1, 2. ¿Imaynatataj Jesús kausarimusqan pʼunchaypi yachachisqasninta kallpacharqa?

JESÚS kausarimusqan pʼunchaypi, iskay yachachisqasnin Jerusalenmanta 11 kilometrospi jina kaj llajtitaman risharqanku. Nitaj yacharqankuchu Jesús kausarimusqanta, chayraykutaj imaschus ñaupaj pʼunchaykunapi kasqanmanta llakisqas kasharqanku. Jinallapitaj Jesús paykunaman qayllaykorqa, paykunawan khuskataj risharqa, chantá paykunata sonqocharqa. ¿Imaynatá sonqocharqa? “Chay ratopacha sutʼinchayta qallar[ispa], paymanta chay tukuy imatachus Diosmanta Qhelqasqapi nisqanta, Moisesmantapacha qallarispa, tukuy profetaspa qhelqasqankumantawan” (Luc. 24:13-15, 27). Yachachisqasnenqa Diospa Palabranmanta sumajta sutʼinchasqanrayku, mayta kusikorqanku (Luc. 24:32).

² Jesuspa chay iskay yachachisqasnenqa chay tardellataj Jerusalenman kutiporqanku. Jerusalenman chayaytawan, apostoleswan tinkuspa willarqanku imachus kasqanmanta, willashajtillankutaj Jesús chaypi rikhurerqa. Jesusta rikuspataj mayta mancharikorqanku, Jesuschus manachus kasqanmantataj iskayrayayta qallarerqanku. Jesustaj paykunata kallpacharqa. Biblia nin: “Diosmanta Qhelqasqata sutʼincharqa allinta entiendenankupaj”, nispa (Luc. 24:45).

3. ¿Imataj willayninchejpi llakichiwasunman? ¿Imataj kusisqallapuni willanapaj yanapawasun?

 ³ Wakin kutisqa, Jehovapaj mayta llankʼajtinchejpis runas willayninchejta mana japʼikusqankurayku, Jesuspa yachachisqasnin jina llakikusunman (1 Cor. 15:58). Ichapis noqanchejwan Bibliamanta yachakojkuna Diosta yupaychaypi mana ñauparinkuchu, chayri ichapis manaña yachakuyta munankuchu. ¿Imatataj ruwasunman kusisqallapuni willanapaj? Kusisqallapuni willanapajqa Jesuspa rijchʼanachinasninta sumajta entiendey yanapawasun. Kunantaj Jesuspa kinsa rijchʼanachinasninmanta imastachus yachakusqanchejta qhawarina.

4. ¿Ima ninayantaj tarpoj runamanta rijchʼanachina?

⁴ (Marcos 4:26-29 leey.) ¿Ima ninayantaj tarpoj runamanta rijchʼanachina? Kay rijchʼanachinamanta tarpoj runaqa, Diospa Reinonmanta willajkunawan ninakun. Chay mujutaj, Reinomanta willayninchejwan ninakun, mayqentachus llampʼu sonqo runasman willanchej chaywan. Tarpoj runaqa, ‘tuta puñun, pʼunchaytaj sayarin’, nisunman tukuy runa jina pʼunchaypi llankʼan, tutantaj puñun. Mujuta tarpusqanmantapacha, cosechakama uj tiempo pasan. Chay tiempopitaj “mujoqa pʼutumuspa, tuta pʼunchay wiñan”, mujoqa “kikillanmanta” pisimanta pisi wiñan. Kikillantaj Bibliamanta yachakoj runawanpis, cheqa kajta yachakusqanqa pisimanta pisi sonqonpi wiñan. Chay muju poqosqantaj, Bibliamanta yachakoj Jehovaman qokusqanwan, bautizakusqanwan ima ninakun.

5. ¿Imaraykutaj Jesús tarpoj runa rijchʼanachinamanta parlarqa?

⁵ ¿Imaraykutaj Jesús kay rijchʼanachinamanta parlarqa? Willayninchejta japʼikoj runaj sonqonpi Jehová cheqa kajta wiñachisqanta entiendenapaj (Hech. 13:48; 1 Cor. 3:7). Noqanchej mujuta tarpunchej, qarpanchej, chaywanpis mana usqhayllata wiñachiyta atisunmanchu. Imaraykuchus kay rijchʼanachinamanta tarpoj runa jina mana yachanchejchu, imaynatachus chay muju wiñasqanta. Ashkha kutispi ruwanasninchejta ruwananchejkama, chay mujoqa mana reparayllata wiñan. Tiemponmantaj chay mujoqa poqonman, nisunman Bibliamanta yachakoj noqanchejwan khuska runasman willamunman (Juan 4:36-38).

6. ¿Imatataj mana ruwayta atinchejchu Bibliamanta yachakojwan?

⁶ ¿Imatá yachakunchej kay rijchʼanachinamanta? Kinsa imasta. Uj kaj, noqanchejqa mana atinchejchu Bibliamanta yachakojta Diosta yupaychaypi usqhayllata wiñachiyta. Astawanpis maykamallachus atisqanchejta reparakuspaqa, mana yachakojta tanqasunchu usqhayllata bautizakunanpaj. Yachakojta yanapananchejpaj tukuy imata ruwaspapis, llampʼu sonqowan saqenanchej tiyan, yachakojpuni Jehovata yupaychayta ajllananta. Chaytataj ruwanan tiyan Jehovata tukuy sonqo munakusqanrayku, imaraykuchus Jehovaqa tukuy sonqo yupaychanata munan (Sal. 51:12, 13; 54:6; 110:3).

7, 8. 1) ¿Imastawantaj yachakunchej tarpoj runa rijchʼanachinamanta? Sutʼinchay. 2) ¿Imatataj kay rijchʼanachina Jehovamanta, Jesusmanta ima yachachiwanchej?

⁷ Iskay kaj, Jesuspa rijchʼanachinanta entiendeyqa, yachakoj mana ñauparejtinpis mana llakikunapaj yanapawanchej. Chayraykutaj pacienciayoj kananchej tiyan (Sant. 5:7, 8). Yachakojta yanapanapaj tukuy imata ruwajtinchejpis, manapuni ñauparisqanqa mana ninayanchu mana allin yachachejkuna kasqanchejta. Jehovaqa kausayninkuta tijrachiyta munaj llampʼu sonqo runaspa sonqollanpi cheqa kaj wiñananta saqen (Mat. 13:23). Chayrayku mana yuyananchejchu tiyan, allin yachachejkuna kasqanchej, ashkha runas bautizakojtillanku yachakusqanta. Imaraykuchus  Jehovaqa willamunapaj mayta kallpachakusqanchejta qhawan, manataj mashkha runaschus willayninchejta japʼikusqankutachu (Lucas 10:17-20; 1 Corintios 3:8 leey).

⁸ Kinsa kaj, noqanchejqa mana rikunchejchu yachakojpa sonqonpi imachus kasqanta. Sutʼincharinapaj, uj misionerowan Bibliamanta yachakoj qhariwarmi, qotuchakuywan khuska willaj riyta munarqa. Misionerotaj chayta ruwanankupaj cigarro pitayta saqenankuta nerqa. Paykunataj ashkha killasña mana pitashasqankuta nerqanku, chaytaj misionerota mayta tʼukucherqa. ¿Imaraykú saqeporqanku? Imaraykuchus repararqanku pakayllapi cigarrota pitajtinkupis Jehová rikunanta, yacharqankutaj Jehová puraj uya runasta chejnikusqanta. Chayrayku imatachus ruwanankuta ajllarqanku, nikorqankutaj: “Cigarro pitaytachus mana saqesun chayqa, misioneroj ñaupaqenpipis pitana ari”, nispa. Cigarro pitayta saqesqankuta misionero mana yachajtinpis, paykunataqa Jehovata munakuyta qallarisqanku yanaparqa cigarro pitayta saqenankupaj.

9. ¿Ima ninayantaj challwa japʼina chʼipamanta rijchʼanachina?

⁹ (Mateo 13:47-50 leey.) ¿Ima ninayantaj challwa japʼina chʼipamanta rijchʼanachina? Jesusqa, Reinomanta willayninchej challwa japʼinata mama qochaman choqaykuy jina kasqanta nerqa. Imaynatachus challwa japʼina chʼipa “tukuy laya challwasta” japʼin, kikillantataj Reinomanta willayninchejqa, tukuy laya runasta tantamun (Isa. 60:5). Chaytaj sutʼi rikukun sapa wata ashkha runas jatun tantakuykunasninchejman, Jesuspa Wañuyninta Yuyarinapaj tantakuyman risqankupi. Chay tantakuykunaman rejkunamanta “allin kaj challwas[wan]” ninakojkunaqa, Diospa llajtanman yaykumunku. Wakinkunatajrí chay “mana allin” kaj challwaswan ninakunku, paykunatataj Jehová mana allinpajchu qhawan.

10. ¿Imaraykutaj Jesús challwa japʼina chʼipa rijchʼanachinamanta parlarqa?

¹⁰ ¿Imaraykutaj Jesús kay rijchʼanachinamanta parlarqa? Jesús rijchʼanachinanpi challwasta ajllakusqanmanta parlaspaqa, mana jatun ñakʼariy tiempopi ruwakoj juiciomantachu parlashan, manaqa kay tukukuy pʼunchaykunapi imaschus ruwakushasqanmanta parlashan. Jesusqa mana tukuy cheqa kajmanta yachakuyta munajkunachu Jehovaman qayllaykunankuta rikucherqa. Imaraykuchus ashkhas tantakuykunaman rispapis, chayri noqanchejwan Bibliamanta yachakuspapis, “iskay yuyayniyojllapuni” kanku (1 Rey. 18:21). Wakinkunatajrí niña tantakuykunamanpis rinkuchu. Wakin waynastaj cristiano familiapi uywasqas kaspapis, mana Jehovaj kamachiykunasninta munakunkuchu. Imayna kajtinpis, Jesusqa sapa uj imatachus ruwananta ajllanan kasqanta nerqa. Allin kajta ajllajkunataj “tukuy naciones[paj] tiyapusqan[manta]” kanku (Hag. 2:7, 8).

11, 12. 1) ¿Imaynatá yanapawanchej challwa japʼina chʼipa rijchʼanachinamanta yachay? 2) ¿Imatataj kay rijchʼanachina Jehovamanta, Jesusmanta ima yachachiwanchej?

¹¹ ¿Imaynatá yanapawanchej kay rijchʼanachinamanta yachay? Kay rijchʼanachina imatachus yachachiwasqanchejta yachayqa, Bibliamanta yachakoj chayri ujnin wawanchej mana cheqa kajta japʼikuyta munajtin, mana anchata llakikunapaj yanapawanchej. May jinata kallpachakuspapis mana tanqasunmanchu cheqa kajta japʼikunanpaj. Pillapis Bibliamanta yachakuyta qallarisqan chayri uj cristiano familiapi uywasqa kasqan mana ninayanchu Jehovaj amigonman tukunanta. Imaraykuchus Jehovata mana kamachejninta jinachu qhawajqa, mana Jehovaj kamachin kayta atinchu.

¹² ¿Chay ninayanchu Jehová Diosmanta  karunchakojkunata ni jaykʼaj qotuchakuypi japʼinata? Chayri Bibliamanta yachakoj manaraj Jehovaman qokojtin, ¿ninayanchu “mana allin” challwa jina kasqanta? Mana. Imaraykuchus jatun ñakʼariy tiempo qallarinankama Diospa llajtanman yaykumuyta atinkuraj. Jehovapis paykunaman kayta nishanman jina: “Noqaman kutirikamuychej, noqataj qankunaman kutirimusaj”, nispa (Mal. 3:7). Jesusqa chayta astawan sutʼinchananpaj chinkaj wayna rijchʼanachinamanta parlarqa (Lucas 15:11-32 leey).

13. ¿Ima ninayantaj chinkaj waynamanta rijchʼanachina?

¹³ ¿Ima ninayantaj chinkaj waynamanta rijchʼanachina? Kay rijchʼanachinamanta khuyakoj tataqa, may munakuyniyoj Tatanchej Jehovawan ninakun. Herencianta mañakapuspa usuchej waynaqa qotuchakuymanta karunchakojkunawan ninakun. Qotuchakuymanta karunchakuspaqa, ‘karu llajtamanpis ripunkuman jina’, nisunman Diosmanta karunchasqa Satanaspa pachanman (Efe. 4:18; Col. 1:21). Jehovamanta karunchakojkunamanta wakenqa, ruwasqasninkumanta pesachikunku, maytataj kallpachakunku Diospa llajtanman kutiykamunankupaj. Jehovataj paykunata perdonan llampʼu sonqo kasqankurayku, tukuy sonqo juchankumanta pesachikusqankurayku ima (Isa. 44:22; 1 Ped. 2:25).

14. ¿Imaraykutaj Jesús chinkaj wayna rijchʼanachinamanta parlarqa?

¹⁴ ¿Imaraykutaj Jesús kay rijchʼanachinamanta parlarqa? Jehovamanta karunchakojkuna, Jehová llajtanman kutiykamunankuta munasqanta rikuchinanpaj. Rijchʼanachinamanta tataqa wawan kutinpunanta suyallarqapuni. Chayrayku kutinpojta rikuspa “karullapiraj kashajtin” usqhayllata taripaj rerqa. Chay tataj ruwasqanqa, Jehovamanta karunchakojkuna Diospa llajtanman kutiykamunankupaj yanapan. Kutiykamojkunaqa Diosta yupaychayninkupi ichá mana allinchu kashanku, chayri ichá pʼenqakunku, manachayri Diospa llajtanman mana kutiykamuyta atisqankuta yuyanku. Kutiykamunankupaj kallpachakusqankoqa may sumaj, imaraykuchus Jehovaj angelesninpis mayta kusikunku (Luc. 15:7).

15, 16. 1) ¿Imastá yachakunchej chinkaj wayna rijchʼanachinamanta? Sutʼinchay. 2) ¿Imatataj kay rijchʼanachina Jehovamanta, Jesusmanta ima yachachiwanchej?

¹⁵ ¿Imaynatá yanapawanchej kay rijchʼanachinamanta yachay? Jehová jina ruwanapaj yanapawanchej. Manapuni “ancha cheqan  runaqa” kayta munanchejchu, imaraykuchus ajina kaspaqa, juchallikojkuna qotuchakuyman kutiykamojtinku mana perdonayta munasunmanchu. Chaytaj Diosta yupaychayninchejpi mana yanapawasunmanchu (Ecl. 7:16). Chantapis yachakullanchejtaj, qotuchakuymanta karunchakojkuna, chinkasqa ovejas jinalla kasqankuta, manataj wiñaypajchu chinkasqa kashasqankuta (Sal. 119:176). Wasimanta wasi willashaspa manaña qotuchakuyman jamoj hermanowan tinkunchej chay, ¿qotuchakuyman kutimunanpaj munakuywanchu yanaparisunchej? ¿Chay ratochu ancianosman willasunchej paykunapis yanaparinankupaj? Chayta ruwasunchej Jesuspa rijchʼanachinanta sumajta entiendenchej chayqa.

¹⁶ Qotuchakuyman kutiykamojkunaqa Jehovaj khuyakuyninta, hermanospa munakuyninkuta ima rikunku. Uj hermanoqa 25 watasta qotuchakuymanta qharqosqa kasharqa. Pay nin: “Kutiykanpusqaymantapacha sapa pʼunchay may kusisqa kani, imaraykuchus Diospa llajtan ‘allinta kausakunaypaj’ yanapawan (Hech. 3:19, 20). Tukuy hermanos yanapawarqanku, may kʼachastaj noqawan karqanku. Kunanqa yachani uj jatun familiayoj kasqayta”, nispa. Uj sipas hermana 5 watasta Jehovamanta karunchasqa kasharqa. Pay nin: “Jesús nisqanman jina imaynatachus hermanos munakuyninkuta rikuchiwasqankuta mana niyta atillanichu. Diospa llajtanpi kayqa ni imawan kikinchakunchu”, nispa.

17, 18. 1) Yachakorqanchej chay kinsa rijchʼanachinasmanta, ¿imastá yachakunchej? 2) ¿Imatataj ruwananchej tiyan?

¹⁷ Jesuspa kay kinsa rijchʼanachinasninmanta, ¿imastá yachakunchej? Uj kaj, uj runata Diosta yupaychaypi mana usqhayllata wiñachisunmanchu. Imaraykuchus chaytaqa Jehovalla ruwayta atin. Iskay kaj, tantakuykunaman mana tukuy jamojkunachu chayri Bibliamanta yachakojkunachu Diosta yupaychanankuta suyasunman. Kinsa kaj, Jehovata wasanchajkuna, paymanta karunchakojkuna ima kutinpunankuta suyanallapuni tiyan, kutiykamojtinkutaj Jehová jina ruwana tiyan.

¹⁸ Sapa ujninchej maskʼanallapuni yachayta, entiendeyta, yuyayniyoj kayta ima. Jesuspa rijchʼanachinasninta leerishaspaqa chay rijchʼanachinas ima ninayasqantachus, imaraykuchus Bibliapi kashasqanta, imatachus yachachiwasqanchejta, chantá imatachus Jehovamanta, Jesusmanta yachachiwasqanchejta ima tapurikusunman. Ajinallamanta Jesuspa rijchʼanachinasninta entiendesunchej.