarispa kallpachawaj. Rey Davidqa chayta ruwananpaj Jehovamanta mañakushaspa kayta nerqa: “Diosníy, qan yachachiwarqanki wayna kasqaymantapacha. [...] Allin machituña yuraj umaña kashajtiypis, amapuni saqerpariwaychu, Tata Dios, jatun atiyniykimanta kunan runa mitasman, qhepa runa mitasmampis willanaykama”, nispa (Sal. 71:17, 18).

5. ¿Imaynatataj ashkha imastaña yachakusqaykita wajkunaman yachachiwaj?

⁵ ¿Imaynatataj ashkha imastaña yachakusqaykita wajkunaman yachachiwaj? Ichapis jovenesta wasiykiman wajyarikuwaj chayri willayman khuska riwajchej, ajinamanta Jehovata sirviy kusiyta apamusqanta rikuchinaykipaj. Ñaupa tiempopi, Eliú kayta nerqa: “Ashkha watasniyojkunaqa yachayninkuta rikuchichunku”, nispa (Job 32:7). Apóstol Pablopis, wiñay tukusqa hermanasman nerqa sipas cristianasta parlasqankuwan, ruwasqankuwan ima yanapanankuta. Pablo nerqa: “Paya warmispis [...] allin kajta yachachejkuna kachunku”, nispa (Tito 2:3).

6. ¿Imaraykutaj kuraj hermanos wajkunata ashkhata yanapayta atinku?

⁶ Unayña cristiano kanki chayqa wajkunata ashkhata yanapayta atinki. Pasaj 30 chayri 40 watasmanta nisqaqa astawanña imatapis yachanki. Bibliaj yuyaychasqanman jina imaynatachus kausanaykitapis, sumajtaña yachanki. Chantapis, Bibliamanta yachachisqayki runaj sonqonman chayananpaj imatachus ruwayta yachankiña. Qotuchakuypi anciano kanki chaytaj, sumajtaña yachanki juchaman urmajkunata imaynatachus yanapayta (Gál. 6:1). Chantapis qotuchakuypi, jatun tantakuykunapi chayri Tantakuna Wasista ruwaypi imastachus ruwakusqanta ichá yachankiña. Chayri yachanki mana yawarta churanankupaj imaynatachus doctoreswan parlariyta. Manaraj unaychu Bibliamanta yachakorqanki chaypis, unaytaña kausasqaykirayku ashkha imastaña yachanki. Wawasniyoj kanki chayqa wawasta uywaspa ashkha imasta yachakorqanki. Rikunchej jina, kuraj hermanosqa Diospa llajtanpi kajkunata mayta yanapankuman. Arí, hermanosta yachachinkuman, yuyaychankuman, kallpachankuman ima (Job 12:12 leey).

7. ¿Imastataj kuraj hermanos jovenesman yachachinkuman?

⁷ ¿Imaynasmantawantaj yachasqaykiwan wajkunata astawan yanapawaj? Ichapis jovenesta yanapawaj runasman Bibliamanta  yachachinankupaj. Hermana ­kanki chayqa sipas mamasta yanapariwaj wawasninkuta allinta uywanankupaj, cristiano ruwa­nasninkutapis allinta juntʼanankupaj. Hermano kanki chaytaj, jovenesta yanapawaj sonqo kʼajaywan umallirichinankupaj, aswan sumajta willanankupaj ima. Chantapis imaynatachus machu hermanitosta kallpachariyta yachachiwaj. Rikunchej jina, niña ñaupajta jinachu kallpayoj kajtiykipis, jovenesta mayta yanapayta atinki. Biblia nin: “Waynakunaqa kallpankurayku jatumpaj qhawasqa kanku; machu runasrí yuraj chujchasninkurayku jatumpaj qhawasqa kanku”, nispa (Pro. 20:29).

8. ¿Imatá Pablo ruwarqa kurajña kaspapis?

⁸ Apóstol Pabloqa kurajña kaspapis, Diosta sirvinanpaj tukuy atisqanta ruwarqa. Payqa Romapi presochasqa kasqanmanta 61 watapi kacharichisqa kaspa, Romallapi qhepakuyta atinman karqa. Imajtinchus aswan ñaupajtaqa misionero jina llankʼashaspa, tukuy ima ñakʼariykunapiña rikukorqa (2 Cor. 11:23-27). Romapi tiyakoj hermanostaj, paykunata yanapananpaj qhepakunanta maytachá munankuman karqa. Pablotajrí waj lugarespi astawan yanapakuyta atinanta yacharqa. Chayrayku Timoteowan Titowan ima rerqa Efesoman, Cretaman ima, ichá Macedoniamanpis (1 Tim. 1:3; Tito 1:5). Españaman risqantachus manachus mana yachajtinchejpis, Pabloqa chaymanwan riyta munarqa (Rom. 15:24, 28).

9. ¿Maykʼajtaj Pedro waj lugarman yanapakoj ripunman karqa? (22 paginapi dibujota qhawariy.)

⁹ Apóstol Pedroqa ichá 50 wata kurajniyojña kashaspa, maypichus astawan yanapakuyta atinman karqa chayman riporqa. Chayta ninchej, imajtinchus ichapis Jesuspa mitan chayri kurajnin kanman karqa. Jina kajtenqa, Jerusalenpi apostoleswan 49 watapi tantakushajtinku, 50 watayoj jinachá kashanman karqa (Hech. 15:7). Chaymanta aswan qhepamantaj, Babiloniaman tiyakoj riporqa. ¿Imapaj? Chaypi tiyakoj judiosman willayta munaspachá (Gál. 2:9). Ñaupaj kaj cartantaqa chaypi kashaspa qhelqarqa, 62 wata chaynejpi (1 Ped. 5:13). Chantapis waj llajtapi tiyakuy mana ati­kullajtinpis, Pedroqa kurajyashajtinpis Jehovapaj astawan llankʼaspa kusiyta tarerqa.

10, 11. Uj hermanomanta parlariy pichus kurajña kaspapis pisi willajkunalla tiyan chayman sirvej riporqa.

¹⁰ Kay tiempopipis 50 wata kurajniyoj ashkha cristianosqa kausayninku tijrakusqanta reparanku, Jehovapajtaj waj jinasmanta astawan llankʼayta atisqankuta. Wa­kenqa maypichus astawan yanapakuyta atinku chayman ripunku. Robertmanta parlarina, pay nin: “Warmiywan noqawan 55 watasniyoj jina kashajtiyku, Jehovapaj waj jinasmanta llankʼayta atisqaykuta repararqayku. Wawaykoqa wasimanta riporqaña, niñataj tatasniykutapis qhawanaykuchu karqa, herenciaykutapis japʼerqaykuña. Wasiykuta venderpaspaqa wasi manuykuta juntʼayta atiykuman karqa, qolqepis kapuwaykumanraj karqa jubilación pagoyta japʼinaykama. Chay kutipi, Boliviapi ashkha runas Bibliamanta yachakuyta munasqankuta uyarerqayku, chaypi kausakuytaj mana ashkha qolqepajchu kasqanta. Chay jawa, Boliviaman riporqayku. Chaypi yachaykukuytaqa mana atillarqaykuchu, mana Estados Unidospi jinachu imapis kasqa. Jinapis, kallpachakusqaykurayku Jehová ashkhata bendeciwayku”, nispa.

¹¹ Robert nillanpuni: “Kunanqa qotuchakuypi astawan yanapakuyta atiyku. Bibliamanta yachacherqayku chay runasmanta wakintaj bautizakunkuña. Chay bautizakojkunamanta wakenqa uj wajcha familiamanta kanku, karu llajtitapitaj tiyakunku. Tantakuykunamanqa chaymantapacha sapa se mana jamunku. Ashkhata kusikuyku ñauparisqankuta rikuspa, kuraj wawankupis precursorña kasqanmanta”, nispa.

12, 13. Jubilakuytawan Jehovapaj waj jinamanta llankʼaj hermanomanta parlariy.

¹² Kuraj hermanosqa waj qalluspi qotuchakuykunata, qotitusta ima mayta yanapankuman. Chantapis, waj qalluspi willaspaqa kusiyta tarinku. Brian sutiyoj hermano nin: “Noqa 65 watayta juntʼajtiy, warmiywan noqawan mana ima ruwanayoj jina rikukorqayku. Imajtinchus Gran Bretañapeqa 65 watayojman chayaspa jubilakunchej. Chantapis wawasniykoqa niña noqaykuwanchu tiyakorqanku. Willaj kayku chaypitaj Bibliamanta yachakuyta munajkunata, maypi jinalla tarej kayku. Chay kutipi, universidadpi llankʼaj joventa rejserqani, China suyumantataj kasqa. Payqa tantakuykunaman wajyarejtiy jamorqa, Bibliamantapis yachakuyta qallarerqa. Semanasninmantaj, ujnin llankʼaj masinta tantakuykunaman pusamorqa, pichus chino qallullatataj parlasqa. Chaymanta iskay semananman wajtañataj pusamorqa, chantá wajta pusamullarqataj.

¹³ ”Llankʼaj masisninmanta ujtawan pusamojtin, phishqaña karqanku. Paypis Bibliamanta yachakuyta munallarqataj. Chay jawa kayta nikorqani: ‘65 watayojña kajtiypis, Jehovata sirviymantaqa mana jubilakuymanchu’, nispa. Chayrayku, warmiyta taporqani sichus chino qalluta yachakuyta munasqanta, payqa iskay watawan sullkʼay. Ajinamanta, grabasqasta uyarispalla chino qalluta yachakuyta qallarerqayku. Chaymantapachaqa chunka wataña kashan. Kunanqa waj qallupi runasman willaspa, jovenpis kaykuman jina kashayku. Kunankamaqa 112 chino parlaj runasmanña Bibliamanta yachachiyku. Yaqha tukuyninkutaj tantakuykunaman jamorqanku, ujtaj precursorña”, nispa.

14. ¿Imatataj kurajña kaj cristianos ruwayta atinku, imaynatataj Pabloj kausaynin paykunata kallpachanman?

¹⁴ Ashkha cristianosqa 50 wata kurajniyojña kaspapis, waj jinasmanta Jehovapaj  llankʼayta atinku. Wakintajrí ichapis mana atinkuchu, imajtinchus onqosqa ­kanku chayri tatasninkuta, wawasninkuta ima qhawanankuraj tiyan. Qanpis mana Jehovapaj ashkhata ruwayta atinkichu chayqa Jehová imatachus ruwayta atisqaykita sumajpaj qhawasqanta yuyarikuy. Ama llakikuychu imatapis mana ruwayta atisqaykimantaqa, astawanqa imatachus ruwayta atisqaykita kusiywan juntʼay. Apóstol Pablopi tʼukuriy. Payqa wasi japʼikusqanpi presochasqa kasqanrayku, mana misionero jina waj lugaresman riyta aterqachu. Chaywanpis, payta watukoj rejkunaman Bibliamanta parlarej, creeyninkupitaj kallpacharej (Hech. 28:16, 30, 31).

15. ¿Imaraykutaj machuyasqa hermanosta sumajpaj qhawanchej?

¹⁵ Jehovaqa machuyasqa hermanos paypaj llankʼasqankutapis sumajpaj qhawallantaj, mana joven jinachu llankʼayta atejtinkupis. Imajtinchus machuyaypeqa Salomón nerqa jina, sajra pʼunchaykuna chayamun. Jinapis, Tatanchej Jehovaqa machuyasqa hermanos paypaj llankʼasqankuta valorniyojpaj qhawan (Luc. 21:2-4). Qotuchakuymanta hermanospis ashkha watastaña Diosta sirvejkunata sumajpaj qhawanku.

16. ¿Imastataj ichapis Ana mana ruwayta aterqachu, chaywanpis imastataj Diosta sirvinanpaj ruwayta aterqa?

¹⁶ Bibliaqa Anamanta parlan, pichus payaña kaspapis Jehovata jatunchallajpuni. Payqa viuda karqa, Jesús nacekushajtintaj 84 watayojña karqa. Chayrayku niñachá kausanmanchu karqa Jesuspa yachachisqanman tukunanpaj, espíritu santowan ajllasqa kananpaj, nitaj Reinomanta sumaj willaykunata willananpajpis. Jinapis, Anaqa imastachus ruwayta atisqanta kusiywan juntʼarqa. Payqa temploman mana saqespa rej, chantapis “tuta pʼunchay sirvispa, ayunaspa, Diosmantataj mañakuspa” kaj (Luc. 2:36, 37). Sacerdote templopi inciensota sapa paqarin, sapa tutataj qʼoshñichishajtin, Anaqa temploj pationpi ashkha runas chaupipi Diosmanta sonqollanpi mañakoj, ichapis khuskan horata jina. Jesusta wawita kashajtin rikuspataj, paymanta “willarqa Jerusalenpa salvacionninta tukuy suyajkunaman” (Luc. 2:38).

17. ¿Imaynatataj yanapasunman onqosqa chayri machitusña kanku chay hermanosta?

¹⁷ Kunanpis, onqosqa kashanku chayri machitusña kanku chay hermanosta yanapananchej tiyan. Paykunamanta wakenqa tantakuykunaman, jatun tantakuykunamanpis ni imarayku faltakuyta munankuchu, chaywanpis wakin kutilla riyta atinku. Wakin qotuchakuykunapeqa wakichikun machitu hermanos telefononejta tantakuykunata uyarinankupaj. Wakinpitaj, mana chayta ruwayta atikunpunichu. Jinapis, ­machitu hermanosqa Jehovaj llajtanta yanapayta atinkuman. ¿Imaynamantá? Qotuchakuy ñauparinanpaj Diosmanta mañakuspa (Salmo 92:13, 14 leey).

18, 19. 1) ¿Imaynasmantataj machuyasqa hermanos mana reparayllata wajkunata yanapanku? 2) ¿Pikunataj “Pichus Ruwasoj Diosmanta yuyarikuy” nisqa yuyaychayta japʼikunkuman?

¹⁸ Hermanos, machuyasqaña kajtiykichejpis wajkunata mana reparayllata ashkhata yanapankichej. Anamanta yuyarikuychej, payqa payaña kaspapis mana saqespa temploman rej. Payqa nichá yuyarqachu chayta ruwasqanwan kunanpis mayta yanapanawanchejtaqa. Jehovata munakusqantaj Bibliapi qhelqasqa kashan. Qankuna Jehovata munakusqaykichejpis, hermanospa sonqonkupi qhelqasqa jina qhepakushan. Chayraykuchá Biblia nin: “Machuyaspa yuraj uma kayqa sumaj pillumin; chayqa tarikun cheqan ñanta purisqapi”, nispa (Pro. 16:31).

¹⁹ Mana tukuy imatapunichu Jehovapaj ruwayta atinchej. Chaywanpis, kallpayojraj kashanchej chayqa kay yuyaychayta sumajta japʼikuna: “Pichus Ruwasoj Diosmanta yuyarikuy, manaraj sajra pʼunchaykuna jamushasojtin” (Ecl. 12:1).