Ir al contenido

Ir al índice

Jehovaqa cheqa sonqo warmista allinpaj qhawan

Jehovaqa cheqa sonqo warmista allinpaj qhawan

“Ashkha warmistaj [...] sumaj willaykunata willarqanku.” (SAL. 68:11.)

1, 2. 1) ¿Imastá Jehová Adanman qorqa? 2) ¿Imaraykutaj Jehová Adanman uj warmita qorqa? (Patapi kaj dibujota qhawariy.)

JEHOVAQA kay Jallpʼata runas “tiyakunankupaj” ruwarqa (Isa. 45:18). Ñaupaj qharitaqa juntʼa runata ruwarqa, uj kʼachitu Edén sutiyoj huertamantaj churaykorqa. Chay huertapitaj ashkha sachʼas, tukuy laya animales ima karqanku. Chaywanpis Jehovaqa, rikorqa Adán sapallan kashasqanta, chayraykutaj nerqa: “Mana allinchu runaqa sapallan kanan. Paywan kanampaj, uj yanapajta ruwasaj”, nispa. Chantá Adanta sinchʼita puñurparicherqa, ujnin wajtanta orqhospataj “uj warmita ruwarqa”. Adanqa chay sinchʼi puñuymanta rijchʼariytawan warmita rikuspa mayta kusikorqa, nerqataj: “Kayqa kikin tulluymanta, kikin aychaymanta, kaypa sutintaj kanqa warmi, imaraykuchus Diosqa payta qharimanta ruwasqa”, nispa (Gén. 2:18-23).

2 Adanman uj warmita Jehová qosqanqa uj sumaj regalo karqa, imaraykuchus Evaqa Adanpaj uj sumaj yanapa karqa. Chantapis Evaqa, wawasniyoj kanan karqa. Chayrayku Adanqa payta “suticharqa Eva sutiwan, imaraykuchus pay karqa tukuy kawsajkunaj maman” (Gén. 3:20). Iskayninkutaj kay Jallpʼata mirayninkuwan juntʼachinanku karqa, chay mirayninkutaj paykuna jinallataj juntʼa runas kananku karqa. Paykuna, wawasnin imataj, Jallpʼanchejta uj paraisoman tukuchinanku karqa. Chantapis  atiyninpi tukuy animalitos kananku karqa (Gén. 1:27, 28).

3. 1) ¿Imatataj Adanwan Evawan, Dioswan allinpi kanankupaj ruwananku karqa, chaywanpis imatá ruwarqanku? 2) ¿Ima tapuykunatataj ukhuncharisun?

3 Adanwan Evawanqa, Dioswan allinpi kanankupaj Jehovata kasukunanku karqa, kamachejninkuta jinataj qhawananku karqa (Gén. 2:15-17). Kasukojtillanku Jehová imatachus paykunapaj munasqanta juntʼanman karqa. Paykunataj Jehovata mana kasukorqankuchu, astawanpis Kuraj Supayta kasukorqanku, Jehovaj contranpitaj juchallikorqanku (Apo. 12:9; Gén. 3:1-6). ¿Imapitaj warmis rikukunku Adán, Eva ima mana kasukusqankurayku? ¿Imastá ruwarqanku ñaupa tiempomanta cheqa sonqo warmis? ¿Imaraykú kay tiempopi cheqa sonqo warmis “sumaj willaykunata” willashasqankuta nikun? (Sal. 68:11.)

¿IMAPÍ RIKUKORQANKU DIOSTA MANA KASUKUSQANKURAYKU?

4. Adanwan Evawan juchallikusqankumanta, ¿pitaj Jehovaj ñaupaqenpi juchayoj karqa?

4 Adanqa, imaraykuchus mana kasukusqanta Jehová tapojtin nerqa: “Qampa qowasqayki warmi chay sachʼaj poqoyninta qowarqa, noqataj mikhuykorqani”, nispa (Gén. 3:12). Arí, juchallikusqanta ninanmantaqa, warminta tumparqa, pitachus Jehová munakuyninrayku uj regalota jina qorqa. Iskayninku Jehovata mana kasukojtinkupis, Jehovaj ñaupaqenpeqa Adán juchayoj karqa. Chayrayku apóstol Pablo nerqa: “Uj runanejta jucha kay pachaman yaykumorqa, jucharaykutaj wañuypis tiyan”, nispa (Rom. 5:12).

5. Runas paykunapuralla kamachinakunankuta Jehová saqesqan, ¿imatá rikucherqa?

5 Satanasqa Adanta Evatawan, Jehovaj kamachiyninta mana necesitasqankuta yuyacherqa. Chaytaj kay tapuyta rikhuricherqa: “¿Pillataj kamachinawanchej tiyan?”. Chay tapuyman kutichinanpajtaj, Jehovaqa uj tiempota saqerqa runas paykunapuralla kamachinakunankuta. Chayta saqesqanrayku, ¿imataj rikukun? Watas pasasqanman jina kay pachamanta kamachejkunaqa runa masinkuta llakiyllapi rikhurichinku. Sutʼincharinallapaj, kay pasaj pachaj watasllapi jatuchaj maqanakuykunapi 100 millones runas wañorqanku. Chaykunamanta karqanku warmis, qharis, wawas ima. Chaytaj sutʼita rikuchin runaqa “kawsaynimpi imatachus ruwananta [mana] niyta atisqanta” (Jer. 10:23). Chayrayku Jehovallata Kamachejninchejta jina qhawana tiyan (Proverbios 3:5, 6 leey).

6. ¿Imaynatá warmista ashkha suyuspi qhawanku?

6 Satanaspa pachanpeqa warmis, qharis ima mayta ñakʼarinku (Ecl. 8:9; 1 Juan 5:19). Warmistaj astawan ñakʼarichisqas kanku. Sutʼincharinapaj, pachantinpi sapa kinsa warmismanta uj warmi ñakʼarin qosan chayri rejsinakushasqan qhari maqasqanrayku. Wakin suyuspeqa, qhari wawitasta allinpaj qhawanku, tatasninkuta qhawanankuta, apellidonkuta mana chinkachinanta yuyasqankurayku. Wakin suyuspitajrí warmi wawasta pisipaj qhawanku, chayraykutaj niraj nacekushajtin orqhochikunku.

7. ¿Imayna ruwasqastaj karqanku Adanwan Evawan?

7 Jehovaqa warmista allinpaj qhawan. Chayraykutaj mana munanchu ñakʼarinankuta. Chayta yachanapaj Evamanta parlarina. Jehovaqa Evata ruwarqa mana Adanpa kamachin kananpajchu, astawanpis Adanta jinallataj juntʼa runata ruwarqa, Adanta yanapananpaj kʼacha kaykunasniyojta. Chayrayku Jehová kay pachapi tukuy imata ruwaytawan “rikorqa tukuy ima ruwasqanqa sumajpuni kasqanta” (Gén. 1:31). Arí, Adanwan Evawanqa kusisqas kausakunankupaj jina ruwasqas karqanku.

 CHEQA SONQO WARMISTA DIOS YANAPARQA

8. 1) ¿Imaynataj kay tiempopi runas kanku? 2) ¿Pikunatá Jehová tiempo pasasqanman jina yanaparqa?

8 Edenpi Adanwan Evawan mana kasukusqankumantapacha, runasqa sajra imasta ruwallankupuni. Kay pasaj pachaj watasllapi runasqa sajra imasta astawan ruwarqanku. Biblia nisqanman jinataj qhepa sajra pʼunchaykunapi chaykuna rikukunanpuni karqa (2 Tim. 3:1-5). Kay pachapi may sajras kajtinkupis tiempo pasasqanman jina Diospi atienekoj qharis, warmis ima kallarqankupuni. Paykunaqa Jehovaj kamachiykunasninta kasukunku, Kamachejninkuta jinataj qhawanku. Chayraykutaj Jehovaqa paykunata yanapallanpuni (Salmo 71:5 leey).

9. ¿Mashkha runastaj Jatun Parapi mana wañorqankuchu, imaraykutaj?

9 Jehovaqa Noej tiemponpi sajra runasta Jatun Parapi chinkachishaspa, pisi runasllata salvarqa. Chay tiempopi Noej wauqesnin, ñañasnin ima kausasharqankuraj chayqa, paykunapis Jatun Parapichá wañorqanku (Gén. 5:30). ¿Mashkha runasllataj Jatun Parapi mana wañorqankuchu? Pusaj runaslla. Noé, churisninwan, warminwan, ñojchʼasninwan imalla. Diosqa paykunata salvarqa kasukusqankurayku, munayninta ruwasqankurayku ima. Noqanchejtaj paykunaj miraynin kanchej, pikunatachus Jehová yanaparqa, jarkʼarqa ima (Gén. 7:7; 1 Ped. 3:20).

10. ¿Imaraykutaj Jehová kamachisninpa warmisninta yanaparqa?

10 Jatun Paramanta qhepaman Diosqa kamachisninpa warmisninkutapis yanapallarqataj. Paykuna imaynatachus kausashasqankumanta thutunkuman karqa chayqa, Jehová mana bendecinmanchu karqa (Jud. 16). Chay warmismanta ujnenqa Abrahampa warmin Sara karqa. Payqa mana thutuspalla Ur llajtamanta ripuspa toldospi tiyakorqa. Qosan Abrahamtataj kasukoj, “wiraqochiy”, nispataj nej (1 Ped. 3:6). Rebecamantañataj parlarina, payqa uj sumaj warmi karqa qosan Isaacpaj. Chayraykuchá Bibliaqa nin: “Isaacqa mayta munakorqa Rebecata. Ajinamanta paywan sonqochakorqa mamampa wañupusqanmanta”, nispa (Gén. 24:67). Kunanpis mayta kusikunchej Sara jina, Rebeca jina qotuchakuykunapi cheqa sonqo hermanas kasqankumanta.

11. ¿Imaynatá iskay parteras mana manchachikusqankuta rikucherqanku?

11 Israelitasqa Egiptopi wata runas jina kashaspa mayta ashkhayarqanku, chayraykutaj Faraonqa Siframan, Fuamanwan tukuy qhari wawitasta nacekusqankutawan wañuchinankuta kamacherqa. Chay iskay parterastaj tukuy parterastasina kamachej kanku. Chaywanpis paykunaqa, Diosta manchachikusqankurayku Faraonpa “nisqanta mana kasorqankuchu”. Chayraykutaj Jehová paykunata bendicerqa familiasninkuta ashkhayachispa (Éxo. 1:15-21).

12. ¿Imayna warmistaj karqanku Deborawan Jaelwan?

12 Israel llajtata jueces kamachishajtinku, uj warmi Débora sutiyoj profeta karqa, Jehovataj payta yanaparqa. Deboraqa juez Baracta mayta kallpacharqa, israelitastapis enemigosninpa makinmanta kacharichisqas kanankupaj yanaparqa. Chantapis nillarqataj mana juez Baracchu, Canaanpa soldadosninta kamachej Sisarata wañuchinanta, manaqa Dios “uj warmej makinman Sisarata jaywayk[unanta]”. Chay tukuy imastaj Débora nisqanman jinapuni karqa, imaraykuchus uj warmi Jael sutiyoj, Sisarata wañucherqa (Jue. 4:4-9, 17-22).

13. ¿Imatataj Abigailmanta Biblia nin?

13 Cheqa sonqo Abigailmantañataj parlarina, payqa niraj Jesús jamushajtin waranqa pachaj watas ñaupajta jina kausarqa.  Payqa “allin yuyayniyoj” karqa, qosan Nabaltajrí ancha wampu, machu machu, may sajrataj karqa (1 Sam. 25:2, 3, 25). David, kamachisnin imaqa Nabalpa kamachisninta, uywasninta ima sumajta qhawaj kanku. David kamachisninta, Nabalpaman mikhunata mañakojta kachajtintaj, Nabalqa “manchay phiña simiwan” kuticherqa, nitaj imatapis paykunaman qorqachu. Chayrayku Davidqa mayta phiñakorqa, Nabalta, kamachisninta imataj wañuchiyta munarqa. Chayta yachaspataj Abigailqa usqhayllata mikhuyta, waj imasta ima Davidman, kamachisninman ima aparqa, ajinamanta Nabalta, kamachisninta ima mana wañuchejta saqerqachu (1 Sam. 25:8-18). Chaymanta qhepamantaj David nerqa: “Bendecisqa kachun Israelpa Señornin Tata Diosqa pay kachamususqanmanta noqata taripawajta”, nispa (1 Sam. 25:32). Nabal wañupojtintaj David, Abigailwan casarakorqa (1 Sam. 25:37-42).

14. ¿Ima llankʼaypitaj Salumpa warmi wawasnin yanapakorqanku, imaynatá ashkha hermanas paykuna jina ruwanku?

14 Babilonios Jerusalenta, templontawan 607 watapi thuñishajtinku ashkha qharis, warmis, wawas ima wañorqanku. Kay 455 watapi Nehemías kamachishajtin Jerusalenpa perqasnin watejmanta sayarichisqa karqa. Chay perqasta sayarichiypitaj Salumpa warmi wawasnin yanapakorqanku. Salumqa “Jerusalén llajtaj ujnin kaj khuskannimpa kamachejnin karqa” (Neh. 3:12). Chay warmi wawasnintaj tukuy sonqo yanapakorqanku. Mayta kusikunchej kay tiempopipis cheqa sonqo hermanas Diospa llajtan Tantakuna Wasista ruwachejtin, may kusiywan yanapakusqankumanta.

ÑAUPA TIEMPOMANTA CHEQA SONQO WARMIS

15. ¿Ima sumaj ruwaytataj Mariaman Jehová qorqa?

15 Ñaupa tiempopeqa Jehová ashkha warmista bendicerqa. Sutʼincharinapaj, chay warmismanta ujnenqa María karqa. Payqa mañaqasqa karqa Josewan casarakunanpaj. Manaraj casarakushaspataj espíritu santoj atiyninwan onqoj rikhurerqa. ¿Imaraykú Dios payta ajllarqa Jesuspa maman kananpaj? Diospa Churinta uywananpaj kʼacha kaykunasniyoj kasqanrayku. Diospa Churinpa maman kayqa ni imawan kikinchakunchu (Mat. 1:18-25).

16. ¿Jesús warmismanta khuyakorqachu? Sutʼinchay.

16 Jesusqa warmismanta mayta khuyakoj. Sutʼincharinapaj, 12 watastaña yawar apaywan onqosqa warmipi tʼukurina. Chay warmeqa Jesuspa pʼachanta llankhaykorqa onqoyninmanta sanoyakuyta munaspa. Jesustaj payta kʼaminanmantaqa, kʼachallamanta nerqa: “Wawáy, creesqaykirayku salvasqa kanki. Kunanqa sonqo tiyaykusqa ripuy; onqoyniykimanta sanoyasqaña kanki”, nispa (Mar. 5:25-34).

17. Pentecostés 33 watapi, ¿imataj karqa?

17 Jesuspa wakin yachachisqasnenqa warmis karqanku, yanapajtaj kanku Jesusta, apostolesninta ima (Luc. 8:1-3). Pentecostés 33 watapi 120 qharis, warmis ima tantasqa kashajtinku Jehovaj espiritunwan juntʼasqas karqanku (Hechos 2:1-4 leey). Ashkha watas ñaupajtaña Jehová nerqa: “Espirituyta kachamusaj tukuy runasman. Churisniykichej, jinataj ususisniykichejpis noqaj sutiypi parlanqanku. [...] Jinallataj wata runasman, qhari kajman, warmi kajmampis, jaqay pʼunchaykunapeqa Espirituywan juntʼachisaj”, nispa (Joel 2:28, 29). Pentecostespi imaschus kasqantaj, Jehová chay qotu runasta may allinpaj qhawasqanta rikucherqa, chay runasqa “Diospa nacionnin Israel[man]” tukorqanku (Gál. 3:28; 6:15, 16). Ñaupa tiempomanta cristianoswan khuskataj evangelista Felipej tawa ususisninpis Diospa Palabranta sutʼinchallarqankutaj (Hech. 21:8, 9).

 MAY CHHIKA WILLAJ WARMIS

18, 19. 1) ¿Imata ruwajtataj Jehová saqen qharista, warmista ima? 2) ¿Imatá salmista nerqa?

18 Kay 1870 watas chaynejpi, uj juchʼuy qotu qharismanta, warmismanta tukuy sonqo Bibliaj cheqa yachachiyninta maskʼarqanku. Paykuna Jesusmanta runasman willamusqankurayku Jesuspa nisqan juntʼakunanpaj yanaparqanku. Jesús nerqa: “Janaj pacha reinomanta evangelio tukuynejpi willasqa kanqa, tukuy runas yachanankupaj; chaypachamá tukukoyqa jamonqa”, nispa (Mat. 24:14).

19 Chay juchʼuy qotitumanta kajkunaqa nisunman Bibliamanta Yachaqajkuna mayta yapakorqanku. Kunantaj Jehovaj testigosnenqa Jallpʼantinpi 8 millones jinaña kashanku. Jesuspa Wañuyninta Yuyarinapaj tantakuymantaj 11 millonesmanta astawan rerqanku, chayman rejkunamantataj astawan ashkha warmis karqanku. Jallpʼantinpi Diospaj astawan llankʼashanku uj millón hermanosmanta astawan, chaykunamantataj aswan ashkha warmisllataj kanku. Chaytaj rikuchin Jehová cheqa sonqo warmista paymanta willajta saqesqanta. Salmistaj nisqantaj juntʼakun, pay nerqa: “Diosqa ujta parlarqa, ashkha warmistaj chay sumaj willaykunata willarqanku”, nispa (Sal. 68:11).

Sumaj willaykunata willaj warmisqa may chhika kanku (18, 19 parrafosta qhawariy)

CHEQA SONQO WARMIS BENDICIONESTA JAPʼENQANKU

20. ¿Pikunaj kausayninkumantataj astawan yachakusunman?

20 Bibliaqa ashkha cheqa sonqo warmismanta parlan. Tukuyninmanta ujllapi mana parlayta atisunmanchu. Chaywanpis Bibliapi, publicacionesninchejpi ima paykunamanta astawan yachakusunman. Sutʼincharinapaj, Rutpa kausayninpi, cheqa sonqo kasqanpi ima tʼukureyqa mayta yanapawasunman (Rut 1:16, 17). Chantapis mayta yachakullasunmantaj reina Estermanta. Familiapi Diosta Yupaychashaspa chayri sapallanchejpi Bibliata ukhunchashaspa paykunaj kausayninkumanta waj cheqa sonqo warmismanta ima mayta yachakusunman.

21. ¿Imaynatá ashkha hermanas ñakʼarishaspapis Jehovaman cheqa sonqo kasqankuta rikucherqanku?

21 Jehovaqa, sumaj willaykunata willaj cheqa sonqo hermanasta bendecin, llakiykunapi kajtinkupis yanapan. Sutʼincharinapaj Hitlerpa kamachiyninpi, waj sajra kamachejkunaj kamachiyninpi ñakʼarej hermanasta payman cheqa sonqo kanallankupajpuni mayta yanaparqa. Chay hermanasmanta ashkhastaj mayta ñakʼarerqanku, wañorqanku ima Jehovata kasukusqankurayku (Hech. 5:29). Chay hermanas jina kay tiempomanta hermanas, hermanos ima, Jehovata kamachejninkuta jina qhawanku. Jehovaqa ñaupa tiempomanta israelitasman jina kay tiempomanta cristianosman nin: “Ama manchachikuychu; noqa yanapasqayki”, nispa (Isa. 41:10-13).

22. ¿Imastataj tumpamantawan Diospa cheqa sonqo kamachisnin ruwanqanku?

22 Tumpamantawan cheqa sonqo warmis, qharis ima kay Jallpʼata uj paraisoman tukuchenqanku. Wañuymanta kausarimojkunamantaj Jehovaj munayninmanta yachachenqanku. Chay tiempo chayamunankamataj, Jehovata uj sonqolla yupaychana (Sof. 3:9).