1. ¿Ima sutitataj yupaychayninchejpi oqharinchej?

¿MAYKʼAJLLAPIS uj wasipi chayri uj museopi Jehová sutita qhelqasqata rikorqankichu? Chayta rikuspa maytachá kusikorqanki. Imaraykuchus noqanchejqa Jehovaj testigosnin jina yupaychayninchejpi Diospa sutinta oqharinchej. Nitaj pipis noqanchej jinaqa Diospa sutinwan rejsisqa kanchu. Diospa sutinwan rejsisqa kasqanchejraykutaj, payta jatunchanapaj jina kausakunanchej tiyan.

2. ¿Imatá ruwananchej tiyan Diospa sutinwan rejsisqas kasqanchejrayku?

² Dios allinpaj qhawanawanchejpajqa mana sutillantachu oqharinanchej tiyan. Manaqa kamachiykunasninman jina kausananchej tiyan. Chayraykutaj Bibliaqa sapa ujta “karunchakuy tukuy ima sajramanta”, nispa yuyaychawanchej (Sal. 34:14). Chay yuyaychaymanta parlaspa Pablo nerqa: “Pichus Señorpa sutinta oqharispa Diosnimpaj rejsikapojqa juchamanta tʼaqakuchun”, nispa (2 Timoteo 2:19 leey). Jehovaj testigosnenqa, Jehová sutita oqharisqanchejrayku may rejsisqas kanchej. Chantá, ¿imaynatá ‘juchamanta tʼaqakunchej’?

3, 4. ¿Imatataj wakin runas mana entiendeyta atillankuchu?

³ Pabloqa 2 Timoteo 2:19 versiculopi ‘Diospa cimiento churasqan’ sumajta sayasqanmanta parlarqa. Chay cimientopeqa iskay cheqa yachachiykuna qhelqasqa kashan. Ñaupaj kaj rimayqa “Señorqa rejsin paypata kajkunata” nin. Chaytaj Números 16:5 versiculomanta orqhosqa kashan (ñaupaj kaj yachaqanata qhawariy). Iskay kaj rimayqa “pichus Señorpa sutinta oqharispa Diosnimpaj rejsikapojqa juchamanta tʼaqakuchun” nin. Kaytataj wakinkuna mana entiendeyta atillankuchu. ¿Imaraykú?

⁴ Pabloqa chay rimaykunata Hebreopi Qhelqasqasmanta oqharispa jinarqa. Chaywanpis Hebreo Qhelqasqaspi mana uj versiculollapis kanchu Pabloj nisqanman rijchʼakojqa. Chantá, ¿imamantá parlasharqa Diospa “sutinta oqharispa Diosnimpaj rejsikapojqa juchamanta tʼaqakuchun”, nispa? Niraj chayta nishaspaqa Números libroj 16 capitulonmanta parlarqa, mayqenchus oqharikoj Coremanta parlashan. Diospa “sutinta oqharispa Diosnimpaj rejsikapojqa juchamanta tʼaqakuchun” nispa, ¿Moisespa tiempollanmantatajchu parlasharqa?

5-7. Moisespa tiemponpi imaschus kasqanmanta, ¿imatá Pablo 2 Timoteo 2:19 versiculopi nerqa? (12 paginapi dibujota qhawariy.)

⁵ Bibliaqa Eliabpa churisnin Datanwan, Abiramwan, Coreman ujchaykukuspa Moisespa contranpi oqharikusqankuta nin (Núm. 16:1-5). Paykunaqa Moisesta pisipaj qhawarqanku, manataj Diospa ajllasqanta jinachu. Chantapis paykunaqa cheqa sonqo israelitasta creeyninkupi llauchʼiyachisharqanku, imaraykuchus israelitaswan khuskallapuni kasharqanku. Jehovaqa niraj pikunachus cheqa yupaychajkunasnin, pikunatajchus oqharikojkuna kasqankuta sutʼinchashaspa, uj kamachiyta qorqa.

⁶ Biblia nin: “Diostaj Moisesman nerqa: Israelitasman niy usqhayta tʼaqakunankuta Corejpa, Datanpa, Abirampa toldosninkumanta, nispa. Jinapi Moisesqa sayarispa, israelitaspa kurajkunanwan Datanman, Abirammanwan qayllaykorqa. Runasmantaj nerqa: Kay sajra runaspa jarasninkumanta tʼaqakuychej, amataj imasninkutapis llankhankichejchu, ama qankunapis paykunaj juchankurayku wañunaykichejpaj, nispa. Chayta nejtinkama, israelitasqa Coremanta, Datanmanta, Abirammantawan tʼaqakorqanku”, nispa (Núm. 16:23-27). Jehovaqa chay oqharikoj runasta wañuracherqa, cheqa sonqo israelitastataj mana. Imaraykuchus oqharikojkunamanta karunchakuspa juchamanta tʼaqakorqanku.

⁷ Jehovaqa imachus runaj sonqonpi kasqanta sumajta yachasqanrayku, pichus Payman cheqa sonqo kasqanta yachan. Paypata kajkunataj sajra runasmanta usqhayllata tʼaqakunanku karqa. Chayrayku Pabloqa “pichus Señorpa sutinta oqharispa Diosnimpaj rejsikapojqa juchamanta tʼaqakuchun” nispa, ichapis Números 16:5, 23-27 versiculosmanta parlasharqa. Imaraykuchus niraj chayta nishaspa nerqa: “Señorqa rejsin paypata kajkunata”, nispa (2 Tim. 2:19).

8. Dioswan allinpi kasqanchejta jarkʼanapaj, ¿imatá ruwananchej tiyan?

⁸ Pabloqa Moisespa tiemponpi imaschus kasqanmanta parlashaspa, Timoteota yuyaricherqa Dioswan allinpi kasqanta jarkʼananta. Chayta ruwananpajtaj mana qotuchakuyllapichu kanan karqa, imaynatachus Coré, paywan kajkunapis mana Diospa sutillantachu oqharinanku karqa ajinata. Diospa tukuy kamachisnin Dioswan allinpi kanankupaj “juchamanta” tʼaqakunanku tiyan. Chay yuyaychay,  ¿ima ninayarqataj Timoteopaj? ¿Imatá kay tiempomanta Diospa kamachisnin Pabloj yuyaychasqanmanta yachakusunman?

9. ¿Imaraykutaj Pablo ñaupa tiempomanta qotuchakuypi kajkunaman “qhasi manakaj wampu tapunakuykunamanta” karunchakunankuta yuyaycharqa?

⁹ Diospa Palabranqa sutʼita niwanchej ima sajra ruwaykunatachus qhesachananchej kasqanta. Sutʼincharinapaj apóstol Pabloqa, 2 Timoteo 2:19 versiculoj ñaupaqenpi Timoteoman “palabras jawa [mana] churanakunankuta”, “thautiykuna palabrasta” mana parlanankuta ima nerqa (2 Timoteo 2:14, 16, 23 leey). Imaraykuchus qotuchakuymanta wakinkunaqa llulla yachachiykunata yachachisharqanku. Wakinkunataj chʼampayta rikhurichej yachachiykunamanta willasharqanku. Chay yachachiyninkumanta wakin mana Bibliaj yachachiyninwan churanakojtinpis, qotuchakuyta tʼaqanachisharqa, chayrayku Pablo Timoteoman nerqa: “Qhasi manakaj wampu tapunakuykunamanta karunchakuy”, nispa.

10. ¿Imatá ruwananchej tiyan pillapis llulla yachachiykunata yachachejtin?

¹⁰ Kay tiempopi mana kanchu qotuchakuykunapi cheqa kajta qʼewispa llullata yachachejkuna. Chaywanpis ichá pillapis llullata yachachiyta qallarinman. Jina kajtin usqhayllata chay yachachiyta qhesachananchej tiyan. Mana allinchu kanman chay llulla yachachejkunawan uyapura parlananchej nitaj Internetnejtapis. Chay runasta yanapayta munaspa paykunawan parlaspaqa Diosta mana kasukushasunmanchu. Imaraykuchus Jehovaqa paykunata qhesachanata kamachiwanchej.

11. ¿Imataj qotuchakuypi chʼajwasta rikhurichinman, chantá imatá ancianos ruwananku tiyan?

¹¹ Qotuchakuytaqa mana llulla yachachiykunallachu tʼaqanachinman, manaqa ichá waj imaspis. Sutʼincharinapaj mana tukuychu kikinta yuyanchej, imawanchus sonqota kusirichiymanta. Chaytaj “qhasi mana kaj wampu tapunakuykunamanta” chʼajwachiwasunman. Qotuchakuymanta ancianosqa tukuywan allinpi kayta munaspapis, sonqonkuta millay imaswan kusirichejkunata mana qotuchakuypi qhawallankuchu (Sal. 11:5; Efe. 5:3-5). Chantapis sumajta qhawarikunanku tiyan mana yuyayninkuman jinalla yachachinankupaj. Astawanpis imatachus Biblia paykunaman yuyaychasqanta kasukunanku tiyan, Biblia nin: “Diosqa qhawanaykichejpaj makiykichejman churarqa, chay tropata michiychej. [...] Chaykunataqa ama qankunajtapis kankuman jinachu kamachiychej, manachayqa qankuna kʼachata kawsaychej, qankuna jinallataj paykunapis kʼachata kawsanankupaj”, nispa (1 Ped. 5:2, 3; 2 Corintios 1:24 leey).

12, 13. 1) Sonqota kusirichiyta, ¿imaynatá Jehovaj testigosnin qhawanku? 2) Sonqota kusirichinapaj, ¿Bibliaj ima yuyaychaykunasnintaj yanapawasunman? 3) Chunka iskayniyoj parrafopi rikhurej yuyaychaykuna, ¿imaspiwan yanapawanchej?

¹² Diospa llajtanqa mana ninchu ima peliculaschus, ima videojuegoschus, ima libroschus, ima takiykunachus mana allinchu kasqanta. ¿Imaraykú? Imaraykuchus Bibliaqa sapa ujta yuyaychawanchej “imachus allin, imatajchus mana allin kasqanta” reparayta yachananchejta (Heb. 5:14). Bibliaj yuyaychaykunasnenqa mayta yanapawanchej imawanchus sonqota kusirichiyta sumajta ajllanapaj. Chaywanpis sumajta reparananchej tiyan, imachus Diosta kusichisqanta, imatajchus mana (Efe. 5:10). Chantapis Bibliaqa familiamanta tata uma kasqanta yachachin, chayrayku tatasqa imaswanchus familianku mana sonqonkuta kusirichinankuta niyta atinku (1 Cor. 11:3; Efe. 6:1-4). *

 ¹³ Bibliaj yuyaychaykunasnenqa mana imawanchus sonqonchejta kusirichiyta ajllanallapajchu yanapawanchej. Sutʼincharinapaj imaynatachus pʼachallikuymanta, kʼachanchakuymanta, jampichikuymanta, imatachus mikhuymanta ima, mana tukuychu kikinta yuyasqanchejrayku ichapis chʼajwas rikhurinman. Chaykuna Bibliaj kamachiykunasninwan mana churanakojtenqa mana allinchu kanman cristianos chaykunamanta chʼajwananku. Imaraykuchus “Señorpa kamachenqa mana churanakojchu kanan tiyan, manachayqa tukuypaj kʼacha” (2 Tim. 2:24).

14. Pablo sajra runaswan mana masichakunamanta parlaspa, ¿ima rijchʼanachinamanta parlarqa?

¹⁴ ¿Imaynasmantawan “Señorpa sutinta oqharispa Diosnimpaj rejsikapojqa juchamanta tʼaqaku[nman]”? Juchata ruwajkunawan mana masichakuspa. Pabloqa ‘Diospa cimiento churasqan’ rijchʼanachinamanta parlaytawan, waj rijchʼanachinamantañataj parlarqa. Payqa uj jatun wasimanta parlarqa, mayqenpichus “imaymana vasos tiyan: Qorimanta, qolqemanta, kʼullumanta, tʼurumantapis. Wakenqa jatun pʼunchayllapi oqharinapaj kanku, wakintaj ima ratopis” (2 Tim. 2:20, 21). Chantá ima ratollapis oqharinapaj vasosmanta tʼaqakunanchejta yuyaychawarqanchej, nisunman sajra runasmanta.

15, 16. ¿Imatataj yachakunchej jatun wasi rijchʼanachinamanta?

¹⁵ ¿Ima ninayantaj Pabloj rijchʼanachinan? Pabloqa cristiana qotuchakuyta uj jatun wasiwan kikincharqa, qotuchakuypi kajkunatataj ‘imaymana vasoswan’. Wasipi kaj imasqa, nisunman cocinapi kaj imasqa wakin kutis chʼichichakun waj chʼichi imastawan churajtinchej. Chayraykutaj chay imastaqa mana llimphu kaj imastawan churanchejchu.

¹⁶ Kay tiempomanta Diospa kamachisnin llimphu kausayniyoj kanankupaj mayta kallpachakunku. Paykunataj qotuchakuypi Diospa yuyaychaykunasninta mana  kasukuyta munajkunamanta tʼaqakunanku tiyan (1 Corintios 15:33 leey). Qotuchakuypi Bibliaj yuyaychaykunasninta mana kasukojkunamanta tʼaqakuna kajtin, astawanraj Diosta mana yupaychajkunamantaqa tʼaqakunanchej tiyan. Imaraykuchus Diosta mana yupaychajkunaqa “qolqeta munakojkuna [...] tatasninkuta mana kasojkuna [...] Diosta mana manchachikojkuna [...] qhasimanta tumpajkuna, aychaj sajra munayninta mana atipayta atejkuna, mana khuyarispa sajrata ruwajkuna, allin kajta chejnejkuna, wasanchajkuna” ima kanku. Chantapis “kay pachaj kusikuyninta astawan muna[kunku] Diosta munakunankumanta nisqaqa” (2 Tim. 3:1-5).

17. ¿Imaynatá israelitas rikucherqanku juchallikojkunamanta tʼaqakusqankuta?

¹⁷ Israelitasqa Coremanta Datanmanta Abirammanta ima, tʼaqakunankuta Jehová nejtinkama, “usqhayllata tʼaqakorqanku” (Núm. 16:24, 27, NM). Arí, paykunaqa mana tʼukurillarqankupischu paykunawan qhepakuyta, manaqa tukuy ladomanta usqhayllata tʼaqakorqanku. Kausayninkuta mana wañuy pataman churayta munaspa tukuy sonqo Jehovata kasukorqanku. Jehovawan kashasqankutataj usqhayllata juchallikojkunamanta tʼaqakuspa rikucherqanku. ¿Imatá chay ruwasqankumanta yachakunchej?

18. ¿Imatá yachakunchej Pablo Timoteoman ‘waynaspa sajra munapayayninkumanta’ ayqey nisqanmanta?

¹⁸ Dioswan allinpi kasqanchej may sumaj kasqanrayku usqhayllata sajra imasmanta tʼaqakunanchej tiyan. Chaytataj Pablo Timoteoman ruwananta nerqa, kayta yuyaychaspa: “Waynaspa sajra munapayayninkumantapis ayqey”, nispa (2 Tim. 2:22, Qheshwa Biblia). Mana waynasllachu sajra munapayayninkumanta ayqenanku tiyan. Chayrayku Pabloqa Timoteoman 30 watasniyojmanta astawanña jinaña kajtinpis sajra munapayayninmanta ayqenanta yuyaycharqa. Chayta yuyaychaspataj “juchamanta” tʼaqakuy nishanmanpis jina karqa. Jesuspis Pablo jinallataj yuyaychawanchej, pay nerqa: “Ñawiykitajchus juchaman urmachisunki chayqa, sikʼiytawan wijchʼuy”, nispa (Mat. 18:9). Kay yuyaychaykunata kasukuyta munaj cristianosqa, Dioswan allinpi kasqankuta jarkʼayta munanku, chayraykutaj usqhayllata ima sajra ruwaymantapis tʼaqakunku.

19. ¿Imaynatá wakin cristianos juchamanta karunchakunku?

¹⁹ Wakin hermanosqa niraj Bibliamanta yachakushaspa mayta machaj kanku, cheqa kajta rejsispañataj chayta saqeporqanku. Wakin hermanostaj sajra munayninkuta mana rijchʼarichiyta munasqankurayku sonqota kusirichinapaj wakin imasta qhesachanku. Chaykunata Biblia mana juchachajtinpis (Sal. 101:3). Sutʼincharinapaj uj hermano niraj testigo kashaspa millayta tusunapaj fiestasman riyta gustachikoj. Cheqa kajta yachakusqanmantapachataj manaña tusunchu, ni Jehovaj testigosnin wajyarejtinkupis, sajra munayninta rijchʼarichiyta mana munasqanrayku. Bibliaqa mana juchachanku tusuyta, uj chhikanta ujyayta, waj imasta ruwayta ima, Diospa kamachiykunasninwan mana churanakojtenqa. Chaywanpis Jehovawan allinpi kasqanchejta jarkʼanapaj usqhayllata juchamanta karunchakunanchej tiyan.

20. “Juchamanta” mana tʼaqakuyta atillajtinchejpis, ¿imataj sonqochawanchej?

²⁰ Jehovaj testigosnin kasqanchejrayku “juchamanta”, sajra kajmanta ima tʼaqakunanchej tiyan, wakin kutis mana atikullajtinpis (Sal. 34:14). Chaywanpis mayta sonqochawanchej Jehová kasukusqanchejrayku munakunallawanchejtapuni yachay (2 Tim. 2:19; 2 Crónicas 16:9 leey).